مراقبت بیماری آنفلوانزا

مراقبت بیماری آنفلوانزا

اسلاید 1: 1مراقبت بيماري انفلوانزا

اسلاید 2: 2خلاصه اي درباره بيماري آنفلوانزا انفلوانزا يك بيماري حاد ويروسي دستگاه تنفسي است كه علائم آن شامل : تب ، سردرد ، خستگي، دردبدن ، آبريزش بيني و چشم ، گلودرد و سرفه مي باشد و افراد در هر گروه سني را مي تواند مبتلا كند .بعضي از افراد داراي سن بالا ممكن است دچار تب نشوند .سرفه معمولا ً شديد است و مي تواند زمان طولاني فرد را درگير نمايد ، ولي علائم ديگر غالباً پس از حدود 2 تا 7 روز فروكش مي كنند ، هرچند كه ادامه علائم تا بيش از دو هفته نيز امكان پذير است .موارد بيماري تنها با روشهاي آزمايشگاهي قابل تشخيص ( قطعي ) مي باشند

اسلاید 3: 3احتمال انتقال ويروس از طريق قطرات ريز آلوده كه از طريق عطسه وسرفه به محيط اطراف پخش مي شود به مراتب بيشتر از تماس با ترشحات آلوده بيني است .دفع ويروس از طريق دستگاه تنفس انسان از يك روز قبل از بروز علائم باليني آغاز مي شود و مدت زمان تداوم آن در ارتباط باوضعيت ايمني وسن بيماران مي باشد . بطوريكه در كودكان غيربستري در حدود 7 روز يابيشتر و در بالغين مبتلا به نقايص ايمني غيربستري درحدود 5-4 روز مي باشد و سالخوردگان ساكن سراي سالمندان ويروس را به مدت طولاني تري دفع مي نمايند و اين در حاليست كه شيرخواران بستري در بيمارستانها كه دچار آنفلوانزاي انساني مي باشند ، ويروس را تا 21 روز و افراد دچار سركوب سيستم ايمني هم براي مدت طولاني تري دفع مي نمايند . ويروسهاي موجود در قطرات ريز تا 24 ساعت بعد از انتشار در دماي اتاق ،‌ آلوده كننده باقي مي مانند .

اسلاید 4: 4روند همه گيري آنفلوانزا افزايش تعداد كودكان مبتلا به بيماري تنفسي تب دار، اغلب اولين دليل شروع همه گيري آنفلوانزا در يك جامعه است . اين حالت با ظهور بيماري شبه آنفلوانزايي در بين بالغين ، دنبال مي شود و در مرحله بعد تعداد مبتلايان به پنوموني ، بيماريهاي انسدادي ريوي و نارسايي احتقاني قلب كه به بيمارستان مراجعه مي نمايند ، افزايش مي يابد. عده غائبين مدارس و صنايع افزايش يافته و سرانجام مرگ و مير ناشي از پنوموني و عوارض آنفلوانزاي رو به فزوني مي گذارد . در سالهاي اخير روند آنفلوانزاي پرندگان در انسان به گونه ديگري بوده و مخصوصاً موارد مرگ ناشي از بيماري ، بدون وجود زمينه خاصي حادث گرديده است .

اسلاید 5: 5منبع: سايت زيرhttp://www.cdc.gov/flu/protect/keyfacts.htm

اسلاید 6: 6 اقدام در همه گيري ها اقداماتي كه طي طغيان ها ، همه گيري ها و پاندمي هاي بيماري بايد انجام داد   ارتقاء آگاهي هاي بهداشتي مردم·  واكسيناسيون گروههاي در معرض خطر · تجهيز بيمارستان ها از نظر نيروي انساني ، دارو و امكانات لازم تجويز داروهاي ضد ويروس آنفلوانزا به كاركنان بيمارستانها به منظورجلوگيري از بروز بيماري در آنها

اسلاید 7: 7بدلايل زير مراقبت از آنفلوانزا حائز اهميت است :- غير قابل پيش بيني بودن وقوع اپيدمي آنفلوانزا- سرعت انتشار بسياربالا- عوارض ومرگ ومير بخصوص در گروههاي درمعرض خطر- انواع حيواني آن قابل سرايت به انسان مي باشد.- ايجاد سوشهاي جديد ويروسي كه سيستم ايمني انسان نسبت به آن حساس است .- عواقب گسترده اجتماعي و اقتصادي بدنبال اپيدمياين مسائل لزوم هوشياري سيستم مراقبت بهداشتي و تداكارت لازم براي مقابله با اپيدمي راتوجيه مي نمايد

اسلاید 8: 8برنامه كلي سازمان جهاني بهداشت در خصوص بيماري انفلوانزا:رسالت برنامه كلي سازمان جهاني بهداشت عبارت است از:1-    كمك به كاهش موارد مرگ و بيماري ناشي از اپيدمي هاي ساليانه انفلوانزا2-    آماده سازي جهاني جهت پاندمي آينده انفلوانزا ديدگاه سازمان جهاني بهداشت براي مراقبت و كنترل بيماري انفلوانزا شامل موارد زير مي باشد:1-انجام مراقبت موثر و بموقع بيماري انفلوانزا در تمامي نواحي دنيا2-هماهنگي و تركيب مناسب آنتي ژنيك و ژنتيك واكسن انفلوانزا و تيپهاي ويروسي انفلوانزاي در گردش3-استراتژيهاي موثر كنترل و مبارزه ملي با انفلوانزا4ساخت و در دسترس بودن واكسن قبل از همه گيري و در حين آن

اسلاید 9: 9مراقبت آنفلوانزا براي گزارش به موقع و ارزيابي گونه هاي جديد ويروس آنفلوانزا ضروري مي باشد. گزارش سريع موارد براي تههيه واكسن سالانه ميتواند بيماري را در گوه هاي اسيب پذير جامعه كاهش دهدهدف كلي برنامه:آمادگي در مقابله با وقوع اپيدمي ها و پاندمي احتمالي و كاهش موارد ابتلا و عوارض ناشي از آنفلوانزا

اسلاید 10: 10اهداف برنامهشناخت الگوي اپيدميولوژيك بيماريشناسايي جامعه حساس به بيماريشناخت انواع و زير گونه هاي جديد ويروس آنفلوانزاتقويت و بهبود اطلاع رساني عموميآمادگي سيستم مراقبتي و بهداشتي كشور براي مقابله با بيماريجلوگيري از گسترش و انتشار سريع بيماري

اسلاید 11: 11استراتژي هاي برنامهآموزش و اطلاع رساني ( عمومي و تخصصي)برقراري نظام مراقبت بيماريتامين واكسن و دارووبهبود و تقويت نظام آزمايشگاهيهمكاري و انجام پژوهش هاي عملي- كا بريديتامين و توسعه ي منابع مالي و نيروي انساني

اسلاید 12: 12 تعاريف پيشنهادي بيماري در سيستم مراقبت : تعريف مورد باليني انفلوانزا: هر فرد با شروع ناگهاني تب بيشتر از 38 درجه سانتيگراد و سرفه يا گلودرد در صورتيكه تشخيص ديگري مطرح نباشد . ( علايم خستگي – سفتي گردن – لرز – ضعف – درد عضلاني – قرمزي مخاط – تماس با فرد مشكوك به آنفلوانزا در تعدادي از كشورها جزو علائم تعريف شده است ) . معيارهاي آزمايشگاهي تشخيص : جداسازي ويروس : بوسيله سواب يا آسپيره كردن ترشحات گلو و حلق از شخص مشكوك يا گزارش مستقيم آنتي ژن سرولوژي : افزايش چهار برابر تيتر آنتي بادي بين نمونه اول و آخر سرم طبقه بندي مورد : مورد مشكوك (Suspected case): فردي كه باتعريف مورد باليني مشاهده مي شود .مورد تأئيد شده (confirmed case): فردي كه با تعريف مورد باليني مشاهده و بوسيله آزمايشگــاه تــأئيد شده است .

اسلاید 13: 13 اهداف عمده مراقبت :1-گزارش دهي فوري اپيدمي به منظور انجام اقدامات بهداشتي مناسب مشتمل بر واكسيناسيون گروههاي در معرض خطر و پر خطر و انجام اقدامات كنترلي و پيش بيني امكانات و سرويسهاي درماني مورد نياز2-مشخص نمودن ماهيت اپيدمي3-مشخص و جداكردن ويروس انفلوانزاي در چرخش به منظور تهيه واكسن جديد4-ارزيابي نهايي اپيدمي و مسائل و مشكلات بهداشت عمومي همراه با اپيدميو در اين راستا سيستم مراقبت انفلوانزا بايد اطلاعات زير را جمع آوري نمايد:1-پيدا كردن زمان و مكاني كه ويروس در چرخش است.2-مشخص كردن نوعي از انفلوانزا كه در چرخش است.3-گزارش كردن تغييراتي كه در ويروس حاصل شده است.4-رديابي موارد ابتلا به انفلوانزا5-اندازه گيري تاثير انفلوانزا در مرگهاي اتفاق افتاده

اسلاید 14: 14انواع مراقبت : 1-سيستم مراقبت اپيدميولوژيك : گزارش هفتگي جاري سطوح شبكه خدمات بهداشتي و درماني به سطح مركزي جمع آوري اطلاعات از كليه و منابع اطلاعاتي(بيمارستانهاي دولتي و خصوصي- مطب ها-اورژانسها-آزمايشگاهها-ادارات آمار حياتي(اداره متوفيات) 2-سيستم مراقبت پزشكان ديده ور انفلوانزا: گزارش موارد مشكوك ياتأئيد شده بوسيله پزشكان عمومي و متخصصين (عفوني – داخلي – اطفال )‌: در اين روش پزشكان تعداد كل بيماران خود را و تعداد بيماران مشكوك به انفلوانزا را بر اساس گروه سني گزارش مي نمايند.3-سيستم مراقبت آزمايشگاهي :گزارش موارد تأئيدشده بوسيله آزمايشگاه ( سيستم مراقبت ويروس انفلوانزا)4- سيستم مراقبت موارد مرگ: مقايسه تعداد كل مرگهاي ثبت شده با تعداد مرگهاي ناشي از پنوموني يا انفلوانزا (مرگهايي كه پنوموني يا انفلوانزا بيماري زمينه اي بوده و يا علت مسبب مرگ بوده اند.)5- سيستم مراقبت غيبت از كار: در ادارات بزرگ و داراي كارمندان زياد(حداقل 100 كارمند) و در مدارس و اماكن تجمعي كاربرد دارد و عبارت است از غيبت ناشي از بيماري حداقل بمدت 3 روز متوالي 6- سيستم مراقبت بين المللي :‌ اطلاعات تزايدي هفتگي موارد تأئيد شده آنفلوانزا از كشورها به WHO ارسال مي شود .در برنامه جهاني مراقبت انفلوانزا كه از 1948 شروع گرديده است 110 مركز ملي در 83 كشور دنيا فعاليت دارند و 4 مركز همكار مرجع در اين برنامه عبارتند ازآتلانتا (امريكا)-لندن(انگليس)-ملبورن(استراليا)-توكيو(ژاپن)

اسلاید 15: 15ب ـ سيستم مراقبت غيبت از مدرسه :( درصورت اعلام آمادگي توسط دانشگاه و آموزش وپرورش اين سيستم فعال مي گردد) . سيستم مراقبت غيبت از مدرسه با توجه به متراكم بودن و بالا بودن جمعيت تحت پوشش در مدارس كشور با همكاري وزارت آموزش وپرورش وگزارش تعداد موارد غيبت دانش آموزان توسط مراقبت بعمل آمده از طريق مربيان بهداشت اعمال خواهد گرديد . ( مدارسي كه داراي مربي بهداشت باشند در اين سيستم همكاري خواهند نمود )‌.

اسلاید 16: 16ج- سيستم مراقبت موارد مرگ بيمارستاني : سيستم مراقبت موارد مرگ در بيمارستانها نيز فعال شده و اقدام به گزارش تعداد موارد مرگ ناشي از آنفلوانزا و ساير عوارض مرتبط با بيماري آنفلوانزا خواهند نمود .

اسلاید 17: 17اهداف مراقبت آنفلوانزاي پرندگان در انسان 1- پيگيري موارداحتمالي آلودگي در انسان و هوشيار كردن نظام بهداشتي 2- انجام اقدامات لازم بلافاصله پس از بروز در پرندگان 3-پيگيري احتمال تغيير روند انتقال آنفلوانزاي H5 /A ( آنفلوانزاي A ، H5 N1 ) از انسان به انسان 4- انجام به موقع اقدامات پيشگيرانه بوسيله واكسن و دارو 5- رعايت اصول محافظتي در كاركنان شاغل در مرغداريها 6- ثبت و گزارش موارد مشكوك انساني 7- درمان موارد مشكوك انساني

اسلاید 18: 18آنفلوانزاي پرندگان و اهميت انتقال آن به انسانبه نظر مي رسد كليه پرندگان نسبت به اين بيماري حساس بوده ولي ميزان حساسيت آنها ممكن است متفاوت باشد . طيف علائم باليني مربوطه درپرندگان مختلف متفاوت بوده قادر به ايجاد بيماري خفيف تا بسيارشديد ، مسري و كشنده مي باشد . شكل شديد و كشنده بيماري ، داراي شروع ناگهاني بوده ازشدت بالايي برخوردار است و سريعاً‌ منجر به مرگ مي‌شود به طوري كه ميزان مرگ ناشي از آن در حدود 100% مي باشد . همچنين مشخص شده است كه ماكيان دريايي و مخصوصاً‌ اردك هاي وحشي ، مخازن طبيعي اين ويروس ها بوده در مقابل ابتلاء به بيماري حاصله ، شديداً مقاومند و از طرفي ماكيان هاي اهلي و از جمله مرغ ها و بوقلمون ها بويژه در مقابل اشكال همه گير و سريعاً كشنده بيماري ، حساس مي باشند

اسلاید 19: 19 لازم به تأكيد است كه تماس مستقيم يا غير مستقيم پرندگان اهلي با پرندگان مهاجر آبزي ، يكي از علل شايع وقوع همه‌گيري آنفلوانزا در بين پرندگان اهلي به حساب مي آيد و مراكز فروش پرندگان زنده نيز نقش مهمي در انتشار همه گيري، ايفا مي نمايند انفلوانزاي حيواني در اكثر گونه هاي پرندگان و اسب و خوك و بسياري از پستانداران مشاهده مي شود ولي بجهت امكان پرواز و سوشهاي ويروس انفلوانزاي مشاهده شده در پرندگان، انفلوانزاي پرندگان داراي اهميت خاص مي باشد. انفلوانزاي پرندگان مي تواند در اكثريت گونه هاي پرندگان روي دهد. پرندگان آبي(وحشي و اهلي) مخازن طبيعي و عمده ويروسهاي انفلوانزا هستند.پرندگان وحشي معمولا بدون علامت مي باشند

اسلاید 20: 20همه گيري ها

اسلاید 21: 21آنفلوانزا از جمله بيماريهاي تهديد كننده جدي سلامتي با عواقب گسترده اقتصادي مي باشد.بزرگترين فاجعه در زمان همه گيري جهاني اتفاق مي افتد كه يك زير گروه جديد ويروس آنفلوانزا قابليت انتقال از فردي به فرد ديگر را داشته باشد تاريخچـــه عالم گيــــري قبلي و تهديــد هاي عالمگير نشان داده كه زيرگروه هاي ويروس آنفلوانزا A در دوره هاي زماني معيني ظاهر نشده انددر برنامه ريزي براي عالم گيري ها بايستي احتمال گسترش بسيار وسيع عالم گيري از كانون اوليه فعاليتش به علت افزايش مسافرت هاي بين المللي مد نظر باشند .

اسلاید 22: 22.به هنگام همه گيري هاي گسترده ، بيماري شديد و مرگ ابتدا در افراد مستعد ، سالخوردگان ، افراد دچار بيماري هاي قلبي ، تنفسي ، كليوي ، متابوليك ، كم خوني و ضعف ايمني اتفاق مي افتد .نسبت كل مرگ ها بعلت ذات الريه ، در هر فصلي از سال در همه گيري هاي مختلف بر اساس نوع ويروس آنفلوانزاي ايجاد كننده همه گيري متفاوت مي باشد .در اين همه گيري ها گاه بيش از 000/20 نفر در ابتلا به عفونت با آنفلوانزا از بين مي روند و ده ها هزار نفر بستري مي شوند .از اين ميزان مرگ و ميرها حدود 80 تا 90 درصد مربوط به افراد بالاي 65 سال مي باشد.ميزان مرگ در حدود 5/0 تا 1 در هزار بيمار مبتلا به انفلوانزا گزارش گرديده است.

اسلاید 23: 23خوش خيم ترين عالم گيري وقتي بود كه نوع ويروس A(H1N1) سال 1950 ، به دليل نامعلوم مجدداً در سال 1997 ظاهر شد و اكثر كودكان و نوزادان را تحت تأثير قرار داد. ولي افزايش مرگ ومير به دنبال نداشت.حتي در زمانيكه بروز انفلوانزا كم بوده انفلوانزا باعث 4000-3000 مورد مرگ در سال در انگليس گرديده است. در فاصله سالهاي 1972 تا 1995 در 5 اپيدمي بالغ بر 20000 مورد مرگ روي داده است و بيش از 90 درصد اين مرگها در افراد مسن بوده است. تقريبا ساليانه 110000 مورد بستري مرتبط با بيماري انفلوانزا در امريكا صورت مي پذيرد.

اسلاید 24: 24بنابراين بطور كلي اقدامات لازم جهت دوره هاي همه گيري هاي جهاني و در فواصل دوره ها به شرح زير مي باشد : 1-مراقبت آنفلوانزا 2-ارزيابي گسترش عفونت 3-توليد ، انتقال و توزيع واكسن 4- درمان موارد عفوني و عوارض ناشي از آن 5-آموزش عمومي در خصوص پيشگيري از عفونت ، چگونگي همه گيري واپيدميولوژي بيماري آنفلوانزا و سنجش ميزان پذيرش عمومي 6-تدارك مقرراتي مبني بر سبك زندگي اجتماعي

اسلاید 25: 25در بين انواع ويروسهاي آنفلوانزا ، نوع A آن قابليت ايجاد زيرگروههاي جديد را دارد و اين نوع ويروس علاوه بر انسان توانايي ايجاد بيماري در برخي حيوانات از جمله پرندگان و اسب ها را نيز دارد .انواع B,C ويروس آنفلوانزا تنها در انسان قابليت ايجاد بيماري دارند .پاندميهاي جديد از ويروسهاي پرندگان آبي (بطور عمده اردكها) ناشي شده است.به نظر مي رسد قابليت ايجاد يك زيرگروه جديد ويروس آنفلوانزاي نوع A ريشه در توانايي آن در ايجاد بيماري در حيوانات دارد و تركيبات ژنتيكي جديد در حيوانات ميزبان منجر به ايجاد زيرگروههاي جديد ويـــروس با ويژگيهــاي خاص خود ميگردد و اين پديده‌اي است كه جابجايي آنتي ژنتيك (Antigentic shift) نام دارداز آنجائيكه سيستم ايمني جمعيت هاي انساني توانايي مقابله با اين ويروس جديد را ندارند عفونت با سرعت بسيار زيادي گسترش يافته و در مدت زمان كوتاهي مي تواند منجر به همه گيري جهاني گردد .

اسلاید 26: 26 مورتاليتي و موربيديتي همه گيري جهاني آنفلوانزا ، صدمات بسيار بالاي اجتماعي و اقتصادي بدنبال دارد . بر اساس نظريات كارشناسان سازمان جهاني بهداشت در جريان پاندمي بالغ بر 25 درصد افراد جامعه بيمار خواهند گرديد.

اسلاید 27: 27غفلت از اپيدميولوژي و تغييرات بيماريها صدمات جبران ناپذيري بر جامعه انساني و سلامت آحاد جامعه وارد خواهد نمود.

اسلاید 28: 28واكسن آنفلوانزا

اسلاید 29: 29واكسن آنفلوانزا بيش از 60 سال است كه در دسترس است. اثر بخشي ان در كاهش بستري و مرگ به خوبي ثابت شده است..واكسن ساليانه براساس سوش هاي غالب شناخته شده همان سال تهيه مي شود. پس ذخيره كردن واكسن براي چندين سال منطقي نمي باشد . واكسن توليد شده براي همه نقاط دنيا به يك اندازه در دسترس نيست..

اسلاید 30: 30موارد منع مصرف :افرادي كه به تخم مرغ حساسيت دارند. (زيرا اين واكسن از ويروس هاي رشد يافته در محيط تخم مرغ تهيه مي شود.)افرادي كه در موارد قبلي تزريق به اجزاي واكسن حساسيت داشته اند.بيماران تب دار (بالاتر از 38 درجه ساتي گراد)افراد مبتلا به سندرم گيلن باره

اسلاید 31: 31Inactivated Influenza Vaccine ScheduleAgeGroup6mo-4yrs4-12 yrs13 yrs and olderDose0.25 ml0.50 ml0.50 mlNo.Doses1 or 21 or 21Trivalentو Intramuscularيك دوز واكسن در تمامي حالات به استثناء كودكان كافي مي باشد.در كودكاني كه قبلاً عليه آنفلوانزا واكسن نزده اند، بايستي دو نوبت واكسن به فاصله چهارهفته دريافت نمايند.

اسلاید 32: 32 عوارض جانبي واكسن: شايع‌ترين عارضه جانبي واكسن سوزش در ناحيه تزريق واكسن مي‌باشد. در 12درصد موارد قرمزي و اندوراسيون (سفتي) موضعي و حالت كسالت و درد عضلاني (به مدت1-2 روز) مشاهده مي‌شود. 1تا 20 درصد موارد بدنبال واكسيناسيون تب و علايم عمومي ايجاد مي‌شود كه 8 تا 12 ساعت پس از تزريق به حداكثر شدت خود مي‌رسد. واكسيناسيون مادر منعي براي شيردهي به نوزاد نيست.

اسلاید 33: 33اثر بخشي واكسن :واكسيناسيون 90-70 % در پيشگيري موثر است و از عوارض شديد و مرگ و مير بيماري پيشگيري كرده و موارد بستري را تا 50 % كاهش مي دهد.. حدود دو هفته طول ميكشد تا پاسخ محافظتي آنتي بادي پس از واكسيناسيون در بدن حاصل شود.از انجايي كه توليد واكسن محدود است بايستي مطابق انديكاسيون تجويز شود.

اسلاید 34: 34

اسلاید 35: 35

اسلاید 36: 36

اسلاید 37: 37

اسلاید 38: 38اشكال واكسندو نوع واكسن شامل واكسن حاصل از ويروسهاي كشته شده يا غير فعال ( تزريقي) و ويروسهاي زنده ضعيف شده به شكل اسپري بيني در دسترس است.

اسلاید 39: 39به طور كلي واكسن آنفلوانزا براي گروه هاي در معرض خطر (كه ابتلا به آنفولانزا در آنان عواقب سنگين تري دارد) و گروه هاي در معرض تماس (كه به دليل مشاغل خاص، بيشتر در معرض ابتلا به بيماري قرار دارند) تجويز مي شود.

اسلاید 40: 40 افراد در معرض خطر: بيماران ضعيف و ناتوان سالمندان(افراد بالاي 60 سال) ساكنين آسايشگاه ها و كاركنان آن بيماران مبتلا به بيماري هاي مزمن(ريوي، قلبي عروقي، كليوي، متابوليك) كاركنان حرفه هاي پزشكي و بهداشتي بخصوص افراد در تماس مستقيم با بيمار خانم هاي بارداري كه سه ماهه دوم و سوم حاملگي آنان مقارن با فصل شيوع آنفلوانزا مي باشد. كودكان و نوجوانان 6 ماهه تا 18 ساله اي كه تحت درمان طولاني مدت با آسپرين مي باشند. مراقبين و ساير اعضاء خانواده بيماراني كه جزو گروه در معرض خطر به حساب مي آيند. كودكان 6 تا 23 ماه بيماران مبتلا به نقص سيستم ايمني يا بيماراني كه داروهاي تضعيف كننده سيستم ايمني (ايمونوساپرسيو)مصرف مي كنند.

اسلاید 41: 41افراد در معرض تماس: شاغلان مراكز بهداشتي درمانينيروهاي درماني خدمت دهندهاعضاي خانواده افراد در معرض خطر( كودكان)شاغلان اورژانس ها

اسلاید 42: 42روش و ميزان تجويز:واكسن به صورت زيرجلدي يا عضلاني عميق(ناحيه عضله دلتوئيد در بزرگسالان و ناحيه قدامي جانبي ران در كودكان تا زير 2 سال) تزريق مي شود. تزريق يك دوز واكسن آنفلوانزا در تمامي موارد به استثنا كودكان كافي است .در كودكاني كه قبلا عليه آنفلوانزا واكسن نزده اند.فاصله واكسيناسيون تا ايجاد ايمني در بدن حدود 2 هفته طول مي كشد. فواصل تزريق واكسن به فاصله 6-4 هفته مي باشد.

اسلاید 43: 43نگهداري واكسن : در دماي 2 تا 8 درجه سانتي گراد در طبقه مياني يخچال و به دور از نور و انجماد نگهداري مي شود.عوارض واكسن : قرمزي ، سفتي موضعي و احساس سوزش در ناحيه تزريقحالت كسالت و درد عضلاني به مدت 2-1 روزتب و علايم عمومي 12-8 ساعت پس از تزريقواكنش هاي حساسيتي شديدسندروم گيلن باره (كمتر از يك تا دو مورد در يك ميليون نفر)