منطق اکتشاف علمی

منطق اکتشاف علمی

اسلاید 1: منطق اکتشاف علمی تهیه کننده :فاطمه نظری ارشد فلسفه تعلیم و تربیت درس منطق جناب آقای دکتر شمشیری بسم الله الرحمن الرحیمدر نزد اهل علم هیچ چیز مهمتر از تاریخ علم و منطق اکتشاف ,یعنی شیوه ی برملا ساختن خطاها,بهره جستن از فرضیه ها و قوه ی خیال,و نحوه ی التزام به امتحانها نیستلرد اکتن

اسلاید 2: پوپر کیست؟سال رویداد تولد 1902 1925 تاسیس موسسه ت.ت 1928 اخذ مدرک دکترا آغاز کار تدریس 1937 1964 دریافت لقب سر وفات 1994بگذارید نظریه ها به جای انسانها بمیرند

اسلاید 3: آثار پوپرفلسفه علم: منطق اکتشاف علمی شناخت عینی,برداشت تکاملی حدس ها و ابطال ها,رشد شناخت علمیفلسفه سیاسی: جامعه باز و دشمنان آن نا کجا آباد و خشونت درس این قرن زندگی سراسر حل مسئله است

اسلاید 4: کار علمی پوپربررسی چند مسئله اساسی :1- استقرا2- کنار گذاشتن روانشناسیگری3- آزمودن تئوریها به نحو قیاسی4- مسئله تمییز5- تجربه در مقام و روش 6- ابطال پذیری 7- مسئله تعیین8- عینیت علمی و یقین ذهنی

اسلاید 5: قیاس و آزمودن تئوریها به نحو قیاسیقیاس: مجموعه ای مرکب از دو یا چند قضیه است که اگر آنها را صادق و درست فرض کنیم ,قضیه ی دیگری نتیجه می شود که قطعا صادق خواهد بود.مراحل آزمودن تئوری:آیا دستگاه در دست آزمون عاری از تناقض هست یا خیر؟باید در صورت منطقی تئوری دقت شود.تئوری باید با تئوری های دیگر مقایسه شود.تئوری باید با استفاده از کاربرد تجربی آزمون شود.

اسلاید 6: شیوه امتحان قیاسیدستاورد های تئوری تا چه حد توقعات تجربه را برآورده می سازد؟مراحل آزمون تئوری با استفاده از کاربرد تجربینتیجه گرفتن گزاره های شخصی از تئوری= پیش بینی های تئوریمقایسه ی این گزاره ها با نتایج کاربردهای تجربی و آزمایشهاموافق بودن یا نبودن نتیجه با تئوری حکم به پذیرش یا تبرئه ی موقت تئوری به ضرب نتایج اثبات شده نمی توان تئوری ها را بر مسند صدق و یا احتمال نشاند

اسلاید 7: فلسفه علمهدف فلسفه علم سر وسامان دادن به بی نظمی های علم استدر واقع فلسفه توضیحی است برای بی نظمی طبیعی مجموعه ای از تجارب یا دانسته ها.بنابراین برای هر مجموعه ای از تجارب و یا دانسته ها فلسفه ای وجود دارد.هر چند ممکن است با توجه به فلسفه ی یک دانش آن را آموخت و به کار برداما درک عمیق آن دانش بدون توجه به فلسفه اش امکان پذیر نیست.در واقع بر عهده ی فلسفه علم است که حوزه ی فعالیتهای یک دانش , اهداف و اعتبار گزاره های آن را تعیین کند و روش به دست آوردن نتایج را توضیح دهد.این فلسفه ی علم است که نشان می دهد هدف علم پاسخ به هر سوالی نیست.کشفیات فیزیکی, فلسفه علم را تحت تاثیر قرار داد و دیدگاههای نوین فلسفی پا به عرصه ی وجود نهادند که مهمترین آنها ابطال پذیری پوپر و انقلاب های علمی کوهن است

اسلاید 8: فلسفه علم کارل پوپر فلسفه علم کارل پوپر دو مسئله بنیادین دارد: مسئله استقرا(مسئله هیوم)مسئله تمییز(مسئله کانت)

اسلاید 9: مسئله تمییز یافتن معیار و ضابطه ای که علوم تجربی را در یک طرف بنشاند و ریاضیات و منطق را در نظام های فیزیکی در طرف دیگردر فلسفه کانت این مسئله در کانون نظریه شناخت جا گرفت.استقراگرایان معتقدند معیار تمییز مناسب را باید در استقرا جست.از نظر پوزیتیویست ها متافیزیک مهملات بی معنی است چرا که قابل دیدن و حسی نیست مانند اتم الکترون

اسلاید 10: )induction استقرا (استقرا : سیر از گزاره های شخصی(جزئی) به گزاره ای کلی استدلال استقرایی در دو مرحله انجام می گیرد:آزمون افراد یعنی مشاهده و بررسی برخی از مصادیق موضوع جمع بندی و تعمیم احکام جزئی به دست آمده و نیل به حکم کلی

اسلاید 11: استقرا فرایندی است که بر اساس آن دانشمندان تصمیم می گیرند که آیا با توجه به مشاهدات یا تجربیات,نظریه ی خاصی درست است یا خیر.مثلا با دیدن هزارن قوی سفید میتوان نتیجه گرفت که تمام قوها سفید هستند؟پوپر معتقد است آنچه که در تمام استنتاج های استقرایی مشترک است این است که مقدمات آنها بر مشاهدات محدود گذشته مشتمل است ولی نتیجه آنها نحوه ی عملکرد کلی طبیعت در همه موارد را نشان می دهد و همین مساله ساز است.از دیدگاه پوپر گزاره ی کلی را تجربه نمی تواند معلوم کند و در واقع آن گزاره ی کلی از جهتی مبتنی بر صدق گزاره های شخصی است که راستی انها را تجربه معلوم کرده باشد پس صدق و راستی گزاره های شخصی را تجربه می تواند معلوم کند اما صدق گزاره های کلی را خیر.

اسلاید 12: ویژگی های استقرا بر طبق استقرا گرایی علم با مشاهدات آغاز میشود:الف) تعداد گزاره های مشاهدتی که اساس تصمیم را تشکیل می دهدب) تحت شرایط متنوعی ایجاد شودپ) گزاره مشاهدتی نقض آن پیدا نشود آنگاه می توان به گزاره ای کلی رسیدفرانسیس بیکن به عنوان مهمترین صاحب نظر استقراگرایی معتقد بود فلسفه نیازمند روش نوینی است که بیش از گذشته مبتنی بر مشاهده عینی و استقرا باشد

اسلاید 13: مشکلات مسئله استقرا از دیدگاه پوپراصل مجوز استقرا:(تسلسل باطل) گزاره ای که به کمک آن به استباطات استقرایی صورت منطقی بخشیداستنباط محتمل(منطق احتمالات) گزاره های علمی در مدارج بیشمار صدق محتمل قرار می گیرند

اسلاید 14: رد استقراءاستقرا گرایان یا پوزیتویست ها معتقد بودند که با مشاهده ی تعداد زیادی از گزاره های جزئی میتوان به گزاره ای کلی رسید و آن را تعمیم داد.هیوم برای حل نفی استقرا,به نظام انتظارات متوسل می شود.او معتقد بود که علیت مبنای منطقی ندارد و بیش از آنکه اصل استفرا ناشی از ضرورت منطقی باشد , ناشی از توقع روانی افراد است یعنی ناشی از نظام انتظارات روانی است.در اوایل قرن بیستم بود که عده ای از دانش آموختگان علوم تجربی و بیش از همه فیزیک در وین گرد هم آمدند و قائل به این بودند که علم تجربی همان چیزی است که ما از مشاهده و گزاره های مشاهدتی به دست می آوریم در این میان بود که کارل پوپر به نقد و انتقاد از استقراگرایی درآمد و مسئله ی ابطال پذیری را مطرح کرد.

اسلاید 15: آیا با دیدن هزاران قوی سفید میتوان نتیجه گرفت همه ی قوها سفید هستند؟

اسلاید 16: ویل دورانت: تاریخ را باید فیلسوفان بنویسند و فلسفه را مورخین ابطال پذیری

اسلاید 17: پوزیتیویست ها ابطال گراییحدس و ابطال ها معیار علم استتنها داور,تجربه استگزاره ها به صورت موقتی پذیرفته میشوندحکم,حکمی موقتی است نه دائمیعلم با حدس و ابطال آغاز میشودنحوه ی داوری گزاره ها اهمیت داردهمه ی گزاره ها با معنی هستند و گزاره های بی معنی و مهمل نداریم تجربه و مشاهده معیار علم استهم منبع و هم داور علم ,تجربه استگزاره ها اثبات میشوندحکم,حکمی قطعی استعلم با مشاهده آغاز می گرددنحوه ی گردآوری گزاره ها مهم استگزاره ای را که بتوان به تصدیقات حسی(ادراکات) تحویل نمود ,علمی است

اسلاید 18: آرا مخالف با پوپر نظریه ها تورند: فقط آن که تور افکند صید خواهد گرفت نووالیس