سلامت روان

سلامت روان

اسلاید 1: سلامت روانرضا رحیمیکارشناس مسئول بهداشت روان حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

اسلاید 2: سلامت دو نوع تعریف دارد :طبق تعریف منفی،سلامت عبارت از فقدان بیماری وطبق تعریف مثبت ،سلامت با ارتقاء(promotion)بهداشت مرتبط میشود .حتی در افراد سالم سلامت سطوح مختلفی دارد .بهداشت روان چیزی فراتر از فقدان یا نبود بیماری روانی است .بعد مثبت بهداشت روان که سازمان بهداشت جهانی روی آن تاکید دارد :سلامتی را یک حالت رفاه جسمی،روانی،واجتماعی است ونه فقط فقدان بیماری ویا ناتوانی ،وهیچ کدام بر دیگری برتری نداردسلامت روان چیست؟

اسلاید 3: مفهوم سلامت روان شامل آسایش ذهنی ، احساس خود توانمندی ،کفایت وشناخت توانایی خود در محقق ساختن ظرفیت های عقلی و هیجانی خویش است یا به عبارتی سلامت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد توانایی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرس های معمول زندگی مدارا کند واز نظر شغلی مفید و سازنده باشد ،برای اجتماع خود نقشی ایفا کند و با دیگران مشارکت و همکاری داشته باشد .ودارای سلامت معنوی باشد.وبطور خلاصه حال خوب ،فکر خوب ورفتار خوب

اسلاید 4: سلامت روان شامل افزایش توانائیهای افراد وجامعه وقادر سازی آنها در دستیابی به اهداف مورد نظر می باشد .که به همه ما مربوط است نه فقط به کسانی که از بیماریهای روانی رنج می برند .هیچ گروهی وطبقه ای از بیماریهای روانی مصون نیست ،ولی افراد بیکار ،فقرا،نوجوانان، زنانی که قربانی خشونت هستند وغیره بیشتر در معرض خطرند .ومتاسفانه در تمام دنیا به بهداشت روان وبیماریهای روانی به اندازه سلامت جسمانی وبیماری جسمی اهمیت داده نمیشود ومورد بی توجهی وغفلت قار گرفته است.

اسلاید 5: ازمهمترین مسائل مربوط به بهداشت روان بحث پیشگیری وارتقاء میباشد که هدف ان کاهش بروز،کاهش طول مدت وکاهش ناتوانی ماندگاراختلالات روانی است ،که عبارت از: 1- پیشگیری سطح اول که جلوگیری از بروز بیماری یا اختلال ودر نتیجه کاهش میزان بروز است ازطریق حذف عوامل سبب ساز ،کاهش عوامل خطر ساز،جلو گیری از سرایت بیماری محقق میشود 2-پیشگیری سطح دوم ،عبارت است از شناسایی زودرس ودرمان سریع بیماری یا اختلال به منظور کاهش شیوع اختلال از طریق کوتاه کردن مدت آن

اسلاید 6: پیشگیری نوع سوم :که هدفش کاهش شیوع نقایص وناتوانی های باقیمانده ناشی از بیماری یا اختلال است .در این نوع پیشگیری افراد دچار بیماری مزمن را قادر می سازد به عالیترین سطح ممکن عملکرد خود دست یابند .

اسلاید 7: در جهان شیوع تمام عمر اختلالات روانی بیش از 25 در صد و در هر مقطع زمانی حدود 10 درصد در جمعیت بالغ تخمین زده می شود . در ایران شیوع تمام عمر اختلالات در جمعیت بالای 15 سال کشور بیش از 20در صد برآورده می شود که در این میان اختلالات خلقی و اضطرابی بیشترین شیوع را دارد . شیوع در هر مقطع زمانی بیش از 10 درصد است .اختلالات روانی با ایجاد هزینه های مستقیم (اقدامات تشخیصی ،درمانی ، بازتوانی وپیشگیری) و هزینه های غیر مستقیم (کاهش توان فردی و..) اثرات زیانباری بر جامعه می گذارد از این رو کاهش 10 درصدی بار اختلالات روانی از اهداف برنامه های کشورووزارت بهداشت است.اهمیت اختلالات روانی

اسلاید 8: بهداشت روان جامعه از دو بعد :1-سلامت روان جمعیت عمومی و 2-بهداشت روانی گروه های خاص مورد توجه است .از بعد نیازمندی های بهداشت روان برای گروه های خاص مهمترین گروه مورد توجه در ایران جمعیت نوجوان و جوان می باشند . حدود یک میلیون عدم قبولی در کنکور در هر سال ، وجود بیش از هزاران زندانی ، بیش از میلیونها معتاد و تغییرات شدید وسریع الگوی مصرف موادمخدر ، شیوع بالای خودکشی، میلیونها بیکار ، قرار داشتن حدود20 درصد از جمعیت زیر خط فقر مطلق، افزایش آمار دختران فراری ، و...از شواهد بارز اهمیت و ضرورت توجه به نیازهای بهداشت روان گروه های خاص است. اهمیت بهداشت روان در جامعه

اسلاید 9: 1-شناسایی ،درمان و پیگیری اختلالات روانی /رفتاری کودکان .2-ارزیابی تکامل کودکان و مشاوره به والدین.3-ارزیابی روانی / رفتاری در مدرسه ، مشکلات تحصیلی و روانشناختی دوران بلوغ.4-شناسایی ،درمان و پیگیری اختلالات روانی بزرگسالان شامل:افسردگی ، اختلالت اضطرابی و... 5-مداخلات لازم برای سایر مسایل روانی :یائسگی، زایمان و اختلالات روانی بعد از زایمان ،استرس و سوگ.6-شناسایی،درمان و پیگیری اختلالات دوران سالمندیشامل :دمانسو اختلالات روانی و پیشگیری از آن.اقدامات پیشگیری شامل آموزش مهارت های زندگی ، مهارت های فرزند پروری ،مداخله در بحران و بلایا. فعالیت ها و خدمات بهداشت روان تیم سلامت

اسلاید 10: آیا سلامت روان جامعه یک اولویت است؟اختلالات روانی و رفتاری تاثیر بسزائی روی فرد ، خانواده اش و جامعه دارد .غالبا علاوه بر رنج و محدودیت هایی که اختلال روانی ایجاد می کند ،بیمار روانی در فعالیت های اجتماعی و حرفه ای خود دچار تبعیض هایی بعلت انگ بیماری روانی نیز می شود. تاثیر اختلالات روانی روی جامعه به لحاظ نیاز به مراقبت از بیماران و کاهش مولد بودن آنان بسیار مهم است.امروزه حدود 500 میلیون نفر از مردم دنیا از یک بیماری روانی یا رفتاری رنج می برند .بیماری افسردگی تک قطبی ،علت 20 درصد از سال های سپری شده با ناتوانی است و سومین رتبه را بین علل نسبت داده شده به بار کلی بیماریها دارد .عظمت بار بیماری های روانی

اسلاید 11: چهار مورد از 6 علت اصلی سال های سپری شده عمر با ناتوانی ، بیماری های روانی چون: افسردگی، بیماریهای وابسته به مصرف الکل ،اسکیزوفرنی و بیماری دو قطبی به خود اختصاص داده است .بیش از 200 میلیون نفر از مردم دنیا در هر برهه از زمان از افسردگی رنج می برند .حدود یک میلیون خود کشی هر سال در جهان داریم و حدود 25 میلیون نفر از مردم دنیا از اسکیزوفرنی، 38 میلیون نفر از صرع و بیش از 90 میلیون از یک بیماری وابسته به مصرف الکل رنج می برند.

اسلاید 12: بر اساس پژوهش های انجامی بار بیماری های روانی پس از سوانح وحوادث بطور مشترک با بیماری های قلبی ، عروقی رتبه دوم را بخود اختصاص داده است.28در صد متعلق به حوادث غیرعمومی ،16درصد به بیماری های قلبی،عروقی و16درصد متعلق به بیماری روانی بود.بار بیماریها در ایران

اسلاید 13: عملکرد روانی بطور بنیادی با عملکرد فیزیکی،اجتماعی ودر ارتباط است .مثلا افسردگی عاملی برای بیماریهایی مثل سرطان ها و بیماریهای قلبی عروقی است که موجب عدم پذیرش و شکست در برنامه های درمانی است .رفتارهای مخاطره آمیزی چون کشیدن سیگار ،فعالیت جنسی غیر ایمن ،با بیماریهایی مثل سرطان و ایدز مرتبط هستند .شیوع افسردگی اساسی در جمعیت بطور کل بین 5 تا20 درصد است ولی در افرادی که دچار بیماری های مزمن هستند این میزان بیشتر است . اختلالات روانی وبیماریهای طبی با هم در ارتباطند

اسلاید 14: 29 درصد از افراد مبتلا به فشارخون افسردگی اساسی دارند ، 22 درصد از افراد مبتلا به مشکلات قلبی ، 30درصد افراد مبتلا به صرع، 27 درصد افراد مبتلا به دیابت ،31 درصد افراد مبتلا به سکته مغزی ، 33 درصد از افراد مبتلا به سرطان ، 44 درصد افراد مبتلا به ایدز و 46 درصد ازافراد مبتلا به سل از افسردگی رنج میبرند.در ایران نیز درصد بالایی از بیماران بستری در بخشهای داخلی و جراحی از مشکلات روانشناختی رنج می برند .غربالگری افسردگی در بیماران مبتلا به دیابت در ایران نشان داده است که بر اساس امتیاز پرسشنامه افسردگی 78درصداز بیماران دیابتیک افسردگی داشته اند. ؟؟

اسلاید 15: 1- تأمین سلامت روانی و اجتماعی افراد جامعه2- فراهم کردن خدمات بهداشتی درمانی به صورت قابل دسترس و مقرون به صرفه برای تمام افراد جامعه3- شناسایی ، درمان ، مراقبت و توانبخشی بیماران روانی4- ارتقاء آگاهی افراد جامعه و فرهنگ سازی در جامعه5- توانمند کردن کارکنان بهداشتی و درمانی در زمینه ارائه خدمات به بیماران و خانواده آنان6- ایجاد نظام ثبت و گزارشدهی اختلالات روانی 7- تمرکز زدایی در ارائه خدمات درمانی بر اساس دیدگاه سلامت روان جامعه نگر8- جلب مشارکت افراد جامعه در بهره مندی از خدمات نظام مراقبتهای بهداشتی اولیه9- افزایش مقاومت و توان مقابله افراد جامعه در برابرعوامل ایجاد کننده اختلالات روانی 10- انگ زدایی از بیماران روانی و اختلالات روانپزشکی مزایای برنامه های سلامت روان:

اسلاید 16: حداقل وقفه را در فعاليت شغلي ، خانوادگي ، تحصيلي و اجتماعي بيمار به وجود آورد.تا حد امكان در دسترس بيمار باشد.ارزان و مقرون به صرفه باشد.تا حد امكان منجر به بستري نشود و به درمان سرپايي را در اولويت قرار دهد.تداوم داشته باشد و بيمار مورد پيگيري و مراقبت قرار گيرد.براي مراحل مختلف بيمار ، درمان مناسب را تأمين نمايد .خدمات پس از ترخيص وجود داشته باشد ( After Care ) امكان پذيرش و ارائه خدمات مناسب به اورژانس هاي روانپزشكي را داشته باشد .تختهاي بيماران رواني به تعداد كافي در بيمارستان هاي عمومي وجود داشته باشد .در درمان بيماران حقوق انساني آنان رعايت شود .خصوصیات خدمات درمانی مناسب

اسلاید 17: افت كاركرد اجتماعي ، خانوادگي ، فردي ، شغلي و تحصيليهزينه هاي بالاي درمان هاي روان شناختي ، روانپزشكي و بستريكاهش نيروهاي مولد جامعهدور ماندن بيمار از اجتماع و از دست دادن فرصتها و موفقيهاي شغلي و تحصيلي انگ اجتماعي بيمار روانيعوارض داروهاي روانپزشكي براي بيمارآسيب ديدن روابط خانوادگي و ايجاد شرايط نامطلوب براي خانواده بيمار جهت مراقبت و تحمل بيماري ويمزمن شدن اختلالات و مقاوم شدن آنها در برابر روشهاي درماني به دليل مراجعه ، تشخيص و درمان نابهنگامطولاني بودن دوره درمان اختلالات روانپزشكي عوارض اختلالات روانی

اسلاید 18: وظایف بهورزان:شناسایی افراددرمعرض ،ارجاع،پیگیری،آموزش وظایف کاردانان:نظارت ،آموزش،پیگیری برنامه هاوظایف پزشکان:که شامل،آموزش بهداشت روان به افراد جامعه ،بیماران وخانواده های انانسرپرستی ونظارت بر فعالیتهای مرکز وخانه های بهداشت پذیرش موارد ارجاعی از خانه های بهداشتدرمان بیمارانارجاع به سطوح بالاتر

اسلاید 19: برنامه های سلامت روان ،ادغام برنامه سلامت روان شامل ،بیماریابی،اموزش ،پیگیری ودرمانمراقبت در منزل برنامه های پیشگیری از خودکشی ،مهارتهای زندگی ،فرزند پروری،برنامه حمایت روانی در بلایا پیشگیری از خشونت خانگی طرح مداخلات روانی اجتماعی درمناطق آسیب زا وپر خطر

اسلاید 20: سپاسگذارم وشاداب باشید