مدیریت پروژه‌های بزرگ

مدیریت پروژه‌های بزرگ

اسلاید 1: مدیریت پروژه های بزرگمطالعه موردی: مدیریت پروژه خط 2 قطار شهری مشهدارائه کننده: مهندس علی همتی شعبانیمدیر پروژه خط 2 قطار شهری مشهدقرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص)

اسلاید 2: فهرست مطالبتحولابر پروژه هاضرورت استفاده از استانداردها در مدیریت پروژه هااستاندارد مدیریت پروژه PMBOK مطالعه موردی – پروژه خط 2 قطار شهری مشهد

اسلاید 3: 1- تحول

اسلاید 4: إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِم‏ (رعد -11)چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید

اسلاید 5: درخت سرو 5000 ساله در ابركوه

اسلاید 6:

اسلاید 7: تخيل كنيد! بزرگترين گوچه فرنگي در ذهن شما چه وزني مي تواند داشته باشد؟

اسلاید 8: كشاورزي در مريخ!گوجه فرنگي 365/3 كيلو گرمي!درخت گوجه فرنگي با 20000 گوجه!هندوانه 120 كيلو گرمي!خيار بزرگ 3/1 متري – 28 كيلويي!سيب زميني 456/3 كيلو گرمي!كدوي 676 كيلو گرمي!

اسلاید 9: درخت گوجه فرنگي با 20000 گوجه!http://blog.lib.umn.edu/snackeru/greet/2005/12/26/my_familys_trip_to_disney_world.html

اسلاید 10: خيار بزرگ! تخيل يا واقعيت؟The largest cucumber weighed 26.8 kg 59 lb. Largest Sea Cucumber: Members of the genus Stichopus havebeen measured up to 1.3 meters (40 inches) in length

اسلاید 11: 121 كيلو گرم! هندوانه بزرگ 8/268 پوند ! تخيل يا واقعيت؟

اسلاید 12: بزركترين كدو 1502 پاند (676 كيلو گرم) بوده است كه در آمريكا بدست آمده است!

اسلاید 13:

اسلاید 14: 2- ابر پروژه ها

اسلاید 15: 1- هزینه بسیار بالایی دارند (بیش از یک میلیارد دلار).2- مورد توجه افکار عمومی هستند.3- دارای احجام کاری بسیار زیاد می باشند.مانند پروژه های مترو ، نیروگاه ، فرودگاه و ...تعریف ابر پروژه ها :1- تعدد و تنوع نیروی انسانی درگیر در پروژه با توانایی ها، فرهنگها و انگیزه های مختلف2- وجود دیسیپلین های متنوع و لزوم به کارگیری سیستمها و زیر سیستمهای حرفه ای و تخصصی3- پیچیدگی های بسیار در تأمین منابع مالی و گردش مالی بسیار بالا4- احجام بالای مواد، مصالح و تجهیزات مورد نیاز5- تعدد هموندان (ذینفعان) پروژه و احتمالاً تضاد منافع آنها6- وجود اینترفیس (تداخلات) بسیار زیاد بین آیتمهای کاری و لزوم برقراری هماهنگی و یکپارچگی بین اجزاء7- لزوم استفاده از سیستمها و روشها برای کارایی و بهره وری و ایجاد هماهنگی بین مغز افزارها، نرم افزارها و سخت افزارهای متنوع ویژگی های ابر پروژه ها :MegaProjects

اسلاید 16: Name : Kansai AirportLocation : JapanConstruction : 1987-1994Cost : 20 Billion US Dollar

اسلاید 17: Name : Three Gorges DamCountry : ChinaLength : 2335 mHeight : 101 mConstruction : 1994-2012Cost : 39 Billion US Dollar

اسلاید 18: Name : Oresund BridgeLinking Denmark and SwedenLength : 7.845 kmWidth : 23.5 mCost : 30 Billion US Dollar

اسلاید 19: WORLDS   LONGEST BRIDGE Donghai Bridge , China32.5    kilo  meters  

اسلاید 20: MOST   COMPLEX INTER-CHANGE Interstate 10 Highways Interchange……Houston,   Texas.   

اسلاید 21: Name : Channel Tunnel (Manche)One of the seven wonders of the Modern WorldLocation : Between English and FranceConstruction : 1988-1994Length : 50.45 kmCost : 10 Billion Lire15000 Employee (at the Peak)

اسلاید 22: Name : Seikan TunnelDeepest Rail Tunnel in the worldLocation : JapanTrack Length : 53.85 km (23.3 km under sea)Construction : 1971-1988Cost : 3.6 Billion US Dollar at 1988

اسلاید 23: Name : Gotthard Base Tunnel (under Construction)Location : SwitzerlandLength of 57 km and a Total of 153.5 km of TunnelsConstruction : 1993-2016Total Cost : 6.4 Billion US DollarNumber of TBM : 4

اسلاید 24: شروع ساختتعداد ایستگاهطول خطوط متروتعداد خطجمعیت (میلیون نفر)نام شهر1863275408128.5لندن1900297212149.7پاریس19044683712719.3نیویورک19272742921233.2توکیو2000667742.5مشهدمقایسه متروی شهرهای مهم جهان:18632000

اسلاید 25: 3- ضرورت مدیریت ابر پروژه ها بر اساس استانداردهای مدیریت پروژه

اسلاید 26: دلایل ضرورت استفاده از استانداردهای مدیریت پروژه برای مدیریت ابر پروژه هابراساس آمار منتشره سازمان مديريت و برنامه‌ريزي در سال 80 ، متوسط زمان اتمام پروژه هاي ملي در كشور نزديك به 2.22 برابر زمان برنامه‌ريزي شده پروژه‌ها بوده است!زمان اتمام پروژه های ملی :64% عقب تر از برنامه30% طبق برنامه6% زودتر از برنامهبه عنوان مثال تاخیر در بهره برداری از فازهای 5، 6 و 7 روزانه معادل 5 میلیارد تومان ضرر برای کشور بهمراه داشته است !

اسلاید 27: آمار نشان مي دهد در ايران بدليل فقدان نظام جامع مديريت پروژه‌، كشور سالانه متحمل زياني معادل 1650 ميليارد ريال مي‌شود. زيان سال 1379 ناشي از تاخير در راه‌اندازي طرح‌هاي ملي معادل 4600 ميليارد ريال بوده است.متوسط زمان راه‌اندازي طرح‌هاي ملي و سرمايه بر، در حال حاضر هشت سال است. مشکلات پروژه های ملی :54% مشکل طراحی27% اجرای ناقص پروژه28% اشکالات در بهره برداری

اسلاید 28: اهم دلايل تاخير و شكست پروژه‌ها :1- كمبود اعتبارات مالي2- مشكلات و تزاحم هاي قانوني 3- استراتژي ناصحيح اجراي پروژه4- فقدان پيمانكاران و نيروهاي كارآمد و متخصص5- فقدان سيستم مديريت صحيح علميمهمترين دليل تاخير و شكست پروژه ها استراتژي غلط اجراي پروژه، كمبود نيرو هاي كارآمد و متخصص و فقدان سيستم مديريت علمي پروژه‌هاست.

اسلاید 29: 1- برنامه ريزی تفصيلی و به هنگام سازی پیوسته آن با توجه به برنامه مبنای پروژه2- تفکيک پروژه به WBS و فازها 3- تعيين دستاوردها یا موارد قابل تحويل (Deliverables) 4- قابل اندازه گيری کردن پيشرفت پروژه از طریق تعيين مايلستونها (سنگ نشانه ها)5- کنترل پروژه به طور پیوسته با توجه به برنامه، WBS، دستاوردها و مایلستونها6- تعهد انجام کار در کنار تعهد و تقید به سودآوری 7- درگير شدن و دخالت دادن تيم پروژه در برنامه ريزی داخلی8- بررسی ها و بازرسی های منظم و دوره ایدلایل موفقیت پروژه :

اسلاید 30: دلایل موفقیت پروژه (ادامه) :9- ایجاد روحیه مسووليت پذیری در اعضای تیم پروژه10- ایجاد جذابيت کاری در مشاغل و محیط کار11- برقراری ارتباطات موثر با تمامی هموندان اصلی12- راهبری و مدیریت علمی 13- به حداقل رساندن تهديدات (کاهش ریسکهای پروژه)14- طرح ريزی و اجرای سيستم ارزيابی عملکرد و پاداش پرسنل15- اطمينان از حضور موثر و حمايت موثر مديريت ارشد16- توجه و تقویت انگيزه های فردی اعضای تیم پروژه

اسلاید 31: حفظ یکپارچگی پروژهکاهش زمان پروژهکاهش هزینه پروژهافزایش کیفیت پروژهمدیریت موثر ریسکهای پروژهایجاد همزبانی بین تیم پروژه و افزایش بهره وریایجاد درک متقابل بین هموندان و کسب رضایت کارفرما و سایر هموندانمدیریت پروژه بر مبنای فرآیندهاثبات مدیریتی در صورت جابجایی افرادثبت دانش فنی و مدیریتی پروژه مزایای استفاده از استانداردهای مدیریت پروژه برای مدیریت ابر پروژه ها :

اسلاید 32: 4- استاندارد مدیریت پروژه PMBOK

اسلاید 33: تاسيس انجمن مديريت پروژه (PMI)1969طرح ايده مستندسازي تجربيات در قالب استاندارد1976چاپ نتايج تحقيقات انجام شده تحت عنوان PMBOK 1987ارسال كتاب به 10 هزار عضو PMI و بيش از 20 موسسه علمي/حرفه اي و دريافت نظرات آنان1991چاپ و انتشار كتاب A Guide to the project management body of Knowledge1996پذيرش كتاب بعنوان استاندارد مديريت پروژه از طرف ANSI1999اين استاندارد به روز آوري شده است.2000اين استاندارد به روز آوري شده است.2004اين استاندارد به همراه دیگر استانداردهای PMI به صورت یکپارچه به روز آوري شده است.2008تاريخچه استاندارد PMBOK1/23/201834

اسلاید 34: گروه فرآیندها (Process Groups) بر اساس استاندارد PMBOK1/23/201835

اسلاید 35: گروه فرآیندها (Process Groups) بر اساس استاندارد PMBOK1/23/201836

اسلاید 36: يكپارچگيمحدودهزمانهزينهكيفيتمنابع انسانيارتباطاتريسكتداركات حوزه های دانش مدیریت پروژه بر اساس استاندارد PMBOK1/23/201837

اسلاید 37: 1/23/201838فرآيندهاي مديريت پروژه در PMBOK:20084ـ مديريت يكپارچگي پروژه4ـ1 تدوين منشور پروژه4ـ2 تدوين برنامه مديريت پروژه4ـ3 هدايت و مديريت اجراي پروژه4ـ4 پایش و كنترل كارهاي پروژه4ـ5 كنترل يكپارچه تغييرات4ـ6 اختتام پروژه5ـ مديريت محدوده پروژه5ـ1 جمع آوری الزامات5ـ2 تعريف محدوده5ـ3 ايجاد ساختار شکست کار5ـ4 پذیرش محدوده5ـ5 كنترل محدوده6ـ مديريت زمان پروژه6ـ1 تعريف فعاليت‌ها6ـ2 توالي فعاليت‌ها6ـ3 برآورد منابع فعاليت‌ها6ـ4 برآورد مدت زمان فعاليت‌ها6ـ5 تدوين زمانبندي پروژه6ـ6 كنترل زمانبندي7ـ مديريت هزينه پروژه7ـ1 برآورد هزينه7ـ2 بودجه‌بندي هزينه7ـ3 كنترل هزينه8 مديريت كيفيت پروژه8ـ1 برنامه‌ريزي كيفيت8ـ2 تضمین كيفيت8ـ3 كنترل كيفيت9ـ مديريت منابع انساني پروژه9ـ1 برنامه‌ريزي منابع انساني9ـ2 جذب اعضاي تيم پروژه9ـ3 توسعه تيم پروژه9ـ4 مديريت تيم پروژه10ـ مديريت ارتباطات پروژه10ـ1 شناسایی ذینفعان پروژه10-2 برنامه‌ريزي ارتباطات10ـ3 توزيع اطلاعات10-4 مدیریت انتظارات ذینفعان10-5گزارشهای عملكردی11ـ مديريت ريسك پروژه11ـ1 برنامه‌ريزي مديريت ريسك11ـ2 شناخت ريسك11ـ3 تجزيه و تحليل كيفي ريسك11ـ4 تجزيه و تحليل كمي ريسك 11ـ5 برنامه‌ريزي واكنش به ريسك11ـ6 كنترل و پایش ريسك12ـ مديريت برونسپاری پروژه12ـ1 برنامه ریزی برونسپاری12-2 اجرای برونسپاری12-3 اداره قرارداد12-4 اختتام قرارداد

اسلاید 38: حوزه های دانش مدیریت پروژه بر اساس استاندارد PMBOKProject Integration Managementمدیریت یکپارچگی پروژه 1Project Scope Managementمدیریت محدوده پروژه 2Project Time Managementمدیریت زمان پروژه 3Project Cost Managementمدیریت هزینه پروژه 4Project Quality Managementمدیریت کیفیت پروژه 5Project Human Resource Managementمدیریت منابع انسانی پروژه6Project Communication Managementمدیریت ارتباطات پروژه 7Project Risk Managementمدیریت ریسک پروژه 8Project Procurement Managementمدیریت برونسپاری پروژه 9Project Finance Managementمدیریت مالی پروژه10Project Safety Managementمدیریت ایمنی پروژه11Project Environmental Managementمدیریت زیست محیطی پروژه12Project Claim Managementمدیریت دعاوی پروژه1339

اسلاید 39: 5- مطالعه موردی – پروژه خط 2 قطار شهری مشهد

اسلاید 40: پروژه خط 2 قطار شهري مشهدقرارگاه سازندگي خاتم الانبياء (ص) شركت قطار شهري و حومهشهرداري مشهد

اسلاید 41: 5-1- استراتژی های مدیریت پروژه

اسلاید 42: - ارزيابي محیط دروني و بيروني (تهيه ماتريس SWOT)

اسلاید 43: تواناييStrengthكاستيWeaknessفرصت‌هاOpportunities استراتژي SOاستراتژي WOتهديدها Threats استراتژي STاستراتژي WT- تهيه ماتريس SWOT و استراتژي های مدیریت پروژهاستراتژی های مدیریت پروژه

اسلاید 44: استراتژی های کلان مدیریت پروژه :استراتژی های سازماندهیاستراتژی های مالی و مدیریت هزینهاستراتژی های مدیریت منابع انسانیاستراتژی های مهندسیاستراتژی های خریداستراتژی های اجرااستراتژی های مدیریت ذینفعاناستراتژی های حقوقی-قراردادیاستراتژی های کاهش ریسکاستراتژی های HSEاستراتژی های ارتباطی1/23/201845

اسلاید 45: 5-2- نقشه فرآیندها1/23/201846

اسلاید 46: طراحی سیستم مدیریت پروژه47نمودار سازمانیفرآیندهاشرح وظایف و اختیارات1/23/2018

اسلاید 47: فرآیندهای پروژه :1- گروه فرآیندهای مدیریت پروژه2- گروه فرآیندهای محصول گرا (EPC)3- گروه فرآیندهای پشتیبان1/23/201848

اسلاید 48: گروه فرآیندهای مدیریت پروژه :1- مدیریت یکپارچگی پروژه2- مدیریت محدوده پروژه 3- مدیریت زمان پروژه4- مدیریت هزینه پروژه5- مدیریت کیفیت پروژه6- مدیریت ارتباطات پروژه7- مدیریت ریسک پروژه8- مدیریت برونسپاری پروژه9- مدیریت دعاوی پروژه10- مدیریت ایمنی پروژه11- مدیریت بهداشت حرفه ای پروژه12- مدیریت محیط زیست پروژهبراساس استاندارد PMBOK1/23/201849

اسلاید 49: گروه فرآیندهای محصول گرا:1- مدیریت مهندسی2- مدیریت خرید تجهیزات3- مدیریت ساخت ایستگاهها و ابنیه4- مدیریت ساخت مسیر5- مدیریت نصب تجهیزات اختصاصی پروژه6- پیش راه اندازی7- راه اندازی8- بهره برداری آزمایشی9- تستهای پس از تحویل10- آموزش تیم بهره بردار11- اختتام پروژه1/23/201850

اسلاید 50: گروه فرآیندهای پشتیبان:1- مدیریت مالی پروژه2- مدیریت تامین منابع مالی پروژه3- مدیریت منابع انسانی پروژه4- مدیریت تدارکات عمومی پروژه1/23/201851

اسلاید 51: 5-3- نمودار سازمانی پروژه

اسلاید 52: 1- استراتژي ها ، الزامات و سازمان قرارگاه خاتم الانبياء و قرب قائم 2- الزامات قرارداد ( محدوده و خواستهاي كارفرما)3- استراتژي هاي پروژه4- ساختار شکست کار پروژه (WBS) 5- استاندارد مديريت پروژه (PMBOK)6- تجربيات پروژه هاي مشابه داخل كشور7- الگوبرداري از پروژه هاي موفق بين المللي8- جلسات طوفان فکري (Brain Storming) ورودي هاي تدوين نمودار سازماني پروژه531/23/2018

اسلاید 53: نمودار سازماني کلان پروژهProject Top Chart541/23/2018

اسلاید 54: نمودار سازماني معاونت برنامه ریزی و کنترلPlanning and Control Deputy Organizational Chart551/23/2018

اسلاید 55: نمودار سازماني معاونت منابعResource Deputy Organizational Chart561/23/2018

اسلاید 56: نمودار سازماني معاونت مهندسيEngineering Deputy Organizational Chart571/23/2018

اسلاید 57: نمودار سازماني معاونت خريد و نصب تجهيزاتProcurement Deputy Organizational Chart581/23/2018

اسلاید 58: نمودار سازماني معاونت ساخت مسيرRoute Construction Deputy Organizational Chart591/23/2018

اسلاید 59: نمودار سازماني معاونت ساخت ايستگاهها و ابنيهStations and Buildings Deputy Organizational Chart601/23/2018

اسلاید 60: 5-4- برنامه ریزی پروژه بر اساس استاندارد PMBOK1/23/201861

اسلاید 61: برنامه ریزی پروژه بر اساس استاندارد PMBOK:200862خروجی فاز برنامه ریزینام فرآیندحوزه دانش مدیریت پروژهبرنامه مدیریت پروژه4-2- تدوین برنامه مدیریت پروژه4- مدیریت یکپارچگیبیانیه محدوده پروژه5-1- تعریف محدوده5- مدیریت محدودهساختار شکست کار5-2-تدوین ساختار شکست کار5- مدیریت محدودهواژه نامه ساختار شکست کار5-2-تدوین ساختار شکست کار5- مدیریت محدودهخط مبنای محدوده5-2-تدوین ساختار شکست کار5- مدیریت محدوده1/23/2018

اسلاید 62: برنامه ریزی پروژه بر اساس استاندارد PMBOK:200863خروجی فاز برنامه ریزینام فرآیندحوزه دانش مدیریت پروژهفهرست فعالیتها6-1- تعریف فعالیتها6- مدیریت زمانمشخصات فعالیتها6-1- تعریف فعالیتها6- مدیریت زمانفهرست مایلستونها6-1- تعریف فعالیتها6- مدیریت زماندیاگرام شبکه ای زمانبندی6-2- توالی فعالیتها6- مدیریت زمانمنابع برآورد شده برای هر فعالیت6-3- برآورد منابع مورد نیاز6- مدیریت زمانساختار شکست منابع6-3- برآورد منابع مورد نیاز6- مدیریت زمانمدت زمان برآورد شده برای هر فعالیت6-4- برآورد مدت زمان فعالیتها6- مدیریت زمانبرنامه زمانبندی6-5- تدوین برنامه زمانبندی6- مدیریت زمان1/23/2018

اسلاید 63: برنامه ریزی پروژه بر اساس استاندارد PMBOK:200864خروجی فاز برنامه ریزینام فرآیندحوزه دانش مدیریت پروژهبرآورد هزینه فعالیتها7-1- برآورد هزینه ها7- مدیریت هزینهمبانی برآورد هزینه7-1- برآورد هزینه ها7- مدیریت هزینهمبنای عملکرد هزینه7-2- تعریف بودجه7- مدیریت هزینهالزامات سرمایه گذاری7-2- تعریف بودجه7- مدیریت هزینهبرنامه مدیریت کیفیت8-1- برنامه ریزی کیفی8- مدیریت کیفیتمعیارهای کیفی8-1- برنامه ریزی کیفی8- مدیریت کیفیتچک لیستهای کیفی8-1- برنامه ریزی کیفی8- مدیریت کیفیتبرنامه بهبود فرآیندها8-1- برنامه ریزی کیفی8- مدیریت کیفیت1/23/2018

اسلاید 64: برنامه ریزی پروژه بر اساس استاندارد PMBOK:200865خروجی فاز برنامه ریزینام فرآیندحوزه دانش مدیریت پروژهبرنامه منابع انسانی9-1- برنامه ریزی منابع انسانی9- مدیریت منابع انسانیبرنامه مدیریت ارتباطات10-1- برنامه ریزی ارتباطات10- مدیریت ارتباطاتبرنامه مدیریت ریسک11-1- برنامه ریزی مدیریت ریسک11- مدیریت ریسکثبت ریسک11-2- شناسایی ریسک11- مدیریت ریسکبه روز رسانی ثبت ریسک11-3- تجزیه و تحلیل کیفی ریسک11- مدیریت ریسکبه روز رسانی ثبت ریسک11-4- تجزیه و تحلیل کمی ریسک11- مدیریت ریسکبه روز رسانی ثبت ریسک11-5- برنامه ریزی پاسخ به ریسک11- مدیریت ریسکتصمیمات قراردادی مبتنی بر ریسک11-5- برنامه ریزی پاسخ به ریسک11- مدیریت ریسک1/23/2018

اسلاید 65: برنامه ریزی پروژه بر اساس استاندارد PMBOK:200866خروجی فاز برنامه ریزینام فرآیندحوزه دانش مدیریت پروژهبرنامه مدیریت برونسپاری12-1- برنامه ریزی برونسپاری12- مدیریت برونسپاریبیانیه کار بسته های کاری12-1- برنامه ریزی برونسپاری12- مدیریت برونسپاریبسته های اسناد مناقصه/قرارداد12-1- برنامه ریزی برونسپاری12- مدیریت برونسپاری1/23/2018

اسلاید 66: 5-5- ساختار شکست کار(Work Breakdown Structure)1/23/201867

اسلاید 67:

اسلاید 68: 69پروژه خط 2قطار شهري مشهدتأمين، نصب و راه اندازی تجهيزات (P)(شامل تامین، نصب، راه اندازی،لوازم یدکی، آموزش و مستندسازی)ساخت سیویل (C)(شامل تجهیز گارگاه، تامین مصالح و ماشین آلات کلیدی و ساخت)مهندسي (E)

اسلاید 69: مهندسي (E)ابنيهتونل مكانيزهمسيرايستگاههاتونل غير مكانيزه (NATM) تونل کند و پوش وU-Wallپستهای پاساژساختمان و محوطه دپو، پاركينگ و تعميرگاه شماليساختمان مركز فرمانايستگاه A2ايستگاه B2. . .ايستگاه L2خطوط ریلیMain Lineهواکشهای میان تونلیمتروسيستمناوگان و بهره برداریتأمين توانسیگنالینگOCCتجهيزات دپومطالعاتنقشه برداریزمین شناسی و ژئوتکنیکترافیکمحیط زیستاقلیم شناسیتأسیسات شهریتأسيسات روشناییاعلان و اطفاء حریقآسانسور و پله برقیتهویه و دفع دودطرح مسیرتهويه مطبوع فضاهای ایستگاهسه راهی ها و مسیرهای ارتباطیمخابراتAFCخطوط ریلی دپومهندسی ارزشآب و فاضلاب

اسلاید 70: تأمين، نصب و راه اندازی تجهيزات (P)(شامل تامین، نصب، راه اندازی،لوازم یدکی، آموزش و مستندسازی)تأمين توانمخابراتسیگنالینگOCCAFCناوگانتجهیزات دپوتهویه تونلآسانسورپله برقیماشین آلات تعمیرات و نگهداری خطوط ریلی

اسلاید 71: ساخت سیویل (C)(شامل تجهیز گارگاه، تامین مصالح و ماشین آلات کلیدی و ساخت)ابنيهتونل مكانيزهمسيرايستگاههاتونل غير مكانيزه (NATM)تونل کند و پوش و U-Wallپستهای پاساژساختمان و محوطه غیر ریلی دپوساختمان مركز فرمانايستگاه A2ايستگاه B2. . .ايستگاه L2خطوط ریلی دپوخطوط ریلی Main Lineسه راهی ها و مسیرهای ارتباطیهواکشهای ميان تونلي

اسلاید 72: جمع بندیإِنّی ما اَخافُ عَلی اُمَتّی اَلفَقر، وَلکن اَخافُ عَلَیهِم سوءَ تَدبیر‏من از فقر امتم بیم ندارم، آنچه از آن بر امتم بیمناکم، سوء تدبیر است. پیامبر اسلام (ص)