منحنی های بقای سلول
اسلاید 1: منحنی های بقای سلول:یک منحنی بقا رابطه ی بین دز تشعشع و نسبت بقای سلول ها را توصیف می کند. سلول های متمایز مانند سلول های عصب وعضله مرگ سلول: توانایی کاری یا اجراییسلول های بنیادین سیستم خونساز یا پوشش روده ای: از دست دادن قابلیت تقسیم سلولی به طور نامحدود مرگ سلول اهمیت ویژه ای در پرتو درمانی تومورها دارد. برای ریشه کن کردن یک تومور تنها لازم است سلول ها به مفهومی کشته شوند که قادر به تقسیم و رشد بیشتر و توسعه بدخیمی نباشد.
اسلاید 2: مرگ برای بیشتر سلولها در حالی که برای تقسیم تلاش می کنند یعنی مرگ میتوزی مکانیزم غالبی پس از تابش گیری است. برای برخی سلول هامرگ سلولی برنامه ریزی شده یا آپوپتوز حائز اهمیت است.به طور کلی برای مختل کردن فعالیت سلولی در سیستم های غیر قابل تقسیم به دزی حدود Gy 100(rad 10000) نیاز است. برعکس دز کشنده متوسط برای از دست دادن قابلیت تقسیم معمولاً کمترازGY2 یا rad200 است.
اسلاید 3: منحنی بقا در شرایط in Vitroتوانایی یک سلول تنها برای رشد به صورت یک کلونی بزرگ دلیل واضحی برای حفظ قابلیت تولیدمثل به وسیله ی آن سلول است. از دست دادن این قابلیت به عنوان تابعی از دز تشعشع با منحنی بقا نشان داده می شود.با روش های جدید کشت سلول می توان نمونه ای از یک تومور یا بسیاری از بافت سالم تجدید شونده را برداشت. به قطعه های کوچکتر خرد کرده با استفاده از آنزیم تریپسین که غشای سلول را هضم می کند یک سوسپانسیون سلولی تهیه کرد. اگر سلول ها در ظرف در محیط مناسب کشت و در شرایط آسپتیک در دمای 37 درجه نگه داری شوند. با چسبیدن به کف ظرف ضمن رشد تقسیم میشوند. کشتها هر چند روز یک بار باید تجدید شوند.
اسلاید 4: ترپیسین باعث هضم اتصالهای سلولی و جدا شدن سلولها از یکدیگر در کف ظرف کشت می شود. تعداد سلول ها را در واحد حجم سوسپانسیون با یک هماسیتومتر شمارش می کنند. ظرف به مدت 2 تا 3 هفته در گرمخانه نگه داری می شود. هر سلول به دفعات تقسیم می شود و یک کلونی تشکیل می دهد.PE = Plating efficiencyبازده کشت: درصد سلول های کشت شده ای است که کلونی تشکیل داده اند.
اسلاید 5: شکل منحنی بقا:1- برای ذرات آلفا یا نوترونهای کم انرژی (high LET) منحنی پاسخ- دز خطی است (یعنی بقا تقریباً تابعی نمایی از دز می باشد) و منحنی بقا فقط با یک متغیر توصیف می شود: شیب منحنی2- دز در مقیاس خطی و نسبت بقا در یک مقیاس لگاریتمی رسم می شود.در دزهای کم برای پرتو یونساز پراکنده (Low LET) مانند اشعه x منحنی بقا به صورت خطی در شروع و با شیب اولیه پایان می یابد. نسبت بقا تابعی نمایی از دز است.در دزهای بالاتر منحنی تابعی نمایی می شود. این خمش تا حدود چند صد راد توسعه می یابد.
اسلاید 6: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com6
اسلاید 7: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com7
اسلاید 8: مدل خطی- درجه 2 مدل انتخابی برای توصیف منحنی بقا است این مدل مهم ترین رابطه در مورد استفاده برای توصیف آسیب های کروموزومی از نوع تبادل که نتیجه یک اندرکنش بین دو شکست جداگانه است می باشد. فرض مدل خطی درجه 2 آن است که اشعه به دو صورت موجب مرگ سلول می شود:متناسب با دزمتناسب با مربع دزطبق این مدل: ، S نسبت سلول های زنده یک دز و ∝ و βضرایب ثابت هستند.
اسلاید 9: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com9
اسلاید 10: مرگ میتوزی و اپوپتوزیرخداد اپوپتوز به عنوان روشی در مرگ سلولی ناشی از تشعشع وابستگی زیادی به نوع سلول دارد. سلول های لنفوئیدی و خونساز به ویژه پس از تابش گیری مستعد مرگ سلولی سریع ازطریق اپوپتوز می باشند. بقای سلولی تابعی نمایی از دز است. در این حالت منحنی بقا در مقیاس لگاریتمی فاقد شانه ی اولیه و به صورت خط راست است. متداولترین شکل مرگ سلولی ناشی از تابش گیری، مرگ میتوزی است.سلول ها حین تلاش برای تقسیم به دلیل وجود کروموزومهای آسیب دیده می میرند و ممکن است مرگ در اولین تقسیم یا تقسیم های بعدی پس از تابش گیری روی دهد.
اسلاید 11: برای بعضی از سلول ها (مانند سلول های CHO و 79V در کشت) رخداد مرگ میتوزی پس از تابش گیری پدیده ای غالب است. در این صورت بقای سلول تابعی درجه 2 از دز است. یعنی منحنی بقا دارای شانه ی اولیه است.منحنی بقای سلول های هیلا در کشت تابش دیده از اشعه ی x:- اولین منحنی بقا در شرایط in Vitro برای سلول های پستانداران تابش دیده شده با اشعه x در شکل زیر به نمایش درآمده است.
اسلاید 12: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com12
اسلاید 13: در منحنی بقا تمام سلول های پستانداران تابش دیده با اشعه ی x مورد مطالعه سالم یا بدخیم یک شانه اولیه وجود دارد که متعاقب آن در مقیاس خطی لگاریتمی منحنی خطی می شود. اندازه ی شانه اولیه بسیار متغیر است، برای بعضی از رده های سلولی ظاهراً منحنی بقا به طور پیوسته انحنا پیدا می کند. در این حالت رابطه ی خطی 2 برازش بهتری برای منحنی بقاست و عدد n مفهومی ندارد. D0 منحنی های بقای اشعه ی x برای بیشتر سلول های کشت شده در in Vitro در محدوده ی 100 تا 200 راد است.سلول های گرفته شده از بیماران با سندرم های مستعد سرطان مانند آتاکسی تلانژکتیازی (AT) است این سلول ها به پرتوهای یونساز بسیار حساسند و D0 آنها برای اشعه ی ایکس حدود 50 راد است.
اسلاید 14: شکل منحنی بقا و مکانیزم مرگ سلول: سلول های پستانداران کشت شده در شرایط in Vitro به طور قابل ملاحظه ای از نظر حساسیت به مرگ آوری تشعشع متفاوت است.منحنی های بقا برای سلول های تومور موش (EMT6) و شش رده ی سلولی با منشا تومور انسانی نشان داده شده است. سلول های EMT6 مقاوم ترین سلول ها می باشند. سلول های گلیوبلاستومای انسان در محدوده نزدیک به آن قرار می گیرد. دو رده سلولی نوروبلاستوما بیشترین حساسیت را نشان می دهند.مشابهت حساسیت سلول های میتوزی همه این رده های سلولی، یافته قابل توجهی است. اهمیت این امر آن است که اگر کروموزومها در طی میتوز متراکم شوند همه رده های سلولی حساسیت پرتوی مشابهی را با محتویات DNA نشان می دهند.
اسلاید 15: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com15
اسلاید 16: اما در انترفاز حساسیت پرتوی به دلیل شکل های مختلف DNA متفاوت خواهد بود.پلکانی شدن اختصاصی مبین مرگ سلولی اپوپتوز است که طی آن DNA به قطعه های مجزا از هم شکسته می شود. با مقایسه ی شکل های الف و ب به وضوح می توان به وجود رابطه ی نزدیک بین حساسیت پرتوی و اهمیت اپوپتوز پی برد. در رده های سلولی بسیار مقاوم به پرتو که در منحنی بقایشان از شانه بزرگی برخوردارند نشانه ای از اپوپتوز دیده نمی شود. اما در رده های نردبانی شدن DNA به عنوان نشانه ای از رخداد اپوپتوز دیده می شود.افزایش وضوح نردبانی شدن با افزایش حساسیت پرتوی با اندازه ی شانه منحنی بقای کوچک و کوچکتری مطابقت دارد.
اسلاید 17: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com17
اسلاید 18: اساساً مرگ میتوزی از ناهنجاری های کروموزومی از نوع تبادل ناشی می شود. بنابراین منحنی بقای سلول ناشی از آن در مقیاس نیمه لگاریتمی خمیده و دارای شانه ی اولیه بزرگی است. مرگ اپوپتوزی از مکانیزم هایی که هنوز به درستی شناخته نشده اند ناشی می شود. اما منحنی بقای حاصل از آن ظاهراً در مقیاس نیمه لگاریتمی خط مستقیم است یعنی بقا تابعی نمایی از دز 1 می باشد.اگر چه برای برخی از رده های سلولی مرگ میتوزی و برای برخی دیگر اپوپتوزیس فرآیندی مناسب است رده های سلولی بسیاری نیز بین این دو رده قرار می گیرند، به عبارت دیگر پس از تابش اشعه هم مرگ میتوزی و هم اپوپتوزی با نسبت های متغیری رخ می دهد.
اسلاید 19: S نسبت سلول های زنده پس از دز D و ∝ و β نسبت مرگ سلولی از مرگ اپوپتوزی و مرگ میتوزی می باشند.منحنی بقای موثر برای رژیم چند جلسه ای: استفاده از رژیم های چند جلسه ای عمدتاً در پرتودرمانی بالینی کاربرد دارد.
اسلاید 20: اگر دز تشعشع در دفعات به طور مساوی و مجزا از هم داده شود به گونه ای که بین تابش ها زمان کافی برای ترمیم آسیب زیر کشنده وجود داشته باشد منحنی بقای دز موثر تابعی نمایی از دز می شود. شانه ی منحنی بقا به تعداد دفعات تابش تکرار می شود. منحنی بقای موثر خط مستقیمی از نقطه ی شروع منحنی بقای دز تنها مطابق با دفعات دز روزانه D0 منحنی بقای موثر (عکس شیب) به عنوان دز مورد نیاز برای کاهش نسبت بقای سلول های زنده تا 37% تعریف شده است. سلول هایی با منشا انسان از مقداری ترکیب cgy300 برخوردار می باشند. این مقدار متوسط و به طور قابل ملاحظه ای برای انواع تومورهای مختلف متغیر است.
اسلاید 21: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com21
اسلاید 22: حساسیت پرتوی سلول های پستانداران در مقایسه با میکروارگانیزم ها سلول های پستانداران در مقایسه با میکروارگانیزمها بسیار حساس تر است. باکتری اشرشیاکولی و مخمر به تشعشع بسیار مقاومند و مقاوم ترین آنها میکروکوکوس رادیو جوران است که هیچ نشانه ای از مرگ سلولی را حتی پس از دریافت 100000 راد نشان نمی دهد.
اسلاید 23: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com23
اسلاید 24: اهنگ دزباکاهش اهنگ دزوافزایش زمان تابش اثربیولوزیکی دزمعینی ازاشعه به طورکلی کاهش می یابداثراهنگ دزکه درپرتودرمانی حایزاهمیت است ناشی از ترمیم اسیب زیر کشنده می باشداین ترمیم طی تابش گیریهای طولانی روی می دهد.6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com24
اسلاید 25: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com25
اسلاید 26: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com26
اسلاید 27: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com27
اسلاید 28: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com28
اسلاید 29: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com29
اسلاید 30: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com30
اسلاید 31: 6/16/2018Free Template from www.brainybetty.com31
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.