پت اسکن (PET SCAN)
اسلاید 1: PET SCAN تهیه کننده: استاد:
اسلاید 2: تاریخچه :پت اسکن اول بار در دانشگاه سنت لوییس واشنگتن درسال ۱۹۷۵ توسط مایکل فلپس اختراع گشت در این سیستم یک عنصر رادیواکتیو با نیمه عمرکوتاه که با گرفتن پوزیترون متلاشی میشود (که به لحاظ شیمیایی ملکول فعال متابولیک محسوب میشود) به بدن بیمار تزریق میگردد و پس از وقفه کوتاهی (جهت پخش مواد در سیستم گردش بدن) بیمار جهت تصویرگیری به داخل دستگاه اسکن منتقل میشود. مولکولی که بدین منظور استفاده میشود فلوئورو دی اکسی گلوکز میباشد. امروزه دستگاههای پت در بیمارستانها در سرتاسردنیا و نیز در آشکارسازی و تحقیقات در زمینه هایی همچون ناراحتی های مغز واعصاب مثل روانگسیختگی،پارکینسون ،الزایمر وآنکولوژی کاربرد وسیع دارند.
اسلاید 3: از سال ۲۰۱۳ درکشورمان دو دستگاه پت اسکن مشغول به کارمی باشد، که یکی در بیمارستان دکتر شریعتی ، و دیگری دربیمارستان مسیح دانشوری بیمارپذیرش می نمایند مقدمه: دستگاه (PET: Positron Emission Tomography) یا به عبارتی دستگاه برش نگاری با نشر پوزیترون یکی از سیستمهای پیشرفته تصویربرداری میباشد که توانمندیهای بی نظیری در تشخیص بیماریهای سرطان، مغز و اعصاب و قلب و عروق دارد. بدلیل نیمه عمر بسیار کم مواد رادیواکتیو کاربردی در PET ، تولید رادیوداروها باید توسط سیکلوترون در مجاورت مرکز PET و یا در محلی نزدیک آن انجام شود. بزرگترین مزیت پت اسکن، در مقایسه با MRI و یا گرافی با اشعه ایکس، این است که میتواند عملکرد بدن بیمار را نسبت به آنچه به ظاهر سالم می آید نشان بدهد.
اسلاید 4: بطور کلی، تصویربرداری به دو روش امکان پذیر است:آناتومیکال ( درCT ، MRI )فانکشنال ( در PET, SPECT )در مورد آناتومیکال تنها آناتومی اندامها قابل مشاهده بوده و بنابراین یک ضایعه هنگامی قابل تشخیص است که خصوصیات فیزیکی آن تغییر کرده باشد (مثلا ضریب جذب اشعه ایکس بافت در تصویر برداری CT و یا دانسیته پروتونی آن در تصویر برداری MRI تغییر کرده باشد) درصورتی که اگر مشخصات فیزیکی یک ارگان آن آنقدر تغییر کرده باشد که در تصویر برداری CT قابل مشاهده باشد، عملا اجرای درمانهای زودهنگام و به موقع غیرممکن خواهد بود.
اسلاید 5: در مورد آناتومیکال تنها آناتومی اندامها قابل مشاهده بوده و بنابراین یک ضایعه هنگامی قابل تشخیص است که خصوصیات فیزیکی آن تغییر کرده باشد (مثلا ضریب جذب اشعه ایکس بافت در تصویر برداری CT و یا دانسیته پروتونی آن در تصویر برداری MRI تغییر کرده باشد) درصورتی که اگر مشخصات فیزیکی یک ارگان آن آنقدر تغییر کرده باشد که در تصویر برداری CT قابل مشاهده باشد، عملا اجرای درمانهای زودهنگام و به موقع غیرممکن خواهد بود. اما در روش تصاویر برداری فانکشنال، عملکرد و فعالیت متابولیکی بافت قبل از تغییر مشخصات فیزیکی آن قابل مشاهده است. تغییرات متابولیکی مدتها قبل از تغییرات فیزیکی آغاز شاده و بنابراین تصویر برداری فانکشنال امکان اجرای درمانهای زودرس را قبل از پیشرفت بیماری فراهم می کند. گرچه امروزه امکان انجام روشهایfunctional MRI و functional CT نیز وجود دارد، اما حساسیت این روشها هنوز بسیار پایینتر از استانداردهای ایده آل در پزشکی هستهای است.
اسلاید 6: شکل 1- تصویربرداری آناتومیکال و فانکشنال
اسلاید 7: اصول تصویر برداری PET :تصویر برداری PET برماده تزریق ماده رادیو داروی تابشگر پوزیترون به بدن بیمار و بررسی نحوه توزیع آن در بدن است. معمولا تولید رادیو داروهای تابشگر پوزیترون مشکل است و نیمه عمر آنها نیز بسیار کوتاه است. به این دلیل باید داروهای مورد استفاده در PET را در محل بیمارستان و توسط سیکلوترون تولید نمود. بیمار پس از تزریق به مدت 1 الا 1.5 ساعت (بسته به نوع دارو و بافت) استراحت میکند تا دارو در محل مورد نظر تجمع پیدا کند. دارو در بدن شروع به واپاشی نموده و پوزیترون های ساطع شده تا قبل از برخورد با ماده و از دست دادن انرژی جنبشی، مسافتی را در بافت می پیمایند(به این مسافت Positron rage می گویند.) از آنجا که پوزیترون در طبیعت به تنهایی ناپایدار است، همگام با از دست دادن انرژی (که متناسب با آن بیمار پرتوگیری نموده و دوز جذبی او افزایش می یابد.) با یک الکترون ترکیب شده و تشکیل پوزیترونیوم را می دهد. پوزیترونیوم ماده ناپایداری است که در عرض چند میکروثانیه ناپدید میشود. در این هنگاد ماده به انرژی تبدیل می شود. (پدیده نابودی).
اسلاید 8:
اسلاید 9: میزان انرژی ایجاد شده باید دقیقا برابر با جرم ناپدید شده باشد و از آنجا که جرم هر الکترون یا پوزیترون برابر با 511 کیلو الکترون ولت است، دو فوتون با انرژی 511 ایجاد خواهد شد. بر اساس اصل بقای اندازه حرکت، اگر فرض کنیم پوزیترون پس از توقف کامل با الکترون ترکیب میشود (اندازه حرکت آن صفر میشود)، پس از پدیده نابودی نیز باید اندازه حرکت مجموع دو فوتون نهایی صفر باشد. بنابراین دو فوتون با زاویه 180 درجه نسبت به یکدیگر حرکت میکنند تا اثر یکدیگر را خنثی کنند. به این فرآیند یعنی برخورد یک الکترون با پوزیترون، نابود شدن جفت ذره (ماده) و تبدیل آنها به 2 فوتون گاما با انرژی 511 کیلوالکترون ولت را پدیده نابودی جفت یا فنا می نامند. بدیهی است اگر پوزیترون پیش از نابودی (ترکیب با الکترون) کاملا متوقف نگردد، اندازه حرکت صفر نبوده و در نتیجه زاویه دو فوتون نهایی کمتر از 180 درجه خواهد بود. در هر صورت به ازای یک انرژی خاص برای پوزیترون قبل از نابودی، زاویه دو فوتون نیز ثابت است.
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.