خلاصه ای از تاریخ باغ سازی

خلاصه ای از تاریخ باغ سازی

اسلاید 1: کارگاه آموزشی : خلاصه ای از تاریخ باغ سازی کار:www.payaname.com

اسلاید 2: تاریخ تحولات باغسازی1- بین النهرین2- مصر3- یونان4- روم5- توسعه باغسازی در قرون وسطی6- دوران انسانگرایی 7- دوره باروک8- عصر روشنفکری

اسلاید 3: بین النهرین : در دوران باستان این سرزمین مبین نوع ارتباط انسان با طبیعت پیرامونش بوده و ویژگی های این رابطه را عناصر زیر تشکیل می داده است. 1- احترام به محیط طبیعی و تقدیس آن ، انسان را موظف می ساخت که تمامی فعالیتش را با طبیعت هماهنگ سازد.2- تقدیس طبیعت ، موجب می شد که انسان خود را نگهبان آن بپندارد و تمامی عملیاتش را با عناصر آن (خطوط ، نور و رنگهای طبیعت) همگون و هماهنگ سازد.3- زمین به عنوان زمین مادر منبع و منشا تمامی خوبی ها و زایش ها و بقای هستی تلقی می شد.4- آب نیز عنصری برای تولید و بقا محسوب می شد و برای رویاندن و ایجاد خنکی به کار می رفت و اهمیتی تمثیلی و معنوی داشت. نگرش و اعتقادات موجود در این زمینه ، در باغهای معلق یا پردیس های بابل تجلی یافته.

اسلاید 4: مشخصات باغهای معلق بابل: 1- دارای محوری بودند که با دو رد یف درخت احاطه می شده و از میان آنها جوی آبی می گذشت.2- از قدیمی ترین باغهای کهن جهان می باشد ، قبل از میلاد مسیح و همزمان با شروع سلسله پادشاهان پارسی احداث شده است ، و یکی از عجایب هفتگانه جهان محسوب می شود.3- باغ مذکور به شکل هرم ساخته اند و این هرم را تراس بندی کرده و طبقات و تراسها را از وسط پلکانهای عظیم به یکدیگر مربوط ساخته بودند.4- در هر تراس درختان و درختچه ها و درختان گلدار فراوان کشت نموده بودند تا باغ به شکل یک کوه پر درخت درآید. 5- این باغ نه تنها به خاطر زیبایی بلکه به خاطر پیچیدگی ساختمان و نحوه آبیاری آن حائز اهمیت می باشد.

اسلاید 5: مصر ویژگیهای سرزمین مصر :1- طبیعت پایه الهام معماری بنای معابد مصری به شمار می رفت. به نحوی که مونومانها (اهرام ، معابد و ...) تقلیدی از کوه و جهت نزدیکی به خورشید است ستونها تقلیدی از نخل و سر ستونها تقلیدی از گلهای نیلوفر(Lotus) و پاپیروس (Papyrus) .2- معبد دیرالبحری ، نمونه ی بارزی از مهماری این دوره است که تراسهای آن با آمفی تئاتر طبیعی آمیخته شده است.3- سیستم باغسازی در مصر باستان ، قطعات مسطح مستطیل شکلی بودند و گیاهان در آن با فرم منظمی گاشته می شدند.4- باغ ها با کانالهای آبی که نخلهای کوتاهی کنار آن کاشته شده بود به قسمتهای متعدد به صورت شطرنجی تقسیم می شدند.5- طراحی این باغها تحت تاثیر عوامل اقلیمی و محیطی آنها قرار داشت و باغها مکانی برای زندگی خصوصی محسوب می شدند.6- باغ مصری دوران باستان ، الگوی مشخصی برای باغسازی در غرب بوده است.

اسلاید 6: یونان (از قرن پنجم تا چهارم پیش از میلاد) ویژگیهای سرزمین یونان:1- شیوه معماری و نوع استقرار معابد در بستر طبیعت به گونه ای بوده که به فضا ، ابعاد و مضامین نمادین (سمبلیک) می بخشیده است.2- نظم هندسی معابد ، در کنار نظم طبیعت شکل می گیرد و با آن ادغام می شود. مانند معبد اکروپلیس در یونان (واقع روی تپه) و معبد Peastum در ایتالیا (واقع در زمین ساف). 3- با توجه به تفکر راسیونالیستی حاکم در این دوران ، شهرها به عنوان ملاک زیبایی شناخته می شدند نه طبیعت و باغ ها. بر این مبنا لذت بردن از عناصر طبیعی در یونان باستان ، غیر منطقی و غیر قابل تعریف شناخته شده بود.4- باغسازی بعد از اسکندر اهمیت یافت و با تسلط رومیان بر یونانیان توسعه پیدا کرد اولین باغ عمومی یا پارک در یونان کهن احداث گردید.

اسلاید 7: روم (از اواخر قرن چهارم قبل از میلاد تا قرن پنجم بعد میلاد) ویژگیهای سرزمین روم:1- نوسازی در منظر طبیعی ، با کاشت متقارون درختان و جستجوی فرم های هندسی برای المان های طبیعی همراه بود. 2- باغ های رومی مانند تابلوی طراحی شده ای بودند که با مجسمه قهرمانان ، فواره ، استخر و معابد آراسته می شد.3- ویلا – باغ در این دوره بعنوان مکانی برای تفریح و اقامت اشراف در خارج از شهر فرم خاص منظر رومیان را آشکار می ساخت.4- در ویلا – باغ ها عناصر معماری مثل آب ، مجسمه و ... با گیاهانی که به یاری تکنیک (Are-Topiaria) شکل می یافتند ، ترکیب می شدند. گیاهان با این تکنیک به صورت متنوعی هرس می شدند و به اشکال مکعب ، استوانه ، کره و ... در می آمدند.

اسلاید 8: Are-Topiaria

اسلاید 9: توسعه باغسازی در قرون وسطی1- با سقوط امپراطوری روم ، به مدت دو قرن باغبانی و باغسازی افول کرد و فقط در دیرها توسط راهب ها یا راهبه ها انجام می گرفت.2- در قرن نهم و دهم میلادی به دیرها نیز توجه ای نمی شد و دوباره هنر باغبانی فراموش شد3- در قرن یازدهم میلادی نورمنهای انگلیسی به مذهب روی آوردند و دیرها دوباره رونق گرفت و باغبانی مورد توجه قرار گرفت4- در قرن هفدهم میلادی هانری ششم پادشاه انگلستان دیرها را تعطیل کرد و به باغسازی دیرها نیز خاتمه داد.

اسلاید 10: دوران انسانگرایی (از قرن پانزدهم تا اواخر قرن شانزدهم) ویژگی های دوران انسان گرایی: 1- احیا دوران باستان و فراگیری روش طراحی معماری و باغسازی کهن ، در ترکیب معماری و طبیعت این دوره ، صحنه آرایی باغ دوران باستان (استفاده از ترس بندی ها ، پله ها ، آب نماها ، مجسمه ها و بهره گیری از تکنیک Are-Topiaria) مورد تقلید و الهام طراحان واقع می شد. 2- ابداع تکنولوژی و منسوخ شدن سیستم تعاونی ها ، تقسیم کار اجتماعی را با دگرگونی های نوینی همراه ساخت و معمار به عنوان طراح پذیرفته شد. 3- وحدت فضا بوسیله پرسپکتیو با تعیین یکی نقطه گریز مرکزی شکل گرفت. به این طریق ، جلوه های مختلف فضا دسته بندی گردید و در یک سیستم منطقی و عقلانی نظم داده شد.4- حضور منظره در آثار نقاشی به صورت توجه به طبیعت تجلی می یابد که نمونه ی آن را می توان در تابلوهای رافائل ، لئوناردو داوینچی و بوتیچلی مشاهده کرد.5- مفهوم منظر زیبا سبب به وجود آمدن ویلا – باغ - منظر شد که ضرورت استقرار بنا به سوی محیط اطراف را مطرح ساخت. در طراحی این باغ ها سعی گردید در فراسوی باغ و زاویه دید ، قرار داده شوند.

اسلاید 11: نمونه های ویلا – باغ - منظر 1- ویلا مدیسی (Medici) در سال 1458 توسط میکلوتسو(Michelozzo) در دامنه تپه فلورانس ساخته شد.2- ویلاهای پالادیو(Palladio) در سال 1500 در استان ونتو(Vento) ساخته شد.3- ویلا ماداما (Madama) در سال 1519 توسط رافائل در داخل جنگل و کنار رودخانه(Tevere) طراحی شد.4- ویلا لانته(Lante) در سال 1564 بوسیله معمار بزرگ قرن شانزدهم وینولو(Vignolo) در بانایا (Bagnaia) احداث شد.5- ویلا(DEste) دسته در سال 1550 توسط پیرولیگوریو(Ligprio- Pieio) در تیولی(Tivoli) نردیک روم طراحی شد

اسلاید 12: نمونه های ویلا – باغ - منظرLanteMedici

اسلاید 13: دوره باروک (قرن هفدهم): 1- در هنر و معماری این دوره ، توجه به پرسپکتیوهای با نظم گریز در بینهایت جایگزین فضاهای با پرسپکتیو مرکزی و محدود دوره رنسانس (قرن شانزدهم) می شود.2- آثار دوره باروک از فضاهای نمایشی با پرسپکتیوهای نامحدود تشکیل شده و ترکیبی از فضاهای متضاد ایستا و پویا را ارائه می دهند 3- در نقاشی های منظر این دوره محیط فیزیکی طبیعت با مونومان های باستانی مثل معابد یا خرابه های روم باستان ترکیب شده.4- اکثر هنرمندان این دوره از منظر به عنوان پس زمینه ای برای بیان موضوع اصلی آثارشان که عمدتا بناهای باستانی ، افسانه ای و اساطیری بود ، استفاده می کردند.5- باغ های این دوره با توجه به شکل گیری اشرافیت جدید به صورت ویلا پارک تجلی یافته است.

اسلاید 14: نمونه های ویلا پارک 1- ویلا آلدوبراندینی (Aldobrndini) در سال 1598 در فراسکاتی(Frascati) نزدیک شهر روم ساخته شد.2- ویلا گامرایا در سال 1650 در لوکا احداث شده.

اسلاید 15: عصر روشنفکری (قرن هجدهم):1- قرن هجدهم ، دوران دگرگونی عظیم اجتمایی – سیاسی ، پیشرفت های تکنیکی ، تاریخ گرایی و باستان شناسی ، اعتقاد نامحدود به علم و دانش و ترویج فرهنگ و آموزش عمومی شناخته می شود.2- فضاهای نوین شهری مثل میدان ، بلوار و ... در کنار باغهای عمومی و گردشگاه ها شکل می گیرد. المان گیاهی وارد فضاهای شهری می شود.3- ویلا – پارک - منظر شاخص منظره سبزی این دوره شناخته می شود.

اسلاید 16: ویژگی های منظر در قرن هجدهم:1- اصول طراحی لونوتر(LeNotre) که بر استفاده ماهرانه از محور ، تقارن ، و پرسپکتیو نامحدود ، ترکیب تضادها و کنترل زوایای دید تاکید دارد ، با طراحی فضاهای شهری این دوره هثل میدان ، خیابان ، گردشگاه ها و ... تاثیر چشمگیری نهاد.2- احداث میادین شهری3- رواج المان گیاهی4- مهمترین آثار منظر این دوره ویلا جولیا (Villa Giulia)در پالرمور در جنوب ایتالیا

اسلاید 17: باغ در فرهنگهای مختلف1- باغسازی فرانسه2- باغسازی انگلستان3- باغسازی ایتالیا4- باغسازی خاور دور

اسلاید 18: باغسازی فرانسه : باغسازی فرانسه با رواج معماری شهر – کاخ – پارک – منظر دارای ویژگی زیر است.1- معماری منظر محل اقامتگاه شاهان و اشراف فرانسه در این دوره به حد کمال خود رسید2- ایجاد شکل های منظم هندسی متقارن با خطوط مستقیم که منجر به تشکیل پرسپکتیو با نقطه گریز در بینهایت می شد ، از اصول اولیه طراحی منظر محسوب می شد.3- فرم معماری منظر در این دوره ، شهر را نیز تحت تاثیر قرار داد (طراحی اقامتگاه ریشلیو در جنوب فرانسه شامل شهر ، میدان ، قصر ، پارک)4- دو مجموعه و- لو- ویکونت(Vaux-Le-Viconte) و ورسای (Versaille) از آثار لونوتر (Le Notre) شاهگار معماری منظر این دوره است.

اسلاید 19: آثار لونوتر (Le Notre)Vaux-Le-ViconteVersaille

اسلاید 20: باغ سازی انگلستان :1- سالهای میانی قرن هفدهم دوران انقلاب بود تجرابه گرایی که جنبش فلسفی بود توانست علم را منقلب کند و تاثیر عمیق بر طراحی باغ داشته باشد.2- از ویژگی های اصلی قرن هجدهم به کارگیری سبکهای باستانی بود.3- جنبش هنر و پیشه از سال 1890 میلادی4- دهه 1990 میلادی معماران مطالعه نظم های کلاسیک را دوباره از سر گرفتند. طراحان باغ نیز الهامات جدیدی از معانی ، و پیکر نگاری و کنایه کسب کردند.

اسلاید 21: باغ سازی ایتالیا :1- در ایتالیا باغهایی با وسعت بسیار زیاد و تراس بندی به نوعی متاثر از سبکهای معماری همراه با مجسمه ها ، درختان و درختچه های دائمی و گلکاری های حاشیه ای در فضایی باز مرسوم شده بود.2- باغ های ایتالیایی خود راهنمایی در قرن پانزدهم و شانزدهم برای احداث باغها و پارکها در اروپا شد.

اسلاید 22: باغ سازی خاور دور:1- باغ های اولیه در ژاپن بسیار ساده و از مجموعه آبگیرها ، جزیره ها و نهرها تشکیل شده بود.2- در طرحهای هر قسمتی از باغ نمایانگر گوشه ای از طبیعت است.3- توجه به اشکال مختلف سنگها و طرز قرار گرفتن آنها ، آب ، گیاهان زینتی و ایجاد رابطه خاص بین آنهاست.4-در طبیعت باغهای ژاپنی یک سنگ کاملا منظم و صاف بکار نمی رود بلکه اشکال نامنظم و سطوح مختلف سنگهاست که زیبایی را ایجاد می کند.5- شکل قرار گرفتن سنگها خود نشانه حرف ، معنا ، یا سمبلی است.6- سنگهای بزرگ و بلند نشانه کوه ، سنگهای تیره با شکستگی های مختلف را به معنای آتش ، سنگهای کوچک صاف و یا گرد را به معنای تپه و سنگهای مستطیلی شکل و صیقلی را به مفهم آبهای آرام می دانند.7- مواد اصلی در خاور دور شامل سنگ و آب (آبگیر ، آبشار ، مرداب ، نهرهای کوچک همراه با پل)می باشد. کفپوشهای پیاده روها را از سنگ ، قلوه سنگ و یا سنگهای شکل گرفته شده تزئین می کنند.

اسلاید 23: برخی از نکات ممتاز باغ سازی چینی :1- ترکیب آبنماها با خشکی2- تمرکز در جزئیات و ریزکاریها 3- اعوجاج مسیرها 4- استفاده از ساختمانهای شاخص در زمین مثل کوشکها5- استقرار دادن مکانهای منظره ای در داخل طرح کلی باغ6- بکار بردن باغ برای عملکردهای متعدد7- گوناگونی در چشم اندازهای طبیعی 8- توانایی تحریک و تهیج

اسلاید 24: باغسازی در ایران خصوصیات باغسازی در ایران (از قرن پنجم پیش از میلاد تا قرن هفتم بعد از میلاد) : 1- در ایران باستان مانند تمدن بین النهرین ، باغ تصویری از جهان جاودانه بود.2- در باغهای ایران باستان ، کاشت درختان به صورت منظم بوده و درختان میوه در کنار گیاهان معطر قرار می گرفته است.3- رویهمرفته منشا این نظم با سنن بابل و مصر پیوند داشت.4- ترسیم هندسی باغهای ایرانی که بوسیله دیوار محصور می شد ، یادآور باغهای مصری بود.5- نظم هندسی این باغها از اصل تقارن پیروی می کرد که مفاهیم افسانه ای و عرفانی داشته است.در دوران ساسانیان باغها بنا به تصویری که از آفرینش جهان وجود داشت ، به چهار قسمت تقسیم می شده است ، که در تقاطع این محورها ، کوشک قرار می گرفت.6- در تمدن ساسانیان ، نظم هندسی باغ ، ایده جهان را تداعی می کرد و حفاظت از زمین و محیط مقدس شمرده می شد.7- باغها در مجموع مکانهای سحرآمیزی به شمار می رفتند که هم شهر بودند و هم بهشت. این مکانها در عین حال ، نماد خنکی ، حاصلخیزی و تولید محسوب می شدند.8- باغ – بهشت ها نمایانگر یگانگی آسمان و زمین بودند و با ایجاد نظم در زمین ، نظم خدایی جستجو می شد.9- انتقال آب به داخل باغ ، زندگی بخشیدن به آن ، محدود ساختن آن در میان دیوارها و ... نوعی ایجاد نظم شناخته می شد که محیط باغ را از آشفتگی بیرونی جدا می ساخت.

اسلاید 25: مهمترین باغهای ایران:1- باغهای تیموری2- باغهای صفوی یا شاه عباسی 3- باغهای قاجاری

اسلاید 26: منابع و مواخذ ] 1 [ ترنر ، تام – شهر همچون چشم انداز – ترجمه فرشاد نوریان –انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری – 1376] 2 [ جودت ، محمد رضا – جزوه درسی پارک دولاویلت – سال تحصیلی 75-1374] 3 [ پیرنیا ، محمد کریم – معماری اسلامی ایران – تدوین غلامحسین معماریان – 1371] 4 [ روحانی ، غزاله – طراحی باغ و احداث فضای سبز ] 5[ گاردنر ، هلن – هنر در گذر زمان – ترجمه محمد تقی فرامرزی – انتشارات آگاه – چاپ سوم – زمستان 1374] 6[ ویلبر ، دونالد – باغهای ایران و کوشکهای آن – بنگاه نشر و ترجمه – چاپ اول - 1350 ] 7[ ترابی ، عارف – مجتمع تفریحی توریستی کوثر – پایان نامه کارشناسی ارشد – دانشگاه آزاد اسلامی تبریز – 1379] 8[ بهبهانی ، هما – از باغ های دیروز تا پارک های امروز – مجله شهرداریها – شماره 11 فروردین 1379 – صفحات 27 ، 28 ، 29 ، 30 ] 9[ شایان ، حمید رضا ؛ قاری پور ، محمد – طراحی منظر در معماری ژاپن – مجله معماری و شهرسازی – شماره 65/64 – فروردین 1381 صفحات 118 ، 119 ، 120 ، 121 ، 122 ، 123