شرحی بر نظریه بوروکراسی

شرحی بر نظریه بوروکراسی

اسلاید 1: شرحی بر نظریه بوروکراسیدانشکده مدیریتارائه دهنده : سید علی موسویاستاد راهنما : دکتر فیاضیHRM Group 1390

اسلاید 2: آن چه با شنیدن واژه‌ی «بوروکراسی» در ذهن نفش می‌بندد کاغذ بازی پیچ و خم های اداری فشار به ارباب رجوع ناکارآمدی اما آیا «دیوان سالاری» فقط همین است؟؟

اسلاید 3: تعریف دقیق بوروکراسیمبدع نظریهنقاط ضعف و منتقدان نقاط قوت و مدافعاننتیجه گیری

اسلاید 4: تعریفعلوم اداری و مدیریتعلوم سیاسیجامعه شناسیو مصداق‌های زیاد دیگر ...تا به حال بوروکراسی در معنانی متفاوتی به‌کار  رفته است : ۱-  بوروکراسی به معنای سازمان معقول ۲-  به معنای عدم کارایی سازمان ۳-  حکومت به دست ماموران اداری ۴-  اداره عمومی ۵-  سازمان ۶-  جامعه نوین

اسلاید 5: تعریف «قدرتی هيولايي» که «به دست جماعت کوتوله‌ها افتاده است»«بالزاک»واژه بوروکراسی را نخستین‌بار شخصی به نام دوگورنی در سال 1745 به کار برد. او به واژه فرانسوی bureau به معنی میز تحریر، دفتر و اداره، پسوند Cracy به‌معنای حکومت را افزود. اما در سال ۱۹۱۰ جامعه شناس آلمانی ماکس وبر موضوع و بحث بروکراسی را عنوان و تشریح کرد.

اسلاید 6: تعریفبوروكراسی (حكومت ادارات یا دیوان‌سالاری) به سلسله مراتبی از اقتدار و مسئولیت اطلاق می‌شود كه یك سازمان رسمی، برای هماهنگ ساختن فعالیت‌هایش و رسیدن به اهداف تعیین‌شده‌اش، از آن استفاده می‌كند

اسلاید 7: نظریه پردازماکس وبر در 21 آوریل 1864  در خانواده‌ای پروتستان متولد شدهمزمان با فایول و تیلور پدر وبر از چهر‌های سیاسی و از مهمترین اعضای حزب لیبرال بود. دوره دانشجویی خود را در برلین گذراند. عنوان رساله دکترایش تاریخ جوامع بازرگانی در قرون وسطی بود. اولین نوشته او بنام تئوری سازمان اجتماعی و اقتصادی منتشر گردید . در سال 1896 به جای استاد پیشین خود، کنیس، به استادی کرسی اقتصاد در دانشگاه هایدلبرگ رسید.

اسلاید 8: نظریه پردازماکس وبر، جامعه شناس روشنفکر آلمانی، می‌توان او را به نوعی یکی از محققین تاریخ باستان آلمان دانست.وی به این مسئله اساسی که چگونه می توان ساختار سازمانها را به طور مناسبی طراحی کرد توجه داشت.افکار و نظریه های وبر، تأثیر عمده ای بر رشته های مدیریت و جامعه شناسی سازمانها داشت.نخستین کسی که توانسته بود گامهای ابتدایی را در مطالعه تطبیقی سازمانها برداشته باشد. وی در این فکر بود که چگونه می توان به طراحی سازمانها پرداخت تا براساس ویژگیهای تعیین شده ، نقش مثبت و سازنده ای در جوامع داشته باشند. و این می‌تواند اولین جرقه‌های تدوین نظریه‌ی بوروکراسی در ذهن وبر باشد.

اسلاید 9: تکاملمصر باستان و چین امپراطوری‌های هخامنشی و روماواخر قرون وسطیحكومت‌های پادشاهی مطلق مبتنی بر دیوان‌سالاری، در پایان دوره فئودالیسمدر سده‌های 17 و 18، نخستین دیوان‌سالاری بزرگ (بعد از كلیسای كاتولیك قرون وسطی) در فرانسه، پروس و روسیه بالیده گشتند. در قرن 19سازمان‌های صنفی و یا شركت‌های كوچك خانوادگی در اروپا از بین رفته و سازمان‌های بزرگ پدید آمدند، بوروكراسی جدید، حاصل جنبش فلسفی مشهور به ایده‌آلیسم آلمانی. وبر نظریه خود را درباره بوروكراسی در اوایل سده 20 منتشر كرد.

اسلاید 10: تکاملرهیافت سنتی (کلاسیک) دولت وقت آلمان، موضوع ویژه مورد مطالعه مدل ماشین‌گونه از سازمان پایه‌ریزی افراد به دلیل موقعیت اجتماعی خاص و وجهه‌شان در منصبهای اصلی و مهم قرار می گیرند، نه به دلیل توانائیها و شایستگی‌هایشان سازمانها با همه ظرفیت و توان خود کار نمی کنند؛ باید شکل جدیدی از سازمان را طراحی کرد که به حل این مسأله کمک کندشکل سازمانی مطلوبی که به طور منطقی طراحی گردد، بسیار کارآ باشد، از اصول منطق و نظم پیروی کند، و بر مبنای اختیار مشروع بنا نهاده شود

اسلاید 11: ویژگیهای خاص بوروکراسی وبر تقسیم کار روشن سلسله مراتب اختیارات روشن قواعد و رویه های رسمی برخورد غیر شخصی مسیر ترقی مبتنی بر شایستگی1.  تعریف درست مشاغل و تخصصی شدن کارکنان و درنتیجه سرعت بالا در تولید2.  مسئولیت و اختیارات هر جایگاه سازمانی به خوبی تعریف شده و هر مقامی به مقام بالاتر از خود، گزارش می دهد.3.  دستورالعملهای مکتوب، رفتار و تصمیمها را هدایت می کند و سوابق پرونده ها به طور مکتوب نگهداری می گردد.4.  قواعد و رویه ها به طور یکسان و بدون استثناء در مورد همه رعایت می شود و با هیچ کس برخورد ویژه صورت نمی پذیرد.5.  انتخاب و ارتقاأ کارکنان صرفا به دلیل توانائی و نتیجه ارزیابی عملکرد آنان است.

اسلاید 12: وبر به سه‌گونه اصلی اقتدار معتقد است که عبارتند از:اقتدار كاریزماتیك؛ (اختیارات فردی یا حکومت فرهی )اقتدار سنتی؛ ( اختیار عرفی و یا حکومت نقلی)اقتدار عقلانی– قانونی؛ (اختیارات قانونی)مینتز برگ ، سه شکل معمول سازمانهای مکانیکی :بوروکراسی ماشینی بوروکراسی حرفه ای بوروکراسی بخشی

اسلاید 13: ویژگیهای مثبت بروکراسیعدالت و انصاف در برخورد با کارکنان و ارباب رجوع دقت، ثبات، رعایت انضباط، و قابلیت اعتماد اهداف روشن و صریح و پست های سازمانی بصورت سلسله مراتب ، موجب تسهیل در انجام امور می گردد. افزایش قابلیت پیش بینی رفتار افراد و سازمانحذف نفوذ اشخاص و پارتی بازی استاندارد بودن امور اعمال کنترل روی کارکنان

اسلاید 14: ویژگیهای منفی بروکراسیایستایی، خشکی و انعطاف‌ناپذیری گسترش ترس و محافظه‌کاری در سازمان عدم تصمیم گیری موثر بهره وری پایینجابجایی اهداف هزینه های زیاد برای کنترل و نظارت توقف فرآیند و ایجاد هر و مرج بواسطه نبود یک نفردید منفی تلاش برای انحصار طلبی و در اختیار گیری سایر بخش‌هااستفاده نامشروع از قدرت در خارج از سازمان

اسلاید 15: بوروکراسی از منظر سیاست و جامعه شناسیمارکسیسمجامعه شناسان غیر کمونیست بوروکراسی را بعنوان یک طبقه نیست، بلکه آلت طبقه حاکمه کاپیتالیزم خصوصی را به کاپیتالیزم دولتی بدل میکنند مارکسهگلبوروکراسی ، منافع خاص گروه ها تبدیل به منافع مشترک عمومجامعه متشکل از گروههایی با منافع مختلفپلی بین دولت و جامعه

اسلاید 16: بوروکراسی از منظر سیاست و جامعه شناسیمارکسرد نظریه هگل که دولت نماینده منافع مشترک عمومی افراد جامعه استبوروکراتها همواره در پی نفع خصوصی خود بوده اندبوروکراسی خود عاملی جهت آماده کردن مردم به حالت از خود بیگانگی در جامعههدف اساسی آن خدمت به طبقه بورژوا

اسلاید 17: مارکسیسم«لنین»بوروکراسی از منظر سیاست و جامعه شناسیتایید موضع اصلی مارکسبه محض تشكيل ديكتاتوري پرولتاريائي مبارزه بر عليه بوروكراسيلنين در مي‌يابد كه بعد از انقلاب نه تنها آماري از كاهش نفوذ دستگاه بوروكراسي ديده نمي‌شود، بلكه بر عكس، با سرعت بيشتري رو به گسترش است«عدم رشد كافي سوسياليسم» توجیه لنینجنگ داخلي و هرج و مرجدراز مدت خطای نگرش تک بعدی به بروکراسی(دولتی)

اسلاید 18: تغییرات مهمی در جهت انواع انعطاف‌پذیرتر سازمان در جوامع امروزی رخ داده است و ما آن‌گونه كه وبر و بسیاری دیگر بیم داشته‌اند، به چرخ‌دنده كوچكی در یك ماشین اداری عظیم كه زندگیمان را اداره می‌كند، ‌تبدیل نمی‌شویم. نظام‌های بوروكراتیك، ذاتاً انعطاف‌پذیرتر از آن هستند كه وبر گمان می‌كرد و سلطه آن‌ها دائماً توسط انواع گروه‌ها و سازمان‌هایی كه كمتر سلسله مراتبی‌اند به رویارویی فراخوانده می‌شوند، با وجود این، ساده‌اندیشی است كه آن‌گونه كه برخی اندیشیده‌اند، تصور كنیم سازمان‌های بزرگ غیر شخصی به‌تدریج از میان خواهند رفت و مؤسسات غیر متمركز و انعطاف‌پذیرتر جانشین آن‌ها می‌شوند .آنچه بیشتر محتمل می‌نماید، كشمكش پیوسته‌ای میان گرایش در جهت بزرگتر شدن، غیر شخصی‌شدن و سلسله مراتب در سازمان‌ها و تأثیرات مخالف است. آیا بوروکراسی ایده‌آل وجود خارجی دارد؟ آیا برای سازمان‌هایی که در چنگال بوروکراسی گرفتار آمده‌اند را راه گریزی هست؟مرگ بروکراسیبروکراسی نوین با اعمال تغییراتی در برخی مفروضات :قابلیت پیش بینی افرادفاکتور محیط و تکنولوژی

اسلاید 19: با تشکرهو العالم