فلسفه اخلاق توسعه

فلسفه اخلاق توسعه

اسلاید 1: بنام او فلسفه اخلاق توسعه» مبانی ارزش شناختی اهداف و ابزار توسعه1استاد » دکتر حميدی زادهدرس » تحليل نظريه های اقتصادیدوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی

اسلاید 2: دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی2

اسلاید 3: زبان توسعه:زبان توسعه پر از دام های پنهانی است که هر کس بخواهد درباره فرهنگ و تمدن سخن بگوید با آنها روبروست. مقصود از« زبان توسعه» کلمات و تعابیر مشهوری است که در سازمان ملل متحد و نهادهای حکومتی در سراسر جهان رایج است. این کلمات همگی بخشی از واژگان مقدس دنیای جدیدند، همه آنها در اینکه به اصطلاح «کلمات آمیبی» هستند. مشترکند، بدین معنی که این کلمات متناسب با نیازهای گوینده دائماً تغییر شکل می­دهند. معنی صریح ندارند ولی معانی ضمنی متعددی هستندچون فی نفسه فاقد معنی هستند، می توانند هر معنایی که دلخواه گوینده باشد بپذیرند. با این همه، این کلمات مقدسند پرسش از حقانیت آنها به معنی شورش علیه خدایان تجدد و ارتداد نسبت به مذهب ترقی است.دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی3

اسلاید 4: استفاده از گفتمان و مفهوم توسعه برای سلطه تئوريک:توسعه به معنا و مفهومي كه در نيم قرن اخير ارايه شده، يك ابزار سلطه‌جويانه است كه قدرت هاي جهاني در مشروعيت و ترويج آن كوشيده اند و با بسيج كردن سازمان هاي ملي و بين المللي اين مفهوم و گفتمان را همگانی كرده اند و با وارد كردن آن در دستور کار حكومت ها، دولت مردان را گرفتار كرده اند. مفهوم توسعه (با ادبيات خاص قدرت های جهانی) به پروپاگاندا و تبليغ و اشاعه‌ي يك فكر و راه زندگي به‌خصوص و جهان شمول تبديل شده است. در عمل گفتمان توسعه ابزاری شده است برای قدرت جهانی جهت دهی تئوريک و ناپيدای سياست های و تلاش های ملی کشورهای جهان سوم.4

اسلاید 5: يک گفتمان يا صورت بندی گفتمانی بيش از هر چيز مبتنی بر يک مجموعه از مفروضات، ايده ها، ارزش ها، تعاريف، موضوعات، عقايد، انگاره ها، معانی، بيانات، تکنيک ها، تفاسير به هم مرتبط است. حال اگر گفتمان يک جامعه در رابطه با برخی موضوعات به ديگر جوامع تحميل شود، تبديل به گفتمان استعماری می شود که خود يک هجوم فرهنگی است. هجوم فرهنگی بدين معنا که برای توسعه اهدافی را به صورت آشکار و پنهان مدنظر قرار داده اند که خود اين اهداف متضمن و حاوی ارزش هايي است که لزوماً با شرايط ديگر کشورها و ملل هم خوانی ندارد. به عنوان مثال ارزش­هايي از قبيل سکولاريزاسيون، فردگرايي و ... 5

اسلاید 6: غايت انتظام اخلاق توسعه منظور از فلسفه اخلاق توسعه ارزيابی هنجاری اهداف و ابزار توسعه جهان سوم و توسعه در سطح جهانی است.فيلسوفان اخلاق توسعه اهداف و وسايل توسعة محلي، ملي، منطقه‌اي و جهاني را مورد بررسي قرار مي‌دهند. به عبارتی اخلاق توسعه، مبانی ارزش شناختی توسعه مشخص می کند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی6

اسلاید 7: دنيس گولت: بنيان گذار رشته نوين فلسفه اخلاق توسعه: ملزومات بحث توسعه بايد بازتعريف، اسطوره سازی و به گردونه مباحث اخلاقی انداخته شود. آموزه اصلی گولت: آنچه توسعه خوانده می شود از آن روی که منجر به زوال انسانی و از دست رفتن معنا می شود می تواند خود ضدتوسعه به شمار آيد. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی7

اسلاید 8: روبروتو موريلو: مفهوم توسعه يافته از توسعه ماريو بونژه فيلسوف آرژانتينی: درکی جامع از توسعه (Integral Conception of Development) ژروم سگال: شخن از فلسفه اخلاق توسعه، شفافجسازی مفروضات اخلاقی پاردايمجهای مسلط توسعهدوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی8

اسلاید 9: دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی9پرفسور کراکر:Professor David Alan Crocker Senior Research Scholar, Institute for Philosophy and Public Policy School of Public Policy

اسلاید 10: دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی10

اسلاید 11: سوالات کليدی اخلاق توسعه:اخلاق‌گرايان توسعه، اصولاً سؤالات مرتبط زير را مطرح مي‌كنند: چه چيزي بايد به عنوان توسعة (خوب) تلقي شود؟ مثال روشن توسعة خوب و توسعة بد چيست؟ چگونه پارامترهاي مختلف ديني، اجتماعي، و محلي مي‌توانند در دستيابي به توسعه نقش مثبت ايفا كنند؟ آيا بايد همچنان به استفاده از مفهوم توسعه به جاي مفاهيمي چون پيشرفت، رشد اقتصادي، دگرگوني، آزادسازي يا جايگزين‌هاي پساتوسعه‌اي توسعه ادامه دهيم؟ اگر توسعه نه به عنوان يك مفهوم فارغ از قضاوت ارزشي، بلكه به عنوان تغييرات اجتماعي اقتصادي خوب تعريف شود، آنگاه اهداف و استراتژي‌هاي مهم اقتصادي، سياسي و فرهنگي يك جامعه بايد چه چيزهايي باشند، و كدام اصول بايد نشانگر گزينش آنها باشند؟ دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی11

اسلاید 12: سوالات کليدی اخلاق توسعه - ادامه:چگونه بايد منافع و آسيب‌هاي توسعه را تشخيص داد و توزيع كرد؟در جريان اين سنجش، آيا پايه‌اي‌ترين مقوله‌اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد، درآمد ناخالص ملي (GDP)، دسترسي به منابع و امكانات، توانمندي‌ها و كاركردهاي انساني (سِن)، شكوفايي انساني يا حقوق بشر است؟ آيا برخي شاخص‌هاي تلفيقي مربوط به توفيق اساسي فرايند توسعه، همچون رشد اقتصادي يا كارآمدي اقتصادي، مقولاتي هستند كه بايد معيار سنجش باشند؟ آيا عدالت اجتماعي مستلزم بيشينه‌سازي حداقل درآمد، رساندن همة افراد به بالاي خط [فقر]، يا كاهش نابرابري است؟چه كسي (يا چه نهادهايي) بايد مسؤول ايجاد توسعه باشند (دولت يك ملت، جامعة مدني يا بازار)؟ دولت‌هاي مرفه، مؤسسات بين‌المللي، انجمن‌هاي غير دولتي و خود كشورهاي فقير بايد چه نقشي در توسعه داشته باشند؟ آيا اساساً بايد نقشي داشته باشند؟ دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی12

اسلاید 13: سوالات کليدی اخلاق توسعه - ادامه:چگونه بايد تكاليف و وظايف مربوط به توسعه را تشخيص داد؟ آيا اين تكاليف صرفاً مبتني بر تعهدات است؟ يا ناشي از وظايف كلي ناشي از نيكوكاري (اعطاي كمك به نيازمندان خاص)، يا وظايف كلي معين (حقوق فقيري)، يا وظايف نفيي داير بر فروپاشاندن ساختارهاي بي‌عدالتي يا متوقف ساختن اقدامات آسيب‌زا، يا وظايفي كه متوجه جبران خطاهاي گذشته است؟ خوبي و بدي عامليت‌هاي توسعه در چيست؟ دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی13

اسلاید 14: حوزه های مورد توافقنابسامانی اوضاع امروز: امروزه ضعفا و محرومين، چه خوب روزگار مي‌گذرانند؟ قطعاً حدود 2800 ميليون نفر يا 46 درصد از ابناء بشر در زير خط فقر بانك جهاني (2 دلار در روز) به سر مي‌برند. تلقي دقيق‌تر از خط فقر مشعر به خانواده‌هايي است كه قدرت خريد هر يك از اعضاي آنها در هر روز، از قدرت خريد 2.15 دلار ايالات متحده در سال 1993 كمتر باشد. به طور متوسط، از ميان كساني كه زير خط فقر به معناي دقيق‌تر مذكور قرار مي‌گيرند، 44.4 درصد در زير خط فقر به تعريف بانك جهاني قرار مي‌گيرند. از اين تعداد، بيش از 1200 ميليون نفر زير خط فقر مشهورتر بانك جهاني، يعني خط فقر يك دلار در روز قرار مي‌گيرند. مردمي كه در اين حد باور نكردني فقيرند، بي‌نهايت آسيب‌پذيرتر از آنند كه بتوانند كوچك‌ترين تغييري در شرايط طبيعي و اجتماعي خود پديد آورند. آنها همچنين ناتوان‌تر از آنند كه اشكال استثمار و بهره‌كشي از خود را از ميان ببرند. هر سال حدود 18 ميليون نفر از آنان قبل از بلوغ به دليل مسائل ناشي از فقر مي‌ميرند. اين ميزان معادل يك سوم كل مرگ بشر در سال است (هر روز 50000 نفر مي‌ميرند كه 34000 نفر از آنان كودكان زير پنج سال هستند). چنين فقر و فاقة عظيم و وسيعي، تا هنگامي كه ثروت عظيم و رو به افزايش در جاي ديگر وجود دارد، پايدار و مستدام خواهد ماند. درآمد متوسط شهروندان كشورهاي ثروتمند حدود 50 برابر متوسط درآمد فقيران جهان است و قدرت خريد متوسط شهروندان كشورهاي ثروتمند حدود 200 برابر متوسط قدرت خريد فقيران جهان است . دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی14

اسلاید 15: حوزه های مورد توافق-ادامهرويکرد هنجاری در کنار رويکرد توصيفی اخلاق‌گرايان توسعه تأكيد دارند كه كاربست‌ها و نظريات توسعه ابعاد اخلاقي و ارزشي دارند و مي‌توانند از تحليل‌ها، نقادي‌ها و سازه‌هاي نظري روشن اخلاقي سيراب شوند. گر چه تحقيق در واقعيت و روابط محتمل علي و معلولي آنها مهم هستند، اما جاي ارزيابي اخلاقي آنچه بوده است، هست و خواهد بود را نمي‌گيرد. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی15

اسلاید 16: حوزه های مورد توافق-ادامهتوسعه رشته مطالعات توسعهاخلاق‌گرايان توسعه مي‌خواهند توسعه را به عنوان يك حوزه چند رشته‌اي داراي مؤلفه‌هاي نظري و علمي كه به طرق مختلف به هم پيوند خورده‌اند، در نظر بگيرند.بنابراين، هدف اخلاق‌گرايان توسعه صرفاً درك توسعه (به مثابة دگرگوني اجتماعي موجه نيست)، بلكه بررسي و ارتقاء برداشت‌هاي خاص از چنين دگرگوني است. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی16

اسلاید 17: حوزه های مورد توافق-ادامهتوسعه مفهوم توسعه و توسعه توصيفی و تجويزیاين اخلاق‌گرايان مي‌دانند كه آنچه مكرراً از آن به عنوان توسعه ياد مي‌شود (مثلاً رشد اقتصادي)، همان قدر كه حلال مشكلات بوده است، مشكل آفرين نيز شده است. مفهوم توسعه را مي‌توان هم به طور توصيفي و هم به طور تجويزي به كار برد. در معناي توصيفي، توسعه معمولاً به عنوان فرآيندهاي رشد اقتصادي، صنعتي شدن و نوسازي تلقي مي‌شود كه منجر به دستيابي جامعه به توليد ناخالص داخلي (سرانه) بالا يا رو به افزايش مي‌شود. با اين نگاه مي‌توان از جامعة توسعه يافته تجليل يا انتقاد كرد. در معناي تجويزي، جامعة توسعه يافته (از روستاها گرفته تا جوامع ملي و منطقه‌اي)، جامعه‌اي است كه نهادهاي رسمي آن اهداف ارزشمند (بر حسب اعتقادات غالب) را تحقق مي‌بخشند (در مركز اين اهداف ارشمند، غلبه بر محروميت اقتصادي و اجتماعي قرار دارد). براي پرهيز از اشتباه شدن اين دو معنا از توسعه، هنگامي كه توسعه معناي تجويزي دارد، اغلب با آن وصف مثبتي مانند خوب، اصيل، انساني، عادلانه، اخلاقاً شناخته شده مي‌آيد. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی17

اسلاید 18: حوزه های مورد توافق-ادامهگسترش آموزه های اخلاق توسعه فلسفة اخلاق توسعه بايد در سطوح مختلف عمومي و تخصصي هدايت شود. درست همان طوري كه بحث‌هاي توسعه در سطوح انتزاعي مختلف صورت مي‌گيرند، به همان ترتيب هم فلسفة اخلاق توسعه بايد اين موارد را ارزيابي نمايد:اصول اخلاقي پايه، همچون عدالت، آزادي، استقلال، همبستگي، و مردم‌سالاري؛ اهداف و مدل‌هاي توسعه نظير رشد اقتصادي، رشد همراه با برابري، نيازهاي پايه، توسعة پايدار، تعديل ساختار و توسعة انسانيدوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی18

اسلاید 19: حوزه های مورد توافق-ادامهجهانی شدن اخلاق توسعهاكثر اخلاق‌گرايان توسعه معتقدند كه كارشان بايد جهاني باشد: اخلاق‌گراياني كه در اين جنبش سهيم‌اند از كشورهاي مختلف باشنداخلاق‌گرايان توسعه در صدد ايجاد اجماع بين المللي هستند(اجماع به تعهدي تأكيد مي‌كند كه محروميت جهاني را كاهش دهد.) دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی19

اسلاید 20: حوزه های مورد توافق-ادامهويژه سازی و بومی سازی استراتژی های توسعه هر چند بسياري از اخلاق‌گرايان توسعه معتقدند كه دست كم برخي اصول يا روش‌هاي توسعه براي كشورهاي فقير مناسب است، اما اكثريت قبول دارند كه بايد نسبت به محتواي استراتژي‌هاي توسعه حساس بود. آنچه كه بهترين تعادل، بهترين اصول، و بهترين نقطة اعتدال را به وجود مي‌آورد (في‌المثل بين آينده نگري دولت ، مكانيسم‌هاي بازار، جامعه مدني و اختلاط آنها) بستگي به تاريخ جامعه و مرحله تغيير و همچنين نيروهاي منطقه‌اي و جهاني دارد.دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی20

اسلاید 21: حوزه های مورد توافق-ادامهرد کردن برخی مدل های توسعه: توسعه منافع توسعه را براي هر كسي (صرف نظر از كيش، جنسيت، قوميت، پايگاه اقتصادي، يا سن) در يك جامعه تضمين مي‌كند. به حداكثر رساندن رشد اقتصادي در جامعه، بدون هر گونه توجه مستقيم به تبديل ثروت به شرايط زندگي انساني و بهتر براي اعضاي آن؛ چيزي كه آمارتيا سن و ژان درز به آن ثروت بي‌هدف اطلاق مي‌كنند . مساوات‌طلبي اقتدارطلبانه كه در آن نيازهاي فيزيكي به بهاي آزادي‌هاي سياسي ارضاء مي‌شوند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی21

اسلاید 22: اختلاف نظرهاتوسعه جهان سوم يا توسعه سه جهاناولين مسألة حل نشده مربوط به قلمرو فلسفة اخلاق توسعه است. فلسفة اخلاق توسعه مترادف با فلسفة اخلاق توسعه جهان سوم به وجود آمد. براي كنار گذاشتن تثليث جهان اول دوم سوم دلايل خوبي وجود دارد. با اين حال، در خصوص اين كه آيا فلسفة اخلاق توسعه بايد فراتر از موضوع اصلي ارزيابي اهداف و ابزار توسعة جوامع فقير يا سنتي گسترش يابد يا نه، اتفاق نظري وجود ندارد. عده‌اي معتقدند كه اخلاق‌گرايان توسعه بايد وجود محروميت انساني در هر نقطه‌اي كه وجود داشته باشد را مورد انتقاد قرار دهند و كشورها و منطقه‌هاي ثروتمند، نيز از آنجايي كه آنها هم مشكل فقر، ضعف و از خود بيگانگي دارند، توسعه نيافته هستند، دقيقاً در حيطه فلسفة اخلاق توسعه قرار مي‌گيرند. برخي بر آنند كه يحتمل مدل اجتماعي اقتصادي كه شمال را در حال صدور توسعه به جنوب مي‌ديد، منجر به توسعه نيافتگي هم شمال و هم جنوب شده است. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی22

اسلاید 23: اختلاف نظرها-ادامهکراکر: محدود كردن فلسفة اخلاق توسعه به كشورهاي در حال توسعه از سه جهت با دشواري مواجه است؛اين تحديد به اشتباه فرض مي‌كند كه سخت‌ترين محروميت‌ها در كشورهاي فقير روي مي‌دهند، حال آنكه همانطور كه سِن اشاره دارد، ميزان محروميت گروه‌هاي خاص در كشورهاي بسيار ثروتمند با وضعيت محرومان جهان سوم قابل مقايسه است .در ثاني، تقليل فقر در شمال و جنوب دو امر به هم پيوسته است؛ مهاجراني كه در كشورهاي شمال پول درمي‌آورند، وجوه قابل ملاحظه‌اي را به خانواده‌هاي خود در جنوب مي‌فرستند. جهت سوم اينكه، به كار گيري بهترين روش‌هاي عملي آموخته شده از فرايند توسعه در كشورهاي جنوب، توسط كشورهاي شمال، به روية فزاينده و غالبي تبديل شده است (عكس اين نيز صادق است). براي مثال، آژانس ايالات متحده براي توسعة بين‌الملل در حال به كارگيري درس‌هاي آموخته شده از مساعي توسعه‌اي كشورهاي ديگر، در مورد شهرهاي فقير ايالات متحده است. عامليت‌هاي توسعه‌اي در جوامع مختلف اغلب با مسائل مشابهي (همچون توسعه‌نيافتگي، نژادپرستي، خشونت، و ناتواني) مواجند، و از روش‌هاي ابداعي حل اين مسائل سود مي‌برند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی23

اسلاید 24: اختلاف نظرها-ادامهابزارهای رسمی يا ابزارهای غير رسمی:آيا لازم است كه خود را به كمك رسمي توسعه محدود كنيم، يا آنكه آيا ضروري است كه به موضوعاتي چون تجارت بين‌الملل، جريانات سرمايه، مهاجرت، قراردادهاي زيست محيطي، تروريسم، مداخله نظامي و واكنش به نقض حقوق بشر از سوي رژيم‌هاي قبلي بپردازيم. بحث اصلي در مقابل گسترش ثغور فلسفة اخلاق توسعه بدين شيوه، اين است كه ممكن است فلسفة اخلاق توسعه بدين وسيله بيش از حد مبهم و آشفته گردد. اگر فلسفة اخلاق توسعه در حدي رشد كند كه خود را با همة اصول اجتماعي و بين المللي يكسان نمايد، شايد نتيجه اين باشد كه به كاهش فقر و ناتواني در كشورهاي فقير توجه چنداني نشود. طرفين قبول دارند كه اخلاق‌گرايان توسعه بايد انواع مختلف روابط شمال جنوب (و جنوب جنوب) را با توجه به تأثيرات اين روابط بر نابرابري اقتصادي و سياسي در كشورهاي فقير، ارزيابي نمايند. با اين حال، آنچه حل نشده است اين است كه آيا فلسفة اخلاق توسعه بايد موضوعاتي مانند تجارت، مداخلة نظامي، اينترنت، داد و ستد دارو، قراردادهاي نظامي، جنگ‌افروزي، صلح‌ورزي، و دادگاه جنايي بين‌المللي پيشنهادي و مؤسسات بين المللي را هم مورد بررسي قرار دهد، در حالي كه اين موضوعات هيچ ارتباط علي بر فقر مطلق يا نسبي، يا ناتواني ندارند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی24

اسلاید 25: اختلاف نظرها-ادامهشموليت هنجارهای اخلاقی توسعه اخلاق‌گرايان توسعه همچنين بر اساس جايگاه هنجارهاي اخلاقي كه در صدد توجيه و استفاده از آنها هستند، تقسيم مي‌شوند. سه جبهه حول اين موضوع پديد آمده است(1) جهانشمول‌گرايان، مانند نفع‌انگاران و كانتي‌ها، معتقدند كه اهداف و اصول توسعه براي همة جوامع معتبرند.(2) خاص‌گرايان، به ويژه اجتماع‌گرايان و نسبيت‌گرايان پسامدرن، اينگونه پاسخ مي‌دهند كه جهانشمول‌گرايي پوششي بر قوم‌گرايي و امپرياليسم فرهنگي است. خاص‌گرايان توسعه‌طلب نير يا اصول جهانشمول را رد مي‌كنند، يا فقط اصول رويه‌اي را تأييد مي‌كنند مبني بر اين كه هر كشور يا جامعه‌اي بايد فقط از سنن خاص خود استفاده كند و خودش سير فلسفة اخلاق توسعه خود را تعيين نمايد(3) رويكرد سوم (رويكردي كه توسط مارتا نوسباوم، جاناتان گلوور، شيلا بن حبيب و ديويد كراكر هدايت مي‌شوند) مي‌كوشد تا از بلاتكليفي ميان دو رويكرد اول بپرهيزد. فلسفة اخلاق توسعه بايد اجماعي بين فرهنگي ايجاد نمايد كه در آن آزادي انتخاب يك اجتماع سياسي در زمينة توسعه يكي از چندين هنجار بنيادين باشد. اين هنجارها در آن عموميت كافي داشته باشند تا اينكه نه تنها حساسيت به تفاوت‌هاي اجتماعي را مجاز شمرند، بلكه مستلزم آن باشند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی25

اسلاید 26: اختلاف نظرها-ادامهاختيار انسانی يا الزام اجتماعی؟اخلاق‌گرايان توسعه بايد تا چه حد ديدگاه‌هاي مربوط به نگرش خاص به بهزيستن انساني و تكامل را عرضه نمايند و اين ديدگاه را بايد چقدر پررنگ کنند؟ در يك طرف پيوستار تعهد بيشتر به ارزش‌هاي انتخاب فردي، تحمل تفاوت‌ها در مورد اهداف و ابزار اجتماعي و در طرف ديگر، هدايت تجويزي‌تر در مورد زندگي انساني خوب و فضاي كمتر براي انتخاب فردي و اجتماعي قرار دارند.اگر قبول كنيم كه توسعة اجتماعي با توسعه انساني ارتباط دارد، باز هم بايد بررسي كنيم كه چه مقولات اخلاقي‌اي براي بهزيستن و توسعة انسان ضرورت دارد. نفع (اولويت ارضاء شدن)؛ آزادي، درآمد، ثروت، و عزت نفس؛ آزادي منفي (نازيك و باوئر )؛ نيازهاي اوليه انساني (استريتن)، استقلال يا عامليت (اونيل و سِن)؛ توانايي‌ها و كاركردهاي ارزشمند (سِن، نوسباوم و ليتل).دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی26

اسلاید 27: اختلاف نظرها-ادامهحداقلی يا حداکثری؟:1- بهزيستن حداقلي انساني (استقلال شأن بشري، همه انسانها حق بهره‌مندي از سطح حداقلي از بهزيستن را داشته باشند و نهادهاي گوناگون موظفند كه اين بهزيستن را تأمين و حراست كنند. همچنين آنها موظفند كه وقتي چنين سطح حداقلي از دست رفت، آن را باز گردانند. )2- شكوفايي كامل (حداکثری)دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی27

اسلاید 28: اختلاف نظرها-ادامهعدالت توزيعی:نحوه توزيع مزاياي سود، مسؤوليت‌ها و بار سنگين آنها در درون كشورهاي فقير و بين كشورهاي فقير و ثروتمند.نفع‌گرايان، تجميع و به حداكثر رساندن منافع فردي رالزي‌ها طرفدار افزايش در آمد و ثروت ضعيف‌ترين و فقيرترين (افراد يا ملت‌ها) برخی مدعي‌اند كه جامعه نبايد هيچ نوعي برابري به غير از آزادي برابر از بند مداخلة دولت و ساير مردم باشد. اخلاق‌گرايان توانمندي‌گرا از مسؤوليت دولت و جامعة مدني در توانمندسازي همة افراد براي دستيابي به سطحي از بسندگي (سِن و كراكر) يا شكوفايي (نوسباوم و ليتل) با توجه كاركردهاي ارزشمند حمايت مي‌كنند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی28

اسلاید 29: اختلاف نظرها-ادامهارزش های ذاتی و يا ارزش های ابزاری و موازنه آن ها بعضي از اخلاق‌گرايان توسعه، ارزش ذاتي (برابر با يا حتي برتر از خير و صلاح آحاد بشر) را به انواع مختلف اجتماعات انساني همچون خانواده، ملت يا گروه فرهنگي نسبت مي‌دهند. عده‌اي ديگر معتقدند كه افراد و گونه‌هاي غير انساني و همينطور اجتماعات اكولوژيك، ارزشي برابر با افراد انساني يا حتي برتر از آن دارند. كساني كه به توسعة محيط زيست يا توسعة پايدار پايبندند، هنوز بر سر اين موضوع به توافق نرسيده‌اند كه چه چيزي به عنوان هدف في نفسه بايد تداوم داشته باشد و چه چيزي به عنوان ابزار ضروري يا صرفاً ابزار مفيد بايد حفظ شود. استيگليتز به وضوح مي‌پذيرد كه اين اختلاف نظرها و ديگر اختلافات ارزشي گاه در اختلافات عملي يا سياستي خود را نشان مي‌دهند: رابطة ما با محيط زيست‌مان بايد چگونه باشد (اگر تخريب محيط زيست موجب افزايش درآمد ناخالص ملي شود، تا چه ميزاني از تخريب محيط زيست قابل تحمل است)؛ رابطة ما با فقرا بايد چگونه باشد (تا چه تعداد قرباني مي‌توانيم در راه افزايش درآمد كل بر جاي بگذاريم، تا از اين طريق برخي از فقرا از زير خط فقر بالا خارج شوند يا وضعيت‌شان بهبود يابد)دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی29

اسلاید 30: اختلاف نظرها-ادامهعوامل ايجاد وضعيت نامناسب امروزیكدام افراد و ساختارها تا اندازة زيادي مسؤول وضعيت موجود فقر جهاني و فرصت‌هاي نابرابر هستند، وجود دارد. سياست‌ها و نهادهاي جهانی علل ملي و محلي (همچون اسارت قدرت در دست نخبگان، فساد گسترده، و فقدان ارزش‌هاي مردم‌سالارانه) دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی30

اسلاید 31: استيگليتز و فلسفة اخلاق توسعه جوزف استيگليتز همچون آمارتيا سِن، هر دو برندگان جايزة نوبل در اقتصاد هستند و به ابعاد اخلاقي توسعه در دنياي رو به جهاني‌شدن پرداخته‌اند. استيگليتز طي دو كتاب اخيرش و همچنين مقالات متعددي، وفاق بر روي جريان اصلي (توافق واشينگتن) و بر روي ليبراليسم بازار آزاد را مورد انتقاد قرار مي‌دهد و تعريف جديدي در توسعه را پيش مي‌نهد، كه وي آن را توسعه به مثابة تحول مي‌نامد .دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی31

اسلاید 32: توسعه به مثابة تحول توسعه به لحاظ توصيفي، نشانگر تحول جامعه است: توسعه حركتي از روابط سنتي و فرهنگ و هنجارهاي اجتماعي سنتي، شيوه‌هاي سنتي رفتار با ثروت و آموزش و پرورش، و روش‌هاي سنتي توليد، به سوي شيوه‌هاي مدرن است. چشم‌انداز مدرن، صرف نظر از آن كه جهان را به همين صورتي كه هست مي‌پذيرد، همچنين قبول مي‌كند كه ما به عنوان افراد و جوامع، مي‌توانيم اقداماتي را پيش بگيريم كه في‌المثل، مرگ نوزدان را كاهش دهد، طول عمر را بيفزايد و بر قدرت توليد اضافه كند.به لحاظ تجويزي، توسعة اخلاق بنياد فرض را بر آن مي‌گيرد كه افراد بايد در آن كنش‌هاي جمعي درگير شوند كه منجر به رشد پايدار، برابر و مردم‌سالارانه شود: توسعه به تحول اجتماعات، بهبود زندگي فقرا، تأمين شانس موفقيت براي همه و امكان دستيابي به بهداشت و آموزش و پرورش براي هر كس اشعار دارد. چنين كنش تحولي، در كنار ساير چيزها، مستلزم تغيير سيستماتيك در نهادهاي جهاني، ملي و محلي است. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی32

اسلاید 33: اصول اخلاقي چگونه ارزش‌ها و تعهدات اخلاقياتي مي‌توانند اين ديدگاه جديد را تقويت كنند و اين اقدام تحولي را هدايت نمايند؟ اساسي‌ترين اهداف سياست‌ورزي‌هاي توسعه در يك دنياي رو به جهاني‌شدن چيست؟ استيگليتز براي پاسخ به اين پرسش‌ها، به شكلي از فلسفة اخلاق توسعه دست مي‌آويزد كه وي آن را فلسفة اخلاق كاربردي دربارة موضوعات توسعه‌اي، مي‌نامد. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی33

اسلاید 34: مبانی اصول اخلاقي استيگليتز توضيح مي‌دهد كه او اصول اخلاقي‌اي را براي دنيا آنچنان كه هست طراحي كرده است؛ فرض او بر آن است كه مردم اغلب خودخواه‌اند و نهادهاي انساني هميشه ناكامل‌اند. يك نتيجة اين ديدگاه اين است كه استيگليتز (در عين آنكه تأكيد دارد كه اغلب منافع محدود شخصي و الزامات اخلاقى از هم جدا هستند)، به دنبال انگيزه‌هايي براي افراد مي‌گردد تا اعمال خوبي از آنها سر بزند. نتيجة ديگر اين است كه نهادهاي سياسي بايد تحت كنترل‌ها و ايجاد توازن‌ها و تقابل‌ها باشند .فلسفة اخلاق استيگليتز به معناي پراگماتيسم امريكايي، پراگماتيك است؛ به اين معنا كه او در انتخاب و يافتن كاربست اصول اخلاقي گرايش به آن دارد كه نتايج آنها را ارزيابي كند.دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی34

اسلاید 35: اصول اخلاقي در يک نگاهعامليت های پنج وظيفة اساسي [تعهد اخلاقی] دارند يا به عبارت ديگر بايد پنج اولويت نخست را هدف قرار دهند: صداقت،انصاف، عدالت اجتماعي (خصوصاً نوعي دلمشغولي به فقرا)امور محيطي (حفظ حيات و ارتقاء امنيت)و مسؤوليت: مسؤوليت، معيار اخلاقي است داير بر اينكه افراد بايد مسؤوليت كنش‌هاي خود و تبعات آن كنش‌ها را بر عهده بگيرنداصل ششم (کراکر) ارتقاء مردم‌سالاري و حفظ حقوق افراد در مشاركت در تصميماتي كه بر زندگي‌شان تأثير مي‌گذارد است. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی35

اسلاید 36: تشريح اصول اخلاقی مسووليت:ما به عنوان افراد و اجتماعات مي‌توانيم كنش‌هايي انجام دهيم كه تأثيرات خوب و بد داشته باشند، بلكه بايد جوابگوي (تشويق‌ها و سرزنش‌ها) كنش‌هاي ارادي و نتايج قابل پيش‌بيني آنها باشد.افراد و گروه‌ها، به دليل نيروهاي غيرشخصي يا طرح‌هاي ديگران محكوم نمي‌شوند، و عامليت‌هايي هستند كه مي‌توانند و بايد هزينة ارادة خود را بپردازند.تأكيد استيگليتز بر افراد به عنوان مسؤولان اخلاقي با تلقي سِن از شهروند به عنوان عامليت و همچنين معطوف به عامليت بودن آرمان توسعه هماهنگ است. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی36

اسلاید 37: تشريح اصول اخلاقی -ادامهانسان عامل توسعهبراي آنكه شخصي را شهروند به حساب آوريم، بايد ديد ويژه‌اي نسبت به انسانيت داشته باشيم (نبايد شخص را همچون جانوري بنگريم كه دغدغة بهزيستن‌‌اش را داريم)؛ ما بايد شخص را به عنوان يك موجود ناطق بنگريم كه مي‌انديشد و ارزش‌گذاري مي‌كند و تصميم مي‌گيرد و عمل مي‌كند…. انديشة شهروندي ايجاب مي‌كند كه مردم را به عنوان عامليت‌ها در نظر بگيريم، نه صرفاً موجوداتي كه نيازهاي آنها ارضاء مي‌شود و استانداردهاي زندگي‌شان بايد رعايت شود. به علاوه، انديشة شهروندي مستلزم پذيرش آن است كه مشاركت عمومي نه فقط براي كارآمدي اجتماعي، بلكه همچنين براي ارزش ذاتي خود اين فرايند است.نقد 1: برنامه های بانک جهانی: پيش فرضش؛ انسان مفعول توسعه دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی37

اسلاید 38: تشريح اصول اخلاقی -ادامهعدالت اجتماعی:عامليت‌هاي توسعه موظف به اعمال عدالت اجتماعي (به معناي تقليل فقر، خصوصاً كاهش فقر فقيرترين فقرا) هستند. هم استيگليتز و هم سن، تأكيد دارند كه هر كس بايد بتواند زندگي كند (و حق دارد زندگي كند)؛ زندگي‌اي كه حداقل بايسته‌هاي يك زندگي را داشته باشد. استيگليتز همچون سِن تأكيد دارد كه براي بيشتر اشخاص، اين برابري در امكانات مستلزم امكان انتخاب شغل و تأمين بهداشت و آموزش و پرورش است. نقد2: استيگليتز، لاينقطع هم نهادهاي مالي بين‌المللي (IFI) و هم حكومت‌هاي ملي را به دليل كم‌توجهي به تأثير سياست‌ها بر فقرا و تأكيد ناكافي بر تسكين و تقليل فقر مورد انتقاد قرار مي‌دهد. عامليت‌هاي توسعه بايد بين سياست‌هاي اشتغال‌زايي و سياست‌هاي ضدتورمي توازن صحيحي برقرار كنند، در حالي كه توافق واشينگتن بر سياست‌هاي ضد تورمي تأكيد مي‌كند و كمتر بر سياست‌هاي اشتغال‌زايي پافشاري مي‌نمايد.دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی38

اسلاید 39: تشريح اصول اخلاقی -ادامهانصاف در حالي كه عدالت به توانمندي همه در دستيابي به حداقل‌هاي مطلق مربوط مي‌شود، انصاف يك مفهومي مقايسه‌اي [و نسبي] است. عامليت‌هاي توسعه موظفند تا بر حسب موضوعات بي‌ربط به اخلاقيات، چون جنسيت، نژاد و وابستگي‌هاي ديني تبعيضي قايل نشوند. عامليت‌هاي توسعه در هر سطح، بايد تضمين كنند كه سياستگذاري‌ها و نهادهاي توسعه به فقرا بيش از اغنيا فايده برسانند و اينكه اغنيا بار بيشتر و ريسك افزون‌تري نسبت به فقرا متحمل شوند (چرا كه آنها مي‌توانند بيش از فقرا تحمل كنند). نقد3: توافق واشينگتن بر عكس است. فشار صندوق بين‌المللي پول (IMF) بر كشورهاي در حال توسعه براي كاهش كسري بودجه و بازپرداخت ديون غيرمنصفانه بيشتر به نفع نهادهاي قرض‌دهندة كشورهاي ثروتمند است تا كشورهاي در حال توسعه. اين قرض‌گيرندگان فقير هستند، نه قرض‌دهنده‌هاي ثروتمند كه سنيگن‌ترين ريسك‌ها را در قراردادهاي استقراضي متحمل مي‌شوند. كشورهاي غني موانع تجاري خود را به ويژه در زمينة كشاورزي افراشته و بلند مي‌سازند، اما غيرمنصفانه و رياكارانه از كشورهاي فقير مي‌خواهند كه بازارهاي خود را به روي صادرات كشورهاي غني بگشايند . ايالات متحده از كشورهاي ديگر مي‌خواهد كه به حاكميت قانون گردن نهند، اما معيارهاي ديگري براي خودش مي‌پذيرد: ايالات متحده هوادار حكومت قانون است، تا جايي كه نتايج اين حكومت با خواست او همراهي كند . دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی39

اسلاید 40: تشريح اصول اخلاقی -ادامهصداقت و شفافيت: عامليت‌هاي توسعه در تمام سطوح موظفند كه صادق و شفاف باشند. شهروندان و ديگر افرادي كه تحت تأثير رفتار عامليت‌هاي توسعه هستند، حق دارند كه بدانند حكومت و ديگر نهادهاي عمومي چه مي‌كنند و چرا. غالب حكومت‌ها و نهادهاي مالي بين‌المللي در ساية پنهان‌كاري نشو و نما مي‌كنند، چرا كه پنهان‌كاري شيوة مفيدي براي پوشاندن اشتباهات، دوري از نقد، قايل شدن امتياز براي منافع خاص، و ترجيحات بي‌مورد براي مقامات رسمي است. كار فني استيگليتز در مورد علم اقتصاد و اطلاعات نامتقارن (كه در جريان آن، به دليل نابرابري اطلاعات افراد، ناكارآمدي و نتايج معيوب به دور از انصاف رخ مي‌دهند) اين امكان را به وي مي‌دهد كه اهميت باز بودن حكومت را دريابد. نه تنها پنهان‌كاري در را به روي فساد مي‌گشايد، بلكه همچنين اعتماد به هم حكومت و هم نفس مردم‌سالاري را مي‌كاهد. حكومت بر مردم ناممكن است، مگر آنكه شهروندان را در تاريكي نگاه داريد: مشاركت معنادار در فرايندهاي مردم‌سالارانه مستلزم مشاركت‌هاي مطلع و آگاهانه است . نقد / الزام4: مستشاران نهادهاي مالي بين‌المللي (IFI، مانند بانك جهاني و صندوق بين‌المللي پول IMF) كه به كشورهاي در حال توسعه مشاوره مي‌دهند، اخلاقاً موظف شده‌اند تا مشخص نمايند كه مشاوره‌هاي آنان تا چه اندازه مبتني بر شواهد ناقص و سطحي است. وظايف، صرفاً شامل قوانين رسمي و حقوقي كه مثل روز روشن هستند نيست، بلكه همچنين شامل يك فرهنگ باز بودن است؛ فرهنگي كه در آن فرض بر اين است كه همه بايد همه چيز را دربارة تصميمات جمعي بدانند و در تصميمات مشاركت داشته باشند . دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی40

اسلاید 41: تشريح اصول اخلاقی -ادامهابزار مهم چنين شفافيتي:مطبوعات فعال و آزادفضاهايي براي گفتگوي عمومي [حوزه عمومی – عقلانيت ارتباطی هابرماس]اصل Openness نتيجة اصل عدالت اجتماعي اوست و خود به نوبة خويش منجر به اصل مردم‌سالاري مي‌شودوظيفة صداقت و حق دانستن، هر دو في‌نفسه ارزنده‌اند، زيرا هر دو در فرآيند مردم‌سالاري نقش دارند، زيرا پنهان‌كاري، اطلاعات در دسترس شهروندان را مي‌كاهد و دست آنها را براي مشاركت معنادار مي‌بندد . دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی41

اسلاید 42: تشريح اصول اخلاقی -ادامهکراکر: اصرار دارد كه بر عامليت‌هاي توسعه فرض است كه افراد را توانمند كنند تا در تصميم‌گيري‌ها مربوط به كنش‌هاي جمعي كه تأثير اساسي بر معاش و زندگي‌شان دارد، به طرز معناداري مشاركت نمايند. ما مي‌توانيم اين وظيفه را رسالت تقويت و حراست از مردم‌سالاري بناميم. استيگليتز با جان ديويي و آمارتيا سِن، در اينكه مردم‌سالاري علاوه بر رأي دادن، شامل گفتگوي عمومي نيز هست اتفاق نظر دارد: مردم‌سالاري چيزي بيش از انتخابات‌هاي ادواري است؛ مردم‌سالاري مستلزم اطمينان به آن است كه همة صداها شنيده شده است و در آن يك فرايند شور و مشورت در جريان است؛ در جريان اين فرايند ديدگاه‌ها و صداهاي مختلف شنيده مي‌شوند و به حساب مي‌آيند؛ و اينكه بايد ديگران را دربارة درستي نظراتتان متقاعد سازيد. مردم‌سالاري فرايندي است كه به افراد اين امكان را مي‌دهند كه حقوق خود را در تعيين مسير زندگي‌شان استيفا كنند. آنها اين كار را در جريان گفتگو با يكديگر انجام مي‌دهند، چرا كه آنها هر يك كم و بيش مي‌كوشند تا راجع به سياست‌ها و اقداماتي كه بر همة آنها مؤثر خواهد بود به وفاق دست يابند. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی42

اسلاید 43: تشريح اصول اخلاقی -ادامهنقد 5:سرآمدان حكومت‌ها و نهادهاي مالي بين‌المللي (IFI)، بدون مشاركت فراگير و شور و مشورت مردم‌سالارانه، اراده و خواست خود را از بالا و بيرون، و با تفرقه‌افكني و رنجش‌آ‏فريني تحميل مي‌كنند. شهروندان با مشاركت فراگير و شور و مشورت مردم‌سالارانه، اميدوارند تا يك سياست درست متناسب با شرايط خود را بسازند. همچنين اميد آن هست كه فرايندهاي مشاركتي بر مالكيت تأثير بگذارند، باشد كه مشاركت و مداخلة مردم‌سالارانه كه لازمة توسعه است به لحاظ اجتماعي قابل دستيابي و پايدار شود .دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی43

اسلاید 44: تشريح اصول اخلاقی -ادامهيك معناي ضمني اصل مردم‌سالاري آن است كه نهادهاي مالي بين‌المللي (IFI) و مستشاران اقتصادي آنها نخواهند توانست زورگويانه از وراي انتخاب درست، به تنهايي تغييرات را از بيرون [به كشورهاي در حال توسعه] تحميل كنند. بر عكس، خارجي‌ها بايد مجموعه‌اي از گزينه‌ها را براي كشورهاي در حال توسعه به رسميت بشناسند، و هميشه و صادقانه منافع و مضار محتمل [برنامه‌ها] را (خصوصاً آنها كه به فقرا مربوط مي‌شود) اعلان كنند. استيگليتز از اين ديدگاه با اين تذكر دفاع مي‌كند كه مردم را نمي‌توان مجبور كرد كه قلب و فكر خود را، يا مآلاً نگرش‌ها و ارزش‌هاي اصولي خود را تغيير دهند . يك معناي ضمني [ديگر اصل مردم‌سالاري]، اهميت آموزش و پرورش (خصوصاً آموزش و پرورش مدني)، امنيت، و بهداشت است. اگر شهروندان آگاه، امن، و به حد كافي از بهداشت برخوردار باشند، مشاركت سياسي خواهند داشت. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی44

اسلاید 45: تشريح اصول اخلاقی -ادامهاين شش اصل اخلاقي، شكل دهندة بخش تجويزي پارادايم توسعه به مثابة تحول استيگليتز هستند. همچنين، اين اصول مبنايي به دست مي‌دهند براي ارزش‌گذاري‌هاي اخلاقي وي دربارة جهاني‌شدن، نقد او به توافق واشينگتن، و طرح او براي نهادها و راهبردهاي جايگزين با هدف جهاني‌شدني با چهره‌اي انساني‌تر دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی45

اسلاید 46: تحليل و جمع بندی نهايي:1- توسعه بايد بازتعريف شود. 2- تعريف توسعه هنجاری است. 3- هم اهداف توسعه هنجاری اند و هم استراتژی های توسعه هنجاری اند.4- هنجاری بودن توسعه بحث اخلاق (بايدها/نبايدها، فضيلت/رذيلت، خوب/بد، مطلوب/نامطلوب) را پيش می کشد. 5- تدقيق در ارزش ها هم ممکن است هم مطلوب است.دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی46

اسلاید 47: تحليل و جمع بندی نهايي:علومى كه با ارزش‏ها سر و كار دارند، لااقل شامل چهار قسم مى‏شوند: 1. اخلاق، كه از نه ارزش بحث مى‏كند: خوب، بد، درست، نادرست (يا صواب و خطا) ، بايد، نبايد، وظيفه، مسؤوليت و فضيلت (و رذيلت) ; 2. سياست، كه از ارزش‏هايى مثل آزادى، برابرى (مساوات)، برادرى و عدالت‏بحث مى‏كند. راولز برخلاف ديگران انصاف را به‏معناى عدالت مى‏گيرد; 3. زيبايى‏شناسى، كه از ارزش‏هايى مثل زيبا، زشت، با شكوه، فخيم و با روح سخن مى‏گويد. فلسفه زيبايى‏شناسى را «فلسفه هنر» نيز مى‏نامند; 4. فقه اديان، كه از احكام خمسه (وجوب، استحباب، اباحه، كراهت، حرمت) و نجاست و طهارت و حليت و حرمت (احكام تكليفى) بحث مى‏كند.  دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی47

اسلاید 48: تحليل و جمع بندی نهايي:بخش قابل توجهي از نظريه‌ها، نظريه‌هاي هنجاري‌اند، نظريه‌هاي هنجاري، نظريه‌هايي هستند درباره اين كه جهان چگونه بايد باشد. در اين نظريه‌ها، نظريه‌پرداز مجموعه‌اي از شرايط مطلوب را، بيان مي‌دارد و استدلال مي‌كند كه چرا آنها برتر هستند. نظريه هنجاري با ايجاد و توسعه هنجارها به معناي ارزش‌ها سروكار دارد، در حالي كه دو نوع نظريه ديگر وجود دارد كه اولي، نظريه‌هاي تجويزي ابزارگرا، خوانده مي‌شود، يعني به دنبال يافتن بهترين ابزار براي به دست آوردن موقعيت مطلوب هستند. دومي، نظريه ارزيابي‌كننده است كه به ارزيابي يك موقعيت مفروض؛ با اشاره به مجموعه‌اي از مفاهيم و ارزش‌ها مي‌پردازد.منبع: باقر ساروخاني، روش‌هاي تحقيق در علوم اجتماعي: اصول و مباني، ج 1، (تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، 1375) ص 513. مارش و استوكر، پيشين، ص 44 ـ 42. دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی48

اسلاید 49: تحليل و جمع بندی نهايي:وقتی آثار پل استرتین و آمارتیا سِن را می خوانيم، هر دو این اقتصاددانان عواملی مانند نابرابری اقتصاد جهانی، گرسنگی و توسعه نیافتگی را مورد بررسی قرار می دهند و در نهايت برداشتی از توسعه ارايه می دهند كه آشكارا بر حسب اصول ارزش شناختی يا به تعبير برخی اخلاقی شكل گرفته است. سِن ماهرانه در جستجوی ارزش ها ست و به دليل توليد و بازتوليد ارزش های جدید است که می تواند يک نظام فکری بديل برای توسعه مرسوم ترسيم کند. سن می گويد توسعه در نهایت باید نه تنها به مثابهٔ رشد اقتصادی، بلكه به مثابهٔ گسترش توانایی‌ها و كاركردهای ارزشمند مردم در نظر گرفته شود. كاركردهای ارزشمند را می‌توان از موضوعات بنیادینی چون گریز از مرگ، گریز از بیماری قابل جلوگیری، حراست از خویشتن، لباس پوشیدن یا تغذیه كردن متمایز كرد؛ كاكردهای ارزشمند، دستاوردهای پیچیده‌ای مانند حضور در اجتماع، داشتن یك زندگی لذیذ و مهیج، یا دستیابی به اعتماد به نفس یا اعتماد به دیگران را شامل می‌شود.دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی49

اسلاید 50: موضوع احتمالی رساله:آيا مبانی ارزش شناختی تئوری های مبنای استراتژی های توسعه مطابق با آموزه های وحياني قرآن کريم می باشد؟آيا قرآن در مورد جامعه مطلوب ديدگاهی مشخص می کند يا خير؟ تعريف چشم انداز سطح توسعه يافتگی از منظر قرآن چيست؟ (چشم انداز جامعه مطلوب از ديدگاه قرآن کريم چيست؟)آيا مولفه های چشم انداز قابل تبديل به معيارهای محتوايي نقد استراتژی است؟ معيارهای محتوايي نظريات توسعه از ديدگاه قرآن کريم چيست؟بايسته های استراتژی های توسعه از ديدگاه قرآن چيست؟ دوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی50

اسلاید 51: با تشکر از توجه شمادوره دکتری مدیریت استراتژيک - مجتبی لشکربلوکی51