شناخت خطر و راهکارهای کاهش عوامل خطر مهم در سطح فرد و جامعه

صفحه 1:


صفحه 2:
۰ دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رفسنجان دانشکده پزشکی گروه خدمات بهداشتی و ارتقای سلامت ‎ *‏ شناخت خطر * راهکار های کاهش عوامل خطر (6001681010 >51) مهم در سطح فرد و جامعه ‏دکتر محمد اسدپور 

صفحه 3:
مردم در همه جا و در تمام طول زندگی خودبا تعداد تقریبابی شماری از خطرات تهدید کننده سلامت مواجه می‌شوند. این خطرات می‌توانند به شکل‌های گوناگونی ازجمله بیماری‌های مُسری یا غیرمسری, آسیب‌ها. فرآورده های مصرفی, خشونت و یا بلایای طبیعی باشند. گاهی کل یک جامعه در معرض خطرات و گاهی تنها یک نفر» درگیر می‌شود. اکثر خطرات. در گروه های فقیر تجمع می‌یابند. ضمنا هیچ خطری به تنهلیی رخ نمی‌دهد و ريشه بسیاری از این خطرات در زنجیره های پیچیده وقایعی نهفته است که مدت‌های مدیدی به درازا می‌کشند. هر خطره علت خاص خود را دارد و برخی از آن‌ها چندین علت دارند. 

صفحه 4:
احتمال بروز یک واقعه نامطلوب یا عاملی که لین احتمال را افزلیش دهد. درک انسان‌ها از خطر و عکس العمل‌های آن‌ها در مقابل تن بر اساس تجربه گذشته و اطلاعات و ارزش‌های دریافت شده از طریق منابعی نظیر خانواده. جامعه و حکومت شکل مى كيرد. این تجربه یک فرایند آموزشی است که از کودکی آغاز می‌گردد. مانند وقتی که کودکان ياد می‌گیرند با آتش بازی نکنند و در طی دوران بلوغ نیز به طور مستمر روزآمد می‌شود. حضور و وقوع برخی از خطرات نظیر همه‌گیری بیماری‌هاه فراتر از حد کنترل فردی است ولی تقویت و حذف خطرات دیگر همچون سیگار کشیدن یا کنترل مصرف مواد ناسالم» در حیطه توان ما قرار دارد بستن کمربند ایمنی یک اقدام فردی برای کاهش خطر آسیب است. اما تصویب قانونی که بستن بند ایمنی را اجبار می‌کند یک اقدام دولتی است که به نمایندگی از کل جمعیت انجام 

صفحه 5:
دولت‌ها باید بتوانند به منظور حفاظت از مردم و کمک به آن‌ها برای محافظت از خود شدت خطرات را ارزیلبی کرده و هزینه اثربخش ترین مداخلات ممکن را برای پیشگیری از وقوع خطرات انتخاب نمایند. ارزیابی خطر عبارتست از یک رویکرد نظام مند برای تخمین بار بیماری و آسیب ناشی از خطرات مختاف. اين رویکرد شامل شناسایی بخش کمّی و تعیین خصوصیات تهدیدات موجود علیه سلامت انسان است. ارزیلبی خطر می‌تولند تصویری کلی و بسیار ارزشمند از نقش نسبی خطرات مختلف در سلامت انسان به دست دهد. می‌تواند با توجه و تاکید بر آن خطرات. امکان بالقوه دستیابی به فوائد بهداشتی را مشخص نمایند * و می‌تواند در طرح ریزی برنامه های پژوهشی و سیاست گذاریها کمک کننده باشد. 

صفحه 6:
تعاریف خطر و عوامل مرتبط با آن مفهوم خطر در میان افراد مختلف معانی مختلفی دارد. خطر به معنای احتمال یک پیامد نامطلوب و یا عاملی که این احتمال را افزایش می‌دهد می‌باشد. خطر می‌تولند به معنای یک احتمال باشد برای مثال پاسخ به لین پرسش خطر ابتلا به ویروس نقص ایمنی ایدز در اثر تماس با یک سوزن آلوده چقدر است؟ خطر می‌تولند به معنای عاملی باشد که احتمال یک عارضه نامطلوب را افزلیش می‌دهد برای مثال خطرات عمده سلامت کودکان عبارتند از سوء تغذیه, آب ناسالم و آلودگی هوا در محیط‌های بسته. خطر می‌تولند به معنای یک پیشامد باشد برای مثال خطر ناشی از رانندگی در حين مستی چیست؟ (پاسخ: تصادف رانندگی) خطر می‌تولند به معنای یک عارضه یا تهدید بالقوه باشد برای مثال آیا راندن موتورسیکلت بدون استفاده از لاه ايمنى خطر دارد؟ 

صفحه 7:
ریف خطر و عوامل مرتبط پا آن شیوع خطر: نسبتی از جمعیت که با یک خطر خاص مواجه هستند برای مثال شیوع سیگار در تحاص زمی‌تولند:۲۵/ بایند.. حبطر: تسبی زو احتمال یک عارضه:تاطاوب سلانت:در افرامین كدنها نيك عنطر خاص مواجهند در مقایسه با افرادی که مواجه نیستند. برای مثال اگر در یک زمان خاص احتمال ابتلای سیگاری به سرطان ریه به طور متوسط ۱۵ برابر بیشتر از اقراد غیرسیگاری باشد خطر نسبی آن ۱۵ است. اد عاصل زیان بار: یک خصوصیت ذاتی و لاینفک مثلا در یک ماده شیمیایی که امکان آسیب را بهمراه دارد خطر منتسب به جمعیت: نسبتی از بیماری در یک جمعیت که از یک خطر خاص تهلید کننده سلامت ناگی شنلله آشبت, بار قایل انتساب: نسبتی از بار فعلی بیماری یا آسیب که از مواجهه درگذشته ناشی شده است. بار قلبل اجتناب: نسبتی از بار آینده بیماری یا آسیب که در صورت کاهش سطح فعلی یا آتی مواجهه از طریق توزیع جایگزین (يا مجازی) قابل اجتناب است. 

صفحه 8:
‎Ol bs‏ تهدید کننده سلامت و وضعیت اقتصادی اجتماعی ‎ ‏متاسفانه بیشترین بار خطرات تهدید کننده سلامت بر دوش مستضعف ترین افراد جامعه می‌باشد که تحصیلات رسمی اندک و مشاغل سطح پایین دارند. ‏به منظور کاستن از عوامل تهدید کننده سلامت باید توسط سازمان جهانی بهداشت و دولت‌ها تعادل برقرار گردد. ‏این امر از طریق مقابله مستقیم با فقر. توجه به خطرات تهد يدكننده سلامت در ميان افراد مستضعف. بهبود سلامت مردم و در نتيجه رشد اقتصاد عمومی و نهایتا بهبود سلامت مردم امکان پذیر است. ‏یکی از اجزای مهم راهبرد یاد شده این است که ابتدا دريابيم شیوع این خطرها در میان افراد محروم چقدر است. متاسفانه داده ها در اين مورد در مناطقی که بیشتر به آن نیاز دازند اتدى امت ‎ 

صفحه 9:
خطرات تهدید کننده سلامت و وضعیت اقتصادی اجتماعی سوء‌تغذیه پروتئین - انرژی در کودکی آب و فاضلاب عدم تغذيه با شیرمادر روابط جنسى غيرايمن الكل دخانيات اضافه وزن آلودكى هوا در محيطهاى بسته آلودگی هوای شهری 

صفحه 10:
10 رابطه ميان سطح عوامل خطر و فقر میان کم وزنی کودکان و فقر مطلق. تناسبی قوی وجود دارد. افرادی که با درآمد کمتر از یک 33و روز زندگی می‌کنند در مقایسه با افرادی که بیش از دو دلار در روز درآمد دارند عموما ۲-۳ برابر بیشتر در معرض خطر نسبی قرار دارند. ‎Ul‏ و فاضلاب نامناسب و آلودگی هوا در محیط‌های بسته نیز ارتباطی مستحکم با فقر مطلقی دارند در مورد آب.و فاضلاب نامناسب خطر نسبی برای خانواده هلیی که کمتر از یک دلار در روز درآمد دارئد در مقایسه با خانوارهایی که درآمدشان بالاتر از دو دا رابطه فقر با مصرف دخانیات و الکل» عدم متفاوت تر می‌باشد. ‏همچنین در کشورهای در حال پیشرفت گروه هایی که وضعیت اجتماعی - اقتصادی بهتری دارند از نظر وضعیت نامطلوب چربی. فشار خون بالا و اضافه وزن. نسبت به افراد دیگر مشکلات ی دارند. با این حال اگر روند مشاهده شده در جهان صنعتی تکرار شود این الگوها با افزایش توسعه اقتصادی معکوس خواهد شد. ‎ ‎ ‏ر است بین 17۷/۱ ۱/۱۵ برآبر متغیر بوده است. ‎ ‏ذيه با شیر مادر و رولبط جنسی غیرایمن؛ ضعیف تر و ‎ 

صفحه 11:
11 تاثیر بالقوه تغییر توزیع فقر بر سطح عوامل خطر اگر شیوع عوامل خطر در میان مردمی که با کمتر از ۲ دلار در روز زندگی می‌کنند با افرادی که بیش از ۲ دلار در روز درامد دارند برابر شود. سوء تغذیه پروتلین انرژی؛ آلودگی هوا در محیط‌های بسته و ب و فاضلاب نامناسب به ترتیب حدود ۳۷/ و 400 و ۱ کاهش خواهد یافت. 

صفحه 12:
تقسیم بندی آسیب‌های قابل انتساب به عوامل خطر ۱ - کمبود تغذیه مادر و کودک و ساير خطرات مرتبط با رژیم غذایی ۲ - عدم فعالیت فیزیکی سایر خطرات مرتبط با رژیم غذایی ۳ - خطرات تهدیدکننده سلامت جنسی و باروری غ ‏ مواد اعتیادآور ۵ - خطرات محیطی 1 - خطرات شغلی ۷-سایر حطرات تهدیدکننده سلامت (از جمله اقدامات غیر قطعی در مراقبت سلامت» سوء رفتار و خشونت) 12 

صفحه 13:
کمیود تقذیه:مادر و کودک * کودکان و زنان در بسیاری از کشورهای در حال که غالبا مربوط به کمبود اساسی پروتئین و انرئی می‌باشد و عوارض جانبی لن عمدتا ناشی از کمبود ریز مغذی‌ها مانند یُد. آهن. ویتامین(/۰ روی و عدم تغذیه با شیر مادر 13 

صفحه 14:
14 کم وزنی عمدتا مربوط به وضعیت ضعیف آنتروپومتریک (تن سنجی) می‌باشد که ناشی از رژیم غذلیی ناکافی و عفونت‌های مکرر است که باعث کمبود کالری» پروتئین» ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌شود. کودکان کم وزن بیشتر در معرض خطر مرگ در لثر بیماری‌های عفونی نظیر اسهال و پنومونی قرار دارند. مطالعات نشان میدهد که 70۰-1۷۰ از بار بیماری‌های اسهالی. سرخکه مالاریا و عفونت‌های دستگاه تتفسی تحتانی در دوره کودکی مربوط به کمبود تغذیه است. کم وزنی باعث ۳۷۰۰۰۰۰ مورد مرگ در سال ۲۰۰۰ شده است و یک پانزدهم موارد مرگ را در جهان شامل می‌شود که ۱/۸ میلیون در آفریفا. ۱/۲میلیون نفر در منطقه جنوب شرقی آسیا و ۰/۵ میلیون در شرق مدیترانه است. 

صفحه 15:
۴ کمبود ید شایعترین علت منفرد قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی و آسیب مغزی است. کمبود ید با کم وزنی هنگام تولد. افزليش مرگ و میر نوزادی» ناهنجاری‌های شنوایی- احتلالات مهارت‌های حرکتی و نقص عملکرد عصبی همراه بوده است. ۲ میلیارد نفر در دنیا در معرض کمبود ید قرار دارند و برآوردهای اخیر نشان می‌دهد ز ۱ میلیارد نفر به گولتر مبتلا هستند. در کل دنیا. اختلالات کمبود ید باعث از دو و نیم میلیون 0۸1۲] می‌شود. 15 

صفحه 16:
16 آهن در تمامی بافت‌های بدن برای فعالیت‌های پایه ای سلولی, مورد نیاز است و بخصوص در عضله مغز و گلبول قرمز خون اهمیت اساسی دارد. فقر آهن یکی از شایعترین موارد کمبود مواد مغذّی در دنیاست که حدود ۲ میلیارد نفر را گرفتار کرده است.به دلیل اينکه نیاز به آهن در دوران نوزادی و باردارى بالاست. کودکان کم سن, زنان باردار و زنلنی که به تازگی زایمان کرده‌لند بیشتر و شدیدتر از دیگران به فقر آهن دچار می‌شوند. حدود یک پنجم از مرگ و مير حول و حوش زایمان و یک دهم از مرگ و میر مادران در کشورهای در حال پیشرفت. قابل اتساب به فقر آهن است. در مجموع ۰/۸ میلیون مورد مرگ و ۳۵ میلیون 10/۵1۷ در سراسر دنیا دیده می‌شود. 

صفحه 17:
17 کمبود ویتامین ۸۵ کمبود ویتامین/ در بسیاری از مناطق در حال پیشرفت جهان باعث اختلال بینایی می‌شود و علت اصلی کوری اکتسابی در کودکان است در کل دنیا حدود ۸۲۱ از تمامی کودکان از کمبود ویتامین ۸/ که بر اساس غلظت سرمی رتینول تعریف می‌شود رنج می‌برند. همچنین کمبود ویتامین۸/ باعث حدود 1۱7 از کل بار جهلنی ناشی از مالاریا و 1:۱۸ از 1 از بیماری‌های اسهالی نیز می‌گردد. در مجموع حدود ۰/۸ میلیون مرگ در سراسر دنیا از کمبود ویتامین ‎۸٩‏ ناشی ميشود. 

صفحه 18:
18 کمبود روی د روی تا حدود زیادی به ناکافی بودن ن در رژیم غذلیی یا اختلال جذب روی از رژیم غذایی بستگی دارد. در اولیل قرن بیستم. کمبود شلید روی به عنوان وضعیتی تعریف شد که وجوه مشخصه ‎ol‏ عبارتست از : قد کوتاه. هیپوگنادیسم. اختلال عملکرد ایمنی. اختلالات پوستی. نقص عملکرد شناختی و بی اشتهایی. کمبود روی حدود یک سوم از جمعیت دنیا را مبتلا کرده است. مسئول 4۱7 از عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی, 1۱۸ مالاریا و 7۱۰ بیماری‌های اسهالی است و در مجموع ۰/۸ میلیون از موارد مرگ و ۲۸ میلیون 10/۸1۷ در دنیا قابل انتساب به کمبود روی است. 

صفحه 19:
عدم تغذیه با شیر مادر شير انسان حاوى مواد معدنى و مغذّى براى + ماه اول زندكى است. " همجنين حاوى اجزاى ايمن و ساير عوامل دفاع ميزبلنى مىباشد كه محافظت ضد باکتری. ضد ویروسی و ضد انگلی را براى خود تامين مىكند بر اساس توصیه سلامت عمومی سازمان جهلنی بهداشت نوزاد باید در 7 ماه اول زندگی منحصرا از شیر مادر تغدیه شود و در باقی مانده سال و سال دوم زندگی خود نیز به خوردن شیر مادر ادامه دهد. تغذیه انحصاری با شیر مادر به معنای آن است که هیچ لب یا مایعات دیگر (یا غذا) نبلید به کودک داده شود عدم تغذیه با شیر مادر و مخصوصا عدم تغذیه انحصاری با ش بر مادر در 1 ماه اول زندگی از عوامل خطر مهم برای ناتوانی‌ها و مرگ و میرهای دوران نوزادی و کودکی است به طوری که خطر مرگ ناشی از اسهال. ۱۶ برابر و مرگ ناشی از عفونت تتفسی ۶ برابر بیشتر است. 19 

صفحه 20:
20 افزایش فشار خون. در اغلب موارد. بدون علامت است با این حال مقادیر بالای فشار خون باعث تغییرات ساختاری در شریان‌هایی می‌شود که به مغز, قلب. کلیه ها و قسمت‌های دیگر بدن خون می‌رسانند. اصلاح پذیرترین علل فشار خون بالا عبارتند از رژیم غذایی بخصوص مصرف نمک؛ میزان ورزش. چاقی و افراط در نوشیدن الکل. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که حدود 17۲ از بیماری‌های مغزی - عروقی و ‎۸1٩‏ از بیماری‌های قلب به«تامطلویت بوون فشار حون" فابل الصتاب است: در کل فشار خون بالا باعث ۷/۱ حدود 1۱۳ از کل موارد مرگ 1 مورد مرگ و 14/۳ ۷ مىشود كه 

صفحه 21:
21 کلسترول بالا کلسترول یکی از اجزای کلیدی ایجاد آترواسکلروز است که از داخلی شریان‌ها يديد می‌آید تخمين زده مىشود كه در دنياء كلسترول بالا عامل ايجاد ۸۱۸ از بيمارىهاى مغزى - عروقى و51 از بیماری‌های ایسکمیک قلب باشد. به طور کلی میزان 6/6 میلیون مورد مرگ (۷/۹/ از کل موارد) و 1۰/۶ میلیون 21۲ را در بر مى كيرد. در لایه تجمع ذرّات 

صفحه 22:
22 جاقی. اضافه وزن و بالا بودن شاخص توده بدن شیوع اضافه وزن و چاقی, عموما با استفاده از شاخص توده بدن (81۷11]) ارزیابی می‌شود. فرمول این شاخص, نسبت وزن بر حسب کیلوگرم به مجذور قد بر حسب متر است که ارتباطی قوی با میزان چربی بدن دارد. معیار سازمان جهانی بهداشت برای تعریف اضافه وزن» شاخحص توده بدن بالاتر از ۲۵ کیلوگرم بر متر مربع و برای چاقی: شاخص توده بدن حداقل ۳۰ کیلوگرم بر متر مربع است. متوسط شاخحص توده بدن بالفین در آفریقا و آسیا ۲۳ -۲۰ کیلوگرم بر متر مربع است. در حللی که اين مقدار در آمریکای شمللی و اروپا ۲۵-۲۷ کیلوگرم بر متر مربع برآورد می‌شود و در افراد میانسال و کهنسال افزايش می‌یابد. در حال حاضر بیش از یک میلیارد فرد بالغ در سراسر جهان اضافه وزن دارند و حداقل ۰ میلیون نفر آن‌ها از نظر بالینی چاق هستند. 

صفحه 23:
23 مصرف کم میوه جات و سبزیجات میره ها و سبزی‌ها به پیشگیری از پیماری‌های عمده : برخی سرطان‌ها بخصوص در دستگاه گوارش کمک می‌کنند. میزان دریافت این مواد در کشورهای مختلف. بسیار متفاوت است که تا حدود زیادی منعکس کننده محیط غالب اقتصادی - فرهنگی و کشاورزی آن کشور است. سطح متوسط مصرف میوه و سبزی حدود ۱۸۹ گرم در روز تا 100 گرم در روز برای هر نفر در کشورهای مختلف متغیر است. سرطان‌های دستگاه گوارش ۱۳ از بیماری‌های ایسکمیک قلب و ۱۱ از سکته های مغزی به جهت مصرف کم میوه ها و سبزی‌ها است. در مجموع ۲/۷میلیون 11/4 مرگ و ۲۷۷ میلیون 0/01۷ را در دنا سبب می‌شود. بیماری‌های قلبی - عروقی و 

صفحه 24:
24 عدم فعالیت یکی مردم در چهار حوزه عمده زندگی روزلنه خود فرصتی برای فعالیت فیزیکی دارند : کاره رفت و آمد. وظایف خانگی یا در اوقات فراغت. در اين جا منظور از عدم فعاليت فيزيكى, فعالیت بسیار کم یا عدم فعالیت فیزیکی در هر یک از این چهارچوب است. برآورد جهلنی از عدم فعالیت فیزیکی در میان بالفین, 1۱۷ است که در مناطق مختلف از ۱ تا ۲۶/ متغیر می‌باشد در مورد کسانی که اندکی فعالیت دارند یعنی به طور متوسط. کمتر از 1/۵ساعت در هفته بین 1۳۱-10۱ و متوسط جهانی آن 16۱ است. فعالیت فیزیکی خطر بیماری‌های قلبی - عروقی. برخی سرطان‌ها و دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد. 

صفحه 25:
25 فعالیت فیزیکی متابولیسم گلوکز را بهبود می‌بخشد. چربی بدن را کم می‌کند و فشار خون را پایین می فعالیت فیزیکی با تاثیر بر پروستاگلاندین‌ها. کاهش زمان گذر روده ای و بالا بردن سطح آنتی اکسیدان‌ها از خطر سرطان کولون می‌کاهد. همچنین باعث کاهش سرطان پستان می‌شود که در نتیجه متابولیسم هورمونی ایجاد می‌شود وزن بدن کنترل می‌شود سلامت اسکلتی - عضلانی را ارتقاء می‌بخشد نشانه های افسردگی را کاهش می‌دهد. در کل. تخمین زده می‌شود عدم فعالیت فیزیکی باعث ۱/۹ میلیون مورد مرگ در سراسر جهان میباشد. اورد. 

صفحه 26:
سلامت جنسی و باروری روابط جنسى غير ايمن و عدم پیشگیری از بارداری. دو عاملی هستند که سلامت جنسی و باروری را با خطر مواجه کرده‌اند. 26 

صفحه 27:
روابط جنسى غير ايمن ويروس نقص ايمنى انسانى (ايدز) جهارمين عامل بزرك مرك و مير در دنياست. در حال حاضر ۲۸ میلیون (۷۰/) از 4۰ میلیون فرد مبتلا به عفونت ناشی از ویروس نقص ایمنی انسانی در آفریقا متمرکز شده اند. همه‌گیری‌ها به سرعت در مناطق مختلف جهان مخصوصا در اروپای شرقی و آسیای مرکزی در حال روشك است: عواقب این بیماری فراتر از مرگ است: کودکان» یتیم می‌شوند و کل اقتصاد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. جنبه های مختلف اعمال جنسی پرخطر عبارتند از تعداد شرکای جنسی. هویت شرکای جنسی و نوع فعالیت جنسی. بیش از ‎1۹٩‏ موارد عفونت با ویروس نقص ایمنی اکتسابی که در سال ۲۰۰۱ در آفریقا روی داده قلبل انتساب به رولبط جنسی غیر ایمن بوده است. در کل دنیا ۲/۹میلیون مرگ (۲/۵ 4 کل موارد) و ۹ میلیون 2/01۷] قابل انتساب به روابط جنسی غیر ايمن است. 27 

صفحه 28:
عدم پیشگیری از بارداری * بارداری‌های ناخواسته به علت عدم استفاده کارآمد از روش‌های پیشگیری از بارداری, اتفاق می‌افتد این روش‌ها به ۳ دسته تقسیم می‌شوند : ۱-مدرن (قرص ضد بارداری. روشهای مسدودکننده: ابزارهای درون رحمی يا عقیم سازی) ۲ -سنتی (روش دوره ای ۳ -بدون روش ۴ روش مدرن, با کمترین احتمال بارداری همراه می‌باشد. نسبت زنان ۱۵-۲۹ ساله كه از یک روش مدرن استفاده می‌کنند بین 7۲/-1۸ متغیر است و شیوع روش‌های سنتی, بین 1۱۸- ۳ می‌باشد. در سطح دنیا بارداری‌های بدون طرح قبلی. مسئول حدود 48۰ از تولدهای ناخواسته بوده و مابقی موارد از روش پیشگیری ناشی شده‌اند. عدم پیشگیری از بارداری در سراسر دنیا باعث حدود ۱1۹۰۰۰ (۰/۳/) مرگ و ۸/۸ میلیون (۰/0/) 21۷] می‌شود. 28 

صفحه 29:
29 مواد اعتیاد آور مصرف سیگار و توتون خوراکی برق خشك شده ‎tabacum), sue Lis Ss olf‏ 0۱۱0۵1[2۳8) به صورت سیگان جویدنی یا انفیه مصرف می‌شود. مخاطرات ناشی از مصرف سیگار به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله سن شروع مصرف يكار كشيدن؛ تعداد سیگار مصرف شده در روز. عمق فرو بردن دم و خصوصیات سیگار مث میزان قطران و نیکوتین یا نوع ضعیف تر آن» با توجه به تنوع لین عوامل ملاک مناسبی برای زیان‌های سیگار وجود ندارد ولی از شاخصی بنام ‎esl! (Smoking impact ratio) |<. ls Jb‏ ,254 در کشورهای صنعتی 18۰ از موارد سرطان ریه در مردان و حدود 1۷۰ در زنان به علت مصرف سیگار است. در سراسر جهان عامل ۸/۸ 4 از موارد مرگ ‎۶/٩(‏ میلیون) و 44/۱ از 2۸۸1۷ است. 

صفحه 30:
30 مصرف الكل مصرف الکل بواسطه ایجاد مسمومیت (مستی) وابستگی (عادتی, تکانشی, مصرف زياد در طولانی مدت) و سایر اثرات بیوشیمیایی, عواقب خطرناک سلامتی و اجتماعی به همراه دارد. مسمومیت با الکل یکی از واسطه های قدرتمند در ایجاد نتلیج حاد نظیر تصادفات رانندگی يا خشونت خانوادگی است. در مجموع بين حجم متوسط مصرف الکل و بیش از ۰ نوع بیماری و آسیب, رابطه عمیقی وجود دارد. الکل در سراسر دنیا باعث 1۳/۲ موارد مرگ (۱/۸میلیون) و ۶ از موارد (۵۸/۳ میلیون ۷ می‌شود تخمین زده می‌شود در سراسر جهان حدود 1۲۰-1۳۰ سرطان مری؛ سرطان کبد. سیروز ‎GAS‏ دیگرکشی» صرع و تصادفات وسایط نقلیه ناشی از الکل باشد. 

صفحه 31:
31 مصرف داروهای غیرمجاز داروهای غیرمجاز. انواع داروهلیی هستند که قوانین بین المللی؛ استفاده غیرطبی از آن‌ها را ممنوع کرده است به جهت اینکه استفاده از لین داروهاء غیرمجاز و مخفیلنه است به دشواری می‌توان شیوع مصرف آن‌ها و وقوع عوارض جانبی سلامت آن‌ها را برآورد کرد. در دنیا ۸۰/6 از موارد مرگ (۰/۲ میلیون) و ۰/۸ از ‎DALY‏ به مصرف کلی داروهای غیرمجاز منتسب میشود 

صفحه 32:
خطرات محیطی * خانه. محل کار خارج از منزل. سیستم حمل و نقل به طرق مختلف برای سلامتی ما خطرناک هستند در زیر به پاره ای از آن‌ها اشاره می‌شود. 32 

صفحه 33:
33 آب. فاضلاب و بهداشت فردی امناسب نداشتن فاضلاب. تماس با لب ناسالم. مصرف لب اسالم. عدم دسترسی به لب بهداشتی, مدیریت نامناسب منابع و سیستم‌های لب از جمله در کشاورزی با عوارض نامطلوب سلامت همراه است. اسهال عفونی به تنهایی پیشترین سهم را از بار پیماری مربوط په آب. فاضلاب و بهداشت فردی نامناسب به خود اختصاص داده است. بیماری‌های شیستوزومیاز: تراخم. آسکاریان تریکوریاز و کرم‌های قلابدار پا لب ناسالم» دفع نامطلوب فاضلاب و رعایت نکردن بهداشت فردی ارتباط کامل دارند. 

صفحه 34:
34 آلودگی هوای شهری آلودگی هوای ناشی از احتراق مواد سوختی. حتی در غلظت‌های پایین که عموما در شهرهای اروپای غربی و آمریکای شمالی وجود دارد. سلامت انسان را به طور جدّی تهدید می‌کند. آلودگی هوای شهری به طور فزاینده ای نتیجه احتراق سوخت‌های فسیلی برای حمل و نقل. تولید نیرو و دیگر فعالیت‌های انسانی است. فرآیندهای احتراق ترکیبی پیچیده از آلاینده ها را تولید می‌کنند که شامل مواد پخش شده اولیه نظیر ذرّات دوده دیزلی. سرب و همچنین محصولات تغیبرات در جوّ (نظیر اوزون و ذرات سولفات) که از سوختن سوخت‌های حاوی گوگرد بوجود می‌آیند می‌باشد. آلودگی هوا باعث حدود ۵ از موارد سرطان نای؛ برونش و ‎tay‏ ۲/ از مرگ‌های مربوط به بیماری‌های قلبی - ریوی و حدود ۱ از مرگ‌های ناشی از عفونت‌های تنفسی در سطح جهان می‌باشد. این میزان شامل حدود ۰/۸ میلیون (۱/۶/) مرگ و ۹/۷ میلیون (۰/۸) 0۷ از Col aby aa 

صفحه 35:
دود ناشی از سوخت‌های جامد در محیط‌های بسته پزی و گرمایش با سوخت‌های جامد. نظیر کود حیولنی. چوب. زایدات کشاورزی یا زغال سنگ احتمالا بزرگترین منایع آلودگی هوا در محیط‌های بسته در سطح جهان است. بزی استفاده می‌شوند. مقادیر قلبل توجهی از آلاینده ها از جمله ذرّات قلبل تنفس, مونوكسيد كرين؛ اکسیدهای وژن و گوگرد و بنزن را در خود متصاعد می‌کنند. بیک به نیمی از مردم جهان با سوخت‌های جامد. آشپزی می‌کنند( 1۷4 از مردم هند. ن و کشورهای نزدیک آن‌ها و 10۰-7۷0 از مردم آمریکای جنوبی و آفریقا» دود ناشی از سوخت‌های جامد در محیط‌های در بسته باعث 1۳0/۷ از عفونت‌های حاد تنفسی تحتلنی؛ 4۲۲ بیماری‌های مزمن انسدادی ریه و ۱/۵/ از سرطان‌های نای» برونش و ريه مىباشد. اين سوختها حتى در اجاقهاى ساده 35 

صفحه 36:
36 مواجهه با سرب سرب عمدتا در هواء گرد و خاک. زمین و آب وجود دارد. معمولا از طریق گوارش یا تنفس وارد بدن می‌شود. در حال حاضر حدود 1۰ کشور استفاده از بنزین سرب دار را کنار گذاشته‌لند و در کل جهان 1۸0 بنزين عرضه شدهه بدون سرپ است. کنترل سایر منابع سرب مانند ظروف سرامیک سرب دار آشپزخانه. لوله های آب و رنگ‌های ساختمانی, دشوارتر است. رشد سریع بار ترافیک» باعث افزلیش سطح خونی سرب می‌شود. تخمین زده می‌شود که حدود ۱۲۰ میلیون نفر دارای سطح سرب به میزان ۵-۱۰ میکروگرم در دسی لیتر باشند و به همین تعداد هم بالای ۱۰ میکرو گرم در دسی لیتر می‌باشند و 18۰ از کودکان دارای سطح خونی سرب بیشتر از ۵ میکروگرم در دسی کودکان مبتلا در کشورهای در حال پیشرفت زندگی می‌کنند. سرب عملا تمام دستگاه های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث کاهش ضریب هوشی, افزایش فشارخون و طیفی از اثرات رفتاری و تکاملی گردد. در موارد شدیدتره کم خونی, آسیب‌های عصبی و اختلالات کلیه را در پی دارد. سرب باعث حدود ۲۳6۰۰۰۰ مورد مرگ (1۰/4) و ۲/۹امیلیون 0۸۸1-۷] می‌گردد. هستند و در مجموع ‎1٩۷‏ 

صفحه 37:
تغییرات آب و هوایی آخرین گزارش سازمان ملل متحد (۱ ن دولت‌ها در زمینه تغیبر آب و هوا برآورد ما دماى متوسط دنيا در خشکر كى و سطح دريا نسبت به اواسط قرن 15 ه مزن ۲ ‎٠-١‏ درجه سانتيكراد افزايش يافته و بيشترين تغيير از سال 1916 به بعد اتفاق | الگوهای بارش هم تغییر کرده است. مناطق خشک و نیمه خشک به وضوح خشك تر شدءاند. در حالى كه ساير مناطق, مرطوب تر می‌شوند. نشست بین دولت‌ها در زمینه ۰) از نشست بین آب و هوا نتیجه می‌گیرد که بیشترین بخش پدیده گرم شدن که در عطی ۵۰ سال اخیر مشاهده شده است. از فعالیت‌های انسانی ناشی می‌شود و رها شدن گازهای گلخانه ای از سوخت‌های فسیلی مهمترین عامل آن محسوب می‌گردد. ای گلخانه ای بعمل نیاید ايش خواهد یافت. اقدام خاصی برای کاهش و رها ۵/۸-/۱ درجه سانتیگراد : ۲ مسئول نزدیک به 77/4 كل موارد اسهال در دنياء 11 موارد مالاریا در برخی از کشورهای دارای درآمد متوسط و 0۷ از موارد تب در برخحی کشورهای صنعتی بوده است. شده که تغییرات آب و هوا در سال 37 

صفحه 38:
38 سایر خطرات محیطی برای سلامت ترافیک و حمل و نقل. یکی دیگر از اجزای خطرات محیطی را در جامعه تشکیل می‌دهند که هم آسیب‌های ناشی از تصادفات و هم آلودگی هوارا به دنبال دارد حوادث ترافیکی در سال ۲۰۰۰ حدود ۱/۲میلیون نفر به جهت آسیب‌های ترافیکی جاده ای. جان خود را از دست داده‌اند و بن موارد مرگ در کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین روی می‌دهد به طوری که ضریب مرگ در این کشورها (به تیبت ۲۱ و ۲۶ مورد مرگ در هر ۰ ففر) تقریبا دو برابر کشورهایی است که درآمد بالایی دارند. (۱۲ مور ‎Leis‏ در کشورهای صنعتی در سال ۱۹۹۹ مرگ راننده یا سر: يك به 10۰-1۰ از کل مرگ و میرهای جاده ای را تشکیل می‌داده است که اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها در جاده های روستا کشورهای در حال پیشرفت. نسبت بسیار بالاتری از مرگ‌های جاده ای در میان انشا آسیب پذیر (عابر پیاده و در میان مسافران بسیاری از اين موارد در میان جوانان. روی داده است. بیش از ‎٩۰‏ از ‎١‏ رخ داده است. چرخه سواران؛ سایر موارد ترافیک غیرموتوری, موتورسواران و ترک سوارا! آتوبوس و کامیون روی تدادة است. 

صفحه 39:
39 آسیب‌های بُرنده در میان کارکنان مراقبت سلامت این کارکنان به دلیل مواجهه شغلی با خون و مایعات بدن. در معرض عفونت با عوامل بیماریزای منتقله از راه خون هستند. اکثر این تماس‌ها در اثر وسایل نوک تیز روی می‌دهند. عفونت‌های شیع که بیش از همه به کارکنان مراقبت سلامت منتقل می‌شود عبارتند از ویروس هپاتیت 8 » ویروس هياتيت © و ويروس نقص ايمنى. از ميان ۳۵ میلیون نفر که در معرض تماس‌های پوستی با عوامل بیماریزای منتقله از راه خون قرار می‌گیرند. ۲ میلیون با هپاتیت ۰0/9 8امیلیون با هپاتیت :6 و ۱۷۰۰۰۰ نفر با ویروس نقص ایمنی انسانی. این آسیب‌ها به ۱۵۰۰۰مورد عفونت هپاتیت ۰70000 :) مورد عفونت هپاتیت 8 و ۵۰۰ مورد عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی منجر می‌شوند و بیش از ‎۸٩۰‏ از این عفونت‌ها در کشورهای در حال پیشرفت روی می‌دهد. 

صفحه 40:
بیماری‌های کرونر قلب و استرس شغلی * پیماری‌های کرونر قلب با استرس‌های شغلی ارتباط نزدیکی دارد. ۴ به طور کلی عوامل زیر در میان کارکنان باعث افزليش بیماری‌های کرونر قلبی می‌شود: کم بودن آزادی عمل در تصمیم گیری در میان مشاغل عللی نظیر مدیران. کنترل شغلی اندک. محدود بودن اختیار عمل. کار خارج از وقت اداری» عدم توازن ميان تلاش طولانی مدت. محیط رولنی و اجتماعی نامناسب در محل کار انزوای اجتماعی. عدم فعالیت فيزيكى يا خحشونت شغلى: 40 

صفحه 41:
41 خطرات شغلى برخى از مخاطرات محل كار, عبارتند از: مواد شيميايى. عوامل زيستى, شرايط نامطلوب اركونوميك. آلرزنهاء شبكه بيجيده اى از خطرهاى ايمنى و عوامل روانى - اجتماعى متعدد و متنوع. مواجهه با لين عوامل بيامدهاى سلامتى مختلفى را بهمراه دارد. از جمله آسيبهاء سرطان, کاهش شنوایی, بیماری‌های تتفسی, اسکلتی و عضلانی: قلبی و عروقی, تولید مثلی, نوروتوکسیک پوستی و روانی است. 

صفحه 42:
42 عوامل خطر شغلی آسیب زا کارگران صنعتی و کشاورزی در معرض بیشترین خطر قرار دارند ولی حتی کارمندان دفاتر: مغازه ها و مدارس هم در معرض خطر میباشند. سقوط از بلندی در محل کار: آسیب‌های ناشی از وسایط نقلیه موتوری و تماس با ماشین آلات. روزانه باعث هزار مرگ شغلی در سراسر جهان می‌شوند. ضریب مرگ‌های شغلی که از کشورهای در حال صنعتی شدن گزارش می‌شود حد لقل ۵- ۲ برابر بیشتر از ضرایب کشورهای صنعتی است. 

صفحه 43:
سرطان زاهای شغلی * اکثر عوامل سرطان زا از ۱۵۰ ماده شیمیلیی که در لین خصوص طبقه بندی شده‌اند در اماکن شغلی وجود دارد. " با جايكزين كردن مواد ايمن ترء متوقف کردن بعضی فرایندها و تهویه مناسب. می‌توان از بروز تمام سرطان‌های شغلی پیشگیری نمود. * سرطان‌های ریوی شایعترین سرطان‌های شغلی می‌باشند. 43 

صفحه 44:
مواجهه شغلی با ذرات معلق در هوا میلیون‌ها کارگر در مشاغل مختلف نظیر معدن. ساخت و ساز و انفجارهای تخریبی در ععرضن ذرأت میکروشگوپی معاق سیلیین آزیسبت و خاک رغال ست تلفس لین ذرات نه تنها ممکن است باعث سرطان ریه. نای و برونش شود. بلکه می‌تواند کلیّه بیماری‌های تنفسی غیر بدخیم نظیر سیلیکوز - آزبستوز و پنوموکونیوز زغالی را سبب گردد. 44 

صفحه 45:
45 استرس‌های ارگونومیک در محیط کار کمردرد با بسیاری از استرس زاهای ارگوئومیک در محل کار همراه است. از جمله اين عوامل می‌توان موارد زیر را نام برد: بلند کردن و حمل بارهای سنگین. حرکات قدرتی؛ انجام کارهلیی که نیازمند قدرت بدنی هستند. لرزش تمام بدن, خم شدن مکرن پیچیدن در وضعیت‌های غیرمناسب. میزان بالای کمردرد در گروه های خاصی از کارگران از جمله کشاورزان پرستاران, متصدّیان ماشین آلات و کارگران ساختمانی. گزارش شده است. کمر درد. یکی از دلایل عمده غیبت از کار است و در نتیجه ضرر اقتصادی بسیاری را تحمیل می‌کند, 

صفحه 46:
46 آلودگی صوتی شغلی یکی از شایعترین مخاطرات شغلی. سر و صدای بیش از حدّ می‌باشد. جدّی ترین تاثیر این مسئله اختلال برگشت ناپذیر شنوایی است. نقصان شنولیی در لثر آلودگی صوتی. معمولا در محدوده فرکانس‌های صدای انسان آغاز می‌گردد و باعث اختلال در ارتباطات گفتاری می‌شود. مواجهه با سطوح بالاتر از ۸۵ دسی بل برای کارگران, مخاطره آمیز قلمداد می‌شود. در لین تحلیل از تعریف سازمان بهداشت برای اختلال شنولیی, استفاده می‌شود که آستانه نقصان شنوایی برای فرکانس‌های ۵۰۰ ۸۱۰۰۰ ۲۰۰۰ ۶۰۰۰ هرتز را ‎4١‏ دسی بل تعیین رده اسع در محیط‌های شغلی عموما از آستانه ۲۵ دسی بل به عنوان آستانه نقصان شنئولیی استفاده میشود. در مجموع. آلودگی صوتی شغلی مسئول 8/۲میلیون 0/۱1۷ بوده است. 

صفحه 47:
سوء رفتار و خشونت ۴ در سال ۲۰۰۰ خشونت باعث ۷۰۰۰۰۰ مورد مرگ در جهان گردیده که حدود 40۰ از این موارد در لثر خودکشی 1۳۰ در لثر خشونت‌های فردی و ۲۰ درصد در اثر حشونت‌های جمعی بوده است. 47 

صفحه 48:
48 یعنی استفاده عمدی از زور و قدرت فیزیکی علیه شخص دیگر که منجر به جراحت. مرگ یا آسیب زوانی. سوء تکامل یا محرومیت شود. لین تعریف علاوه بر خشونت از سوی افراد غریبه و دوستان شامل سوء رفتار با کودکان؛ همسرء سالمندان و خشونت جنسی نیز می‌شود و ششمین عامل عمده مرگ در میان افراد ۱۵-4۶ ساله می‌باشد. سالانه حدود ۶۰ میلیون کودک. مورد سوء رفتار واقع می‌شوند. علاوه بر مرگ آسیب‌های عمیق بر سلامت روانی برای بسیاری از قربانیان و شاهدان خشونت وجود دارد. عوامل خطر در مقیاس فردی عبارتند از آزار وبی توجهی در دوران کودکی, سوء مصرف مواد. مرد بودن و جوان بودن. عوامل خطر در خانواده عبارتند از ناسازگاری زناشویی اختلاف واللین و پایین بودن وضعیت اجتماعی - اقتصادی خانواده عوامل خطر در سطح جامعه: پایین بودن سرمایه اجتماعی و میزان بالای جرم و جنایت در اين امر نقش دارد. 

صفحه 49:
49 اصطلاحی عام تر از جنگ و دعوا است و زملنی بکار میرود که گروهی از خشونت علیه گروه دیگر استفاده ابزاری می‌کنند تا به هدفی دست یابند. تاثیرات غيرمستقيم خشونت جمعی ناشی از بیماری‌های عفونی. سوء تغذیه جابجایی جمعیت‌ها. عواقب روانی, اجتماعی و تشدید بیماری‌های مزمن است به عنوان مثال میزان مرگ و میر در جمعیت‌هایی که در اثر خشونت‌های جمعی در روآنداء آواره شده بودند. ۸۰ برابر مرگ و میر در این کشور بود. عوامل خطر برای خشونت فراگیر عبارتند از دسترسی عمومی به سلاح‌های سبک. ستیابی به فرصت‌های آموزشی اقتصادی و سیاسی و سوء استفاده از حقوق 

صفحه 50:
50 راهبردهای کاهش خطرات تهدید کننده سلامت آنچه که در ارائه راه حلهاى رفع خطر و يا عامل تهدید کننده ای نقش اساسی را ایفا میکند تحلیل هزینه اثربخشی( 201۷56 ات كه در سازمان ملل بعنوان بروزه ‎Interventions that are cost Effective) CHOICE‏ نام برده می‌شرد برای پاسخ دادن به سوالات اصلی که در عرصه سیاستگذاری بهداشتی برای مقابله با تهدیدات سلامت؛ پیش می‌آید مقیسه هزینه ها و اثر بخشی مداخلات با وضعیت حاصل از عدم انجام مداخله بهداشتی الزامی چنانچه مداخلاتی که در جامعه صورت می‌گیرد. دارای معایبی همچون عدم اثربخشی. خطرناک بودن و بار مالی زیاد باشند. دولت باید راهبردهایی را برای تشویق مردم در جهت به کارگیری هرچه بهتر منابع موجود. ارائه دهد. حتی اگر منابع مالی اين برنامه را تامین نکرده باشد. بعضی از فعالیت‌ها موجب ارتقای سلامت می‌شوند ولى هدف اوليه آنها بهبود سلامت نبوده است مانند کاهش فقر؛ بهبود وضعیت مسکن, وسیله نقلیه و أموزش. 

صفحه 51:
51 راهبردهای کاهش خطرات تهدید کننده سلامت در لین جا بیشتر به مداخلاتی که هدف اولیه آن‌ها بهبود سلامت است اشاره می‌شود. راهبردها را می‌توان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد: مداخلاتی که در جهت کاهش خطرات بر روی عموم جامعه. اعمال می‌شوند (قانونگذاری: تشویق‌های نقدی يا مالیاتی و نیز راه حل‌های مهندسی نظیر نصب کمربند ایمنی در وسایل نقلیه و لوله کشی آب و بسیج امکانات. جهت ارتقای سلامت عمومی برای عموم افراد جامعه ) مداخلاتی که افراد خاصی را در جامعه مورد هدف قرار می‌دهند(راهبردها جهت تغییر رفتارهای بهداشتی افراد. انجام می‌شود و اغلب از طریق مقابل مایین ارائه کننده خدمات بهداشتی با گيرنده خدمت صورت پذیرفته و عمدتا مکی بر شیوه ها و برقراری ارتباط و رفتار ارائه کنندگان خدمت است) 

صفحه 52:
(Life style) ‏شيوه زندكى‎ * تغییر رفتاره اغلب جزیی از راهبردهای کاهنده خطر محسوب می‌شود. حتی راه حل‌های مهندسی نظیر فراهم سازی سیستم لوله کشی لب آشامیدنی. اگر به همراه اقبال عمومی جهت استفاده از این منابع جدید نباشد منجر به بهبود وضعیت بهداشتی نخواهند شد. دانشمندان علوم اجتماعى بيدا كردن باور را نخستين مرحله تغيير رفتار می‌دانند. برخی از تمایلات و خصوصیات فردی. موجب پدید آمدن اختلاف در نحوه تبدیل یک باور به یک رفتار بهداشتی می‌شوند از آن جمله می‌توان به میزان بیزاری افراد نسبت به خطرات تهدید کننده سلامت و نیز اینکه آن‌ها چقدر نقصان‌های سلامت را در مقایسه با سایر گزینه های زندگی از قبیل رفاه و شیوه زندگی بها می‌دهند اشاره نمود. لین تمایلات بوسیله میزان آگاهی فرد مشخص شده و تحت تاثیر آگهی‌های تجارتی و نیز بازاریابی‌ها قرار دارند. 52 

صفحه 53:
53 (Life style) ‏شیوه زندگی‎ ممکن است میان درک خطر از سوی یک فرد و مفاهیم فرهنگی پذیرفته شده درباره خطر در جامعه تفاوت وجود داشته باشد برای مثال هر چند ممکن است از نظر یک جامعه رانندگی بدون کمربند ایمنی آنقدر غیرقلبل قبول باشد که قانونگذار را ناچار به اجباری نمودن تن نماید افراد درون این جامعه ممکن است خطر موجود در برابر خود را ناچیز بشمرند و از کمربند ایمنی استفاده نکنند زمانی که مسئله خطرات تهدید کننده سلامت مطرح می‌شود افراد و جوامع گاهی اوقات ترجیح می‌دهند که از مزایای یک فعالیت در زمان حال بهره مند شوند بدون اينکه به هزینه های احتمللی لّن در آینده فکر کنند. برای مثال مصرف زیاد انواع خاصی از غذاها با وجود اثرات مخرب بر سلامت از دید برخی افراد لذتبخش است و این افراد به لین خطرات بها نمی‌دهند زیرا در آینده اتفاق خواهد افتاد که میزان ارزش و توجهی که افراد نسبت به پیامدهای نامطلوب احتمالی در آینده نشان می‌دهند تفاوت قابل ملاحظه ای دارد. 

صفحه 54:
54 (Life style) (£455 «5 مجموعه ای از عوامل دیگر نیز بر نحوه پاسخ دهی افراد به مداخلات کاهش خطر تأثیر دارند. حتی زمانی که مردم این پیام را بشنوند و بفهمند که پشه بندهای حاوی حشره کش از گزش پشه ها جلوگیری می‌کند و تمایل به استفاده از این تورها داشته باشند تا از آزار پشه ها و خطر مالاریا در امان بمانند. برخحی عوامل می‌توانند ملنع از انجام لین کار توسط آن‌ها شوند لین عوامل عبارتند از دسترسی و قدرت خرید پشه بندها در آن منطقه و محل خواب آن‌ها (در منزل یا ‎Coble‏ یکی از عوامل تعیین کننده. فرهنگ و شبکه های حمایتی اجتماعی موجود است که گاهی اوقات سرمایه اجتماعی نامیده می‌شود. نحوه تامین منابع مالی نظام سلامت (برای مثال از طریق بیمه یا پرداخت وجه) و یا شیوه سازمان دهى اين نظام نيز بر رفتار و در نتيجه بر هزینه ها و اثر بخشی مداخلات تاثیر می‌گذارد 

صفحه 55:
55 (PHC) carte ads! Geol» در اجلاس جهانی سلامت درسال ۱۹۷۷ راهبرد مراقبت‌های اولیه سلامت به تصویب رسید و در بیانیه آلماآتا در سال ۱۹۷۸ در خصوص سلامت برای همه. فعالیت‌های زیر را هرچند به مقدار بسیار کم به انجام پرسانند. آموزش با توجه به مشکلات بهداشتی رایج و پیشگیری و کنترل آن مشکلات امین غذا و تغذیه مناسب 3 آب سالم و فاضلاب مناسب مراقبت از سلامت مادر و کودک كه شامل تنظيم خانواده. ايمن سازى علیه بیماری‌های عفونی مهم درمان بیماری‌های شایع منطقه, درمان مناسب بیماری‌ها و آسیب‌های شایع و تامین داروهای ضروری مراقبت‌های اولیه سلامت. بیش از بیماری‌ها بر حوزه های برنامه ریزی شده تاکید دارد و مشارکت و اعتماد به نفس عمومی و فردی را مورد تشویق قرار می‌دهد و بر پیشگیری و رویکردهای چند بخشی پافشاری می‌کند. 

صفحه 56:
کمبود تفذیه دوران کودکی راهبرد : ۱- مشاوره مادران جهت تغذیه تکمیلی مناسب و اهمیت ادامه تغذیه با شیر مادر در یک جلسه ۲ آموزش تهیه غذاهای مناسب هر ۲ ماه یکبار توسط کارکنان بهداشت جهت کلیه شیرخواران 1 ماهه تا ۱ ساله ۳ جلسه توجیهی فشرده برای کارکنان بهداشتی درباره تغنیه تکمیلی مناسب و اهمیت تغذیه با شير مادر و لزوم ویزیت‌های ۳ ماهه و رسم منحنی رشد ۶ اطلاع دادن به والدین در صورت هرگونه انحراف از وزن مورد انتظار ۵ - کلیه کودکان ‎٩‏ ماهه تا ۱ ساله که افزایش وزن نامناسب و یا کم وزنی الاتر (پزشک عمومی و متخصص اطفال) ارجاع شود. ارند به سطوح 56 

صفحه 57:
راهبرد: ۱- غنی سازی آهن (معمولا ترکیب آهن و اسید فولیک به حامل‌های غذلیی که به آسانی در دسترس کل جامعه هستند اضافه می‌شود). آرد غلات رایج ترین حامل غذلیی است که ترکیبات آهن دار به آن اضافه می‌شود. ۲-مکمل آهن به همه زنان باردار در دوران بارداری تجویز شود به میزان ۰ میلی گرم آ هن روزانه در 7 ماه بارداری و ۳ ماه بعد از زایمان. 57 

صفحه 58:
58 کمبود ویتامین ۸ راهپرد: للف) تغذیه تکمیلیبا ویتامین ۸ : در مراکز بهداشتی به کودکان زیر ۵ سال سالانه دو نوبت مکمل ویتامین ۸ به صورت خوراکی داده شود. دوز ویتامین/ برای کودکان در بدو تولد ۲۰۰۰۰۰ واحد بین المللی است. ب) غلی سازی با ویتامین ۸ : به نظر میرسد شکر حامل مناسبی باشد. نتیجه تحلیل تعدادی از برنامه های غنی ‎GIL‏ در آمریکای مرکزی نشان دهنده کاهش نسبی به ۰ در شیوع کمبود ویتامین(/ است. غنى سازى با ويتامين .4 همانند آهن. بسیار هزینه لثر بخش تر از تهیه مکمل‌های حاوی ویتامین ۸ است. 

صفحه 59:
59 کمبود روی راهیرد: الف - تغذیه تکمیلی با روی: طی اولین ایمنسازی در نوزادان, کارکنان بهداشتی گلوکونات یا سولفات روی را (۲0910 به صورت محلول) به طور معمول. تجویز ‎aks,‏ ی پس از مراقبت کودک. ترکیبات روی دار را روزلنه در منزل تا سن ۵ سالگی به کودک ارائه نمایند. اثر بخشی این مداخله بستگی به مداومت مصرف روزانه مکمل دارد. ب - غنی سازی با روی: خصوصیات این مداخله مشابه ویژگی‌های غنی سازی با ویتامین(/ است با اين تفاوت که در اين برنامه بجای شکر از گندم استفاده می‌شود. 

صفحه 60:
60 برخی راهیردهای فردی جهت کودکان زیر ۵ سال دو راه جهت کاهش خطر مرگ بر اثر عوامل خطرزا مطرح می‌شود: الف) کارکنان بهداشتی مایع درمانی خوراکی را بیاموزند و برای ارزیابی و اصلاح دهیدراتاسیون ناشی از ‎gel‏ کودکان زیر ۵ سال از یک الگوریتم استفاده نماینده اقدامات و توصیه های انجام اين مداخله به صورت برنامه ریزی شده تقریبا موجب کاهش ‎۳٩‏ ‏درصدی میزان مرگ و میر ناشی از اسهال می‌شود. ب) درمان موردی پنومونی. کارکنان بهداشتی از نظر ارزیلبی و اداره دیسترس کودکان. تحت آموزش قرار گیرند و برحسب علالم یا به بیمارستان ارجاع شوند یا تحت یک دوره ۵ روزه درمان با آنتی بیوتیک قرار گرفته و پیگیری‌های لاز زم بعمل آورند. و تحلیل آمارها نشان می‌دهد این روش باعث ۵۰ کاهش در مرگ و مر ناشی از ‎ical od lag‏ جزیه 

صفحه 61:
61 ر خون و کلسترول بالا رویکردهای جامع در زمینه کنترل بیماری‌ها قلبی - عروقی شامل مجموعه ای از کنترل مرتب عوامل خطر مرتب چون فشار خون بالاء کلسترول بالاه مصرف دخانیات. شاخص توده ‎Ot‏ کم تحرکی, رژیم غذایی و دیابت می‌شود. از لین رویکردها در دو سطح عمومی و فردی استفاده می‌گردد و در کشورهایی که دارای سیاستگذاری‌های جامع هستند باعث کاهش چشمگیر مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی شده است. 

صفحه 62:
راهپرد: ۴ کاهش مصرف مک در کل جامعه: للف - همکاری بین بخشی دولت و کارخانجات مواد غذایی جهت نصب برچسب‌های نشان دهنده محتوای نمک موجود در محصولات و کاهش گام به گام نمک موجود در غذاهای آماده که استفاده بیشتری در جامعه دارند. ب) برخورد قانونی جهت حتمی کردن کاهش نمک موجود در غذاهای فن آوری شده و نصب برچسب‌های مناسب * درمان و آموزش بر افراد در معرض فشار خون بالا؛ بر اساس رژیم استاندارد آتنولول به مقدار ۵۰ میلی گرم در روز (بتا - بلاکر) و هیدروکلروتبازید به مقدار ۲۵ میلی گرم در روز (دیورتیک) برآورد شده اند. سالیانه ۶ ویزیت توسط کارکنان بهداشتی جهت معاینه پزشکی و نیز ۱/۵ معاینه سرپایی جهت آموزش‌های بهداشتی مورد نیاز است. همچنین به انجام سالیانه آزمون‌های عملکرد کلیوی: آزمایش‌های مربوط به چربی و قند خون نیاز خواهد بود. 62 

صفحه 63:
کلسترول بالا راهپرد: ۴ آموزش همگلنی بهداشت از طریق رسانه های گروهی: انتظار میرود که آموزش بهداشت از طریق رسانه های مکتوب. رادیو و تلویزیون موجب کاهش ۲ درصدی سطح کلسترول در سرتاسر مناطق شود. در مورد درمان و آموزش فردی دو نوع رویکرد وجود دارد ۱- کلسترول بالای ۲۲۰ و کلسترول بالای ۲۶۰ میلی گرم در دسی لیتر مصرف 30 ۲09 لوواستاتین در روز اد ارژیانن پیمار توسظامزاقب:بهذاشقی فطل ‎cA ig real‏ زش بهداشتی. 63 

صفحه 64:
64 مصرف کم میوه ها و سبزی‌ها راهپرد: افزايش مصرف میوه ها و سبزی‌ها منجر به کاهش خطرات بیماری‌های ایسکمیک قلبی. سکته مغزی و سرطان‌های کولون, رکتوم. معده ريه و مری می‌شود. در برنامه ای که به نام ۲ وعده میوه ۵ وعده سبزی در روز در استرالیای غربی و انگلستان انجام پذیرفت از راهبردهای چندگانه استفاده می‌شد. لین راهبردها شامل تبلیغات فشرده و کوتاه سالیانه و آموزش همگلنی از طریق تسهیلات بهداشتی. خرده فروشان و ارائه کنندگان خدمات غذایی می‌شود. 

صفحه 65:
بهداشت باروری و ۲۱۱۷//۸۵۸۱95 بیماری ایدز یا ابتلا به عفونت ناشی از وه راهبرد: ۱- آموزش برای جوانان و تسهیلات سرپایی برای داوطلیین مشاوره ۲ بهرهگیری از رسائه مای همگانی با استفده از تلیزیون -رادی و روزنمه ۳- آموزش مطالبی در مزرد ایدز در مدارس برای جوانان بين ‎٠١-18‏ ساله الف) آموزش ابتدایی زئان و همتايان آنها و در اختيار قرار دادن کاندوم روس نقص ایمنی انسانی ب) علاوه بر مارد قوق یک نظم ارجاع جهت انجام آزمایشات و درمان احمالی عقرنت‌های آمیزشی را شامل می‌شود ] - درمان عفونت‌های آمیزشی ۵ - جلوگیری از تال بيمارى از مادر به کودک به زنانی که در دوران بارداری خواستار مراقبت‌های 1 از تولد می‌شوند اطلاعات و امکانات لازم داده شود. رمان‌های ضد ویروس. نظام‌های سلامت باید در نهایت از نظر درمان ضد رتروویروسی ‎aS pew oa gt Uns hg 5‏ در حال حاضر تحت پوشش مراقبت‌های دورا ۷- تلقیق مداحلات تا بنای تما راهبرد ‎ ‏ی قرار دارند. باشند. ‎ ‎ ‏و هزينه هاى تلفيق همه مداخلات فوق الذكر به طرق كوناكون مورد بررسى قرار گرفت. این ارزيابى بايد زیر اقعى براى كاهش خطر رواب جنسی غیرایمن با ‎ ‎65 

صفحه 66:
66 استعمال دخانیات راهيرت در بسیاری از کشورهاء دولت قوانین و مالیات‌هایی را برای کنترل مصرف دخانیات به اجرا گذاشته است. کشورهایی که برنامه های کنترلی فراگیر شامل ترکیبی از مداخلات را اتخاذ کردهاند به موفقیت‌های چشمگیری نائل شده اند ‎١‏ وضع قوانين مالياتى : وضع قوانین مالیاتی. موجب افزايش قیمت محصولات دخانیات می‌شود و در نتیجه میزان مصرف آن‌ها کاهش می‌یابد ‏۲- وضع قوانین در رابطه با تمیز نگهداشتن هوای اماکن عمومی. قوانینی که در ابتدا جهت ممنوعبت استعمال دخانیات اجرا شد به عنوان اقداماتی جهت جلوگیری از آتش سوزی و بهداشت مواد غذا ولي با كذشت زمان اين قوانين به شواهد محکم دال بر مضر بودن تنفس هوای آلوده به دود از آن بيشتر به عنوان سيكار كشيدن غيرفعال ياد مىشود توجه كرده است. ‎ ‏ممنوعيت جامع تبليغ دخانيات از طريق وضع قانون : با وضع جنين قوانينى تبليغ مصرف دخانيات از طریق رسانه های مکتوب. رادیو تلويزيون و ساير رسانه هاى كروهى و نيز تابلوهاى اعلانات و در محل فروش کلا ممنوع است. همچنین در فعالیت‌های ورزشی و فرهنگی دیگر نمی‌توان نام شرکت‌های تولید كننده سيكار را تبليغ كرد. توزيع نمونه های دخایات به صورت مجانی و همچنین توزیع وسایلی نظیر تی شرت که آرم و نشانه های شرکت را نشان میدهد نیز ممنوع است. ‎ 

صفحه 67:
استعمال دخانیات ۶ آموزش خطرات استعمال دخانیات: للف) فراهم کردن شرلیط آموزشی بهداشتی برای عموم جامعه در مورد خطرات استعمال دخانیات و چگونگی ترک آن ب) آموزش بهداشت در زمینه خطرات استفاده از دخانیات در مدارس ج) آموزش ویژه افراد در معرض خحطر بالا ۵ - درمان جایگزین نیکونین: اين روش معطوف به سیگاری‌های بین ۲۰-۷۰ سال است. * وابستگی به نیکو: یکی از موانع اصلی دستیابی به ترک موفقیت آمیز دخانیات به شمار می‌رود. * برخی از روش‌های درمانی جایگزین عبارتند از: لف) برچسب‌های پوستی. ب) آدامس حاوی + ج) اسپری‌های استنشاقی نیکوتین. د) قرص‌های مکیلنی؛ ۰) اسپری‌های آثروسلی و) برخی از داروهای ضد انسردگی مثل بوپروپیون ‎(BUPFOPION)‏ 67 

صفحه 68:
عوامل خطر محیطی(آب. فاضلاب و بهداشت فردی مناسب) راهبرد ۱ - اهداف توسعه هزاره به نصف رساندن تعداد افرادی است که به لب سالم دسترسی ندارند و در این زمینه حق تقدم با کسانی است که از فاضلاب مطلوب بهره مند شده اند ۲ - په نصف رساندن تعداد افرادی که په آب سالم و فاضلاد ۳ تامین آب و فاضلاب سالم با استفاده از فن آوریهای پایین ۶ - امین آب و فاضلاب سالم از طریق ضدعفونی در محل استفاده ب و فاضلاب سالم با استفاده از فن آوری‌های پیشرفته اولیه دسترسی ندارند ۵ - تامین 68 

صفحه 69:
آسیب‌های ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری * راهیرد ۴ کاهش آسیب‌های ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری الف - نصب کمربند ایمنی ب - استفاده از کلاه ایمنی ج) قوانین مربوط به معاینه وسیله نقلیه د) استفاده اجباری از چراغ‌های جلو در زمان‌هایی که دید خوب وجود ندارد 0( سرعت گیرها و راه های انحرافی 69 

صفحه 70:
عوامل خطر شغلی * راهبرد * کاهش کمر دردهای شغلی الف) ارائه آموزش به کارمندان در جهت بالا بردن آگاهی آن‌ها نسبت به خطرات و ارتقای توانایی آن‌ها در مقابله با مشاغل زیان آور ب ) کنترل مهندسی که شامل اقدامات فیزیکی در جهت مهار میزان تماس با عوامل زیان آور ج) یک برنامه کامل جهت تلفیق کار و محیط کار با ویژگی‌ها و نیازهای شغلی 70 

صفحه 71: