مدل‌های مدیریت دانش

مدل‌های مدیریت دانش

اسلاید 1: مد ل های مدیریت دانشدکتر عباس افرازهنیمسال اول 0 9-1389دانشگاه صنعتی امیرکبیردانشکده مهندسی صنایع

اسلاید 2: کلیات از آنجا که تاکنون مدل مديريت دانشی که مورد توافق همگان باشد وجود ندارد، لذا لازم است تا ضمن آشنایی با مدل‌هاي ارايه شده در این زمینه بر حسب مورد و متناسب با موضوع مورد نظر آنها را یکپارچه نموده و برحسب مورد از آنها بهره جست.

اسلاید 3: دسته‌بندي مدل‌ها دسته‌بندي مدل‌ها مي‌تواند به دو صورت انجام پذيرد؛ يكي از نظر ديدگاهي كه زمينه‌ساز مدل‌ها‌ست و ديگري با توجه به مراحل فرايندي مدل‌هاي ارايه شده است.

اسلاید 4: مدل‌هاي شبكه ایدر این نوع از مدل‌ها تمركز بر روي ارتباطات، كسب، تسهيم و انتقال به طريق تبادل اطلاعات افقي مي‌باشد. دانش‌های مهم در شبكه‌اي متشکل از افراد كه بوسيله ابزار مختلف ارتباط‌دهنده به هم مي‌پيوندند نهفته است. آگاهي از اين بينش‌ها و اطلاعات، خارج از گروهها و تيم‌هاي رسمي، عاملي كليدي به شمار مي‌رود. در این نگرش ساختن روابط اجتماعي، سرمايه اجتماعي و قايل بودن روابط متقابل بعنوان كار و فعاليت اصلی دانشی مورد توجه قرار گرفته است.

اسلاید 5: دانش به عنوان يك دارايي سازمانی است كه نيازمند دستيابي دقيق، بيان، ذخيره، اندازه‌گيري، نگهداری و انتشار كنترل ‌شده دارد. ایجادارزش از طريق كاربرد متوالي بهترين روش‌هاي حاصل و نيز پرهيز از خطاهاي غيرآشكار ريشه‌يابي شده و كتبي و نيز بهره ‌بردن از درس‌هاي آموخته شده به دست می‌آید. در اين نگرش بر روي استفاده مجدد، تكثير، استانداردسازي و حذف روش‌هاي قديمي که کارآيی خود را از دست داده‌اند، تمركز می شود. مدل‌هاي شناختي

اسلاید 6: مدل‌هاي انجمني/ ارتباطی:دراين نوع از مدل ها در باره ویژگیهای گروه های کاری که می بایستی قابلیت های نظیر، خود - سازماندهي، فراگيري مستمر و تبادلات غير رسمي را داشته باشند، بحث می شود. براي مدیریت دانش را مشخص مي‌كند. دانش در تفكري پيدا مي‌گردد كه در يك انجمن گردش مي‌كند؛ جايي كه يك زبان مشترك وجود دارد، اعتماد اجازه بهره‌برداري از مكاشفه‌ها را مي‌دهد، آرايه‌هاي نهفته ممكن است بصورت خلاقانه برنامه‌ريزي شود و نشانه‌هاي مهم و راه‌حل‌هاي كاري متوالي بوسيله بيان داستان‌هاي كاري منتشرمي‌شوند.

اسلاید 7: در اين مدل ها بر پايه گفتگوي دوطرفه در يك زمينه استراتژيك، پرسش در مورد فرضيات و كندوكاو مداوم در باره رفتار رقبا، بازارها و فرايندهاي داخلي مورد توجه قرار می گیرد. اين ديدگاه، شخصي‌سازي را مقدم بر كد كردن مي‌شمارد و تكنولوژي كمي را مورد استفاده قرار مي‌دهد. محرك‌هاي فرهنگي اصلي براي اين كار، حفظ ارتباط آزاد (تبادل نظر)، تشويق انعكاس و فراگيري عميق، کنکاش خلاقانه و اثبات عقيده و نظر است.مدل‌هاي فلسفي

اسلاید 8: ارتباط نوع مدیریت دانش و نوع دانش زیاد کمتمرکز برسطح غیر آشکاریزیادکمتمرکز برسطح آشکاری

اسلاید 9: روش منفعل سازمان‌هایی كه داراي روش منفعل هستند، تمايل كمي به مدیریت دانش دارند و به صورت يك روش سيستماتيك اداره نمي شوند. در اين نوع از سازمان‌ها تعريف مناسبي از دانش وجود ندارد، از اینرو اثربخشی در سازمان‌های فوق در طول مدت زمان کاهش می‌یابد.

اسلاید 10: روش سيستم محور سازمان‌هایی كه از روش سيستم محور استفاده مي‌كنند، تأكيد بيشتري بر كدگذاري و استفاده دوباره از دانش (آشکار) دارند و از طريق فناوری، اطلاعات تأثير پذيري خود را افزايش مي‌دهند و در مقابل، پيچيدگي‌هاي دسترسي به اطلاعات و استفاده از آن را كاهش مي‌دهند. جواب سريع‌تر به مشتري و هزينه اندك تبادل اطلاعات در اين روش امكانپذيرت است. در اين روش، معمولا دانش آشکار بهتر تقسيم مي‌شود و از استفاده مجدد اطلاعات كدگذاري شده، مي‌توان به سطح مناسب‌تری از دانش دست يافت. برنامه‌هاي آموزشي استاندارد و گروهي اين روش، توانائي‌هاي سازمان‌ها را بالا برده، نياز به داشتن اطلاعات گسترده را درميان اعضاي يك سازمان كاهش مي‌دهد.

اسلاید 11: روش انسان محور تأكيدي كه بر روش انسان محور مي‌شود، برپايه تقسيم دانش هاي ضمنی است. در اين روش اطلاعات از راه شبكه‌هاي فردي غيررسمي توزيع مي‌شود و افراد خود مي‌توانند روش‌هاي مناسب‌تري را شناسايي كنند. چرا كه در اين روش رابطه ميان اعضاي يك سازمان، بسيار با ارزش در نظر گرفته شده است.

اسلاید 12: روش پویا سازمان‌هايي كه از روش ديناميك استفاده مي‌كنند، از هر دو نوع دانش ضمنی و آشکار بهره مي‌گيرند و آنها را به بهترين نحو، مورد توجه و استفاده قرار مي‌دهند.

اسلاید 13: نگاهی دیگر به روشها ی مدیریت دانشروش‌هاي مبتني بر رمزگذاري: استفاده دوباره از دانش‌ها، تبادل مستندات دانش بر پايه تكنولوژي  تمرکز بر فنآوری اطلاعات و ارتباطات روش‌هاي مبتني بر مبناي فرد: بر پايه كار فردي- تبادل دانش بين فردي  تمرکز بر مديريت منابع انساني روش‌هاي مبتني بر اجتماعي نمودن: بر پايه سازمان، تبادل و توليد دانش از طريق ارتباطات، سازماندهي مجدد تمرکز بر ساختار

اسلاید 14: گروه‌بندی مد لها بر مبنای فرايندهاي دانش الف)‌ فرایند تبدیل/تولید دانش ضمنی/آشکار در سطوح مختلف (فرد، گروه و سازمان).ب) فرایند مراحل انجام مدیریت دانش از قبیل کشف، کسب، توسعه، تسهیم و...

اسلاید 15: مروري كلي بر مدل‌هاي اصلي شامل 3 تا 8 مرحله هستند.از نظر محتوایی مشابه هستند ولی دارای واژه ها و فاز هایی متفاوت هستندفرض می شود که فعالیت ها همزمان و پی در پی رخ می دهد تا کید بر استفاده از دانش است

اسلاید 16: مروری بر مدل های اصلی مدیریت دانش

اسلاید 17: مدل هیسیگخلق‌كن: این امر به توانايي يادگيري و ارتباط برمي‌گردد. توسعه اين قابليت، دانش موجود و تجربه تسهيم دانش، ايجاد ارتباط بين ايده‌ها و ساختن ارتباط‌هاي متقاطع با ديگر موضوعات از اهميت كليدي برخوردار است.ذخيره‌كن: به عنوان دومين عنصر مورد نیاز مدیریت دانش است که از طریق آن، قابليت ذخيره سازمان يافته‌ای كه امکان جستجوي سريع اطلاعات، دسترسي به اطلاعات براي كارمندان ديگر و تسهيم موثر دانش فراهم می شود، بوجود مي‌آيد. در این سامانه، می‌بایست، دانش‌های لازم به آساني براي استفاده همه ذخيره ‌شود.نشر كن: اين فرايند به توسعه يك روح جمعي، كه در آن افراد بعنوان همكاران در جهت دنبال كردن اهداف مشترك، احساس پيوستگي به هم مي‌‌دارند. و در فعاليت‌هايشان به يكديگر وابسته‌اند، کمک می‌کند. بكارببر:چهارمين فرايند از اين ايده شروع مي‌شود كه ايجاد دانش بيشتر توسط كاربرد عيني دانش جديد ميسر است. اين عنصر، دايره فرايند مركزي مديريت دانش متحد را تكميل مي‌كند.

اسلاید 18: مدل مارک م . مک الرویدانش تنها پس از آن که تو لید شد وجود دارد و پس از آ ن می توان آن را مهار کرد و تسهیم نمودتوليد دانش: فرايند خلق دانش سازماني جديد است. اين امر توسط یادگيري گروهي، کسب دانش و اطلاعات و ارزيابي دانش انجام مي‌گيرد. اين فرايند مترادف يادگيري سازماني است[پيوسته كردن دانش: از طريق برخي فعاليت‌ها كه پخش و تسهيم دانش را تجويز مي‌كنند انجام مي‌گيرد. اين عمل، كارهايي از قبيل پخش دانش (از طريق برنامه و غيره)، جستجو، تدريس، تسهيم و ديگر فعاليت‌هاي اجتماعي كه موجب برقراری ارتباط مي‌گردد، را شامل می شود.

اسلاید 19: همچنین مك‌الروي به دو موضوع عرضه و تقاضا توجه دارد سمت عرضه: عمل مديريت دانشي است كه در هر صورت براي افزايش عرضه دانش موجود به همكاران يك شركت طراحي مي‌شود.سمت تقاضا: بر روي عرضه دانش موجود به عده‌ای از نيروي كار متمركز شده و سعي در افزايش ظرفيت آنان جهت توليد دارد.

اسلاید 20: مدل بک منبك من (1999) هشت مرحله زیر را براي فرآيند مدیریت دانش پيشنهاد داده است:شناسايي: تعيين صلاحيت‌هاي دروني، منبع استراتژي، قلمرو دانش.تسخير يا گرفتن: رسمي كردن دانش موجود. انتخاب كردن: تعيين ارتباط دانش، ارزش و دقت، رفع دانش‌هاي ناسازگار.ذخيرهكردن: معرفي حافظه يكي شده در مخزن دانش با انواع الگوهاي دانش.پخش كردن: توزيع دانش براي استفاده كنندگان بطور خودکار برپايه علاقه و كار و تشريك مساعي دانش در ميان گروه هاي واقعي. به كار بردن: بازيافتن و استفاده دانش در تصميم‌گيري‌ها، حل مسائل، خودکار كردن و پيشتيباني كار و مددكاري شغل و آموزش.ايجاد: تولید دانش جديد در حين تحقيقات، تجربه كردن کار و فكر خلاق.تجارت: فروش و معامله، توسعه و به بازار عرضه كردن دانش جديد در محصولات و خدمات.

اسلاید 21: مدل هفت سیبسط – تسهيمContributeتسهيم ايده‌هاي خود براي كمك به ديگران در دام انداختن مقيد كردنCaptureتعيين ايده‌هاي بهتر و مستند نمودن آنان خلق - ايجادCreateايجاد و تفاهم جديد با كار با همكاران مشتريان – و مؤسسات بيرونيهمکاری Collaborateتبادل دانش در سطح عموميصرف كردن Consumeاستفاده تمامي دانش جمعي براي آنچه كه بايد انجام دهيممبادله – ارتباط Communicateكمك به ديگران جهت توجه به دانش و فايده دانش خارجي و بيروني كه ارزش فراگيري داردفرهنگ Cultureبسط فرهنگ تسهيم دانش در تمامي سازمان

اسلاید 22: عمومي نمودنساختار اصلي چرخه دانشچه چيزي؟براي چه؟چگونه؟چه كسي؟بازنگريتوليد كردن استفاده تسهيم تعميم دادنبروز كردن مدل بوتز( Boetz,2000)

اسلاید 23: استراتژي و رهبريفرهنگاندازه‌گيريتكنولوژيتوليدبه‌كارگيريشناساييانطباقجرح – تعديلتسهيمجمع‌آورينظام مند نمودن سازماندهي دانش سازماني

اسلاید 24: مدل بکو ویتزو ویلیامز اجزاي فرآيند مديريت دانش ارايه شده توسط بكوويتزو ويليامز، شامل هفت عامل؛ يافتن، بكارگيري، يادگيري، تسهيم، ارزيابي، ايجاد، نگهداري و حذف، است. این عوامل مي‌بايست، براي ايجاد سرمايه‌ بر پايه دانش به صورت يكپارچه مديريت شوند.

اسلاید 25: مدل 4سي دانش، به شكلهاي پويا و نيز انباشته و ايستا قابل تصور است. دانش از اطلاعات و اطلاعات از داده‌ها ريشه مي‌گيرند. تبديل اطلاعات به دانش در عمل بر عهده خود بشر است. اين تبديل ها از طيف واژه هاي زير – كه در انگليسي همگي با حروف C شروع مي شوند – صورت مي پذيرند: مقايسه: اطلاعاتي كه در مورد شرايطي خاص داريم، چه تفاوتي با اطلاعات مربوط به شرايط ديگر دارد؟عواقب: از اطلاعات موجود، چه استنباطي مي توان براي تصميم گيري و اقدام كرد ؟ ارتباطات اين بخش از دانش چه ارتباطي با ديگر بخشها دارد ؟ گفت و گو(تبادل و انتقال): واضح است كه اين عمليات دانش آفرين، بين انسانها صورت مي گيرد. ما معمولا داده‌ها را در پرونده هاي آماري داده ها و مبادلات و اطلاعات را در پيام ها مي يابيم، اما دانش را از افراد يا گروه هاي آگاه و حتي از روندهاي سازماني به دست مي آوريم. دانش از طريق رسانه‌اي ساختمند (مثل كتاب و مدارك) و يا از شخصي به شخص ديگر (چه بصورت گفت‌و‌گو و چه شيوه مثلا شاگردي و استادي) گسترش مي‌يابد.

اسلاید 26: دانشفرآيند فرآوري دانشاطلاعاتاطلاعاتاطلاعاتمقايسهاتصال/ما‌حصل/نتيجهتبادل و انتقال

اسلاید 27: پويايي از طريق توزيع وظايف عمليسيستم اجتماعي دانشانگيزههدفهاشرايط منظورمعني سيگنال فعاليتاقدامعملياتاختصاص داشتن تفسير كردن پذيرش ايجادارائه فرموله كردن مدل مديريت دانش در سا زمان(Clases,2002)

اسلاید 28: مدل سطو ح شبكه دانش Goetz, K. 2000))

اسلاید 29: مدل نونا کا و تا کوچیدانش آشكارفرددانش پنهانفرددانش آشكارجمعدانش پنهانجمعياجتماعي كردنتبديل كردن دروني كردنآشكار سازي

اسلاید 30: يادگيري در عملآموزش- تعاملگفتمانارتباطدروني اتصالبيرونياجتماعيفردسازمانگروهنمايي از فرايند تبديل دانش(افرازه-1381)

اسلاید 31:

اسلاید 32: ضمني بعد مكتوب‌سازي آشكارمارپيچ دانش بعد شناختي- آنتولوگي دسترسي سازماني سازمان گروه فرد فرآيند مديريت دانش حركت حلزوني دانش(Goetz,2000) دروني كردناتصالبيرونياجتماعي

اسلاید 33: مدل پایه‌های ساختمان دانش اين مدل توسط پروبست، روب و رمهاردت(2002) به نام مدل پایه های (سنگ‌بناي) ساختمان مديريت دانشنامگذاری شده است. طراحان این مدل، مديريت دانش را به صورت يك سيكل ديناميكي مي‌بينند كه در چرخش دايم است. مراحل آن، شامل 8 جزء مي‌باشد كه دو سيكل را تشكيل مي‌دهند؛ يكي سيكل دروني و ديگري سيكل بيروني.سيكل دروني: توسط بلوك‌هاي ساختماني کشف(شناسايي)، كسب توسعه، تسهیم، کاربرد(بهره‌برداري) و نگهداری از دانش ساخته مي‌شود.سيكل بيروني: شامل بلوک‌های دانش و ارزيابي اهداف دانش كه سيكل مديريت دانش را مشخص می‌نمایند. کامل کننده این دو سیکل بازخور است.

اسلاید 34: مدل پایه‌های‌ساختمان مديريت دانش ارزيابيهدفهاي دانشیبازخوردتسهيمكسب دانشاستفاده شناسايي توسعهنگهداری

اسلاید 35: تعيين هدفهاي دانش هدفهاي مديريت دانش مي‌بايد از هدفهاي اصلي سازمان نشئت گرفته باشد و در دو سطح استراتژيك و عملياتي مشخص شوند.در سطح استراتژيك تبديل و نگهداري سازمان بر مبناي مديريت دانش و ايجاد فرهنگ و سياستهاي لازم در اين زمينه انجام مي شود .در سطح عملياتي مي بايست با توجه به هدفها : نحوه شناسايي ، استفاده ، توزيع، كاربرد و نگهداري دانش مشخص شود. برنامه‌هاي لازم بر دست يابي به آنها در زمان تعيين شده ريخته شده و به مرحله اجرا درآيد.

اسلاید 36: شناسايي دانشبا طرح اين سؤال آيا مي‌دانيم كه چه مي‌دانيم؟ انجام اين وظيفه مديريت دانش يعني شناسايي دانش آغاز مي شود.بسياري از سازمانها به خاطر عدم آشنايي با دانش خود در تصميم‌گيري‌ها و هدف گزاري ها دچار مشكل مي گردند . البته شناسايي منابع دانش درون و بيرون سازمان به صورت توأم انجام مي‌شود.

اسلاید 37: كسب دانشبايد دانش ها را در بازار داخلي و خارجي دانش بدست آورد. و از منابع شناسايي شده دانش‌هاي مربوط به مشتري ، توليد، همكاران ، رقبا و … را كسب نمود و نيز آنكه چه قابليت‌هاي را مي‌توان از خارج خريداري نمود .

اسلاید 38: توسعه دانشبايد با توجه به پايه هاي موجود دانش خود را توسعه داد كه اين امر شامل توسعه قابليت، محصول، ايده هاي جديد، فرآيندها و …. مي‌باشد.

اسلاید 39: تسهيم دانشمسائلي مثل چگونگي تسهيم دانش موجود و انتقال آن به محل مناسب و مورد نياز و چگونگي انتقال دانش به گونه‌اي كه در سازمان قابل دسترسي و استفاده باشد، و همچنين چگونگي انتقال دانش از سطح فردي به سطح دانش گروهي و بالاخره سطح دانش سازماني. از جمله مواردي است كه در دستور كار اين بعد از مديريت دانش قرار مي‌گيرد.

اسلاید 40: استفاده از دانشاطمينان به استفاده مفيد از دانش در سازمان، مربوط به اين قسمت است. در اين بخش، موانعي بر سر راه استفاده مفيد از دانش جديد است که بايد شناسايي و رفع شوند تا از آن بتوان، به طور عملي در ارايه خدمات و محصولات (دانش) استفاده کرد.

اسلاید 41: نگهداري دانشذخيره و حفظ و روزآمد كردن دانش به اين بخش مربوط مي‌‌شود. اين كار از بين رفتن دانش جلوگيري مي‌كند و به آن اجازه مورد استفاده قرار گرفتن را مي‌دهد.

اسلاید 42: ارزيابي دانشارزيابي نحوه رسيدن به هدفهاي تعيين شده و استفاده از نيايج آن به عنوان بازخور، جهت تعيين يا اصلاح هدف به اين قسمت مربوط مي‌شود. بايد توجه داشت كه نتايج اين فرآيند بعضا” كيفي بوده و بايد آنها را با توجه به نتايج كمي و هزينه هاي انجام شده در اين ارتباط مورد نظر و ارزيابي قرار داد .

اسلاید 43: ابزار استفاده از فرآيند دانش

اسلاید 44: حوزه‌هاي كار و سطوح مختلف مديريت دانش مربوط به:مربوط به:مربوط به:فني و ابزاريساختارانسان)فني و ابزاريشناسايي دانشچگونه دانش‌هاي مرتبط با فرآيندهاي كاري را شناسايي كنيم؟Identificationنمايش فرآيندهاي كاري استراتژي‌هاحس‌‌گرهاي بيروني و درونيفاكتورهاي موفقيت و شايستگيدرك شايستگي‌هاشبكه‌هاي غيررسمياز نقش‌ها، وظايف محولهاستخراج اطلاعات فرآيندهاي كاري مهم ابزارهاي پويشيScanning Toolsانباره‌هاي دادهDatawarehouseسناريو، خبرنامه هاي الكترونيكي برای مشتريانتولید دانشچگونه نوآوري دانش مورد حمايت قرار مي‌گيرد؟Genertionساختار سازماني كار گروهي سازماندهي (Hypertext) ابرمتن‌هاساختارهاي شبكه‌اياتصالات (ارجاعات) آدرس‌دهي دانشي (Links)آمادگي براي نوآوريابزارسازي ايده‌ها و خلاقيتاستفاده از فرصت‌هاي مشاركتحمايت كامپيوتري از سيستم‌هاي كاري مشاركتيپلات فرمهاي مجازي براي ايده‌ها و ارتباطات (Platform)اشاعه دانشچگونه مي‌توان تبادل و تسهيم دانش را به صورت موفقيت‌آميز انجام داد؟Diffusionساختارهاي ارتباطي استفاده از پتانسيل‌ها كاراييارايه گزارشايجاد مكانهاي توزيع دانشايجاد فضاي اعتماد و فرهنگ تسهيم(Sharing cultur)ايجاد ابزار براي تبادل دانشآمادگي براي انتقال دانش غيرآشكارساختارهاي زيربناي ارتباطاترسانه‌‌ها و كانالهاتلفن، فاكس، شبكه داخلي، ابزار گروهي، پست، صدا الكترونيكي(Tel, Fax , e-mail Groupware) استقرار دانشچگونه ميتوان دانش را در سازمان دروني و آشكار نمود؟Integrationمديريت اسنادذخيره سازيذخيره نمودن مستمر و به روزشرح كاريصورت‌بندي دانش فني (Profile)مشاورهقوام نظريه‌هاي كاري مشتركآمادگي و انعطاف‌پذيري براي چيزهاي نونقشه‌هاي دانش موضوعيانتخابذخيره سازيبه روز‌آوريپالايش – اصلاحتهيه – ايجاد سخت‌افزار – نرم‌افزار مناسبانتقال دانش به كسب و كارچگونه مي‌توان از دانش اكتسابي، در كار بهره جست؟چگونه مي‌توان از آن چيزي آموخت؟Actionقابليت آموزشي بالقوه در محل كارايجاد حلقه مابين رفتار و نتايج آنبازخوردادراك موانع فردي و ساختاري انتقال تحمل خطامحركهاي ايجاد و نگهداري و تبديل نوآوري ايجاد حوزه‌هايي براي تحقيق در مورد كارهاي جديد آزمايشگاه آموزشي شبيه سازي