كنترل بیماریها پس از بحران

صفحه 1:


صفحه 2:
کل بیماریها پس ازبحران 

صفحه 3:
بررسي سوابق 2 اپيدمي و بيماري هاي عفوني مرگ و میر بالا دارند. بلایا پتانسیل بالقوه در به هم ريختگي اجتماعي و مرگ و مير بالا دارند. 2 اپيدمي هاي همزمان در مواردي که زیر ساخت هاي بهداشتي تخریب مي شود رخ مي دهد. 7 بلاياي طبيعي مي تواند منتهي به اپيدمي وبيماري هاي عفوني شود 

صفحه 4:
بیماریها ازلحاظ فازهای بحران 2 فاز ‎eae‏ بیماریهای ناشی ازئروما(عفونتهای بافت نرم < فاز تحث حاد:(60روزتا ©6هفته)بيماريهاى منتقله ازهواء غذاوآب 7 فازبهبودى :(يس از#هفته) بيماريهاى منتقله از ناقلين(وكتورها) ‎ye‏ © 

صفحه 5:
عوامل تاثیر گذار در انتقال بيماري ها بعد از بلايا ۶ عوامل محيطي < ارگانیسم هاي آندميك 2 خصوصیات جمعيتي 2 ساختار و وضعیت بهداشت عمومي قبل از بحران < نوع و بزرگي بحران 

صفحه 6:
ملاحظات محیطی درانتفال بیماریهای واگیردار سرما؛ بیماریهای هنتقله از راه هوا * كرما؛ ييماريهاي منتقلة ازراه آب > " زمستان: آنفلوانزا * تابستان: گاستروآنتریت 7 وضعیت باران * سالهای پرباران؛ مالاریا * کم بران: سوه تغذیهناشی از خشکسالی 

صفحه 7:
ار گانیسم هاي آندميك 2 احتمال عفونت هاي آندميك منطقه بعد از بلايا بالا مي رود ‎pe al ge >‏ آندميك كه قبل از حادثه ناشناخته بودند ممكن است بعد از حادثه ظاهر شوند ‏* بيماري هاي نادر ممكن است بيدا شوند ‏< تمهيدات مقدماتي مي تواند اين عوامل را تحت تاثير قرار دهد 

صفحه 8:
2 تراکم جمعيتي: * اردوگاه هاي مهاجران و پناهندگان <سن : * سالخوردگان و کودکان 2 بيماري هاي مزمن : * سوء تغذیه * پیوند اعضاء 

صفحه 9:
‎Fr‏ ثحه یلا ات ‏* دين و مذهب ‏< فرهنگ بهداشتي <تروما ‎° ‎ae 

صفحه 10:
زیر ساخت ها و منابع قبل از وقوع بلایا 2 مراعات اصول بهداشت. بهسازي - سیستم تخلیه فاضلاب > مراقبت هاي بهداشتي اولیه و تغذیه > آمادگي براي مقابله با بلایا > نظام مراقبت بيماري ها 2 تجهیزات و داروها 7 حمل و نقل ترابري جاده ها < زیر ساخت هاي بهداشتي درماني 

صفحه 11:
فراوان ترین بیماریهایی که بعد از روز بای و. ‎G‏ می دهند 5 بیماریهای گوارشی “ بيماريهاى منتقله توسط حثسرات < بيماريهاى قابل بيشكيمرى با واكسن در كودكان 

صفحه 12:
عفونتهای بلافاصله پس ازبحران 7 عفونتهای ناشی از ضربه ونفوذ جسم خارجى " ازهم گسیخننگی پوست وبافت نرم(استاف مفاوم په منی سیلین) * نكروز ماهيجه وبافت نرم ‎ie ۲‏ ناشى ازسم ميكروب ‏< مفونتهای ناشی ازآب * گاستروآنتریت > وبا ؛ ‎Ce Sean a tn‏ ‏وه نادر 

صفحه 13:
چه عواملی باعث بروز بیماریهای واگیردارپس ازبحران می شوند. 7 مهمترین دللیل بمیوز این بیماریها آلودگی آب و مواد غذایی با مدفوع می پاشد که منچر به رخداد بیماریهای گوارشی میگ‌دند. ‎S\ 57‏ جمعیت جابجائى ناكهانى جمعيت 7 انهدام مسرويس هاى بهداشتى > توقف برنامه هاى بهداشت عمومى 

صفحه 14:
عفونتهای بلافاصله پس ازبحران 7 ناشی ازنافلین * مالاريا * آنسفالیتهای وبروسی(ویروس وست نایل) " لب زرد ونب دانگ " تیفوس و " وبروسی * پنومونی ناشی ازجامعه * بیماریهای نادر 7 سایر * ناشی از انتفال خون 

صفحه 15:
غفونتهای فاز ریکاوری(بهبودی) 7 این عفونتها په دوره گمون طولانی تری نیاز دارند: *سل " شیستوزومیازیس " لیشمانیازیس © لپتوسپیروز * عفونتهای بیمارستانی 

صفحه 16:
اصول ييشكيرى و مبارزه با بیماریهای واگیر در پی وقوع حوادث طبیعی 7 توجه به رعایت کلیه ممیارهای منطبتی بهداشت حمومی 7 برررسی و تحقیق در مورد گنرارش موارد مشکوک ,محتمل و قطعی بیماریها 7 برقمراری سیستم مسراقبتی توام با گن‌ارش دهی بموقع و مناسب و اقدامات ‎os‏ ‏7 اجمرای اقدامات بهداشت محیطی مداسب در رابطه با پیماریهای خاص 

صفحه 17:
اصول پیشگیرری و مبارزه با پیماریهای واگیس در پی وقوع حوادث طبیعی مهمتترین بخش تشکیل تیم مراقبت است 

صفحه 18:


صفحه 19:
تعریف مراقبت : 7 «مراقبت » عبارت از گرد آوری, تجزیه و تحلیل, تفسیر و انتشار به هنگام. مستمر و منظم داده های مربوط به سلامتی. * مير اين است كه از لين اطلاعات يراى مداخله هاى لازم در در زمینه تیازستعی: برنامد ریزی: های سلاستی باشد. 7 موشکافی و دقت مداوم در عوامل تعیین کننده بروز وانتشار بیماریها وسلیر شرلیط ناخوشی 90 

صفحه 20:
Cycle of National Health Surveillance—__§_ Health Surveillance and Epidemiology Division 

صفحه 21:
7 لازم به ذکر است که در فارسی. واژه مراقبت معادل دو لغت انكليسى ‎ots Obes! Surveillance yOu‏ است. منظور از مراقبت همان معادل 5۱1۲۷6۱11316 می باشد و این مفهوم از مبحث مراقبت بیمار ( مترادف با ‎Cure)‏ تفاوت دارد. 7 پایش ‎Ovutortag‏ انجام و تحلیل روزمره به منظور ‎cee‏ ‏تغييرات در محيط يا وضع سلامت جوامع يا اندازه كبرى اثر يك مداخله بر روى وضع سلامت يك جمعيت يا محيط كه نبايد با مراقبت اشتباه شود. eq 

صفحه 22:
مثالی از مراقبت در زندگی روزمره 7 به عنوان مثال می توان کنترل وضعیت ترافیک شهر را یک نظام مراقبت دانست. سازمان های دست اندر کار کنترل ترافیک با ابزارهای گوناگون ( دوربین های مستقر در سطح شهر و يا گزارش واحدهای راهنمایی و رانندگی) به طور مستمر و منظم اطلاعاتی را ارائه می کنند که حاکی از وضعیت ترافیک می باشد. 7 اندازه گیری های منظم وزن افراد. حضور و ‎OLE‏ كلاس هاى درس. امتحانات کلاسی در طول نیمسال تحصیلی و ۰.۰ نمونه هایی از مراقبت در زندگی روزمره افراد می باشند. هه 

صفحه 23:
خصوصیت اصلی نظام مراقبت چیست ؟ > مهم اين است که برپایه اطلاعات حاصل از نظام مراقبت. مداخله هاى لازم (مثلا برای کنترل وضعیت ترافیک) انجام شود. به عنوان مثال با اعلام مسیرهای شلوغ از طريق راديوه افراد در انتخاب مسیرهای مناسب راهنمایی شوند. وه 

صفحه 24:
استفاده هایی که از نظام مراقبت می شود ۱ -ارزیابی وضعیت موجود ۲ - تعیین اولویت ها ۳ - پایش و ارزشیابی برنامه ها ۴ - شناسلیی مشکلات ۵ - ایجاد زمینه برای انجام تحقیق مراقبت می تواند معطوف به یک بیماری مثل سل مالارياء سرطان مری و ۰.۰ و یا عوامل خطر مهم همچون مصرف سیگار. رفتارهای پرخطر جنسی و... باشد. or 

صفحه 25:
اهداف نظام مراقبت ۱ - پایش روند ۲ - شناسایی اپیدمیها ۳ - شناسایی گروههای در معرض خطر ۶ - تعیین اهداف برنامه ارات دروت 9 هی وج ی 

صفحه 26:
معمولاً بسیاری از نظام های مراقبت؛ تعداد موارد بیعاری را گمتر از حد واقع ‎reporiag)‏ طه0) گزارش می کنند. علت این موضوع می تواند؛ الف) مراجعه نکردن. کلیه بیماران به واحدهای ارایه خدمات ب) تشخیص داده نشدن همه آنها ج) (درصورت. تشخیص) گزارش نکردن همه موارد بیماری به نظام مراقبت باشد. البته در مورد برخی از نظام های مراقبت انتظار گزارش بیش ‎33(Over reporing) gily 1> 5!‏ 3929 29919 هه 

صفحه 27:
معل گردآوری معمول داده ها برای مراقبت چه مگانهابی هستند؟ 7 مناي ع كررآورى راره های مراقبت, متنوع هستثر ولی عمره آنها از مرآلز ارائه فرمات رولتی و فصوصی همپون پیمارستان هاء مطب هاء آژهایشاه ها وه« می باشنر. توبه به اين ثلته الزاهى است له بيشتر اين راره ها هنّلام ارايه فرمات و توسط همان کسائ یکه قرمات را ارایه می رهنر تولیر می شونر. به علاوه تعرار این وافرها در سط حکشور بسیار زیار هستنر, 

صفحه 28:
7 نظام مراقبت باید ساده بوده و توسط کارکنانی که آموزشهای تخصصی ندیده اند اجرا شود 7 داده ها به ساده ترین روش ممکن و در هداقل مقدار ا(۵ كردا ورى شوند 7 قابلیت اجرا و کم هزينه بودن از اصول ايجاد نظام مراقبت مى باشند. وه 

صفحه 29:
علل مهمی گه روی توانایی نظام مراقبت تاثیر می‌گذارند عبارقند از؛ 4 هیزان پهره‌مندی از خدمات ارایه ده Eye b 9 ot ‏درست ريد‎ ats 9 ‏تريش‎ _ ‏مؤاهوة‎ س. ثبت و كرارشٌدهن به موقع موارد 

صفحه 30:
مراحل تكوين نظام مراقبت تعیین اهداف ارزيابي نظام مراقبت تعریف موارد. انتخاب أجراي نظام مراقبت کارکنان وایزار ‎ie‏ اتعريقا شدم 

صفحه 31:
جریان اطلاعات در نظام مراقبت توسط جه کسي و چگونه! فرایند گزارش‌دهي: " وجود فرم‌هاي مناسب گزارش "تکمیل فرم‌ها و تصحیح آنها *اطمینان از محفوظ ماندن اطلاعات مهم مدیریت داده‌ها: * گرداوري. ورود داده ها و تصحیح * ذخيره‌سازي داده ها "ورود داده‌ها و تصحیح آنها یه و تحلیل و تهیه گزارش "انتشار گزارش “اطمينان از رعايت امانت در اطلاعات 

صفحه 32:
نظام مراقبت بیماریهای واگیر بیماریهای مشمول گزارش بین المللی ور رآ کم اطفال .آنفلوانزای انسانی با زیر گروههای جدید.تب های خونریزی دهنده» آبله و سارس 

صفحه 33:
نظام مراقبت بیماریهای واگیر بیماریهای مشمول گزارش فوری فلج شل حاده‌سرخک ‏ سندرم سرخچه مادرزادی,دیفتری» ‎«ce jive‏ وباءطاعون» عوارض متعاقب ایمنسازی,تیفوسمالاریاء بوتولیسم‌سیاه زخم تنفسی» کزاز نوزادان» تب زرده حیوان گزیدگی, تبهای خونریزی دهنده وبروسی و هرگونه افزایش بروز در سایر بیماریهای عفونی 

صفحه 34:
نظام مراقبت بیماریهای واگیر بیماریهای مشمول گزارش غیرفوری سل,جذام » سیاه سرفه. کزاز بالفین,تيفوئیده انواع هپاتیت ویروسی,ایدز و بیماریهای آمیزشی,عوارض متعاقب ایمنسازی» ‎WTO‏ عفونت سالک و کالازار, بروسلوز» سیاه زخم جلدی,تب راجعه ءشیگلوزلپتوسپروز, فاسیولازیس و شیستومیازیس 

صفحه 35:
انواع اطلاعاتی که به طور مععول تعت مراقبت قرار می گیرذد ... ‏موارد ابتلاء و مرك و مير: به تفكيك سن. جنس و‎ ١ ۲ - نتایج آزمایشگاهی: ازجمله نتايج سرولوژی, باکتریولوژیک. پاتولوژیک: مقاومت به داروها و ... - عوامل خطر ۴ عو صك انيع مانند نوع ناقلین منطقه. وفور آن ها و یا حساسيت به حشره کش ها ۵ - شرایط محیطی: دسترسی به آب آشامیدنی. سطح آلودگی هوا. بهسازی یط و ۶- مخازن بیماریها: انسانی و حیوانی ۷- خصوصیات جمعیت: مانند سن. جنس. مهاجرت و ۰.. ۸ سا بت : همچون واکسن های مصرف شده. تعداد افراد درمان شده و یا آماکن سمپاشی شده . 

صفحه 36:
ارزیابی نظام مراقبت شامل دو قسمت کلی می باشد که در قالب دو سئوال مطرح می گردند : الف) آیا وجود نظام مراقبت مورد بررسی ضروری است ؟ ب) درصورت ضرورت آیا نظام مراقبت از عملکرد مناسبی برفوردار می باشد ؟ 

صفحه 37:
در صورت ضرورت داشتن وجود نظام مراقبت مورد بررسیء عملگرد آن طی چیار مرحله ارزیابی می شود: ۱- توصیف نظام مراقبت ۲ - تعیین سودمندی ۳ - بررسی خصوصیات ۴ - ارزیابی منابع م9 

صفحه 38:
۱. توصیف نظام مراقبت این مرحله برای شناسایی کامل نظام مراقبت صورت می گیرد و خود شامل موارد زیر است : 7 انواع وقایع تحت مراقبت (اعم از بیماری. علت و با غیره) 7 تعریف عملی موارد. عامل تشخیص دهنده جمحيت بحت بو 7 هدف های نظام مرآقبت ها (از جمله تشخیص اپیدمی, تعيين روند تغييرات و ‎(nae‏ ‏2 جریان اطلاعات. شامل : * . چه کسی فرم را پر می کند ؟ درکجا تجزیه و تحلیل داده ها صورت می پذیرد؟ آيا بس خوراند تهيه مى شو * كزارش هاى حاصل از مراقبت توزيع مى كردند؟ * فواصل كردآورى داده ها جكونه است ؟ 9 

صفحه 39:
۳ س تعیین سودمندی اهميت نظام مراقبت در استفاده از نتایج آن است. در نتیجه سه سئوال مهم مطرح می باشد. < چه اقداماتی متعاقب مراقبت صورت می گیرد؟ * استفاده کنندگان از نتایج چه کسانی هستند؟ < آیا اطلاعاتی که به تصمیم گیرندگان می رسد کافی و مناسب می باشند؟ مه 

صفحه 40:
۳ س بررسی خصوصیات 7 زمان انتظار در هر مرحله(عص9ه۲۳) : باتوجه به اهمیت مراقبت در تصمیم سازی مهم است که اطلاعات لازم به موقع در دسترس قرار گیرند. 7 حساسیت وارزش اخباری مثبت بعنوان شاخص های توانایی نظام مراقبت درتشخیص موارد 7 سادگی(بوعام2)) : به طور معمول افراد درگیر کار مراقبت آموزش ویژه ای به اين منظور ندیده اند. در نظام مراقبت. بایستی از سادگی لازمه برخوردار بوده و در عين حال قابلیت رسیدن به اهداف خود را نیز دارا باشد. 7 قابلیت پذیرش(ملامله۱)) : تمایل افراد به گزارش دهی و نیز شرکت در مراقبت که ضامن موفقیت آن خواهد بود. 7 انعطاف پذیری (رططاطءط*)) : درصورت ایجاد تغییر در نظام مراقبت بتوان با هزینه و زحمت کم آن را اعمال نمود. به عنوان مثال اضافه کردن بیماری و یا مشخصات فردی ‎Ce Ce ees ea‏ اشد. 7 معرف ‎Represrctuivecess) O29:‏ : اينکه گزارشات حاصل نظام 9 هایی از جمعیت را شامل می شود از جمله توزیع جغرافیایی و یا الگوهای خاص در دریافت خدمات مثل مراجعین به بخش دولتی, بستری و ۰ 7 ملاحظات اخلاقی(عس بط ‎ee 22: (Chicd‏ اهببیت والائی برخوردار است که بایستی مورد توجه قرار گیرد. حفظ اسرار افراد از 

صفحه 41:
-۴ ارزیابی منابع < در مرمله آخر بایستی مشخص نمبد به ازای عملیات انجام شده چه هزینه هایی صورت گرفته است. این هزینه در دو قالب هستند. 7 نیروی انسانی 1 ماد و تجهیزات 

صفحه 42:
خلاصه : مراقبت عبارتست از كردآورىء تجزیه و تحلیل» تفسیر مستمر انتشار به هنكام و منظم داده هاى مربوط به سلامتى وبيمارى. اين اطلاعات براى مداخله لازم در نظام سلامتى» مورد استفاده قرار مى كيرد. طراحی هر نظام مراقبت وابستگی شدیدی به اهداف آن داشته و بر همین اساس بایستی آن را مورد ارزیابی قرار داد. یکی از مهمترین ار کان نظام مراقبت؛ نحوه تعریف موارد است که بسته به خصوصیات ارایه خدمات در هر کشور و نیز اهداف بر نامه های مبارزه و کنترل بیماری ها می تواند متفاوت باشد. از اصول اساسی ایجاد نظام مراقبت می‌باشند. 0 بوده توسط کارکنانی که آموزش‌های یژه‌ای ندیدهاند اجرا شود. ثبت و كرداورى داحدق معمولا همراه با ارایه خدمات صورت می‌گیرد. داده‌ها به ساده‌ترین روش ممکن و در مداقل مقدار لازم گرداوری می‌شوند. قابليت اجرا اطلاعات بدست آمده براي نبا زسنجي, برنامه ريزي. اجرا و ارزشيابي برنامه‌ها مورد استفاده قرار اج eo 

صفحه 43:
چه عوارض و علائمی بایستی پیگیرری شوند و از اهميت برخوردار ند( مردم بايد بدانند) oe ‏تب واسهال‎ 7 7 تب و سرفه ضربهها 7 سوختگی‌ها 7 پیماریهای بلوری 

صفحه 44:
تيم مراقبت در شرایط اضبطرراری باید بیماریهای زیر را گزارش نماید( گنرارش روزانه) 7" تب های بدون اسهال وسرفه > تب با اسهال 7 تب پا سرفه 2 موارد مشکوک به مندوویت < حیوان گریدگی 

صفحه 45:
تيم مراقبت در شمرایط اضطراری باید بیماریهای زیس را گزرارش نماید ( گرارش روزانه) 7 مار گنریدگی ضسربه ها 7 موارد مشکوک به سرخک وپولیوومننژیت 2 سوختگی‌ها 7 موارد مشکوک به‌مالاریا 

صفحه 46:
تيم ماقبت جه وظايفى دارد 7 گنرارش به موقع بیماریها 7 تجريه وتحليل آمار مربوط به بيماريها < بمرقمرارى خدمات آزمايشكاهى مناسب با توجه به امكانات موجود ~ انجام برنامه هاى واکسیداسیون وایمن سازی 7 تامین وذخیس» واکسن وداروهای لازم وحنظ زنجيسه سرماى واكسن 7 هماهنگی پا اعضبای کمیته بهداشت محیط در رابطه پا کنضرل آب آشامیدنی, دفع فضجولات , کنترل حشسرات, کنتیل مواد غذایی و معرف سموع و ...۰ 7 هماهنگی ‎dh‏ آموزش بهداشت در رابطه با رعایت بهداشت ضردی 

صفحه 47:
چه اقداماتی بایستی تحت نظارت کمیته درمان باشد 7 شداسائی آسیب دیدگان حادثه 4 فوت شدكان( سياه ) کسانی که نیاز به مراقبت های فوری دارند( فرمن) .2 كسانى كه نياز به ماقبت باتاطيس‌دارنه( زرد) > افراد شالم (اشبن) ‎eae BL poling Tee”‏ اقل مناسب مجمروحين ب ايجاد بیمارستان صحرائی و ...) و امداد رسانی فوری انجام اقدامات بهداشتی مداسب > 

صفحه 48:
‎a ~‏ 2< مر مه امم چه اقداماتی بایستی تحت نظارت کمیته بهداشت و در ه مان باشد ‎ples)‏ اقدامات بهداشتی مداسپ ‎a‏ مراقبت ازبیماریها 2 بهداشت محیط 3 آموزش بهداشت مراقبت از دفن صحيح اجساد ممراقبت از توزيع مناسب مواد غذايى 19 جه نوع غذاهائى بايد مرف شوند 2 ذخیمه مناسب و کافی مواد خذایی د جلوكيسرى از ورود ف‌وشددگان دوره گرد به منطقه 4 مراقبت صحیح از مواد غذایی 5 چیه بددی مواد خذایی در مواقع لانم 6 مرآورد احتیاطات مواد خذالی 

صفحه 49:
چه اقداماتی بایستی تحت نظارت کمیته بهداشت و در ه مان باشد = انجام اقدامات بهداشتی مداسب ‎a‏ تعيين نوح و بآ ورد میان داروهای مورد نیاز (تعیین داروهای اساسی) 2 برآورد مواد ضد حفونی گننده وسموع مورد نیاز 3 ارائه در خواست داروها 4 صورت برداری از داروهای دریافتی 5 کترل صحیح داروهای فاسد شدنی و رعايت تاريخ معبرف داروها ~ خمات بهداهت روان 

صفحه 50:


dad كنترل بيماريها پس ازبحران بررسي سوابق اپيدمي و بيماري هاي عفوني مرگ و مير باال دارند. باليا پتانسيل بالقوه در به هم ريختگي اجتماعي و مرگ و مير باال دارند. اپيدمي هاي همزمان در مواردي كه زير ساخت هاي بهداشتي تخريب مي شود رخ مي دهد. بالياي طبيعي مي تواند منتهي به اپيدمي وبيماري هاي عفوني شود بیماریها ازلحاظ فازهای بحران فاز حاد4(:روزاول) بیماریهای ناشی ازتروما(عفونتهای بافت نرم) فاز تحت حاد4(:روزتا 4هفته)بیماریهای منتقله ازهوا،غذاوآب فازبهبودی (:پس از4هفته) بیماریهای منتقله از ناقلین(وکتورها) ‏ عوامل تاثير گذار در انتقال بيماري ها بعد از باليا عوامل محيطي ارگانيسم هاي آندميك خصوصيات جمعيتي ساختار و وضعيت بهداشت عمومي قبل از بحران نوع و بزرگي بحران  آب وهوا ‏ ‏ مالحظات محیطی درانتقال بیماریهای واگیردار سرما :بیماریهای منتقله از راه هوا گرما :بیماریهای منتقله ازراه آب فصل ‏ ‏ زمستان :آنفلوانزا تابستان :گاستروآنتریت وضعیت باران ‏ ‏ سالهای پرباران :ماالریا کم باران :سوء تغذیه ناشی از خشکسالی ارگانيسم هاي آندميك احتمال عفونت هاي آندميك منطقه بعد از باليا باال مي رود عوامل غير آندميك كه قبل از حادثه ناشناخته بودند ممكن است بعد از حادثه ظاهر شوند بيماري هاي نادر ممكن است پيدا شوند تمهيدات مقدماتي مي تواند اين عوامل را تحت تاثير قرار دهد خصوصيات جمعيت تراكم جمعيتي: جابجايي جمعيت اردوگاه هاي مهاجران و پناهندگان سن : سالخوردگان و كودكان بيماري هاي مزمن : سوء تغذيه ديابت و بيماريهاي قلبي پيوند اعضاء خصوصيات جمعيت تحصيالت دين و مذهب فرهنگ بهداشتي تروما استرس زير ساخت ها و منابع قبل از وقوع باليا ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ مراعات اصول بهداشت ،بهسازي – سيستم تخليه فاضالب مراقبت هاي بهداشتي اوليه و تغذيه آمادگي براي مقابله با باليا نظام مراقبت بيماري ها تجهيزات و داروها حمل و نقل ترابري جاده ها زير ساخت هاي بهداشتي درماني فراوان ترين بيماريهايي كه بعد از بروز باليا رخ مي دهند بيماريهاي گوارشي بيماري"هاي منتقله توسط حشرات بيماريهاي قابل پيشگيري با واكسن در كودكان عفونتهای بالفاصله پس ازبحران عفونتهای ناشی از ضربه ونفوذ جسم خارجی ‏ ‏ ‏ ‏ ازهم گسیختگی پوست وبافت نرم(استاف مقاوم به متی سیلین) نکروز ماهیچه وبافت نرم بیماری ناشی ازسم میکروب سوختگیها عفونتهای ناشی ازآب ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ گاستروآنتریت وبا دیسانتری غیر وبائی(اسهال خونی) هپاتیت بیماریهای نادر چه عواملي باعث بروز بيماريهای واگیردارپس ازبحران مي شوند. مهمترين دلا"يل بروز اين بيماريها آلودگي آب و مواد غذايي با مدفوع مي باشن"د كه منجر به رخداد بيماريهاي گوارشي ميگردند. تراكم جمعيت جابجائي ناگهاني جمعيت انهدام سرويس هاي بهداشتي توقف برنامه هاي بهداشت عمومي عفونتهای بالفاصله پس ازبحران ناشی ازناقلین ماالریا آنسفالیتهای ویروسی(ویروس وست نایل) تب زرد وتب دانگ تیفوس تنفسی ویروسی پنومونی ناشی ازجامعه بیماریهای نادر سایر ناشی از انتقال خون غفونتهای فاز ریکاوری(بهبودی) این عفونتها به دوره کمون طوالنی تری نیاز دارند: سل شیستوزومیازیس لیشمانیازیس لپتوسپیروز عفونتهای بیمارستانی اصول پيشگيري و مبارزه با بيماريهاي واگير در پي وقوع حوادث طبيعي توجه به رعايت كليه معيارهاي منطقي بهداشت عمومي بررسي و تحقيق در مورد گزارش موارد مشكوك ,محتمل و قطعي بيماريها برقراري سيستم مراقبتي توام با گزارش دهي بموقع و مناسب و اقدامات كنترلي صحيح اجراي اقدامات بهداشت محيطي مناسب در رابطه با بيماريهاي خاص اص"ول پيشگيري و مبارزه با بيماريهاي واگير در پي وقوع حوادث طبيعي مهمترين بخش تشكيل تيم مراقبت است مراقبت Surveillance 18 تعريف مراقبت : « مراقبت » عبارت از گردآوري ،تجزيه و تحليل ،تفسير و انتشار به هنگام ،مستمر و منظم داده هاي مربوط به سالمتي. مهم اين است كه از اين اطالعات براي مداخله هاي الزم در نظام سالمت يك جامعه استفاده شود .اين مداخله مي تواند در زمينه نيازسنجي ،برنامه ريزي ،اجرا و يا ارزشيابي برنامه هاي سالمتي باشد. موشكافي و دقت مداوم در عوامل تعيين كننده بروز وانتشار بيماريها وساير شرايط ناخوشي 19 20  الزم به ذكر است كه در فارسي ،واژه مراقبت معادل دو لغت انگليسي Careو Surveillanceانتخاب شده است .منظور از مراقبت همان معادل Surveillanceمي باشد و اين مفهوم از مبحث مراقبت بيمار ( مترادف با ( )Careتفاوت دارد. پايش Monitoringانجام و تحليل روزمره به منظور تعيين تغييرات در محيط يا وضع سالمت جوامع يا اندازه گيري اثر يك مداخله بر روي وضع سالمت يك جمعيت يا محيط كه نبايد با مراقبت اشتباه شود. 21 مثالي از مراقبت در زندگي روزمره به عنوان مثال مي توان كنترل وضعيت ترافيك شهر را يك نظام مراقبت دانست .سازمان هاي دست اندركار كنترل ترافيك با ابزارهاي گوناگون ( دوربين هاي مستقر در سطح شهر و يا گزارش واحدهاي راهنمايي و رانندگي) به طور مستمر و منظم اطالعاتي را ارائه مي كنند كه حاكي از وضعيت ترافيك مي باشد. اندازه گيري هاي منظم وزن افراد ،حضور و غياب كالس هاي درس ،امتحانات كالسي در طول نيمسال تحصيلي و … نمونه هايي از مراقبت در زندگي روزمره افراد مي باشند. 22 خصوصيت اصلي نظام مراقبت چيست ؟ مهم اين است كه برپايه اطالعات حاصل از نظام مراقبت، مداخله هاي الزم (مثال براي كنترل وضعيت ترافيك) انجام شود .به عنوان مثال با اعالم مسيرهاي شلوغ از طريق راديو، افراد در انتخاب مسيرهاي مناسب راهنمايي شوند. 23 استفاده هايي كه از نظام مراقبت مي شود 1ـ ارزيابي وضعيت موجود 2ـ تعيين اولويت ها 3ـ پايش و ارزشيابي برنامه ها 4ـ شناسايي مشكالت 5ـ ايجاد زمينه براي انجام تحقيق مراقبت مي تواند معطوف به يك بيماري مثل سل ،ماالريا، سرطان مري و … و يا عوامل خطر مهم همچون مصرف سيگار ،رفتارهاي پرخطر جنسي و… باشد. 24 اهداف نظام مراقبت 1ـ پايش روند 2ـ شناسايي اپيدميها 3ـ شناسايي گروههاي در معرض خطـر 4ـ تعيين اهداف برنامه 5ـ ارزيابي پيشرفت برنامه هاي مداخله اي 25 معمو ً ال بسياري از نظام هاي مراقبت ،تعداد موارد بيماري را كمتر از حد واقع ()Under reportingگزارش مي كنند .علت اين موضوع مي تواند: الف) مراجعه نكردن كليه بيماران به واحدهاي ارايه خدمات ب) تشخيص داده نشدن همه آنها ج) (درصورت تشخيص) گزارش نكردن همه موارد بيماري به نظام مراقبت باشد. البته در مورد برخي از نظام هاي مراقبت انتظار گزارش بيش از حد واقع ()Over reportingنيز وجود دارد. 26 محل گردآوري معمول داده ها براي مراقبت چه مكانهايي هستند؟ منابع گردآوري داده هاي مراقبت ،متنوع هستند ولي عمده آنها از مراكز ارائه خدمات دولتي و خصوصي همچون بيمارستان ها ،مطب ها ،آزمايشگاه ها و… مي باشند .توجه به اين نكته الزامي است كه بيشتر اين داده ها هنگام ارايه خدمات و توسط همان كساني كه خدمات را ارايه مي دهند توليد مي شوند .به عالوه تعداد اين واحدها در سطح كشور بسيار زياد هستند. 27 در نتيجه: نظام مراقبت بايد ساده بوده و توسط كاركناني كه آموزشهاي تخصصي نديده اند اجرا شود داده ها به ساده ترين روش ممكن و در حداقل مقدار الزم گردآوري شوند قابليت اجرا و كم هزينه بودن از اصول ايجاد نظام مراقبت مي باشند. 28 ميگذارند علل مهمي كه روي توانايي نظام مراقبت تاثير ‌ عبارتند از: .1 ميزان بهره‌مندي از خدمات ارايه شده .2 تعريف و تشخيص درست بيماري و يا وضعيت مواجهه .3 ثبت و گزارش‌دهي به موقع موارد 29 مراحل تكوين نظام مراقبت 30 تعيين اهداف ارزيابي نظام مراقبت تعريف موارد ،انتخاب كاركنان وابزار الزم اجراي نظام مراقبت تعريف شده انتقال اطالعات : ذي نفع هاي سالمتي واقعه سالمتي تشخيص منابع گزارش تسهيالت بهداشتي ثبت مرگ تهيه پس خوراند در تمامي مراحل آزمايشگاهها جامعه گيرندگان داده را بطين ،بهورزان و... مراكز بهداشتي درماني 31 مركز شهرستان جريان اطالعات در نظام مراقبت توسط چه كسي و چگونه؟ فرايند گزارش‌دهي: • وجود فرم‌هاي مناسب گزارش •تكميل فرم‌ها و تصحيح آنها •اطمينان از محفوظ ماندن اطالعات مهم مديريت داده‌ها: • گرداوري ،ورود داده ها و تصحيح • ذخيره‌سازي داده ها •ورود داده‌ها و تصحيح آنها •تجزيه و تحليل و تهيه گزارش •انتشار گزارش •اطمينان از رعايت امانت در اطالعات نظام مراقبت بیماریهای واگیر بیماریهای مشمول گزارش بین المللی وبا ،طاعون،تب زرد،تیفوس،تب راجعه آندمیک،فلج اطفال ،آنفلوانزای انسانی با زیرگروههای جدید،تب های خونریزی دهنده ،آبله و سارس نظام مراقبت بیماریهای واگیر بیماریهای مشمول گزارش فوری فلج شل حاد،سرخک ،سندرم سرخچه مادرزادی،دیفتری، مننژیت ،وبا،طاعون ،عوارض متعاقب ایمنسازی،تیفوس،ماالریا، بوتولیسم،سیاه زخم تنفسی ،کزاز نوزادان ،تب زرد ،حیوان گزیدگی ،تبهای خونریزی دهنده ویروسی و هرگونه افزایش بروز در سایر بیماریهای عفونی نظام مراقبت بیماریهای واگیر بیماریهای مشمول گزارش غیرفوری سل،جEذام ،سیاه سرفه ،کEزاز بالغین،تیفوئید ،انواع هپاتیت ویروسی،ایدز و بیماریهای آمیزشی،عوارض متعاقب ایمنسازی HIV ،،عفونت سالک و کاالزار ،بروسلوز ،سیاه زخم جلدی،تب راجعه ،شیگلوز،لپتوسپروز ،فاسیوالزیس و شیستومیازیس انواع اطالعاتي كه به طور معمول تحت مراقبت قرار مي گيرند 1ـ موارد ابتالء و مرگ و مير :به تفكيك سن ،جنس و ... 2ـ نتايج آزمايشگاهي :ازجمله نتايج سرولوژي ،باكتريولوژيك ،پاتولوژيك، مقاومت به داروها و … 3ـ عوامل خطر 4ـ وضعيت ناقلين :مانند نوع ناقلين منطقه ،وفور آن ها و يا حساسيت به حشره كش ها 5ـ شرايط محيطي :دسترسي به آب آشاميدني ،سطح آلودگي هوا ،بهسازي محيط و … 6ـ مخازن بيماريها :انساني و حيواني 7ـ خصوصيات جمعيت :مانند سن ،جنس ،مهاجرت و … 8ـ مداخله هاي صورت گرفته :همچون واكسن هاي مصرف شده ،تعداد افراد درمان شده و يا اماكن سمپاشي شده . 35 ارزيابي نظام مراقبت شامل دو قسمت كلي مي باشد كه در قالب دو سـئوال مطرح مي گردند : الف) آيا وجود نظام مراقبت Cمورد بررسي ضروري است ؟ ب) درصورت ضرورت آيا نظام مراقبت از عملكرد مناسبي برخوردار مي باشد ؟ 36 در صورت ضرورت داشتن وجود نظام مراقبت مورد بررسي، عملكرد آن طي چهار مرحله ارزيابي مي شود: 1ـ توصيف نظام مراقبت 2ـ تعيين سودمندي 3ـ بررسي خصوصيات 4ـ ارزيابي منابع 37  .1توصيف نظام مراقبت اين مرحله براي شناسايي كامل نظام مراقبت صورت مي گيرد و خود شامل موارد زير است : انواع وقايع تحت مراقبت (‌اعم از بيماري ،علت و يا غيره) تعريف عملي موارد ،عامل تشخيص دهنده جمعيت تحت پوشش هدف هاي نظام مراقبت ها (از جمله تشخيص اپيدمي ،تعيين روند تغييرات و …) جريان اطالعات ،شامل : ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ 38 چه كسي فرم را پر مي كند ؟ دركجا تجزيه و تحليل داده ها صورت مي پذيرد؟ آيا پس خوراند تهيه مي شود ؟ گزارش هاي حاصل از مراقبت توزيع مي گردند؟ فواصل گردآوري داده ها چگونه است ؟  2ـ تعيين سودمندي اهميت نظام مراقبت در استفاده از نتايج آن است .در نتيجه سه سئوال مهم مطرح مي باشد. چه اقداماتي متعاقب مراقبت صورت مي گيرد؟ استفاده كنندگان از نتايج چه كساني هستند؟ آيا اطالعاتي كه به تصميم گيرندگان مي رسد كافي و مناسب مي باشند؟ 39  3ـ بررسي خصوصيات زمان انتظار در هر مرحله( : )Timelinessباتوجه به اهميت مراقبت در تصميم سازي مهم است كه اطالعات الزم به موقع در دسترس قرار گيرند. حساسيت وارزش اخباري مثبت بعنوان شاخص هاي توانايي نظام مراقبت درتشخيص موارد سادگي( : )Simplicityبه طور معمول افراد درگير كار مراقبت آموزش ويژه اي به اين منظور نديده اند .در نتيجه نظام مراقبت ،بايستي از سادگي الزمه برخوردار بوده و در عين حال قابليت رسيدن به اهداف خود را نيز دارا باشد. قابليت پذيرش( : )Acceptabilityتمايل افراد به گزارش دهي و نيز شركت در مراقبت كه ضامن موفقيت آن خواهد بود. انعطاف پذيري ( : )Flexibilityدرصورت ايجاد تغيير در نظام مراقبت بتوان با هزينه و زحمت كم آن را اعمال نمود .به عنوان مثال اضافه كردن بيماري و يا مشخصات فردي جديد به نظام مراقبت قبلي در زمان كم و با صرف منابع انساني ـ مالي اندک قابل انجام باشد. معرف بودن( : )Representativenessاينكه گزارشات حاصل از نظام مراقبت چه گروه هايي از جمعيت را شامل مي شود از جمله توزيع جغرافيايي و يا الگوهاي خاص در دريافت خدمات مثل مراجعين به بخش دولتي ،بستري و … مالحظات اخالقي( : )Ethical considerationsدر نظام مراقبت حفظ اسرار افراد از 40 اهميت واالئي برخوردار است كه بايستي مورد توجه قرار گيرد.  4ارزيابي منابع در مرحله آخر بايستي مشخص نمود به ازاي عمليات انجام شده چه هزينه هايي صورت گرفته است .Cاين هزينه در دو قالب هستند. ‏ نيروي انساني ‏ مواد و تجهيزات 41 خالصه : ‏ مراقبت عبارتست از گردآوري ،تجزيه و تحليل ،تفسير مستمر ،انتشار به هنگام و منظم داده هاي مربوط به سالمتي وبيماري .اين اطالعات براي مداخله الزم در نظام سالمتي ،مورد استفاده قرار مي گيرد .طراحي هر نظام مراقبت وابستگي شديدي به اهداف آن داشته و بر همين اساس بايستي آن را مورد ارزيابي قرار داد .يكي از مهمترين اركان نظام مراقبت ،نحوه تعريف موارد است كه بسته به خصوصيات ارايه خدمات در هر كشور و نيز اهداف برنامه هاي مبارزه و كنترل بيماري ها مي تواند متفاوت باشد. ‏ قابليت اجرا و هزينه كم از اصول اساسي ايجاد نظام مراقبت مي‌باشند. نظام مراقبت بايد ساده بوده توسط كاركناني كه آموزش‌هاي ويژه‌اي نديده‌اند اجرا شود. ثبت و گرداوري‌ داده‌ها معموال همراه با ارايه خدمات صورت مي‌گيرد. داده‌ها به ساده‌ترين روش ممكن و در حداقل مقدار الزم گCرداوري مي‌شوند. ‏ ‏ ‏ اطالعات بدست آمده براي نيازسنجي ،برنامه‌ريزي ،اجرا و ارزشيابي برنامه‌ه ‌ا مورد استفاده قرار مي‌گيرند. 42 چه عوارض و عالئمي بايستي پيگيري شوند و از اهميت برخوردارند(مردم بايد بدانند) تب تب و اسهال تب و سرفه ضربه ها سوختگي ها بيماريهاي بثوري تيم مراقبت در شرايط اضطراري بايد بيماريهاي زير را گزارش نمايد(گزارش روزانه) تب هاي بدون اسهال و سرفه تب با اسهال تب با سرفه موارد مشكوك به مننژيت حيوان گزيدگي تيم مراقبت در شرايط اض"طراري بايد بيماريهاي زير را گزارش نمايد (گزارش روزانه) مار گزيدگي ضربه ها موارد مشكوك به سرخك وپولیوومننژیت سوختگي ها موارد مشكوك به ماالريا تيم مراقبت چه وظايفي دارد گزارش به موقع بيماريها تجزيه و تحليل آمار مربوط به بيماريها برقراري خدمات آزمايشگاهي مناسب با توجه به امكانات موجود انجام برنامه هاي واكسيناسيون و ايمن سازي تامين و ذخيره واكسن و داروهاي الزم و حفظ زنجيره سرماي واكسن هماهنگي با اعضاي كميته بهداشت محيط در رابطه با كنترل آب آشاميدني ,دفع فضوالت ,كنترل حشرات ,كنترل مواد غذايي و مصرف سموم و ….. هماهنگي باتيم آموزش بهداشت در رابطه با رعايت بهداشت فردي چه اقداماتي بايستي تحت نظ"ارت كميته بهداشت و درمان باشد ‏ شناسائي آسيب ديدگان حادثه .1 .2 .3 .4 ‏ ‏ فوت شدگان ( سياه ) كساني كه نياز به مراقبت هاي فوري دارند( قرمز) كساني كه نياز به مراقبت با تاخير دارند( زرد) افراد سالم ( سبز) برقراري خدمات در ما ني مناسب ( انتقال مناسب مجروحين ,ايجاد بيمارستان صحرائي و …) و امداد رساني فوري انجام اقدامات بهداشتي مناسب چه اقداماتي بايستي تحت نظ"ارت كميته بهداشت و درمان باشد ‏ انجام اقدامات بهداشتي مناسب .1 .2 .3 ‏ ‏ مراقبت از بيماريها بهداشت محيط آموزش بهداشت مراقبت از دفن صحيح اجساد مراقبت از توزيع مناسب مواد غذايي .1 .2 .3 .4 .5 .6 چه نوع غذاهائي بايد مصرف شوند ذخيره مناسب و كافي مواد غذايي جلوگيري از ورود فروشندگان دوره گرد به منطقه مراقبت صحيح از مواد غذايي جيره بندي مواد غذايي در مواقع الزم برآورد احتياطات مواد غذائي چه اقداماتي بايستي تحت نظ"ارت كميته بهداشت و درمان باشد انجام اقدامات بهداشتي مناسب .1 .2 .3 .4 .5 تعيين نوع و برآورد ميزان داروهاي مورد نياز (تعيين داروهاي اساسي) برآورد مواد ضد عفوني كننده و سموم مورد نياز ارائه در خواست داروها صورت برداري از داروهاي دريافتي كنترل صحيح داروهاي فاسد شدني و رعايت تاريخ مصرف داروها خدمات بهداشت روان موفق وپیروزباشید