سکولاریسم

صفحه 1:
الله ‎ass)‏ A—1>)) 

صفحه 2:
سکولاریسم “Secularism” ee 

صفحه 3:
تعریف سکولاریسم سکولاریسم در اصل مفهوم غربی است که توصیفگر نوعی تفکر خاص در باب جهان و انسان و تدبیر جامعه است که در شرایط خاص جامعه غربی رخ نموده است. این واژه در زیان فارسی به معنای دنیامداری, دنیامخوری, دین گریزی و دین جدایی است. ۱ درمعنای اصطلاحی: بریان ویلسون در دائره المعاف دین, سکولاریسم را چنین تعریف می کند. سکولاریسم یک ایدئولوژی است که مدافعان آن آگاهانه همه امور و مفاهیم ماورای طبیعی و وسایط و کارکردهای مربوط به ن را تفی می نمایند و از اصول غير دينى يا ضددینی به عنوان مبنای اخلاق شخصی و سازمان اجتماعی دفاع می کنند. < به تعبیری ديكرء قاتلان به سكولاريسم مى كوشتد زندگی انسان را از طریقابزارهای مادی صرف. یعنی عقل ابزاری و عوم تجربی و بدون استعانت از وحی, توسعه و سامان بخشند.به لحاظ فلسفی, سکولاریسم خود را در ساختار نظامهاى فكرى و رفتارهاى عقلانى نمودار مى سازده.يه كين اى كه آموزه هاى وحيلنى و ماوراى طبيعى را كاملا ندیده می گیرد. یا مورد انتقاد قرار مى دهد. به لحاظ سياسى نيز مى كوشد سياست را از تاثير آموزه هاى دينى دور نگه درد در حوزه تعاليم و تربيت نيز سعى مى كند ا تعاليم دينى را از برنامه أموزشى کنار نهد. 

صفحه 4:
زمینه ها و عوامل پیدايش سکولاریسم عواملی چند باعث بيدايش سكولاريسم در مغرب زمين شد كه به برخی از آنها اشاره مى كنيم: متون مقدس و منابع اولیه تفسیرهای ناروا از کتاب مقدس مسیحیان و اندیشه های تحریف شده ای که در این کتاب راه يافته يود راه را برای ظهور سکولاریسم هموار ساخت که برخی از آنها بدین قرار : جدايى دين از سياست در کتاب مقدس مسیحیا آمده است که حضرت عیس(ع) در پاسخ به لین پرسش فریسیان که آیا جزیه دادن به قیصر رواست. گفت( مال قیصر را به قیصر ادا کنید و مال خدا را به خدا) \ * این عبارت بدین معتاست که ج ارتياطى ندارد. ی به تعبير ديكرء شأن و مقام حکومت از شنون بشری و دنیوی است و نه از شنون الهى و دينى. براساس چنین تفسیری, جدایی دین و امور خدایی از سیاست و حکومت. آموزه ای ‎gaa‏ اسم در تعبیری دیگره حضرت عیسی(ع) در پاسخ به سزال پیلاطس که پرسید:آیاتوپادشاه بهود هستی؟ فرمود: * ار پادشاهی من از لين جهان می بود. خدام من جنگ می کردند تابه بهود تسلیم نشوم. لکن آکنون پادشاهی من از این جهان نیست. تعبیر نیز به خوبی بر مى آيد كه بادشاهى لين جهان. مربوط به عیسی(ع) و حواریون ۱ و کسان دیگری که با او نسبتی ندارند. بلید در لین جهان پادشاهی کنند. این آموزه واقع جدایی دین از سیاست را اعلام می دارد. یه دادن که کاری دنیوی است. شأن و مقام قیصر است و به خدا 

صفحه 5:
در آیین مسیحیت. قوانین اجتماعی و حکومتی یا یه تعبیری شریعت وجود ندارد و حتی مسیحیان كه نا نيمه اول قرن اول ميلادى به شريعت تورات ملتزم بودند. از آن تاريخ به بعد شريعت تورات را كه مشتمل بر برخى احكام اجتماعى بود. نسخ و ملفی کردند. در سال ۵۰ (يا ‎)۴٩‏ میلادی شوراى مسيحيان اورشليم مركب از يعقوب. پولس, برلا و دیگران, به نسخ شريعت موسى فتوا دادند که این خود به معنای حلال دانستن رباء شراب. گوشت خوک و جز اینها بود. ایشان از محرمات تنها به زنا و خوردن حیوانات خفته شده و خون و ذبیحه بت ها پسنده کردند. طبیعی هنگامی که در مسیحیت برای تدبیر و ساماندهی زندگی اجتماعی قوائین دین نباشد به ناگزیر باید از قوانین عقلی مدد گرفت. 

صفحه 6:
ناسا ز گاری آموزه های کلامی و فلسفی مسیحیت با عقل و علوم تجربی ‎٠“‏ در کتاب مقدس تحریف یافته مسیحیان, آموزه هایی وجود داشت كه با عقل و دلنش تجربى ‏سازكار نبود و لين خود عامل و زمینه ای بود برای روستفکران,دانشمندان و فیلسوفان که نسبت به مسیحیت یی اعتنا و بی رغیت شوند و موضعی سکولاریستی اتخاذ کنند و چون در دنیای غرب. مسیحیت کامل ترین دین تلقی می شد. مسیحیت گریزی در وافع دین گریزی لحاظ شد. برای مثال می توان به آموزه های گناه ذاتی انسان, مرگ فدیه وار عیسی مسیح, الوهیت و تجسد مسيح. تثليث و عشاى ربلنى اشاره نمود كه مخللف عقل است. همچنین قدیس آگوستین(۴۳۰- ۴ و قدیس آکویناس(۱۲۲۴-۱۲۷۴) فلسفه افلاطیتی و ارسطویی را چنان با تعالیم مسیحی آمیخته بودند كه نکارشان, نکار مسیحیت تلقی می گردید. ‎ 

صفحه 7:
اره می گوید: * الهیات اهل کتاب در قرون وسطی لّن چنان با مکتب ارسطو در هم آميخته بود که هر معارضه ای با کیهان شناسی ارسطو را به حساب معارضه با مسیحیت می گذاشتند. ایان باربور در ای ۶ البته در قرن هفدهم و هجدهم تفکر توماس آکویناس دچار فراموشی شد. اما دیگر بار ایا گردید که این امر تا حدی نتیجه بخشنامه پاپ لئوی دوازدهم بود. او در اين بخشنامه. مطالعه آثار توماس آکویناس را پر همه دانشجویان الهیات ضروری دانست و تعلیمات آکویناس را معیاری قرار دارد که عالمان الهیات نباید جز به دلایل مهم از آن دور شوند. * همجنين جنجالى كه بر سر تثورى تکاملی داروین و نظر گالیله و کوپرنیک در نجوم و \ تخقیقات انتقادی مربوط به کتاب مقدس و .. در عالم مسیحیت به پا شد. بسیاری از روشنفكران نيمه دوم قرن نوزدهم راجه لين فكر انداخت كه دين و علم ضرورتا در تعارض با يكديكرند. رفتار و برخورد نادرست متوليان كليسا. يقار وببوعوره بلشايست متوليان كليساء مردم را از دين گریزان کرد و سیب شد آنان در ساماندهی زندگی خود. دیگر به کلیسا اعتنلیی نکتند. فساد مللی و اخلاقی. فروش آمرزش ’ نامه ها و دادگاه های تفتیش عقاید از جمله این را آنها به اختصار اشاره می نماییم: ارهای پلید و نادرست بود که به برخی از 

صفحه 8:
فساد اخلاقی اصولاً يكى از عوامل دين كريزى از است كه رفتار متوليان و متصديان دين .با كفتار آنها متفاوت باشد. از اين روست كه در تعاليم اسلامى تاكيد شده است كسانى كه به تربيت دينى مردم همت می گمارند. پیش از پرداختن به تربیت آنها بليد به تربيت و تأديب نفس خود ببردازند. تفاوت در گفتار و رفتار حاکمان کلیسا و اخلاق ناپسند آنها. خود یکی از عوامل دین گریزی بوده است. ویل دورانت. مورخ يزرك مغرب زمين. مى نويسد: ‎DE! An}‏ در میان روحانیون به قدری سست بود كه مى شد هزاران شاهدبراى اثبات آن أورد. زندكى بى بند و بار روحانيون ايتاليا موضوعى است كه به كرات در ادبيات ايتاليا نمودار شده است. پاپ لئوی دهم در سال ۱۵۱۶ درباره راهبان چنین می گوید: بى انضباطى در ديرهاى فرانسه و زندگی نامتعادل و ناسنجیده راهبان, چنان فزونی یافته است که هیچ کس - نه پادشاه. نه حاكم و نه مردم- براى آنها ارزش و احترامى قائل ویل دورانت در همین باره می نویسد: نفرت مردم از روحانیون فاسد در لین ارتداد و | برگشتگی بزرگ, عامل کوچکی نبود. برخوردهای خشن یا دانشمندان 

صفحه 9:
برخوردهای خشن با دانشمندان دینی که باید حامی علم و نفکر و تعقل باشد. به گونه ای جلوه کرد که هیچ گاه با پیشرفت و طرح نظریات جدید غلمی سر سازگاری نداشت. بنابر این میان روشنفکران و متفکران» این اعتفاد پدید آمد که بلید از میان آن دو یکی را برگزینند: دین و يا پیشرفت و طرح نظریات علمی. متفکران و اندیشمندان به جای اينکه با دین تحریف شده و روحانیون فاسد مبارزه کنند. به خطا اصل دین را کنار نهادت ويل دورلنت آمار قربانيان لين برخورد خشن را بدین سان گزارش می دهد: از سال ۱۳۸۰ تا ۸۸ ۸ هزار و ۸۰۰ تن سوخته و ۹۶ هزار و ‎٩۱۲‏ تن سوخته و ۴۹۴ تن به کیفرهای \ مختلف محکوم شدند و از سال ۱۳۸۰ تا ۰۱۸۰۸ ۳۱ هزار و ‎٩۱۲‏ تن سوخته و ۲۹۱ هزار و ۰ تن محکوم شدند. ‎٠“‏ برلین اساس کلیسا بدترین نوع خشونت را با استناد به دین و به نام نوع دفاع از اعتقادات دینی. علیه دانشمندان و آزادی خواهان اعمال می کرد. این رفتارها دین را در اذهان دانشمندان و متفکران. علم ستیز و خرد سوز جلوه داد و در نتیجه آنان را در صف مخالفان دین قرار داد. ‏* ناکنون به برخی از عوامل و زمینه های مهم پیدلیش سکولاریسم بر شمردیم,اکنون اجمالا به میانی و اصول سکولاریسم خواهیم پرداخت. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 10:
مبانی سکولاریسم * با توجه یه تعریف سکولاریسم که می کوشد زندگی انسان را در حوزه های فردی: اخلاقیء اجتماعی. سیاسی و اقتصادی از طریق ابزارها و روش های مادی صرف و یا براساس اصول غیردیتی یا ضددینی ساماندهی کند. می توان علم گرایی و عقل گرایی را از مبانی سکولاریسم دانست. <« علم گرایی: * علم گرلیی برگردان فارسی واه 561600015۳0 است. به معنای اعتقاد به لزوم محوریت علوم تجربی و روش تجربی در همه شنون زندگی. متفکر سکولار اعتقاد دارد که براساس علم تجربی می توان به تدبیر جامعه پرداخت. با رشد و تکامل و موفقیت ها و دستاوردهای ربی نظیر فیزیک. ریاضیات. شیمی, زیست شناسی و نجوم در عرصه های مختلف. این اعتقاد در ذهن برخی شکل گرفت که می توان به روش مشابه. نظامی فکری در باب زندگی لین جهلنی طراحی کرد از آنجا که روش علوم تجربی. روش مکانیکی و مشاهده آزمایش است که براساس لّن هر حادثه ای برحسب حادثه پیش از خود تبیین می گردد. علبعا جهان نیز همانند ماشینی مکانیکنی در نظر گرفته می شود که وجود.هر حادثه و حرکتی با توجه به علت ن ضروری و حتمی است و دیگر نیازی به فرض عالم ماورای 

صفحه 11:
گرایی از آنجاکه روش مکانیکی در همه قلمروهای دانش نظیر اخلاق, مابعدالطبیعه و دين كارايى نداشت. چنین قلمروهلیی از حوزه معرفت کنر نهاده شد و به حوزه معرفت تجربی بسنده كرديد. در نتيجه. سکولار کردن دانش بدین معنا شد که حوزه معرفت باید یه حوزه دانش تجربی محدود گردد و علوم غیرنجربی به عنوان امور نامعقول و غیرعقالنی بلید از حوزه علم جدا شود. به سخن دیگر, علم گرلیی در حوزه شناخت, تجربه گرا شد که روش شناخت آن مشاهده و آزمایش و تجربه است. می توان گفت پشتولنهتفکر سکولاریستی, نوعی مدای گرلیی است که قلمرو هستی را به علم ماده محدود می کند و ماورای عللم ماده و تأثیرات عللم ماوراء الطبیعی در عالم ماده را قابل شناخت تمی داند. در نتیجه مفاهیم و آموزه های کتاب مقدس نظیر خدا, فرشته, جهنم. وحىء امدادهای غیبی, دعا و معجزات که از مفاهیم آزمون ناپذیر تجربی اند و در مقیاس تجریه نمی گنجد. باید از حوزه علم و معرفت بیرون روند. بدین ترتیب دین و مفاهیم بنیادی آن از تدبیر و تبیین گری امور دنیوی کنار نهاده شد. 

صفحه 12:
عقل گرایی “« عقل گرایی: ۱ * عقل ‎(Rationalism) ls‏ لین باور است که همه رفتارها و عقلید بلید مبتنی بر عقل باشد. نه احساسات یا عقاید دینی((فرهنگ آکسفورد)). البته تصور سکولاریسم از عقل» آن عقلی است که از مبلنی دینی بهره نمی گیرد. لین تعریف و کارکرد عقل. صحیح نیست؛ زیرا چه بسیار فیلسوفان عقل گرلیی که با تکیه بر عقل. خدا و عقلید دینی را اثبات نموده اند و در زمره متدینان زندگی می کنند. بنایرلین چنین معنایی از عقل گرایی - که براساس آن عقل تباید از اصول دینی بهره گیرد - در واقع ایجاد نوعی محدودیت بی دلیل برای عقل است. در هر حال اندیشمندان دوره رنسانس با توجه به توانایی عقل در حوزه علوم تجربی گمان کردند که می نوان در همه عرصه های زندگی به جای دین بر عقل تکیه کرد و براساس آن زندگی این جهان را سامان بخشید. 

صفحه 13:
عقل گرایی حال پرسیدنی است چه عواملی یاعث شد برخی از متفکرانمغرب زمین به لین ار برسند که بايد با عقل صرف و بدون استعانت از وحى به تدبير زندكى اين جهان ببردازند؟ عوامل متعددى ‎eh SPA A) AS Sh ABH OIE A‏ ‎٠“‏ آموزه های مسیحیت: بسیاری از آموزه هاى مسيحيت نظير تثليث. كناه ذلتى انسان.لوهیت و تجسد عیسن:مسیح راژوار بوده و با عقل هماهنگی ندارد و نمی توان آنها را با عفل فهم کرد: از همين روء لين فكر در آذهان برضی پدید [مد كه يا بليد تعقل و تفكر را يركزيد. يا دين و اعتقادات دينى را ‏۱ #6 تعابير متفكران يزرك مسيخى: اين متفكران تعابيرى دارند كه بر اعتقاد آنان به ناسازكارى عقل و دین دلالت می كند: ‎ ‎ ‎٠“‏ ترتولیان(۱۶۰-۲۲۰) از پدران کلیسای اولیه می گفت: آتن را با اورشلیم چه کار؟ آکادمی را با کلیسا چه کار؟ روشن است که آتن و آکادمی نماد تعقل, فلسفه و علم و اورشلیم نماد دین و کلیساست. ‏پولس, حواری عیسی مسیح نوشت که با خبر باشيد كسى شما را به فلسفه و مكر باطل نربايد. در این تعبیر, فلسفه كه نماذ عقل گرایی است. در کنار مکر باطل قرار گرفته است. ‏برخورد نادرست کلیسا با متفکران و فیلسوفان: عالمان و فیلسوفان بر آثر برخورد متولیان کلیسا با آنان به اين باور رسیدند که از دین فاصله كيرند و تنها با عقل به تدبير زندكى ببردازند. ‎ 

صفحه 14:
نقد و بررسی زآنچه گفتیم. به نیکی بر می آید که سکولاریسم پدیده ای غربی است که با توجه به شرایط و زمینه های آن در جامعه غربی شکل گرفته است. برخورد نادرست حاکمان کلیسا با دانشمندان و عالمان چه بسا بیشترین نقش را در کنار نهادن دین دا دانشمندان علوم تجربی و متفکران شاید تا اندازه ای حق داشته باشند که با حاکمان کلیسا به جهت برخوردهای ناد مخالفت ورزند. اما این مخالفت دلیلی نیست که براساس آن با اصل دين. خداء عللم آخرت و قوانین عقلاتی الهی نیز موافق نباشند. برای مثال, ممکن است کسانی طلای تقلبی به بازار عرضه کنند و افرادی را نیز اغقال کنند. افراد اغفال شده که بسيار ناراحت و عصبانى لند. یا ید از اصل طلا روی گردان شیند. يا از طلاى غير واقعی و سوء استفاده کنندگان از آن؟ انسان واقع گرا می تولند ضمن احترام به علوم تجربی و عقل بشری, از تعالیم وحیلنی انبیای الهی نیز برای ساماندهی زندگی خود و آخرت خویش مدد گیرد؛ چرا که هیچ ناسازگاری بین علوم تجربی و عقل انسانی و تعالیم وحیانی وجود ندارد. از ناه اسلام؛ کسب علم بر هر مسلمانی واجب و ضروری است و عقل انسان همسنگ با تعالیم انبیای الهی از حجیت و اعتبار برخوردار است اما باید در کنار این احترامء قلمرو محدود آنها نیز مورد توجه قرار گیرد. اینک یه اختصار به نقد علم گرلیی و عقل گرلیی و نیز به دیدگاه اسلام در پاب سکولاریسم مى بردازيم. آننت: هر چشد 

صفحه 15:
علم كرايىة نقد و بررسى ‎.١‏ هر جند اسلام براى علم ارزش بسيارى قلئل است. اين نكته را نيز بايد يادآور شد كه حوزه فعاليت علوم تجربى. محدود به عللم مادى و آزمايش و تجربه است و در بيرون از اين حوزه. یعنی عللم ماورای طبیعی نمی تولند نفیا و اثباتبه اظهار نظر بپردازد. موضع علم تجربی در حوزه ماورای عللم ماده, لا ادری گری يا ندلنم كويى است. بنابرلين اكر سكولاريسم بر آن است كه از علوم تجربى در زندكى مادى انسان بهره كيرد. كاملاً امرى بسنديده است. اما اكريا يافته هاى علوم تجربى مى خواهد همه ابعاد وجودى انسان از جمله بعد اخلاقى و معنوى و همجنين عالم ماوراى طبيعى و عالم آخرت را توجیه نماید. بی شک چنین تفکری نادرست است؛ زیراابزار علم تجربی مشاهده و آزمایش ‏است و چنین ابزاری در این حوزه ها کارایی لازم را ندارد. ‏۱ ۶ ۲ يافته ها و نتایج علمی از قطعیت لازم برخوردار نیست؛ چه آنکه پیوسته فرضیه ای نو به جای فرضيه بيشين مى نشيند. حال چگونه می توان با این یافته های لرزان و تغییر پذیر, به اظهار نظر قطعی در باب عللم پرداخت و عللم ماورای طبیمت و آخرت را انکار نمود و زندگی انسان رابه علم مادی محدود کرد. ‏۳ اعتقاد یه خدا و عللم آخرت در ساماندهی زندگی انسان نقش تعیین کننده ای دارد. اما لازمه علم گرلیی و مادی گرلیی نادیده گرفتن چنین اعتقادلتی و در واقع نادیده انگاشتن بخش مهمی از نیازهای اساسی انسان است؛ چرا که انسان به لحاظ فطری خداجو و جاودائه طلب است. ‏ابر اين علم كرايى. قلمرو هستی را به عللم ماده محدود کرده است و از قلمروهای دیگر هستی ‏نظير عالم ماورای طبیعت و آخرت, غفلت ورزیده. همچنین از میان شیوه های مختلف کسب آگاهی. ‏مشاهده و آزمایش بسنده کرده و از روش عقلی و شهود عرفانی و تعالیم وحبانی. صرف نظرا ‏رده است. چنین غفلتی. محروم کردن انسان از دستیابی به حوزه های دیگر معرفت است ‏ای بس بزرگ برای انسان به شمار می رود. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 16:
نقد عقل گرایی در بحث نياز انسان به تعاليم لنبياى الهى یادآور شدیم که عقل حجت درونی انسان و مورد نکریم اسلام است. اما تنها یا استفاده از آن نمی توان به سعادت دنیا و آخرت نلیل گردید. عقل انسان برای تدبیر زندگی دچار اختلاف و تناقضات بسیار است. هرکس بر اساس عقل ادعا می کند که شیوه او برای ساماندهی زندگی اجتماعی, اقتصادی و اخلاقی صحیح تر است. از این رو اتفاق نظر افراد بر سر یک شیوه واحد. بسيار دشوار است. حال جكونه مى توان بر يليه عقل. به 1 شیوه ای واحد برای ساماندهی جامعه دست یافت؟ چنین آرملنی. هیچ گاه برای آدمی حاصل نمی شود. از همین روی تنها راه چاره. متوسل شدن به دین و قوانین آن برای اداره جامعه است. ‎P|‏ همچنین عقل انسان بسیاری از خوبی ها و بدی ها(نظیر خوبی عدالت و بدی ظلم) را به طور كلى درك مى كند. ولى در تشخيص مصادیق ن با مشکل روبروست. بتار لین عقل به تنهایی رسایی نمی تولند راهگشای انسان باشد.((بیش تر در بحث نیاز ضروری انسان یه نیوت. دربر: عقل انسانی سخن گفتیم.)) 

صفحه 17:
دید گاه اسلام در باب سکولاریسم از دیدگاه اسلام پیامبران الهی برای اين میعوث شده اند که انسان را از ظلمت برهانند و عدالت را در جامعه برپانمایند و فضلیل و کرامت اخلاقی را نیز به وج رسانند. بی گمان لازمه اجرای این اهداف آن است که پیامبران. سرپرستی جامعه انسانی را بر عهده گيرند. پاره ای مسلمانان طرفدار سکولاریسم که دین را تنها در عرصه مسائل فردی خلاصه کرده | براین باورند که اگر دین در عرصه سیاست دخللت کند از قداست آن کاسته می شود. از آموزه های اسلامی فاصله گرفته اند. جرا كه بيامبر اسلام هدايت امور دينى و دینوی مردم را تومان بر عهده داشت و پس از او نیز امامان معصوم این هدایت عام را عهده دار شده اند. قرآن در آیه ای به \ صراحت بیان می کند که دین با فرمانروایی و تدبیر سیاسی جامعه سازگاری دارد: اه اند 9 * مابه خاندان ابراهیم کتاب و حکمت دادیم. و به آنان ملکی بزرگ بخشیدی. ‎٠“‏ در لین آیه منظور از کتاب و حکمت. مرجعیت علمی و دینی است و مقصود از فرمانرویی بزرگ نیز مرجعیت سیاسی که خداوند به فرزندان ابرهیم(ع) عطا کرده است. ‏اجرای احکام اسلامی ازمند تشکیل حکومت است. اعتقاد یه حکومت جهانی حضرت ولی عصر(عج) نیز بیانگر َن است که دخللت دین در عرصه مسائل اجتماعی و حکومتی. آموزه ای دینی است((این مستله را در بحث ضرورت تشکیل حکومت در عصر غیبت به تفصیل پی خراهیم كرفت)) يناير لين دين با تدبير زندكى دنيليى مردم هم سمت و سواست و سكولاريسم نيز با ‏تعالیم قرآن ناسازگار است. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 18:
زمینه‌های پیدایش سکولاریسم پیدایش و رشد سکولاریسم در دامان فرهنگ و جامعة غربی - مسیحی بوده و از پدیده‌های فرهتگی - سیاسی عصر جدید.یعنی پس از رنسانس علمی و نهضت اصلاح دینی در غربه به اشمار مىرود. بدين ترتيب علم و دانش جديد در ظهور آن بىتأثير نبوده است؛ ولى نه بدان معنا که سکولاریسم را فرزنددنش و علم جدیدانگاشته و ضمن دفاع علمی از جدا انكارى دين و دنا آن را بديدهاى جهان‌شمول و فراگیر به شمارآوریم که پا به پای رشد و توسعة علمی, سکولاریسم نیز رشد و توسعه خواهد یفت. و بهتدریج جهان شمول خواهد شد. نادرستی این دیدگاه طی بحث‌های آیندهروشن‌تر خواهد شد. در اين مقاله به بررسى زمينه و علل پیدایش سکولاریسم در دنیای مسیحیت می‌پردزیم؛آنگاه علل ياد شده را با نظر به مقولدهاى فرهنكى. دينى و اجتماعى جهان اسلام: به تحليل خواهيم كذاشت. عواملى كه يادآور خواهيم شد. هيج یک به تنهایی به عنوان علت تامه قلمداد نخواهد شد؛ ولی مجموع آن‌ها را می‌توان علت تامة سکولاریسم تلقی کرد. این عوامل که دارای گرایش‌های گوناگون فلسفی. کلامی. سیاسی. اجتماعی و تاریخی‌اند. بدین قرارند: ۱. از جنبة فلسفی باید از فلسفة حسی و تجربی یاد کرد که یگانه راه شناخت جهان را مشاهدة حسی و آزمون تجربی می‌داند. اين تفکر فلسفی پس از رنسانس در دنیای غرب رواج یافت. پذیرش چنین فلسفه‌ای, مفاهیم و آموزه‌های دینی و متافیزیکی را مورد بی‌مهری و انکار قرار خواهد داد ۲ از جنبة کلامی و الاهیات. می‌توان از عقایدی چون گتاه جبلی و فدا و مانند آن یاد کرد که در الاهیات مسیحی به عنوان عقاید ديني شناخته شده. توجیه خردبسندی برای آن‌ها وجود ندارد. 

صفحه 19:
علل و زمینه‌های پیدا ن سکولاریسم ۳ به لحاظ منابع اولیك دینی باید این نکته را مورد توجه قرار داد که در کتاب مقدس کنونی مسیحیان, قوانیتی که بتوان با استناد به آن‌ها خطوط کلی برنامه‌های زندگی را ترسیم کرد. یافت نمی‌شود. بدین روی دانشمندان و مصلحان جامعهبه قرانین عقلی و تجربی روی آوردند؛ چرا که در متون دینی, اصول و قوانینی که راهگشا باشد و بتوان با آن جوامع کنونی را اداره كرد دیده نمی‌شد. ۴ از نظر تاريخى نيز مسيحيت در نخستين دورة حيات خود, حكومت تشکیل نداد و در امر مديريت جامعه دخالتى نداشت. تا اين كه بس از قرنها كه كليسا اقتدار يافت. انديشة حکومت را در سر پروراند. در آغاز با امپراطوران در امر ادارة جامعه مشاركت كرد. و سرانجام به قدرت سیاسی بلامنازع مبدل شد. ۵ از جنبة اجتماعی. پس از آن که کلیسا بر همذ شوون سرنوشت سیاسی جامعذ مسیحی تسلط یافت هم از نظر اخلاقی و هم از دیدگاه سیاسی و اقتصادی به انحراف گرایید. و اين انحرافات نقش مهمی در مشوب جلوه دادن چهرة دين و حكومت دينى داشت, و منشأ قيام عليه حكومت مسیحی شد. ۶ آزارها و شکنجه‌هایی که از سوی دستگاه دینی مسیحی (کلیسا) بر اهل دانش وارد شد. و جو اختناق و استیداده از دیگر عوامل ایجاد نفرت و یدیینی در ذهن مردم - به ویژه دانشمندان و زد اندیشان - بود که به صورت معارضه با دین و یا بی‌اعتنایی به آن در فرهنگ غربی نمایان شد. و به‌تدریج به دیگر جوامع نیز سرایت کرد. 

صفحه 20:
سکولاریسم و جهان اسلام جا دارد که عللیاد شده را در دنیای اسلام نیز مورد تحقیق و بررسی قرار دهیم. تا روشن شود كه آيا عوامل مزيور در جهان اسلا نيز وجود دارند. تا بيدايش سكولاريسم را در بستر فرهنگ اسلامى توجيه كنند؛ يا اين که سکولاریسم زمینه‌ای در میان مسلمانان ندارد. و نبايد انتظار پیدایش و رسمیت یافتن آن را داشت. در یک تحقیق و تحلیل واقع‌بینانه و منصفانه روشن خواهد شد كه هيج يك از عوامل ياد شده -ویا دست‌کم مجموعة آن‌ها- در جهان اسلام جایی ندارد و بدین‌جهت جهان اسلام. سكولاريسم را برنمى تايد و كر در جايى با فشارهاى سياسى و مانند آن تحميل شوف. دوام و استمرار نخواهد يافت. زيرا: أ . فلسفة اسلامى. فلسقداى است كه بر ياية عقل و برهان م جرخد و از عهدة تبيين مفاهيم و آموزه‌های دینی و متافییکی پرمی‌آی. با فسفه‌های مسیحی - خصوصاً فلسقههاى حسى - کاملاً متفاوت است. ب . در الاهیات اسلامی. از عقايد تناقض آلودى جون تثليث و معتقدات خرافى و نامعقولى جون فدا و ككناه جبلى اثرى نيست. اكرجه در يرخى از نحلدهاى كلامى بارماى عقايد نامعقول يافت می‌شود ام این گنه عقايد و آراء باورهاى عمومى و زسمى در الاهيات اسلامى به‌شمارنمی‌رود. ج . در زمينة قوانين مربوط به زندكى اجتماعى بشر نيز فقه اسلامى - كه از قرآن كريم و #. احادیث معتبر اسلامى و اصول و قواعد روشن عقلى؛ سرجشمه كرفته است - تونیی پاسخگویی به نیازهای بشر را در همة زمینه‌ها دارد. بدیهی است چنین مذهب و آیینی به هیچوجه نمی‌تواند تسلیم تفکر سکولاریسم شود؛ از محتة اجتماع و زندگی بشر بیرون روده و در مسائل فردی و عبادی خلاصه شود. 

صفحه 21:
سکولاریسم و جهان اسلام د. از نظر تاریخی نیز اسلام در مرحلة نخست حیات خود (عصر رسالت) تشکیل حکومت داد و ادارة جامعه را بر پایة قوائین دینی تجربه کرد. در عصر خلفا نخست نیز حکومت دینی استمرار و گرچه در مراحل و مواردی انحرافاتی پدید آمد. در مجموع. شاکلة حکومت. دینی و اسلامی بود. . روحانيت اسلام - به ويزه روحانيت شيعه - نیز در طول تاريخ طرفدار حقوق مستضعفان و داد خواه مظلومان و یاور محرومان بوده است. و از نظر زندكى دنيوى نيز قناعت و زهد را بيشة خود \ ساخته است. در اين جا موارد استثنايى مقصود نيست؛ بلكه نهاد روحانيت به عنوان یکی از \ نهادهای جوامع اسلامی منظور است؛ چنان که حساب وعاظ السلاطین نیز از جامعة روحانیت اصیل جدا است. از این مقايسة اجمالی روشن می‌شود که انديشه و تلاش برخی برای گستراندن پدیدة سکولاریسم به جوامع اسلامی. خصوصاً جوامعی چون ایران اسلامی, نا استوار و غیرمنطقی است. آری؛ تبیین مسألة سکولاریسم و ریشه‌ها و نشانه‌ها و پیامدهای آن. برای آگاه ساختن جامعه از جریانات فرهنگی عصره کاری پسندیده و لازم است؛ ولى تبليغ سكولاريسم و معرفى آن به عنوان يك بديدة علمى و واقعيت اجتنابنابذير براى بشر متمدنء خطايى بزرك است, و جز مشکل‌آفرینی در جريان اعتقادى و اخلاقى افراد جامعه - خصوصاً جوانان - نتيجداى در بى نخواهد داشت. 

صفحه 22:
منابع ؛ اینترنت جرالد گاوس و شین دی. کورتلند: مضمون و فلسفه ی لیيرالیسم. ترچمه ی امیرغلامی دکتر محمد برقمی(۱۳۸۱). سکولاریسم. از نظر تا عمل تهران: نشر قطر دکتر محمد حسن قدردان قراملکی (۱۳۸۵), قرآن و سکولاریسم. سین ازجا يوان رخ جانع دیا ‎te‏ آسقن که فش صولات ‎sae allan‏ ‎Sof GEV Sab CENA dese se A ye, AS‏ در اين باره به برترائد راسل: تاريخ فلسفة غرب. ترجمة نحف دریبندری ج ۲ فصل 1۵ رجوغ شود ميرجالياص فوهك دو دين بركزيده مقالات دائرةاممارف دين. هيأت مترجمان: ويرظر بهألدين غرمسافي: ۱۳ لازمبه ذکر است که آمار اد شده مربوط به حدود سی سا پیش است. استاد معمدتتی جمقری:فلدفة در ساب با مقدمة روبرت هوگوت جاکسون. قبسات. ش ۸ ستاد محمدتقی جعفری: ما تحلیل و بررسی سکولارسم» مرتضى مطهرى: علل كرايش به ماديكرى. اد مقصود از مطلقه در لام استاد مطهری غر از معایی بت که در بحث ولایت ققیه منظور است:مطلقه در لام ايعان تاشريه سدم يسورليت جاكي و رماسار هر ‎senegal aS any gs gly‏ اتا ولى مطلقه در بحث ولايت ققية به ممداق خاشتن اتتيارات حكومتى مختاسب با ممؤوليت هلي كتتتزرقة 07 او است. تفصيل اين بحث را در. على رباتى كلبايكانى: دين و دولت يخوانيد. 10-181 ‏ممن ۳ - 88 وسمن‎ ne alan pale Sloan gays ‏مت رکتاب ریشة ها و شوه هی ننکواريس‎ ص ۱۵۷-۱۵۶ به نقل از مجید خدوری و هربرت. ج لیسبن؛ حقوق