پوکی استخوان

صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحیم Osteoporosis ‏پوکیلستخولن‎ ‏تهیه کننده:‎ مهری توکلی 

صفحه 2:
۰ استخوان یکی از بزرگ ترین اعضای بدن است .این بافت زنده قادر به تغییر ساختارخود در نتيجه فشار های موجود است .این بافت در طول زندگی نه ثابت می ماند و» نه بدون تغییربلکه »کاملا فعال بوده و دائما تغيير مى كند حتى در سنين ييرى .اين عضو داراى ركهاى خونى .سلولهاى زنده و اعصاب است و در صورتی که فعالیتی نداشته باشد یا فشار ی بر آن واردد نشود »مانند فلج اندامها تحلیل می رو دو ضعیف و شکننده می شود. Long Bone Epiphysis ۱ ۳۹ Asticular cartilage Ephiphyseal line Spongy bone Medullary cavity ‏ما‎ Nutrient foramen Diaphysis| Endosteurn Periosteum Asticular cartilage ‏امومع‎ ۳ 

صفحه 3:
وظایت اسکلت * استخوان بندی به طور کلی وظایف زیر را در بدن انسان به عهده دارد. * -استوار نكاه داشتن بدن و شکل دادن به آن . ۰ 0- محافظت (0۲0160110۳0) از اعضای درونی بدن مانند قلب » ريه وغيره )5001/6106©171( ‏©-تامين حركت بدن‎ ٠ ‏۴۲-ذخیره مواد معدنی (۲656۲۷0[۲ ۷/۱۱6۲۵۱) کلسیم و فسفر‎ ‎٠‏ توليد سلولهای خونی 

صفحه 4:
‎ole ۰‏ بنیادی ([۳۱۵1۲) این ماده ازدو جزوآلی و معدنی تشکیل شده است.جزو آلی آن الیاف کلا ژن است که به وسیله ماده سیمانی(نوع گلیکو پروتئین) به هم متصل می شوند و جزو معدنی آن » که ©©در صد وزن استخوان را شامل می شود .در بین الیاف قرار دارد و بیشتر به صورت بلور فسفات کلسیم است . نحوه رسوب این املاح در ماده بنیادی به شکل تیغه ای می باشد و در بین خود حفره هایی به نام کپسول ( ۱30۷103) برای سلولهای استخوانی دارند. اگر اين تیغه ها به صورت شبکه های نامنظم و منشعب قرار گیرند بافت استخوانی را اسفنجی (/(500۲19) می گویند. دربین شبکه نا منظم فوق »حفره های کوچکی وجود دارد که از مغزاستخوان پر شده است .در صورتی که تیغه ها به صورت منظم و متحد المرکز قرار گیرند .این نوع استخوان را متراکم (0200/۳۸۵) می گویند . 

صفحه 5:


صفحه 6:
در بافتهای استخوانی سه نوع سلول وجوه دارد * استئوبلاست (] ۵5۲0581۸5 ) ابتدا کلاژن می سازد سپس مواد معدنی را روی آن رسوب می دهد واين عمل را آنقدر ادامه می دهند تا خود درون كيسول ‎(Lacuna)‏ ‏محصوركشته »استخوان سازى متوقف گردد »از اين يس اين سلول را استئوسيت مى نامند. ۰ استئوسیت(051606۷/]6 ) این سلولها درون كيسول قراردارندو توسط ایده های سیتوپلاسمی خوده‌با سلولهای دیگر ارتباط بر قرار مى نمايند » اين زايده ها در نقل و انتقال يونها » مواد غذايى و هورمونها نقش اساسى دارند . ‎٠»‏ استئوكلاست (0591250001/851) سلولهاى استخوان خوار هستندكه كار خود را دو مرحله برداشت مواد معدنى و تجزیه مواد آلی به انجام می رسانند . 

صفحه 7:
collagen embedded with hydroxyapatite oe os é 2 1 (as) 9 a? 2 > ۷ Haversian Canal System oo (for simplicity, oniy o few cenaliculi are shown) 

صفحه 8:
۰ استخوان متراکم حدود 0رصد از اسکلت بدن بزرگسالان را تشکیل می دهد . ۰ استخوان اسفنجی عمدتا در اجسام مهره ای ءدنده ها ‎“a‏ »و انتهای استخوانهای دراز قرار دارد و از استخوان ارتباط مستقیم دارد. 

صفحه 9:
ee ee سن جنس: هورمون های جنسی در مردان (آندروژن) ودر زنان (استروژن )در مرحله بلوغ رشد سریع اسکلت را سبب مى شوند. هورمونها : رشد »کلسی تونین » پاراتورمون و... نژاد تغذیه فعالیت فیزیکی 

صفحه 10:
مهم ترین عواملی که در استخوان سازی نقش دارند. پروتتین کلسیم و فسفر ویتامین ۸۵ در توزیع و فعالیت استئوکلاستها و استئوبلاستها دخالت داشته و از این طریق تعادلی ‎Rcereaee‏ ۱ می کند. کمبود وبتامین ۸۸ : سلولهای استخوانی توانائی تولید نرمال ماده زمینه ای استحوان را از دست می دهند. آفر ایش ویتامین ۰۵ (سیت ‎au‏ استحوانها ‎Corliss‏ کمیود این ویتامین باعث کاهش ماده بنیادی و اختلال در تشکیل رشته کلاژن می شود. ‎es‏ 0- جذب کلسیم از روده را تسهیل می کند. 2- مستقیما روی استخوان سازی تاثیر دارد.مقادیر زیاد این ویتامین اثر سمی داشته باعث جذب و تحلیل مجدد استخوان خواهد شد 

صفحه 11:


صفحه 12:
بیماری است که درآن توده استخوان کاهش می یابد در نتیجه شکنندگی آن افزايش یافته و خطر شكستكى زياد می گردد.اين بیماری در مردان ودر زنان دیده می شود ولی در زنان شایعتر است .برای جلوگیری از شکستگی باید توده استخوانی را افزایش دادهءاز افتادن ها جلوگیری کرد وتوده عضلانی اسکلت را تقویت کرد. 

صفحه 13:
رادیو گرافی بیوبسی از استخوان استفاده از علائم آزمایشگاهی ماننداندازه گیری میزان کلسیم »فسفر و آلکالین فسفاتاز طبیعی سنجش تراکم معدنی استخوان با دانسیتومتری(]/() 

صفحه 14:
میزان توده استخوان به چه عواملی بستگی دارد توده استخوان در یک فرد مسن بستگی به میزان جذب استخوان ومیزان توده استخوانی در دهه سوم زندگی دارد زیرا حداکثر توده استخوانی در هر فرد در اين دهه می باشد واین شرایط بستگی به عوامل زیر دارد. »- ژنتیکی تغني 9- هورمون ها ۵ روش زندگی 2 داروها م بیماریها 

صفحه 15:
عوامل محیطی موثر در استخوان سازی ‎٠‏ اشعه خورشید (تشکیل ویتامین (۲) * مقدار مناسب عنصر فلوئور در آب آشامیدنی * فعالیت بدنی مناسب »کم بودن فعالیت بدنی تحلیل رفتن استخوانهارا سریع می کند . 

صفحه 16:
رابطه شکستگی استخوان با افزایش دانسیتومتری rw Dewy (Torre) 

صفحه 17:
کاهش استخوان در بزر کسالان ۶ در حدود ستین0428 از دست دادن توده استخوانی بتدریج شروع می شود .وسالانه کمتر از تیم در صد از توده استخوان کم می شود كه اين مقدار به دليل افزايش سن يا كاهش فشار وارده بر توده استخوانبدى در نتيجه كاهش فعاليت هاى بدنى است .در سنين يائسكى در زنان آزدست رفتن توده استخوانی به مدت پنچ تا ده تسریع می شود وبعد ازآن مشابه مردان ادامه می پابد. 

صفحه 18:
زمان کاهش استخوان در بزرگسالان زنان کمی پیش از یائسگی مردان در دهه پنچم زندگی زمانی که زنان کاملا یائسه می شوند »میزان از دست رفتن استخوان چند بار سریع تر می شود .در طی پنج تا ده سال اول پس از یائسگی استخوان اسفنجی سریع تر از استخوان متراکم از دست می رود بطوری که میزأن کاهش سالانه آنها دوتاچهار در‌صدو یک تا دو درصد است.در طی ده سال یک زن می تواند (0تا در صد از استخوان متراکم و 06 تا 20 درصد استخوان اسفنجی خود رااز دست بدهد 

صفحه 19:
* زنان معمولا زندگی خود رابا توده استخوانی کمتری آغاز می کنند. ‎a‏ ‏*یانسگی ‏» از هر سه زن بالای 00 سال یک نفر و از هر پنج مرد نیز یک نفربه استئوپروز مبتلا می شوند. 

صفحه 20:
علل مهم پوکی استخوان در مردان * نداشتن اطلاعات کافی *میزان پائین تستسترون *مصرف پیش ازحد مشروبات الکلی * استفاده بیش از حد از کورتون 

صفحه 21:
علل استئوپوروز بسیاری از بیماریهاوداروها می - توانند سبب پوکی استخوان شوند .شکستگی ها بیشتر در مناطقی از بدن اتفاق می افتند که استخوان اسفنجی دارندمثل مهره ها »دنده ها »دسیتال ساعد وپرگزیمال استخوان ران . سن سیگار یائسگی کلسیم ناکافی در رژیم غذایی 

صفحه 22:
علل استئوپوروز ‎٠‏ مصرف الكل ‏۰ وراثت ‏* عدم ورزش مداوم ومنظم ‏. يركارى غده تيروئيد ‏+ سندرم های سو تغذیه ‏۰ التهاب کبد » يرقان ‎٠‏ بعضی از سرطان ها مانند سرطان خون ‏+ _داروهایی مانند : کورتون »ضد تشنج » هپارین وداروهای اسید معده ‏۰ بیماری های ریوی ‏۶ ورود بعضی از عناصر مانند سرب که می توانند در بدن جانشین کلسیم شوند. ‎ 

صفحه 23:
علل استئوپوروز کمبود هورمون رشد آرتروز شیمی درمانی استرس 

صفحه 24:
هورمون ها وپوکی استخوان 

صفحه 25:
هورمون استروژن محرک سلولهای استئوبلاست افزايش جذب کلسیم از روده بهبود ار بخشی فعالیت بدنی براستخوانها ترشح ازتخمدانها 

صفحه 26:
غده تیروئید هورمون کالسی تونین از غده تیروئید ترشح می شودو به تنظیم متابولسیم کلسیم کمک می کند. اين هورمون غلظت کلسیم پلاسما را کاهش می دهد. فعالیت استئوکلاست ها را مهار می کند »بنابراین جذب استخوان مهار می شود . تاثیر بر کلیه با کاهش باز جذب کلسیم از تو بو لهای کلیوی دفع ادراری کلسیم راافزایش می دهد. از این غده هورمونهای تیروکسین وتری یدوتیرونین نیز ترشح می شود.افزایش ترشح این هورمونها می تواند یکی ازعلل پوکی استخوان باشد. 

صفحه 27:
غدد پارا تیروئید هورمون پاراتورمون راترشح می کند. تنظیم کننده اصلی غلظت کلسیم وفسفات پلاسماست . در استخوانها فعالیت استئوکلاست ها را تحریک می کند درروده ها با تحریک آنزیمی به طور غير مستقم باعث افزایش جذب کلسیم وفسفر می شود. درکلیه ها باز جذب کلسیم را افزایش داده و باز جذب فسفات را کاهش می دهد . 

صفحه 28:
هورمون رشد رشد استخوان و عضله را افزايش می دهد. در کودکان هم بر نمو خطی استخوان و هم بر تراکم بافت استخوان اثر دارد. در نمونه های حیوانی تعداد استئوبلاستها و عملکرد آنها را تحریک می کند. و توده بدون چربی و قدرت را افزايش می دهد. این هورمون از بخش پیشین غده هیپوفیزترشح ميشود. 

صفحه 29:
غددفوق کلیه از دو بخش مرکزی درونی وقشری بیرونی تشکیل شده است.قشر فوق کلیه بیش از ‎DO‏ هورمون استروئیدی مختلف به نام کورتیکواستروئیدهارا ترشح می کند.یکی از مهمترین این هورمونها کورتیزول می باشد.افزايش اين هورمون می تواند سبب پوکی استخوان شود. 

صفحه 30:
پپشگیری بهتر از درمان ۶ درمان قطعی ندارد * می توان روند پوک شدن را کند یا متوقف کرد. 

صفحه 31:
عوامل مرتبط با نحوه زندگی ‎ay ۰‏ غذایی مناسب ۶ مصرف ویتامین ها ‎٠‏ تمرینات ورزشی 

صفحه 32:
کلسیم * در بدن اشخاص بالغ یک تا دو کیلوگرم کلسیم وجود دارد.اين ماده به صورت املاح گوناگون با غذا وارد بدن می شود ودرحضور ویتامین پنجاه در صد آن در روده جذب به خون وارد و بقیه توسط مدفوع دفع خواهد شد. ‎٠‏ با افزايش سن بدن كم كم ظرفيت طبیعی خود راجهت جذب كلسيم ازدست مى دهدو فردبايد دستكاه كوارش و سيستم هاى بدن خود را با استفاده ار مكمل هاى كلسيم و ويتامين داحمایت کند. 

صفحه 33:
عوامل موثر در تنظیم کلسیم خون D ‏ویتامین‎ هورمون پاراتورمون (ترشح از غده پاراتیرونید ) کا لسی تونین (ترشح از خده تیروئید) جذب روده ای کلسیم تحت تاثیر رژیم غذایی‌سن .و اختلا لات طبی است . با افزایش سن »جذب کلسیم کم می شود روزانه400 تا 0000 میلی گرم کلسیم از طریق ادرار دفع مى شود. ترشح کلسیم در شیره معدی باعث دفع اجیاری 00000 تا 0000 میلی گرم در روز از راه مدفوع می گردد. 

صفحه 34:
ميزان نیاز کلسیم ميزان نياز گروه سنى ‎JLo SOO‏ ‎O-P 800‏ سال ‎de-9 9000‏ سال 0000 900-9 ‏900 بيشتر از|)© سال ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 35:
D ‏ویتامین‎ * تاثیر بر سلولهای استخوان سازدارد. * باعث جذب کلسیم از روده می شود. ۶ شکل فعال ویتامین «]در سه مرحله متوالی در پوست »کبد و کلیه ها ساخته می شود ودر چربی محلول است . 

صفحه 36:
درمان غیرهورمونی پوکی استخوان 

صفحه 37:
درمان پوکی استخوان استفاده از داروهای ضد درد استفاده از داروهای شل کننده عضلانی حرارت مسا استراحت بسیاری از این بیماران می توانند از برنامه صحیح فیزیو تراپی استفاده کنند. فعالیت هایی که استخوان وزن بدن را تحمل می کنند مانند پیاده روی مناسب می باشد. 

صفحه 38:
درمان با دار ۰ شامل کلسیم »ویتامین «].آلندرونیت (۸۱6۴0۲0۳۵6) »اتیدر ونیت(6] 0۲00۵ 11ع) »تستوسترو ن »استروئيد های آنابولیکی استروژن کلسیتونین؛تاموکسی فن 6۷۲ ) ورالوکسی فی ‎ash « (Raloxifen)‏ که داروهای اخیر ضد سرطان است. بنابراین بهترین راه جلوگیری از پوکی استخوان ورزش مداوم و منظم و رژیم حاوی میزان مناسب کلسیم و ۱۵0000 06000 واحد ویتامین می باشد. 

صفحه 39:
استفاده از هورمون در مانی 

صفحه 40:
استروژن تراپی ۰ استروژن تراپی در زنان یائسه سبب جلوگیری از پوکی استخوان وبیماری عروق کرونر می شود.ولی خطر سرطان آندومتر در آنها افزایش می یابد .زنانی که بیش از ‎OD‏ سال استروژن دریافت کرده انداحتمال مرگ به علت سرطان پستان در آنها )در صد افزایش می یابد.از آنجانیکه خطر بیماری عروق کرونر. در زنان بیشتر از سرطان پستان می باشد بنابراین ارزش ریسک کردن رادارد.استفاده دوره ای از استرژن ودادن پروژسترون در کسانی که خطر بیماری کرونر دارند ولی سابقه فلبیت و آمبولی ریه و سابقه فامیلی سرطان ندارند »توصیه می شود. 

صفحه 41:
نقش ورزش در پیشگیری از پوکی استخوان * افزایش جریان خون »اکسیژن ومواد غذایی بیشتر به سلولهای استخوان ساز * افزایش هورمون هایی که ترشح آنها با ورزش تحریک می شود واستخوان سازی و متابولیسم سلولهای استخوانی را افزایش می دهد. 

صفحه 42:
ورزش وپوکی استخوان فعالیت بدنی بر ساختار اسکلتی دردوران قبل وبعد از بلوغ موثر لست ودر بزركسالى اين تاثيرات كمتر هستند »به طورى كه با تمرينات ورزشى سبك حدود 0-© درصد به توده استخوان اضافه مى 4 انساز ورزش است كه با ريزى در استخوان رخ مى دهد كه موجب تحريك سلولهاى استنوكلاست شده وبا فعاليت اين سلولها ودر بى آن سلولهاى استخوان ساز استنوبلاست توده متراكم ترى از استخوان ايجاد مى شودءبه طورى كه در برابر فشار بايدار تر باشد. 

صفحه 43:
م2 

صفحه 44:
توصیه های برای کودکان و نو جوانان ‎oS‏ توام با فعالیت بدنی وورزش داشته ‏از فعاليت هاي كه وزن بدن تحمل مى شود ایستی استفاده گردد»نظیر والیبال »بسکتبال ‎Siding‏ و این فعالیت ها بر شنا ‏ودوچرخه سواری ترجیح داده می شود. ‏فعالیت هایی استفاده گرددکه همه عضلات ‏ادر كير شوند. ‏اجرا فعاليت هايى كه قدرت عضلات را ‏افزايش مى دهد مناسب است ‏داشتن یک رژیم سرشار از کلسیم وپروتلین ‏هه ‏اشتن حداقل (0© دقيقه فعالیت بدنی سه در هفته ‎ 

صفحه 45:
توصیه هایی برای زنان در سن 30-20 سالگی در اين سنين رشد استخوان به انتهای خود خواهد رسید. سعی شود هر روز ورزش کنید . نياز به كلسيم و ويتامين ]را به طور کامل بر طرف کنید. یک برنامه ورزشی مناسب در اين دوره شامل: گرم کردن 0دقیقه © فعالیت هوازی شدید (0دقیقه هم فعالیت کششی 0دقیقه <6- سرد كردن (0)دقيقه ©-داشتن حداقل2 جلسه تمرين در هفته 

صفحه 46:
دراين سنین بتدریج استخوان ها شروع به از دست رفتن توصیه می شود در این مرحله با پژزشک مشورت کنید. ورزش در این مرحله دارای اهمیت زیادی است. سعى كنيد روزانه به مدت ©©6دقيقه يياده روى كنيد. داشتن حداقل ©جلسه تمرين هوازى در اين سنين توصيه مى شود. 

صفحه 47:
توصیه های ورزشی برای 50سال به بالا ۶ هر روز پیاده ربوی کنید. * برنامه تمرینی قبلی خودراادامه دهید. 

صفحه 48:
منابع زیور ورزش اردیبهشت 906( پوکی استخوان دکتر خشایار فخریان 496 کا لبد شنا سی دکتر احدیانی 45 فيزيولوزى ورزش ويلمور وكا ستيل ©9©2) ‎WWW.SCFPT.COM/EDUCATION/‏ * ‎OSTEOPORSIS‏ ٠ WWW.MIACALCIN.COM « WWW.BONDENSITOMETRY.COM 

بسم الله الرحمن الرحیم ‏Osteoporosis پوکی استخوان تهیه کننده: مهری توکلی استخوان • استخوان یکی از بزرگ ترین اعضای بدن است .این بافت زنده قادر به تغییر ساختارخود در نتیجه فشار های موجود است .این بافت در طول زندگی نه ثابت می ماند و، نه بدون تغییربلکه ،کامال فعال بوده و دائما تغییر می کند حتی در سنین پیری .این عضو دارای رگهای خونی ،سلولهای زنده و اعصاب است و در صورتی که فعالیتی نداشته باشد یا فشاری بر آن وارد نشود ،مانند فلج اندامها تحلیل می رو د و ضعیف و شکننده می شود. وظایف اسکلت • استخوان بندی به طور کلی وظایف زیر را در بدن انسان به عهده دارد. • -1استوار نگاه داشتن بدن و شکل دادن به آن . • -2محافظت ( )protectionاز اعضای درونی بدن مانند قلب ، ریه وغیره • -3تامین حرکت بدن ()movement -4ذخیره مواد معدنی ( )Mineral reservoirکلسیم و فسفر • تولید سلولهای خونی • ماده بنیادی ( )matrixاین ماده ازدو جزوآلی و معدنی تشکیل شده است.جزو آلی آن الیاف کال ژن است که به وسیله ماده سیمانی(نوع گلیکو پروتئین) به هم متصل می شوند و جزو معدنی آن ،که 65در صد وزن استخوان را شامل می شود ،در بین الیاف قرار دارد و بیشتر به صورت بلور فسفات کلسیم است .نحوه رسوب این امالح در ماده بنیادی به شکل تیغه ای می باشد و در بین خود حفره هایی به نام کپسول ( )Lacunaبرای سلولهای استخوانی دارند .اگر این تیغه ها به صورت شبکه های نامنظم و منشعب قرار گیرند بافت استخوانی را اسفنجی ( )Spongyمی گویند .دربین شبکه نا منظم فوق ،حفره های کوچکی وجود دارد که از مغزاستخوان پر شده است .در صورتی که تیغه ها به صورت منظم و متحد المرکز قرار گیرند ،این نوع استخوان را متراکم ( )COMPACTمی گویند . ترکیب استخوان • استخوان نوعی بافت همبند است که دارای مشخصات ساختمانی زیر می باشد. در بافتهای استخوانی سه نوع سلول وجود دارد • استئوبالست ( ) OSTEOBLASTابتدا کالژن می سازد سپس مواد معدنی را روی آن رسوب می دهد واین عمل را آنقدر ادامه می دهند تا خود درون کپسول () Lacuna محصورگشته ،استخوان سازی متوقف گردد ،از این پس این سلول را استئوسیت می نامند. • استئوسیت( ) Osteocyteاین سلولها درون کپسول قراردارندو توسط زایده های سیتوپالسمی خود،با سلولهای دیگر ارتباط بر قرار می نمایند ،این زایده ها در نقل و انتقال یونها ،مواد غذایی و هورمونها نقش اساسی دارند . • استئوکالست ( )OSTEOCLASTسلولهای استخوان خوار هستندکه کار خود را دو مرحله برداشت مواد معدنی و تجزیه مواد آلی به انجام می رسانند . سلولهای استخوانی بافت استخوان • استخوان متراکم حدود 80درصد از اسکلت بدن بزرگساالن را تشکیل می دهد . • استخوان اسفنجی عمدتا در اجسام مهره ای ،دنده ها ،لگن ،و انتهای استخوانهای دراز قرار دارد و از نظر متابولیکی فعال ترازاستخوان قشری است.این استخوانها با میزان بروز شکستگی های ناشی از پوکی استخوان ارتباط مستقیم دارد. عوامل موثر بر تشکیل توده استخوان • • • • • • سن جنس :هورمون های جنسی در مردان (آندروژن) ودر زنان (استروژن )در مرحله بلوغ رشد سریع اسکلت را سبب می شوند. هورمونها :رشد ،کلسی تونین ،پاراتورمون و... نژاد تغذیه فعالیت فیزیکی • • • • • • مهم ترین عواملی که در استخوان سازی نقش دارند. پروتئین کلسیم و فسفر ویتامین Aدر توزیع و فعالیت استئوکالستها و استئوبالستها دخالت داشته و از این طریق تعادلی بین تهیه استخوان و جذب استخوان ایجاد می کند .کمبود ویتامین : Aسلولهای استخوانی توانائی تولید نرمال ماده زمینه ای استحوان را از دست می دهند. افزایش ویتامین :Aآسیب به رشد استخوانها ویتامین Cکمبود این ویتامین باعث کاهش ماده بنیادی و اختالل در تشکیل رشته کالژن می شود. ویتامین -D 1جذب کلسیم از روده را تسهیل می کند -2.مستقیما روی استخوان سازی تاثیر دارد.مقادیر زیاد این ویتامین اثر سمی داشته باعث جذب و تحلیل مجدد استخوان خواهد شد پوکی استخوان (استئوپوروز) • بیماری است که درآن توده استخوان کاهش می یابد در نتیجه شکنندگی آن افزایش یافته و خطر شکستگی زیاد می گردد.این بیماری در مردان ودر زنان دیده می شود ولی در زنان شایعتر است .برای جلوگیری از شکستگی باید توده استخوانی را افزایش داده،از افتادن ها جلوگیری کرد وتوده عضالنی اسکلت را تقویت کرد. تشخیص پوکی استخوان • • • • رادیو گرافی بیوبسی از استخوان استفاده از عالئم آزمایشگاهی ماننداندازه گیری میزان کلسیم ،فسفر و آلکالین فسفاتاز طبیعی سنجش تراکم معدنی استخوان یا دانسیتومتری()BMD میزان توده استخوان به چه عواملی بستگی دارد • • • • • • • • • توده استخوان در یک فرد مسن بستگی به میزان جذب استخوان ومیزان توده استخوانی در دهه سوم زندگی دارد زیرا حداکثر توده استخوانی در هر فرد در این دهه می باشد واین شرایط بستگی به عوامل زیر دارد. -1ژنتیکی -2تغذیه -3هورمون ها -4فعالیت فیزیکی -5روش زندگی -6داروها -7بیماریها عوامل محیطی موثر در استخوان سازی • اشعه خورشید (تشکیل ویتامین )D • مقدار مناسب عنصر فلوئور در آب آشامیدنی • فعالیت بدنی مناسب ،کم بودن فعالیت بدنی تحلیل رفتن استخوانهارا سریع می کند . رابطه شکستگی استخوان با افزایش دانسیتومتری Relative Risk for Fracture Bone Density (T-score) کاهش استخوان در بزرگساالن • در حhhhhدود سhhhhنین40-35 سhhhالگی از دسhhhت دادن تhhhوده اسhhتخوانی بتhhدریج شhhروع می شhhود .وساالنه کمhhتر از نیم در صhhد از تhhوده اسhhتخوان کم می شhhود کhhه این مقhhدار بhhه دلیhhل افhhزایش سhhن یhhا کhhاهش فشhhار وارده بر توده اسhhتخوانبدی در نتیجه کاهش فعالیت های بhhدنی اسhhhت .در سhhhنین یائسhhhگی در زنhhhhان ازدسhhhhت رفتن تhhhhوده اسhhتخوانی بhhه مhhدت پنچ تhhا ده سhhال تسhhریع می شhhود وبعhhد ازآن مشhhابه مhhردان ادامhhه می یابد. زمان کاهش استخوان در بزرگساالن • • • • • • زنان کمی پیش از یائسگی مردان در دهه پنچم زندگی زمانی که زنان کامال یائسه می شوند ،میزان از دست رفتن استخوان چند بار سریع تر می شود .در طی پنج تا ده سال اول پس از یائسگی استخوان اسفنجی سریع تر از استخوان متراکم از دست می رود بطوری که میزان کاهش ساالنه آنها دوتاچهار درصدو یک تا دو درصد است.در طی ده سال یک زن می تواند 10تا 15در صد از استخوان متراکم و 25تا 30درصد استخوان اسفنجی خود رااز دست بدهد چرا در زنان شایع تر است؟ • زنان معموال زندگی خود رابا توده استخوانی کمتری آغاز می کنند. • یائسگی • از هر سه زن باالی 50سال یک نفر و از هر پنج مرد نیز یک نفربه استئوپروز مبتال می شوند. علل مهم پوکی استخوان در مردان • نداشتن اطالعات کافی • میزان پائین تستسترون • مصرف پیش ازحد مشروبات الکلی • استفاده بیش از حد از کورتون علل استئوپوروز • • • • • بسیاری از بیماریهاوداروها می -توانند سبب پوکی استخوان شوند .شکستگی ها بیشتر در مناطقی از بدن اتفاق می افتند که استخوان اسفنجی دارندمثل مهره ها ،دنده ها ،دسیتال ساعد وپرگزیمال استخوان ران . سن سیگار یائسگی کلسیم ناکافی در رژیم غذایی علل استئوپوروز • • • • • • • • • • مصرف الکل وراثت عدم ورزش مداوم ومنظم پرکاری غده تیروئید سندرم های سو تغذیه التهاب کبد ،یرقان بعضی از سرطان ها مانند سرطان خون داروهایی مانند :کورتون ،ضد تشنج ، هپارین وداروهای اسید معده بیماری های ریوی ورود بعضی از عناصر مانند سرب که می توانند در بدن جانشین کلسیم شوند. علل استئوپوروز • • • • کمبود هورمون رشد آرتروز شیمی درمانی استرس هورمون ها وپوکی استخوان هورمون استروژن • • • • محرک سلولهای استئوبالست افزایش جذب کلسیم از روده بهبود اثر بخشی فعالیت بدنی براستخوانها ترشح ازتخمدانها غده تیروئید • • • • • • • هورمون کالسی تونین از غده تیروئید ترشح می شودو به تنظیم متابولسیم کلسیم کمک می کند. این هورمون غلظت کلسیم پالسما را کاهش می دهد. فعالیت استئوکالست ها را مهار می کند ،بنابراین جذب استخوان مهار می شود . تاثیر بر کلیه با کاهش باز جذب کلسیم از تو بو لهای کلیوی دفع ادراری کلسیم راافزایش می دهد. از این غده هورمونهای تیروکسین وتری یدوتیرونین نیز ترشح می شود.افزایش ترشح این هورمونها می تواند یکی ازعلل پوکی استخوان باشد. غدد پارا تیروئید • • • • • هورمون پاراتورمون راترشح می کند. تنظیم کننده اصلی غلظت کلسیم وفسفات پالسماست . در استخوانها فعالیت استئوکالست ها را تحریک می کند درروده ها با تحریک آنزیمی به طور غیر مستقم باعث افزایش جذب کلسیم وفسفر می شود. درکلیه ها باز جذب کلسیم را افزایش داده و باز جذب فسفات را کاهش می دهد . هورمون رشد • • • • • رشد استخوان و عضله را افزایش می دهد. در کودکان هم بر نمو خطی استخوان و هم بر تراکم بافت استخوان اثر دارد. در نمونه های حیوانی تعداد استئوبالستها و عملکرد آنها را تحریک می کند. و توده بدون چربی و قدرت را افزایش می دهد. این هورمون از بخش پیشین غده هیپوفیزترشح میشود. غددفوق کلیه • از دو بخش مرکزی درونی وقشری بیرونی تشکیل شده است.قشر فوق کلیه بیش از 30هورمون استروئیدی مختلف به نام کورتیکواستروئیدهارا ترشح می کند.یکی از مهمترین این هورمونها کورتیزول می باشد.افزایش این هورمون می تواند سبب پوکی استخوان شود. یپشگیری بهتر از درمان • درمان قطعی ندارد • می توان روند پوک شدن را کند یا متوقف کرد. عوامل مرتبط با نحوه زندگی • رژیم غذایی مناسب • مصرف ویتامین ها • تمرینات ورزشی کلسیم • در بدن اشخاص بالغ یک تا دو کیلوگرم کلسیم وجود دارد.این ماده به صورت امالح گوناگون با غذا وارد بدن می شود ودرحضور ویتامین Dپنجاه در صد آن در روده جذب به خون وارد و بقیه توسط مدفوع دفع خواهد شد. • با افزایش سن بدن کم کم ظرفیت طبیعی خود راجهت جذب کلسیم ازدست می دهدو فردباید دستگاه گوارش و سیستم های بدن خود را با استفاده ار مکمل های کلسیم و ویتامین ‏Dحمایت کند. عوامل موثر در تنظیم کلسیم خون • • • • • • • ویتامین D هورمون پاراتورمون (ترشح از غده پاراتیروئید ) کا لسی تونین (ترشح از غده تیروئید) جذب روده ای کلسیم تحت تاثیر رژیم غذایی،سن ،و اختال الت طبی است . با افزایش سن ،جذب کلسیم کم می شود روزانه 100تا 300میلی گرم کلسیم از طریق ادرار دفع می شود. ترشح کلسیم در شیره معدی باعث دفع اجباری 100تا 200 میلی گرم در روز از راه مدفوع می گردد. میزان نیاز کلسیم میزان نیاز گروه سنی 500 3-1سال 800 8-4سال 1300 18-9سال 1000 50-19 1200 بیشتر از 51سال ویتامین D • تاثیر بر سلولهای استخوان سازدارد. • باعث جذب کلسیم از روده می شود. • شکل فعال ویتامین Dدر سه مرحله متوالی در پوست ،کبد و کلیه ها ساخته می شود ودر چربی محلول است . درمان غیرهورمونی پوکی استخوان درمان پوکی استخوان • • • • • • • استفاده از داروهای ضد درد استفاده از داروهای شل کننده عضالنی حرارت ماساژ استراحت بسیاری از این بیماران می توانند از برنامه صحیح فیزیو تراپی استفاده کنند. فعالیت هایی که استخوان وزن بدن را تحمل می کنند مانند پیاده روی مناسب می باشد. درمان با دارو • شامل کلسیم ،ویتامین ،Dآلندرونیت (، )Alendronateاتیدرونیت(، )Etidronateتستوسترو ن ،استروئید های آنابولیکی استروژن ،کلسیتونین،تاموکسی فن ))Tamoxifenورالوکسی فی ( )Raloxifenمی باشد که داروهای اخیر ضد سرطان است .بنابراین بهترین راه جلوگیری از پوکی استخوان ورزش مداوم و منظم و رژیم حاوی میزان مناسب کلسیم و 800تا 500واحد ویتامین Dمی باشد. استفاده از هورمون درمانی استروژن تراپی • استروژن تراپی در زنان یائسه سبب جلوگیری از پوکی استخوان وبیماری عروق کرونر می شود.ولی خطر سرطان آندومتر در آنها افزایش می یابد .زنانی که بیش از 10سال استروژن دریافت کرده انداحتمال مرگ به علت سرطان پستان در آنها 43در صد افزایش می یابد.از آنجائیکه خطر بیماری عروق کرونر در زنان بیشتر از سرطان پستان می باشد ،بنابراین ارزش ریسک کردن رادارد.استفاده دوره ای از استرژن ودادن پروژسترون در کسانی که خطر بیماری کرونر دارند ولی سابقه فلبیت و آمبولی ریه و سابقه فامیلی سرطان ندارند ،توصیه می شود. نقش ورزش در پیشگیری از پوکی استخوان • افزایش جریان خون ،اکسیژن ومواد غذایی بیشتر به سلولهای استخوان ساز • افزایش هورمون هایی که ترشح آنها با ورزش تحریک می شود واستخوان سازی و متابولیسم سلولهای استخوانی را افزایش می دهد. ورزش وپوکی استخوان • فعالیت بدنی بر ساختار اسکلتی دردوران قبل وبعد از بلوغ موثر است ودر بزرگسالی این تاثیرات کمتر هستند ،به طوری که با تمرینات ورزشی سبک حدود 2-1درصد به توده استخوان اضافه می شود .تئوری که نقش استخوانساز ورزش را توجیه می کند بدین ترتیب است که با انجام فعالیت ورزشی شکستگی خیلی ریزی در استخوان رخ می دهد که موجب تحریک سلولهای استئوکالست شده وبا فعالیت این سلولها ودر پی آن سلولهای استخوان ساز استئوبالست توده متراکم تری از استخوان ایجاد می شود،به طوری که در برابر فشار پایدار تر باشد. نحوه شکل گیری استخوان توصیه های برای کودکان و نو جوانان • • • • • • زندگی توام با فعالیت بدنی وورزش داشته باشند. از فعالیت هایی که وزن بدن تحمل می شود بایستی استفاده گردد،نظیر والیبال ،بسکتبال ،ژیمناستیک و این فعالیت ها بر شنا ودوچرخه سواری ترجیح داده می شود. فعالیت هایی استفاده گرددکه همه عضالت در گیر شوند. اجرا فعالیت هایی که قدرت عضالت را افزایش می دهد مناسب است داشتن یک رژیم سرشار از کلسیم وپروتئین به میزانی که برای رشد وبلوغ نیز کفایت کند. داشتن حداقل 30دقیقه فعالیت بدنی سه جلسه در هفته توصیه هایی برای زنان در سن 30-20سالگی • • • • • • • • • در این سنین رشد استخوان به انتهای خود خواهد رسید. سعی شود هر روز ورزش کنید . نیاز به کلسیم و ویتامین Dرا به طور کامل بر طرف کنید. یک برنامه ورزشی مناسب در این دوره شامل: -1گرم کردن 15دقیقه -2فعالیت هوازی شدید 20دقیقه -3فعالیت کششی 15دقیقه -4سرد کردن 10دقیقه -5داشتن حداقل 3جلسه تمرین در هفته توصیه هایی برای زنان 50 -35سالگی • • • • • دراین سنین بتدریج استخوان ها شروع به از دست رفتن می کنند. توصیه می شود در این مرحله با پژشک مشورت کنید. ورزش در این مرحله دارای اهمیت زیادی است. سعی کنید روزانه به مدت 45دقیقه پیاده روی کنید. داشتن حداقل 3جلسه تمرین هوازی در این سنین توصیه می شود. توصیه های ورزشی برای 50سال به باال • هر روز پیاده روی کنید. • برنامه تمرینی قبلی خودراادامه دهید. منابع • • • • زیور ورزش اردیبهشت 1385 پوکی استخوان دکتر خشایار فخریان 1382 کا لبد شنا سی دکتر احدیانی 1382 فیزیولوژی ورزش ویلمور وکا ستیل 1385 • WWW.SCFPT.COM/EDUCATION/ ‏OSTEOPORSIS • WWW.MIACALCIN.COM • WWW.BONDENSITOMETRY.COM