قالب های شعر فارسی

صفحه 1:
سس خالپ ‎gla‏ شعر نارسی 

صفحه 2:
بيت مصراع قافیه . به هر سطر از يك شعر بيت مي گویند . . ( نکته : کوچکترین واحد شعر يك بيت است . ) راع ( مصرّع ) : هر بيت از دو قسمت كمترين مقدار سخن أهنكين را مصصراع مي نامند . ) 7 20202 بشنواين ني جون شكايت مي كند از جدايي ها حکایت مي کند 5 .. به كلمات غير تكراري كفته مي شود كه در يايان بيت ها و مصراع ها مي آيند » بطوري كه يك يا جند حرف آخر آنها با هم مشترا انكته )1(( حرف یا حروفي که در کلمات قافیه مشتركك مي آیند « حروف قافیه » نام دارند . * مثال ‎ )0(‏ آتش عشقاست كاندر ني فتاد ‎١‏ جوثش عشق است كاندر مي فتاد مثال (©) ‎٠‏ سران ندارد امشب كه برآيد آفتابي ‏ جه خيالها كذر كرد و كذر نكرد خوابي 9 به جه ديرماندي اي صبح كه جان مابرآمد بزه كردي و نكردند موذنان صوابي * نكته (0) اكردو كلمه قفیه در تلفظ یکسان + ولي در معني متفاوت باشندقافیه درست است . مثأل ‏ آنش است اين بادك ناي ونيست باد . هر که این آتش ندارد نيست باد توضيح . اين بيت داراي دو قافيه است كه هر دو كلمه قافيه. از نظر شكل ظاهري با هم يكسان هستند اا از جهت معني با هم فرق دارند . بطوري که نیست در مضراع اول فعل و در مصراع دوم اسم مي باشد و کلمه باد در مصراع ازل اسم » امّا در مصراع دوم فعل دعا است که هر قسمت يك مصراع نام دارد . ( نکته است 

صفحه 3:
‎ie‏ ۲ ۰ و بت قانيه مياني » 2200 وبيت مصرّع مياني : كاهي براي غني تر كردن موسيقي شعر علاوه بر قافيه ياياني ‏ ا 121111110110 ‎aa‏ ا ا م ا ۱۳ همه در كاه تو جويم همه از فضل تو بويم ‎ee rere eee rey‏ ‎ie‏ ‏۱( #۰ : ابياتي که مصراع هاي دوم آنها هم قافیه باشند . ‎Pee PSST eS Tee ee YS et ee EPE CS St Sete ea‏ ‎eet ae‏ به آب جشم سعدي عجب امت لكر تكردد كه يكردد أنياني ‏* بين مصرع اا م 0 شد ‏۰ زمین گشت روشن تر از آسمان جهاني ‎NYS ys eres 

صفحه 4:
Or ce ree) : كلمات يا كلماتي است كه بعد از قافيه در بايان مصراع ها و ابيات مي آيند و عينا از نظر لفظو 00 Te مثل : اب آرزوهاي دو عالم دستكاه و 1 ore R ESOT Serie ter Keb cen rs <3 يد لوري : كردن كمه ايان مراع هايا بيات در تلفظيكسان ‎te eal ae eT‏ د خرامان بشسد سوي آب روان ‎PET Ser Ie)‏ توضيح : ل ل ا م ل لك نكته (0) : بيت يا شعري كه داراي رديف باشد » مردف ناميده مي شود . نکته (9) : آوردن ردیف در شعر اجباري نیست امّا اگر شاعر بخواهد از ردیف استفاده کند بلافاصله آن را رن ۳۳۳ ات ی ۱ OTT reste Sette NEES Boer NT pete LCE EES ee Toby er eet were ne Ste Boies et etre نکته : تخلص بیشتر در قالب شعري غزل و قصیده کاربرد دارد . hak cheek Pe ep ee SS ee cs Me (00d رت 5 فردا به سوي در گه او با چه رو ره 

صفحه 5:
ب هاي شعر فارسي » تعریف قالب ا تألب : قالب شكلي است که قافیه ؛ به شعر مي بخشد و تفاوت قالب ها با یکدیگر بسته به چگونگي قرار گرفتن قافیه آنهاست . ( در واقع نحوه بكارگيري قافیه تعیین کننده قالب شعر است ). ‎eceis‏ ا 0 فارسي مانند قصیده با غزل و رباعي با دو بيتي یکسان باشد مي توان ‎laa‏ ی من *قالب هاي شعر فارسي عبارتنداز . ‎es ero ac a oe‏ رت بند » تركيب بند » مسمّط » مستزاد » شعر فرد ( تك بيت ) و شعر نيمايي . 

صفحه 6:
ذه ه « شعري است بر يك وزن و و يك قافیه که مصراع اوّل بیت » با همه ي مصراع هاي دوم ابيات ديكر هم قافيه باشد ۳ 2 ‎oe Sh mmr ne kee eee‏ را ل ‎recto ite le See Te ed ee‏ 9 / . نه اندر قعر بحر او را نهنگي جان ستان بيني * 0 GF cil! ahand | we te Pots irr ewe Cory hae ‏بند و اندرز » جشن » شكر » _شكايت و مسايل اجتماعي مي باشد‎ ا ا ا ۱ قصیده آولین قالب شعر فارسي است که به تقلید از شعر عريي از نیمه ي قرن سوم پدید آمد ار مفهوم و موضوع باشد . ) 

صفحه 7:


صفحه 8:
لوا قصیده غزل يا تشبيب تشبیب : برخي قصاید به ویژه قصايدي که پر مدج کسي وده مي شود داراي مقدمه است ا 00 0 ‏ل‎ mE ee 9 (Ge tere SET OCIS OE SB STO AO ‏تشبیب مي گویند ام‎ gt phe glad 435 9 S587 Gye La) 4S hd Cass yale O° ۱ ‏و لاب مه ام سس‎ ‏:این تخلص مخصوص قسيده است و نبايد آن را يا اصسطلاح‎ 11111112 ‎be‏ © تنه اصلي : بخشي از قصیده که مقصود اصلي شاعر در آن بیان ‎a‏ . با محتواي چون مدح » رثا » پند و اندرز » عرفان و حکمت ‎ren‏ : دعايي است که شاعر برا دای دش ‎rn Torrie‏ مم ‏بيان مي 0202020200 ی ( ‎ 

صفحه 9:
قصیده سرایان مشهور عبارتنداز © انوري » خاقاني » ناصر خسرو ۰ سعدي » فرخي سيستاني » رودكي » منوچهري » مسعود سعد سلمان » ملك الشعرا بهار » دكتر مهدي حميدي » مهرداد اوستا » امير فيروز كوهي و ... 

صفحه 10:
غزل شعري است بر يك وزن ويك قافيه به طوري كه مصراع اول بيت نخست » با همه ي مصراع باشد . * تذکر : نحوه ي تکرار قافیه در غزل همانند قصیده است . نمونه غزل : * زآن يار دلنوازم شكري است با شکایت ‎ *‏ گر نکته دان عشقي بشنو تو این حکایت * ۰ _ بي مزد بود ومنت هر خدمتي که کردم يارب مباد كس را مخدوم بي عنايت_* ؟ . زندان تشنه لب را آبي نمي دهد کس گویا ولي شناسان رفتند از اين و 

صفحه 11:
© © © © © © © نمودار غزل 

صفحه 12:
مشخصات غزل : تعداد ابیات غزل حداقل پنج بیت و حداکثر دوازده بیت است . ( گاهي غزل ) . ‏ها بیش از پانزده بیت هم یافت مي شود‎ 200 ae tes are ever ea) eto el ea al) Pee eS ee E oo cw eis eke ys Iss er kos (Ges eT tel eae ESE Pe ave ed eee Coke es eae 0 * 0 غزل از قرن ششم به وجود آمده است . ( در واقع همان تغزل قصیده است ) از آغاز پیدایش » عاشقانه و با ظهور سنايي عارفانه مي شود . ) ‎Tob re Teorey A is‏ ا ‏1 نكنّه : غزل عاشقانه را سعدي و غزل عارفانه را مولوي به اوج خود ‎Puee ee Yel eerie apr Up Pet ny‏ 1۳ عارفانه را به کمال رساند . 

صفحه 13:
مشهورترين غزل سرايان عبارتنداز *حافظ » سعدي » مولوي » صائب تبريزي » عرأقي » فرخي ۱9 0 ‏ا‎ kets. 9 

صفحه 14:
فرق غزل و قصیده ‎٠‏ از نظر تعداد ابیات ‎Or ECC ver eee! ‏وحدت موضوع‎ -© * ‎۳ ‏ا ل ل ل‎ eee ‏و دلپسند بیاورد » از آن به حسن مطلع تعبیر مي شود به‎ ‎ETT By‏ ل ل ‎PISO Eee ROVE Sse she tig‏ ‎[۳ TE Enya ‏در روح شنونده و خواننده اثر نيك و خوش باقي بگذارد » از‎ ۳ 

صفحه 15:
قطعه * : شعري است متشکل از چند بیت هم وزن که فقط مصراع هاي دوم آن هم قافیه باشد . و 

صفحه 16:
8 ‏ات قط‎ aA ۱ 98k ) . ‏گاهي قطعه هاي چهل و پنجاه بيتي هم یافت مي شود‎ ( ۱ EIS POR EOE TSE PEP TER CT CPOE) | Ra re pe) PCT UPC D Aer. Ns nemir ie Ce tio iis ) . ‏قطعه و قصیده در همین ويژگي است‎ 00 ‏ل اا ل‎ ‏؟ 0.- قطعه وحدت موضوع دارد يعني از اول تا آخر ابیات » درباره ي‎ . ‏يك موضوع خاص است‎ ERIE SEES STG Sates Dee ee ht bolas PEON nO SPI ary 

صفحه 17:


صفحه 18:
5 شعري است بر يك وزن با بيت هاي مصرع » كه هر بیت قافیه اي جداگانه دارد . و چون هر بیت داراي دو قافیه است آن را مثنوي ( مزدوج یا دوتايي) نامیده اند . مشهورترين مثنوي سرايان عبارتنداز: ‎ee CRP ge kee eee‏ عطار » سعدي » سنايي » جامي » پروین اعتصامي و شهریار . 

صفحه 19:
‎Clea 0000000‏ 0 00 | ع عه مده عق ا ‎Doe‏ ‏00 000 | وه ‎ee er‏ 00000000 ‎5371717110 000 

صفحه 20:
07 ات ‎Pd‏ ي: - تعداد ابیات مثنوي حداقل دو بیت است و حداکثر براي آن وجود ندارد . الا ‎MONS On eT Bente e‏ ‎rele‏ ا ۳2 *؟ ©- موضوع و درون مايه مثنوي حماسي » تاريخي » اخلاقي » تعليمي » عاشقانه » بزمي و عارفانه است . 

صفحه 21:
ربعي : ‎eS kone)‏ از 2 شت نمودن قافيه در مصراع هاي اوّل » دوم و جهارم الزامي است ولي در مصراع سوم اختياري است . يعني مصراع سوم مي تواند با مصراع هاي دیگر هم قافیه باشد یا نباشد ؟ نمودار رباعي : 

صفحه 22:
مشخصات رباعي : * 01 ريباعي بر وزن لاحول ولا قوه الا با الله مي باشد . 9 2 درون مایه و محتواي رباعي عارفانه » عاشقانه و يا فلسفي است . ؟ ©- مناسب ترين قالب براي ثبت لحظه هاي كوتاه شاعرانه است . بل( ‎ore Een‏ همانند رباعي است 

صفحه 23:
رباعي سرايان مشهور عبارتنداز: ‎gl ga ¢ ACCS‏ 6 عطار 3 ‎ee rent‏ ۳ كرماني 9 

صفحه 24:
سس( ار 0 

صفحه 25:
مشخصات دوبيتي : |( ا اا لا 0 2 ‎erie)‏ ‏*؟ ©- موضوع و درون مايه دوبيتي درفارسي « ترانه » است كه رايج ترين قالب شعر درنزد روستائيان است ‎Se eee SBOE oe‏ بایا طاهر همدانی » فائز دشستان 

صفحه 26:
راه تشخیص رباعي از دوبيتي : همانطور که خوانده ايد » رباعي و دوبيتي فقط از نظر وزن با هم اختلاف دارند . لذا براي تشخیص این دو قالب از یکدیگر فقط كافي است اوؤلين هجاي هر يك از دو قالب شعر را ا ل ۱۳ 0 recy 

صفحه 27:
0 Vi ‏كلتك‎ أي كوتاه دو واج دارد ( صامت + مصوت كوتاه ) مثال : ب ؛ ك » ت كه مثلاً : به حرف are Te Ube eet See Tone kc هجاي بلند سه واج دارد و ساختار آن به دو شكل است . )- صامت + مصوت كوتاه + صامت ‎ve ruven oy‏ 00 : براي قاعده نوع ال : بر » در » گل (گ + -+) 7۰ براي قاعده نوع دوم : با ؛ کو .سي (صامت «س» + مصوت بلند « ي » ) 000 ‏ا ل ا ا ا‎ ١ ا زدست دید و دل هر دو فریاد كه هر جه ديده بيند دل كند ياد بسازم خنجري نیشش زفولاد 0 eR OE eae SOT Ir tbe er eC eC Seer ‏ا‎ ROMEO ee ene VOY REMY ROE wire | ۱ SPT SSC TSS beeen پابر سر سبزه تا به خواري ننهي ‎Sele ToD Re SES wie)‏ ".بح :اؤلين هجاي هر يك از مصراع هاي شعر فوق ا ۱( ۱3 مي بأشد يك هجاي بلند هستند پس شعر فوق رباعي است* 

صفحه 28:
چهار پاره ( دوبيتي هاي به هم پیوسته ) بيتي هاي هم وزن با قافیه هاي مختلف که در معني به هم پیوسته هستند ۱ دوم رعایت مي شود . نمردار چباریاره ناقوس نیلوفر از فریدون مشيري 

صفحه 29:
مشخصات 9۳9 ‎ie‏ ‏هر بند از چهارپاره دو بیت است امّا شاعر در آوردن 0 enema nas) ؟ 2 محتواي و درون مایه هاي چهارپاره اجتماعي و غنايي است , * 3- چهارپاره بر خلاف دوبيتي محدودیت وزني ندارد بلکه به وزن هاي مختلف سروده مي شود . * “6- زمان رواج اين قالب در ايران بس ان مشوطه است . 9 

صفحه 30:
چهارپاره سرایان عبارتنداز: “ملك الشعرا بهار » رشید ياسمي ۰ فریدون توللي » فريدون مشيري و دكتر es ee 

صفحه 31:
‎o.)‏ ل ‎SUB ye sv We wr We reer We ‏قالب قصیده اي چند بيتي بسراید ؛آن را به چند بند ‎Pr remntinte Cty SDS BE et Ope rere Clea)‏ ‎2562 ‏له‎ kt ee SY en ‏دهد كه قافيه ديكري دارد وآن بيت را ((و اسطه العقد )) یا ((بیت برگردان))مي نامند . ‎9 ae) Be wtp A reat ‎۲. SSS) sate (2b cos 3) jae 2 gl 0 ‏ا‎ 

صفحه 32:


صفحه 33:
نمودار تر 

صفحه 34:
1 مشخصات ترجیع بند : ؟ 1 در ترجیع بند تعداد ابیات هر يك از بخش ها تابع قالب غزل است . * 2- تعداد بخش هاي ترجیع بند به اختیار شاعر است . OLS Cael es ‏ل‎ et eS io ie CCM Se Coron coe tek Tee er hae ۱ Tew Tee tet Eas) Sere) oe eee SOP en TOS ts) tomas Coe 4 ۲ ‏ی‎ ei ٠. BD oes eer ee Ber he) ‏فرخي سيستاني » سعدي و هاتف اصفهاني‎ 

صفحه 35:
در ترکیب بند » شکل قافیه و تعداد ابیات هر يك از بخش ها شبیه غالب غزل است امّا شاعر در أوردن تعداد غزل ها آزاد مي باشد . اا ام ل ‎Botner‏ ‏رت ‏؟ 0 ابیات پاياني غزلها » با بیت مصرع پایان هر بخش ارتباط معنايي ‎MN Peete G05 Ore ore e Te Ee Der EES)‏ ۱6 ne Sree ete Stet cae ‏مشهورترين تركيب بند سرايان عبارتنداز:‎ * = و وحشي بافقي . 

صفحه 36:
مسمط * BE Peer err Vr ees gem gr Sor) 9 Te ae nn) . ‏هر رشته تمام مصراع ها به جز مصراع آخر » هم قافیه است‎ ۱۵ eT Tee EEE Sew) ‏ها ( بند ها ) که در تمام رشته ها هم قافیه هستند » در واقع‎ . ‏حلقه ي ارتباط رشته ها نيز محسوب مي شوند‎ ‏جه : هر رشته از مسمط معمولاً سه تا شش مصراع دارد كه‎ cre EE ‏به اندازه ي تعداد مصراع ها نام گذاري مي‎ 00 ‎ye Ber)‏ ل ا مسدس مي گویند . 

صفحه 37:


صفحه 38:
هام 3“ ‎ed‏ ‏ا ا ا 9 err ae Ree Sten op Oe Eee tao are ‏ا‎ ea es 0 ‏ا ل‎ ‏ااال ل شه‎ منوجهر دامغاني » قاآني و ملك الشعرا بهار . 9 

صفحه 39:
550905 0 5 0 شاعر معروفتر انتخاب مي كنيد و هر يك از بيت هاي آن ا ل ا 00 مصراع هاي دوم ابيات غزل « بند هر رشته » قرار مي ess. 1ه : تعداد ريشته هاي مسمط تضميني تابع تعداد بيت هاي غزل است . ( براي مثال اگر غزل مورد تضمين هفت بيت باشد » نیز هفت رشته خواهد بود .) 0 ee eS eR hoo ney 

صفحه 40:


صفحه 41:
مستزاد : ا ا ۱ 0 ل ‎ak a‏ رت مي شود. بطوري كه كلمه يا كلمات افزوده شده معني مصراع ماقبل خود را تکمیل مي کند . Peer Vee a tbe ‏ا ا‎ باشند و با مصراع هاي قبل خود نیز هم وزن اند . توّجه : دانش آموزان عزيز به خاطر داشته باشيد كه مصراع ۱ ‏ات ا‎ 6 ee ny Sle ‏ا‎ nr ‎Tes a ies)‏ و پایان هر مصراع قالب جديدي به نام مستزاد ساخته است به ‎۰ 

صفحه 42:
مه 9 ys") ا ل ل 0 50 ‎٠‏ يزمرده كلي ميان كلشن ديدم افسرده چو من ۰ گفتم که چه كردي که م م كه ‎٠‏ كفتاكه دمي در اين جهان خنديدم پس واي به من 9 

صفحه 43:
: ‏تزاد‎ ere 200000005 با ا ۱ نکته : اهمَیّت مستزاد در آن است که در پیدایش شعر نيمايي اثر داشته و منبع الهام نیما در کوتاه و بلند کردن مصراع هاي شعر نو بوده است . ‎er 5 od 500 0‏ ‎BE oe‏ ا ل شاك مسعود سعد سلمان » نسيم شمال » ملك الشعرا بهار » ‎ERD oe Poe ‏ل‎ ‎9 

صفحه 44:
فرد ( تك بيت ) بيتي است مستقل كه شاعر تمام منظور خودش را در همان يك بيت بيان مي كند و اين يك بيت ممكن است مصرع باشد يا غير مصرع . *. مأل مردي نه به قوت است و شمشير زد آن 19 000 ‏ل ل‎ aye t . ‏حکمت مي باشد‎ ل ل ال ‎CB OTe‏ 9 

صفحه 45:
: ‏شعر نيمايي‎ ee We) ae kelee ‏بلند که‎ قافیه در آن نظم خاصي ندارد . اين گونه اشعار داراي وزن هستند و م ۵ هاي آن با هم مساوي نیست . 

صفحه 46:
۰ 0 ۱ 4 4 ممون و درون مایه سر نیسای احساسات » تجربیات شخصي » عشق ۰ سیاست و اجتماع مي باشد . * م پدید آورنده ی شعر نيمايي . ‎ORD IB evew ee re‏ awe aro Es) 9 

صفحه 47:
ل لل م - محتوا و درون مایه : نگاه تازه به طبیعت و جهان » جهت ‎Ac Ore 0 0‏ اجتماعي » انعكاس فضاي طبيعي و رنك محلي در شعر از ويذكي هاي محتوايي شعر نيمايي است . ‎et Pan‏ 2211111000 ‎Pee eects re STs Ee)‏ 9 

صفحه 48:
7 eee Stier BOBS Wee eee ei ‏نيست . مانند بعضي از سروده هاي مهدي اخوان ثالث » سهراب‎ 0 300 ‏ا ا ل ال‎ rc} . ‏آن مشخص نیست . مانند بهضي از اشعار موسوي گرمارودي‎ ‏ا ل ل ل‎ ECE Merman) ‏نثر در تخيل شعري است . شعر موج نو به دشواري و مشكل بودن‎ ree BI Os Pee ery) ۱۳ eer Base BE re ‏یوشیج » مهدي اخوان ثالث » فرخ فرخزاد و سهراب سپهر:‎ 

صفحه 49:


الـــــــرحيم الــــــــــرحمن الـــــــرحيم بــــــــسم هّللاهّللا الــــــــــرحمن بــــــــسم قالب هاي شعر فارسي تهّي ه و تنظيم : افشــــين بصــــــيري بيت ،مصراع و قافيه • بيت :به هر سطر از يك شعر بيت مي گويند . ( نكته :كوچكترين واحد شعر يك بيت است ) . • مصراع ( مصَر ع ) :هر بيت از دو قسمت تشكيل شده است كه هر قسمت يك مصراع نام دارد ( .نكته : كمترين مقدار سخن آهنگين را مصراع مي نامند ) . از جــدايي ها حــكايـت مـي كند بشنو اين ني چون شكايت مي كند • مثال : • قافيه :به كلمات غير تكراري گفته مي شود كه در پايان بيت ها و مصراع ها مي آيند ،بطوري كه يك يا چند حرف آخر آنها با هم مشترك است . • نكته ( : )1حرف يا حروفي كه در كلمات قافيه مشترك مي آيند « حروف قافيه » نام دارند . • مثال • مثال (: )2 (: )1 • آتـش عشـق است كانـدر ني فتــاد جـوشش عشـق است كانـدر مـي فتـاد چه خيالها گـذر كـرد و گذر نكرد خوابي سرآن ندارد امـشب كه برآيد آفتابي بـزه كــردي و نكـردند مـوذنـان صـوابـي به چه ديرماندي اي صبح كه جان مابرآمد ( : )2اگر دو كلمه قافيه در تلفظ يكسان ،ولي در معني متفاوت باشند قافيه درست است . • نكته • مثال : هـر كـه اين آتـش نـدارد نيـست بـاد آتش است اين بانگ ناي ونيست باد • توضيح :اين بيت داراي دو قافيه است كه هر دو كلمه قافيه ،از نظر شكل ظاهري با هم يكسان هستند اّما از جهت • معني با هم فرق دارند .بطوري كه نيست در مصراع اول فعل و در مصراع دوم اسم مي باشد و كلمه باد در مصراع اّو ل اسم ،اّما در مصراع دوم فعل دعا است . قافيه مياني ،بيت مقّفي و بيت ُمصّر ع • قافيه مياني :گاهي براي غني تر كردن موسيقي شعر عالوه بر قافيه پاياني ، قافيه اي در ميان مصراع مي آيد كه به آن قافيه مياني گويند . • مثال : • • بيت • مثال: • ملكا ذكر تو گويم كه تـو پـاكي و خـدايي نروم جز به همـان ره كه تـوام راه نمـايي همه در گاه تو جويم همه از فضل تو پويم همه توحيد تو گويم كه به توحيد سزايي ُمقّفي :ابياتي كه مصراع هاي دوم آنها هم قافيه باشند . نه چـنان گناهـكارم كه به دشمـــنم سپاري تو به دست خويش فرماي اگرم كني عذابي دل همچوسنگت اي دوست به آب چشم سعدي • بيت ُمصّر ع شده باشد . عجب است اگر نگـردد كه بگـردد آسيـابي :به بيتي گفته مي شود كه در هر دو مصراع آن قافيه رعايت • مثال :زميـن گشـت روشـن تـر از آسمـان جهـانـي خـروشـان و آتــش دمــان رديف ،تخّلص ،توضيح و نكات مورد تّو جه • رديف :كلمات يا كلماتي است كه بعد از قافيه در پايان مصراع ها و ابيات مي آيند و عينًا از نظر لفظ و معني يكسان مي باشند . شعله ،طفل ني سـواري بيش نيست برق با شوقم شـراري بيش نيـست مثال : از كــف خـاكـم غبـاري بيش نيست آرزوهــاي دو عــالــم دستــگـاه تذّك ر :بيت اّو ل اين شعر مصّر ع و دو بيت با هم مقّفي هستند . ياد آوري :اگر دو كلمه پايان مصراع ها يا ابيات در تلفظ يكسان اّما در معني متفاوت باشند ،رديف به حساب نمي آيند بلكه قافيه هستند . چنـان چـون شـده ،بـاز جـويد روان خــرامـان بشـــد ســـوي آب روان مثال : توضيح :دو كلمه « روان» بيت باال قافيه اند زيرا كلمه « روان » در مصراع اول به معني روح و جان آمده است . نكته ( : )1بيت يا شعري كه داراي رديف باشد ،مرّد ف ناميده مي شود . نكته ( : )2آوردن رديف در شعر اجباري نيست اّما اگر شاعر بخواهد از رديف استفاده كند بالفاصله آن را بعد از قافيه مي آورد . نكته ( : ) 3آوردن قافيه در شعر سنتي اجباري است ولي در شعر نو (نيمايي) جايگاه خاصي ندارد . • وزن شعر فارسي :آهنگي كه ازشنيدن مصراع هاي يك شعر در گوش ،احساس مي شود وزن نام دارد . • • • • • • • • • • • • • تخّلص :نام شعري شاعر است كه در ابيات پاياني شعر خود مي آورد . نكته :تخّلص بيشتر در قالب شعري غزل و قصيده كاربرد دارد . شكر كان محنت بي حد وشمار آخرشد درشمار ار چه نياورد كـسي حافظ را مثال (: )1 فـردا به سـوي در گـه او با چه رو رود ؟ امـروز رو نكـرد به در گاه حق سنـا مثال (: )2 « قالب هاي شعر فارسي » تعريف قالب • تعريف قالب :قالب شكلي است كه قافيه ،به شعر مي بخشد و تفاوت قالب ها با يكديگر بسته به چگونگي قرار گرفتن قافيه آنهاست ( .در واقع نحوه بكارگيري قافيه تعيين كننده قالب شعر است ). • نكته :چنانچه نحوه ي بكار بگيري قافيه در بعضي از قالب هاي شعر فارسي مانند قصيده با غزل و رباعي با دو بيتي يكسان باشد مي توان به كمك تعداد ابيات ،محتوا و وزن شعر ،نوع قالب آن را مشخص كرد . •قالب هاي شعر فارسي عبارتنداز : قصيده ،غزل ،قطعه ،مثنوي ،رباعي ،دوبيتي ،چهار پاره ، ترجيع بند ،تركيب بند ،مسّمط ،مستزاد ،شعر فرد ( تك بيت ) و شعر نيمايي . قصيــــــــــــــــده • قصيده :شعري است بر يك وزن و و يك قافيه كه مصراع اّو ل بيت نخست ،با همه ي مصراع هاي دوم ابيات ديگر هم قافيه باشد • نمونه قصيده : • • • . دال تا كي در اين دنيا فريب اين و آن بيني* /يكي زين چاه ظلماني برون شو تا جهان بيني* جهاني كاندرو هرجان كه بيني شادمان بيني* / جهاني كاندرو هردل كه يابي ،پادشا يابي نه اندر قعر بحر او را نهنگي جان ستان بيني * / نه بر اوج هوا او را عقابي دل شكر يابي • مشخصات قصيده : -1تعداد ابيات آن از پانزده بيت بيشتر است • -2درون مايه و محتواي آن موضوعاتي چون مدح ،حكمت ،عرفان ،وصف ، پند و اندرز ،جشن ،شكر ،شكايت و مسايل اجتماعي مي باشد • • • • • -3بيت اّو ل قصيده را كه مصرع است « مطلع »و به بيت آخر آن « مقطع » مي گويند . -4قصيده اّو لين قالب شعر فارسي است كه به تقليد از شعر عربي از نيمه ي قرن سوم پديد آمد -5داشتن وحدت موضوع ( يعني ابيات قصيده بايد مربوط به يك مفهوم و موضوع باشد ) . نمودار قصيده • • • • • • • • • $.................... .................... .................... .................... .................... .................... .................... .................... .................... $.................... $.................... $.................... $.................... $.................... $.................... $.................... $.................... $.................... اجزاي تشكيل دهنده قصيده • • • • • -1تغزل يا تشبيب :برخي قصايد به ويژه قصايدي كه در مدح كسـي سروده مي شـود داراي مقـدمـه است .اين مقدمه معموًال با مضامين چون عشق ،جواني و توصيف طبيعت آغاز مي شود كه به آن تغزل يا تشبيب مي گويند ( .برخي قصيده ها تغزل ندارد كه به آن ها محدود يا مقتضب گويند ) . -2تخلص :بيت يا ابياتي كه رابط ميان تغزل و تنه اصلي قصيده مي باشد ،كه در واقع موضوع اصلي قصيده از همان جا شروع مي شود نكته :اين تخلص مخصوص قصيده است و نبايد آن را با اصطالح تخلص ( نام شاعر ) اشتباه كرد . -3تنه اصلي :بخشي از قصيده كه مقصود اصلي شاعر در آن بيان مي شود .با محتواي چون مدح ،رثا ،پند و اندرز ،عرفان و حكمت و ... -4شريطه و دعا :دعايي است كه شاعر براي جاودانگي ممدوح خود در پايان قصيده ،به صورت جمالت شرطي بيان مي كند ( .يعني شاعر دعاي خود را به شرط بر آورده شـدن خواسته هايش بيان مي كند ). قصيده سرايان مشهور عبارتنداز • انوري ،خاقاني ،ناصر خسرو ،سعـدي ، فرخي سيستاني ،رودكي ،منوچهري ، مسعود سعد سلمان ،ملك الشعرا بهار ، دكتر مهدي حميدي ،مهرداد اوستا ،امير فيروز كوهي و ... غزل • شعري است بر يك وزن ويك قافيه به طوري كه مصراع اول بيت نخست ،با همه ي مصراع هاي دوم ابيات ديگر هم قافيه باشد . •تذكر :نحوه ي تكرار قافيه در غزل همانند قصيده است . نمونه غزل : • زآن يار دلنوازم شكري است با شكايت * • بي مزد بود ومنت هر خدمتي كه كردم يارب مباد كس را مخدوم بي عنايت * زندان تشنه لب را آبي نمي دهد كس گويا ولي شناسان رفتند از اين واليت * • گر نكته دان عشقي بشنو تو اين حكايت * نمودار غزل • • • • • • • @.................... @.................... @.................... .................... @.................... .................... @.................... .................... @.................... .................... @.................... .................... @.................... .................... مشخصات غزل : • • • • • • -1تعداد ابيات غزل حداقل پنج بيت و حداكثر دوازده بيت است ( .گاهي غزل ها بيش از پانزده بيت هم يافت مي شود ) . -2درون مايه و محتواي غزل بيان عواطف و احساسات ،عشق و عرفان و گاهي هم مضمون اجتماعي مي باشد . -3بيت اّو ل غزل را مطلع بيت آخر آن را مقطع گويند ( .كه هر كدام اگر به خوبي مطرح شوند حسن مطلع و حسن مقطع نام مي گيرند ) . -4در غزل تنوع مطالب ممكن است ( .يعني موضوع هر بيت مي تواند با ابيات ديگر فرق داشته باشد). -5غزل از قرن ششم به وجود آمده است ( .در واقع همان تغزل قصيده است ) از آغاز پيدايش ،عاشقانه و با ظهور سنايي عارفانه مي شود ) . -6با ظهور انقالب مشروطه ،غزل مضمون اجتماعي نيز به خود مي گيرد . نكته • :غزل عاشقانه را سعدي و غزل عارفانه را مولوي به اوج خود رساندند حافظ كه سر آمد غزل سرايان شعر فارسي است ،شيوه ي عاشقانه – عارفانه را به كمال رساند . مشهورترين غزل سرايان عبارتنداز •حافظ ،سعدي ،مولوي ،صائب تبريزي ،عراقي ،فرخي يزدي ،رهي معيري ،شهريار و ... فرق غزل و قصيده • • • • • -1از نظر تعداد ابيات -2درون مايه و محتواي -3وحدت موضوع نكته :اگر شاعر بيت نخست مطلع غزل و قصيده خود را زيبا و دلپسند بياورد ،از آن به حسن مطلع تعبيـر مي شود به طوري كه شنونـده براي شنيدن باقي سخـن تشـويق گردد . نكته :اگر شاعر بيت آخر شعرش را ( معموًال قصيده يا غزل ) به نحوي شيوا و دلنشين بياورد كه به عنوان حسن ختام در روح شنونده و خواننده اثر نيك و خوش باقي بگذارد ،از آن به حسن مقطع تعبير مي شود . قطعه • :شعري است متشكل از چند بيت هم وزن كه فقط مصراع هاي دوم آن هم قافيه باشد . • نمودار قطعه @................ • ................. @................ • ................. @................ • ................. @................ • ................. مشخصات قطعه : • -1حداقل قطعه دو بيت و حداكثر آن معموًال بيست بيت مي باشد . . ( گاهي قطعه هاي چهل و پنجاه بيتي هم يافت مي شود ) . • • • • • -2موضوع و درون مايه قطعه معموًال مسايل اخالقي ،اجتماعي ، تعليمي ،حكايت ،حكمت ،مدح ،وصف ،هجو و ...مي باشد . -3قطعه قصيده اي است بدون مطلع مصراع ( .در واقع تفاوت قطعه و قصيده در همين ويژگي است ) . -4تعداد قافيه با ابيات برابر است . -5قطعه وحدت موضوع دارد يعني از اول تا آخر ابيات ،درباره ي يك موضوع خاص است . -6قطعه از آغاز شعر فارسي ( قرن سوم ) با ظهور رودكي پديد آمده و تا روزگار ما ادامه دارد مشهورترين قطعه سرايان عبارتند از : •انوري •ابن يمين •پروين اعتصامي مثنــــــــــــــــــــوي : • شعري است بر يك وزن با بيت هاي مصرع ،كه هر بيت قافيه اي جداگانه دارد .و چون هر بيت داراي دو قافيه است آن را مثنوي ( مزدوج يا دوتايي) ناميده اند . مشهورترين مثنوي سرايان عبارتنداز: فردوسي ،نظامي ،اسدي توسي ،مولوي ، عّط ار ،سعدي ،سنايي ،جامي ،پروين اعتصامي و شهريار . نمودار مثنوي @................... • ………………@ #..................... • #..................... $..................... • $..................... )(..................... • )(...................... &..................... • &...................... }{...................... • }{...................... • Q .....................Q...................... • ……………»«..................... »« .... مشخصات مثنوي : • -تعداد ابيات مثنوي حداقل دو بيت است و حداكثر براي آن وجود ندارد . • - 2مثنوي مناسب ترين قالب براي بيـان داستان ها ومطالب طوالني از جمله تواريخ و قصص است . • - 3موضوع و درون مايه مثنوي حماسي ،تاريخي ، اخالقي ،تعليمي ،عاشقانه ،بزمي و عارفانه است . ربــــــــــــــاعي : • شعري است داراي چهار مصراع هم وزن كه رعايت نمودن قافيه در مصراع هاي اّو ل ،دوم و چهارم الزامي است ولي در مصراع سوم اختياري است .يعني مصراع سوم مي تواند با مصراع هاي ديگر هم قافيه باشد يا نباشد • نمودار رباعي : • #...................#................. • #................... .................. مشخصات رباعي : • -1رباعي بر وزن الحول وال قوه اال با هللا مي باشد . • - 2درون مايه و محتواي رباعي عارفانه ،عاشقانه و يا فلسفي است . • - 3مناسب ترين قالب براي ثبت لحظه هاي كوتاه شاعرانه است . • دوبيتي :دو بيت هم وزن است كه از نظر شكل قافيه همانند رباعي است رباعي سرايان مشهور عبارتنداز: • :خيام ،مولوي ،عّط ار ،بيدل دهلوي و خواجوي كرماني دوبيتـــــــــــــي : • دو بيت هم وزن است كه از نظر شكل قافيه همانند رباعي است . • نمودار دوبيتي : *..................... • *.................. *.................... • .................. مشخصات دوبيتي : • - 1دوبيتي بر وزن مفاعلين ،مفاعلين ،فعولن ( مفاعيل ) مي باشد . • - 2موضوع و درون مايه دوبيتي درفارسي « ترانه » است كه رايج ترين قالب شعر درنزد روستائيان است • مشهورترين دوبيتي سرايان عبارتنداز : بابا طاهر همداني ،فائز دشستاني راه تشخيص رباعي از دوبيتي : • همانطور كه خوانده ايد ،رباعي و دوبيتي فقط از نظر وزن با هم اختالف دارند .لذا براي تشخيص اين دو قالب از يكديگر فقط كافي است اّو لين هجاي هر يك از دو قالب شعر را بشناسيد ( .دوبيتي با هجاي كوتاه و رباعي با هجاي بلند آغاز مي شود ) . تــــــــــــّوجــــــــــــــــــــــــــــه • :هجاي كوتاه دو واج دارد ( صامت +مصوت كوتاه ) مثال :ب ،ك ،ت كه مثًال :به حرف • • • • • • • • • • «ب» صامت و به حركات ــــ ِمصوت كوتاه گويند . هجاي بلند سه واج دارد و ساختار آن به دو شكل است . -2صامت +مصوت بلند -1صامت +مصوت كوتاه +صامت مثال :براي قاعده نوع اّو ل :بر ،در ،گل ( گ +ــ +ل ) مثال :براي قاعده نوع دوم :با ،كو ،سي ( صامت «س» +مصوت بلند « ي » ) توضيح :در تلفظ هجاها ،مصوت بلند « ا » « ،ي » « ،و » دو حرف محسوب مي شوند . كه هر چه ديده بيند دل كند ياد مثال شعري :زدسـت ديـد و دل هـر دو فريــاد زنـم بر ديـده تـا دل گـردد آزاد بسـازم خنجـري نيشـش زفــوالد توضيح :در دو بيت باال مشاهده مي كنيد كه هجاهاي اّو ل مصراع هاي آن به ترتيب « ،ز » « ، ك » « ،ب » و « ز » كوتاه هستند .پس شعر فوق دوبيتي است . گويي زلب فرشتـه خويـي رستـه است مثال شعري :هرسبزه كه بركنارجويي رسته است كان سبزه زخاك الله رويي رسته است پا بر سـر سبـزه تا به خواري ننهي • توضيح :اّو لين هجاي هر يك از مصراع هاي شعر فوق « هر » « ،گو » « ،پا » و « كا » مي باشد كه يك هجاي بلند هستند پس شعر فوق رباعي است . چهار پاره ( دوبيتي هاي به هم پيوسته ) • دوبيتي هاي هم وزن با قافيه هاي مختلف كه در معني به هم پيوسته هستند .با اين تفاوت كه قافيه معموًال در مصراع هاي دوم رعايت مي شود . • نمودار چهارپاره ناقوس نيلوفر از فريدون مشيري • 1............... .............. • 1.............. .............. • ***** • 2.............. ............. • 2............... .............. مشخصات چهارپاره : • -1هر بند از چهارپاره دو بيت است اّما شاعر در آوردن تعداد اين بند ها محدوديتي ندارد . • - 2محتواي و درون مايه هاي چهارپاره اجتماعي و غنايي است . • - 3چهارپاره بر خالف دوبيتي محدوديت وزني ندارد بلكه به وزن هاي مختلف سروده مي شود . • -4زمان رواج اين قالب در ايران پس از مشوطه است . مشهورترين چهارپاره سرايان عبارتنداز: •ملك الشعرا بهار ،رشيد ياسمي ،فريدون توللي ، فريدون مشيري و دكتر حميدي ترجيع بند و تركيب بند • گاهي گويند به جاي اين كه سخن خويش را در قالب قصيده اي چند بيتي بسرايد ،آن را به چند بند با خانه تقسيم مي كند و در هر بند،چند بيت هم قافيه مي آورد و در آخر آنها بيتي قرار مي دهد كه قافيه ديگري دارد وآن بيت را ((و اسطه العقد )) يا ((بيت برگردان))مي نامند . • اگر بيت آخر بندها (و اسطه العقد ) عينً‍ا تكرار شود ،شعر را (ترجيع بند) نامند.و اگر تكرار نشود (تركيب بند) ناميده مي شود. نمودار ترجيع بند • • • • • • • • • • @.................... @..................... @.................... .................... @.................... .................... @.................... .................... @.................... .................... • #.................... • #.................... $..................... $.................... $..................... .................... $..................... .................... $..................... ................... $..................... ................... • #...................... • #...................... نمودار تركيب بند • • • • • • • • • • &....................&.................... &................... .................... &................... .................... &................... .................... &................... .................... • @.................... • @.................... *...................... *.................... *...................... ................... *...................... ................... *...................... ................... *...................... ................... • )(................... • )(................... مشخصات ترجيع بند : • -1در ترجيع بند تعداد ابيات هر يك از بخش ها تابع قالب غزل است . • • • • -2تعداد بخش هاي ترجيع بند به اختيار شاعر است . -3درون مايه ترجيع بند مسايلي چون مدح ،عشق و عرفان است . -4ابيات پاياني هر بخش با بيت ترجيع ارتباط معنايي دارد .كه اين ارتباط موجب وحدت موضوع در كل ترجيع بند مي شود . -5اّو لين ترجيع بند شعر فارسي از فرخي سيستاني است ( .قرن چهارم و پنجم ) • مشهورترين ترجيع بند سرايان عبارتنداز : فرخي سيستاني ،سعدي و هاتف اصفهاني مشخصات تركيب بند : • • • • -1در تركيب بند ،شكل قافيه و تعداد ابيات هر يك از بخش ها شبيه غالب غزل است اّما شاعر در آوردن تعداد غزل ها آزاد مي باشد . -2دون مايه و محتواي تركيب بند مسايلي چون رثا ،مدح و عشق و عرفان است . -3ابيات پاياني غزلها ،با بيت مصرع پايان هر بخش ارتباط معنايي دارند كه اين ارتباط باعث وحدت موضوع در كل تركيب بند مي گردد . -4اولين تركيب بند از قطران تبريزي است ( .قرن پنجم ) • مشهورترين تركيب بند سرايان عبارتنداز : جمال الدين عبدالرزاق اصفهاني ،محتشم كاشاني و وحشي بافقي . مسمط : • :شعري است كه از رشته هاي گوناگون پديد مي آيد و هر رشته از چند مصراع هم وزن و هم قافيه تشكيل مي شود و در هر رشته تمام مصراع ها به جز مصراع آخر ،هم قافيه است . و مصراع آخر هر رشته را « بند » مي گويند .اين مصراع ها ( بند ها ) كه در تمام رشته ها هم قافيه هستند ،در واقع حلقه ي ارتباط رشته ها نيز محسوب مي شوند . توجه :هر رشته از مسمط معموًال سه تا شش مصراع دارد كه • ّ به اندازه ي تعداد مصراع ها نام گذاري مي شوند .يعني سه مصراعي را مسمط مثلث ،چهار مصراعي را مسمط مربع ، پنج مصراعي را مسمط مخمس و شش مصراعي را مسمط مسدس مي گويند . نمودار مسمط مخمس 1 ................. • 1................. 1.................. • 1............... • @................... 2................ • 2................ 2................ • 2............... @................... مشخصات مسمط : • - 1تعداد رشته هاي مسمط نامعين و به اختياري شاعر است . • -2موضوع و محتواي مسمط غالب تغزل ،مدح ، اشعار سياسي ،مّلي و ميهني است . • -3بنيانگذار مسمط منوچهر دامغاني ( شاعر قرن پنجم ) است . • مشهورترين مسمط سرايان عبارتنداز : منوچهر دامغاني ،قاآني و ملك الشعرا بهار . مسمط تضميني • شعري است كه شاعر به عنوان تضمين ،معموًال ،غزلي را از شاعر معروفتر انتخاب مي كنيد و هر يك از بيت هاي آن غزل را به ترتيب در پايان هر رشته از مسمط خود مي آورد كه مصراع هاي دوم ابيات غزل « بند هر رشته » قرار مي گيرند . • نكته :تعداد رشته هاي مسمط تضميني تابع تعداد بيت هاي غزل است ( .براي مثال اگر غزل مورد تضمين هفت بيت باشد ، مسمط نيز هفت رشته خواهد بود ). • مشهورترين سرايندگان مسمط تضميني ملك الشعرا بهار ،استاد شهريار و شيخ بهايي عبارتنداز : نمودار مسمط تضميني 1................. • 1.................... 1............... • 1..................... • »1..................... 2.................. • 2................... 2.................. • 2.................. • »1.................... 3................... • 3................... • 3.................. 3.................... • »1................... مستزاد : • به شعري گفته مي شـود كه به آخـر هر مصـراع آن يك قُـالب شعري ديگر ،به صورت كلمات موزون ( وزن دار ) افزوده مي شود .بطوري كه كلمه يا كلمات افزوده شده معني مصراع ماقبل خود را تكميل مي كند . • نكته :كلمات موزون پايان مصراع ها همگي بر يك وزن مي باشند و با مصراع هاي قبل خود نيز هم وزن اند . توجه :دانش آموزان عزيز به خاطر داشته باشيد كه مصراع • ّ هاي اّو ل مستزاد خود در واقع يكي از قالب هاي قطعه ، رباعي يا غزل بوده است كه شاعر با افزودن كلمات موزون به پايان هر مصراع قالب جديدي به نام مستزاد ساخته است به گونه اي كه كلمات موزون معموًال تابع قالب شعر هاي اصلي مي باشند . مثال شعري ُمستزاد • دوشينــه پـي گـالب مـي گــرديــدم • پـژمــرده گلــي ميـان گلشـن ديــدم • گفتم كه چه كردي كه چنين مي سوزي • گفتـا كه دمي در ايـن چهـان خنديدم بـر طـرف چمـن افسرده چو من اي يـار عـزيــز پس واي به مـن مشخصات مستزاد : • • • • -1موضوع و درون مايه مستزاد مي تواند مدح ،عشق و عرفان ،مسائل اجتماعي و ميهني باشد . -2تنها قالب شعر سنتي است كه مصراع هاي آن با هم مساوي نيستند . -3اولين مستزاد در قرن پنجم از مسعود سعد سلمان بر جاي مانده است . نكته :اهّمّيت مستزاد در آن است كه در پيدايش شعر نيمايي اثر داشته و منبع الهام نيما در كوتاه و بلند كردن مصراع هاي شعر نو بوده است . •مشهورترين مستزاد سرايان عبارتنداز : مسعود سعد سلمان ،نسيم شمال ،ملك الشعرا بهار ، اديب الممالك فراهاني ،اخوان ثالث و حسام هروي . فرد ( تك بيت ) • بيتي است مستقل كه شاعر تمام منظور خودش را در همان يك بيت بيان مي كند و اين يك بيت ممكن است مصرع باشد يا غير مصرع . • مثال :مردي نه به قوت است و شمشير زني آن است كه جـوري كه توانـي نكنـي • درون مايه و محتواي مفردات معموًال مسائلي چون پند و اندرز و حكمت مي باشد . • مشهورترين تك بيتي سرايان عبارتنداز :سعدي و صائب تبريزي . شعر نيمايي : •شعري است با مصراع هاي كوتاه و بلند كه قافيه در آن نظم خاصي ندارد . اين گونه اشعار داراي وزن هستند و گاهي هم قافيه دارند اما طول مصراع هاي آن با هم مساوي نيست . مشخصات شعر نيمايي : • -1مضمون و درون مايه شعر نيمايي احساسات ، تجربيات شخصي ،عشق ،سياست و اجتماع مي باشد . • -2پديد آورنده ي شعر نيمايي ، علي اسفندياري مشهور به « نيما يوشيج » است . تفاوت شعر نيمايي با قالب هاي سنتي • - 1محتوا و درون مايه :نگاه تازه به طبيعت و جهان ،جهت گيري اجتماعي و استفاده از نمادها در طرح مسائل اجتماعي ،انعكاس فضاي طبيعي و رنگ محلي در شعر از ويژگي هاي محتوايي شعر نيمايي است . • - 2از نظر قالب :كوتاه و بلند شدن مصراع ها و جابجايي قافيه از ويژگيهاي ديگر شعر نيمايي به شمار مي آيد . تحوالت شعر نيمايي پس از نيما • -1شعر آزاد يا نيمايي كه وزن دارد اما جاي قافيه در آن مشخص نيست .مانند بعضي از سروده هاي مهدي اخوان ثالث ،سهراب سپهري و قيصر امين پور . • -2شعر سپيد كه آهنگ دارد اما وزن عروضي ندارد و جاي قافيه در ان مشخص نيست .مانند بعضي از اشعار موسوي گرمارودي . • -3موج نو كه نه آهنگ دارد نه قافيه و نه وزن عروضي .فرق آن با نثر در تخيل شعري است .شعر موج نو به دشواري و مشكل بودن مشهور است .مانند برخي از اشعار احمد رضا احمدي . • مشهورترين سرايندگان شعر نيمايي (نو) عبارتنداز :نيما يوشيج ،مهدي اخوان ثالث ،فرخ فرخزاد و سهراب سپهري