آموزشپزشکی و سلامتسایرسایر

کارگاه طراحی سوالات چند گزینه ای (MCQ) و ارزشیابی آموزشی آن

صفحه 1:

صفحه 2:
کار گاه طر احي سوالات جند کزینه ۱+ تا 08 و ارزشیابی امد نیو = —

صفحه 3:
فهرست مطالب هرم میلر و انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی و پیرا پزشکی | حیطه های اهداف یادگیری بلوم و انوا تاصیوتومی مراد ‎Pansies‏ Re ee Tes ey ne Sea ‎oe ree ea‏ گزینه ای ‎۱ wren ere eae | ‎Bicone | OnE y ye mtr -aiges een Race ‏لا‎ ‎ ‎ ‎ ‎

صفحه 4:
“ Assessment Drives Student Learning.” George E Miller (MD) 1919-1998 ‏بنیانگذارددپازتمان آموزش پزشکی در دانشگاه 1۱1۱0156 کالج پزشکی شیکاگو‎

صفحه 5:
“Assessment drives learning in at least four ways: its content, its format, its timing and any subsequent feedback given to the examinee.” van der Vieuten, C. (1996) The Assessment of Professional Competence: Developments, Research and Practical Implications, Advances in Health Sciences Education, 1, pp. 41-67. ن ‏ دانشگاه 855۲۱6۱۴ در هلند ( دپارتمان توسعه آموزش و ت

صفحه 6:
انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی در سال ۱۹۹۰ جرج میلر یک مدل سلسله مراتبی برای ارزشیلبی صلاحیت پیشنهاد نمود الینی دانشجویان پزشکی اس این مدل با ارزشیابی حیطه شناختی آغاز می شود و با ارزشیابی حیطه عملکرد و رفتار بايان مى يابد. لا همانطور که در سلسله مراتب این مدل به سمت بالا حرکت می کنیم» صحت ( اصالت ) حرفه ای افزایش و شیوه های ارزشیابی به عملکرد واقعی در محیط بلینی شباهت می یاید. لأ ارزشیابی حیطه شناختی با دانش و اطلاعات فرد مرتبط می باشد [ مى داند؛ مى داند چطور انجام دهد) ارزشیلبی رفتاربا رزشیلبی صلاحیت فرد تحت شرلیط کنترل ثسده مرتبط می باشد ( دانشجو روی مانکن با در محیط آزمایشگاهی نحوه انجام کار ر نشان می دهد) و سپس صلاحیت و عملکرد فرد در محيط بالينى واقعى مورد ارزشيابى قرار مى كيرد ( دانشجو در محيط بالينى واقعى كار را نجام می دهد ] لا ابزارهای ارزشیابی متفاوتی متناسب با هر يك از سطوح مختلف اين مدل سلسله مراتبى وجود دارد.

صفحه 7:
MILLER'S PRISM OF CLINICAL COMPETENCE (aka Miller's Pyramid) it is only in the “does” triangle that the formance Integrated Into Practice ‘ough direct observation, workplace: jonstration of Learning 9 via simulations, OSCEs 0 ‏ب‎ behaviour —j Interpretation/Application through case presentations, KNOWS HOW extended matching type MCQs ‘act Gatherin Based on work by Miler GE, The Assessment of Clinical Skis Competonce’Performance: Acad. Med, 1990; 65(9): 63-67 Adapted by Drs. R. Mehay & R. Burns, UK (Jan 2009)

صفحه 8:
انواع ار زشیابی دانشجویان یز شکی (ادامه...) * پروفسور وندر ولوتن, مدلی منهومی برای مفید بودن یک ابزار ارزشیابی پیشنهاد نمود. معیارهای لین مدل برای قضاوت در مورد سودمند بودن یک ابزار آموزشی شامل موارد زیر است: عل روایی ‎(Validity)‏ آیا ابزار ارزشیابی» مورد مفروض را اندازه می گیرد؟ ‎W (Reliability) Lu‏ ابزار ارزشیلبی در هر با راستفاده» مورد مفروض را اندازه می گیرد؟ ‏ع* تاثیر آموزشی (1۳00861 ۶0۱16۵110۳01): ارزشیلبی چه تاثیری بر تدریس و یادگیری داشته است؟ ‏عله مقبولیت ( 01110 ۸66603: یا ابزار ار و سایر افراد ذینفع می باشد؟ ‎ ‎ ‏ابى» مورد قبول کارکنان, دانشجویان

صفحه 9:
نواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادام.) لوزن دهی به هر یکی از معیارهای پروفسور وندرولوتن برای قضاوت در مورد یک شیوه یا ابزار ارزشیابی» بستگی به هدفی دارد که ما برای رسیدن به آن, از ابزار ارزشیابی مورد نظر استفاده می کنیم. برای مثال برای ارزشیابی تراکمی (6 5۱1۳0۳۳۵11۷ ‎bel asl‏ ارتقا یا ارائه گواهی. معیار پایایی مهمتر است از طرفی برای ارزشیابی تکوینی (۳0۲۲۳۵1۷6) نظیر تشخیص(055 9۳ 0013), بازخورد (66031؟) و بهبود تحصيلى ‎Le (improvement)‏ تاثیر ‎j] (educational impact) ..5j 90)‏ اولویت بیشتری برخودار است.

صفحه 10:
انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادامد.) ‎Bl‏ صرف نظر از هدف ارزشیلبی» احتمال آنکه یک نوع شیوه ارزشیلبی بتولند تمامی حیطه های صلاحیت یک دانشجو را اندازه گیری نماید بسیار بعید است. ‏8 بنابراین برای ارزشیابی دانشجویان پزشکی شیوه ها و ابزارهای متنوعی لازم ‏است. ‏8 با توجه به اينکه هر یک از شیوه های ارزشیابی مزایا و معایبی دارند به کارگیری شیوه های متنوعی از ارزشیلبی طی فرایند آموزش دانشجویا می شود کمبودها و نقاط ضعف یک روش با مزایای روشی دیگر جبران شود. ‏ان» باعث ‎

صفحه 11:
انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادامد.) (Knowledge) alii (iil ‏شیوه های ارزشیابی‎ Multiple Choice Questions Key Features Questions Short Answer Questions Essay Questions Script Concordance Test (SCT) :)۳۵۲۲۵۲۳۹۵۳6( ‏#شیوه های ارزشیابی عملکرد و کارایی‎ Checklists Rating Scales Objective Structured Clinical Examination(OSCE) Short and Long Cases 360? Evaluation Mini Clinical Evaluation Exercises (Mini-CEX) Portfolios

صفحه 12:
حیطه های اهداف باد گیری پروفسور بنجامین بلوم 6 هدف های آموزشی بسیار متنوع لند و برای سهولت مطالعه آنها را به گونه های ‎Das BG; ab Gk.‏ ‎٩‏ معروف ترین طبقه بندی را پروفسور بنجامین بلوم انجام داده است. ‏؟ در این طبقه بندی هدف های آموزشی به سه حیطه شناختی عاطفی و روان حرکتی تقسیم شده لند که هر حیطه نیز دارای طبقه بندی مخصوص به خود ‏است.

صفحه 13:
حبطه های اهداف یادگیری پروفسور بنجامین بلوم (ادامه...) **سطوح یادگیری در حیطه شناختی: فافش معلومات ۲۴) فهمیدن ۳۰) به کار بستن ۰ ۳) تجزبه و تحلیل(! ۵) ت رکب ۰ ۶ ارزشیابی ( در مدل جدید بلوم ابتدا ارزشیابی» بعد تولید و خلاقیت) ۰ oe ‏سطوح یادگیری در حیطه عاطفی:‎ * )۵ ‏دریافت یا توجه کردن» ۲) واکنش نشان دادن» ۳) ارزشگذاری کردن » ۴) سازماندهی ارزش هاء‎ ‏تبلور ارزش ها در شخصیت (درونی شدن ارزش ها)‎ * سطوح یادگیری در حیطه روان حرکتی: ۱ تقلید و مشاهده. ۲) اجرای مستقل, ۳) سرعت و دقت» ۴) هماهنگی حرکات؛ ۵) عادی شدن

صفحه 14:
Bloom’s Taxonomy (Revised) Canthestudentcreateanew YY aszemble, contac create, dein product or point of view? develo, formulate, wte Ccanthe student justia stand {appro argue, deans jude, elec, or decision? poor al, ‏اام‎ م وا اسه ما مو ‎ce‏ رس ee, ‏م م ]ا هه متس شارت‎ ‏ی بط‎ ens Ran ‏عومج‎ ‎۳۲ ‏سوه مها‎ ۵ See concepts? ‘select, randlate, paraphrase 7 Canthe student eallor_ dee dapat a, erent cal remember th formation? ‘pe te (eres pid ii عراصم

صفحه 15:
تاکسونومی بلوم و سوالات جند گزینه ای 8 طراحی سوالات چند گزینه ای برای پوشش سطوح ابتدلیی طبقه بندی بلوم ( سطح دلنش و سطح درک و فهم ) کارآسانی می باشد. اما اگر سوالات چند گزینه ای به درستی طراحی شوند می توانند سطوح بالای طبقه بندی بلوم را نیز مورد ارزشیابی قرار دهند.

صفحه 16:
تاکسونومی بلوم و سوالات چند گزینه ای (ادامه...) 1 سطح دلنش و معلومات (61۱0۷۷160106): فراگیر بایستی اطلاعات محفوظ رابه خاطر بیاورد اما لازم نیست آنها را توضیح دهد يا به كار كيرد. مثال : ميانكين دوز اشعه موثر در سى تى اسكن قفسه سينه جقدر است؟ mSv 0 #* ۲۱5۷ ۸ ۲ ۲۱5۷ ۱۶ ) ۲۱5۷ ۲۴ ) a ‏ج‎

صفحه 17:
تاکسونومی بلوم و سوالات چند گزینه ای (ادامه...) لاسطح درک و فهم وبه کاربستن اطلاعات: فراگیر بایستی نشان دهد که می تولند از اطلاعات جدید استفاده کند نه اينکه فقط آنها را توضیح دهد همچنین ‎GL‏ نشان دهد که می تواند قوانین» روش ها مفاهیم و تثوری ها را به کار بتند. مثال: کدامیک از آزمایش های تصوير برداری زیر با بالاترین دوز اشعه ی موثر همراه است؟ ‎Abdomen/pelvic multidector CT (1‏ ‎Coronary artery multidetector CT (2‏ ‎Conventional pulmonary angiogram ۳‏ ع) ‎Digital pulmonary angiogram‏

صفحه 18:
تاکسونومی بلوم و سوالات چند گزینه ای (ادامه...) 4 سطح آنالیز: فراگیر بایستی اجزای مفهوم و ارتباط آنها با یکدیگر را درک کرده و اطلاعات را تجزیه و تحلیل کند. مثال: کدامیک از موارد زیر دوز اشعه حاصل از سی تی قفسه سینه را به حداقل کاهش می دهد؟ Decreasing mA from 250 to 125 (1 Decreasing kVp from 140 to 120 ۲ Decreasing the pitch from 2101 6۳ Decreasing scan time from 110 0.5 ۴

صفحه 19:
تاکسونومی بلوم و سوالات چند گزینه ای (ادامه...) علة: سطح درک و فهم و ترکیب اطلاعات: مثال: تحریک نورون های حرکتی در بدن به طور طبیعی از کدامیک از اصول زیر تبعیت می کند؟ 0 ۳ ۳ ع( (0 نورون های یزرکتر آسانتر از نورون های کوچکتر تحریک می شوند نورون های حرکتی در عضلات اکستانسور آسانتر از نورون های حرکتی در عضلات فلکسور تحریک می شوند. واحدهای حرکتی بزرگ قبل از وحدهای حرکتی کوچک به کار گرفته می شوند ‎Ul‏ درجه نیروی عضلانی با با تحریک نورون های حرکتی کوچک همراه ست ‏فایش اگهانی قدرت عضلانی در وهله او با تحريك نورون های حرکتی کوچک همراء است. ‎ ‏یرای پاسخ به این سوال دانشجو باید دقیقا اصول تحریک نورون های حرکتی را درک کند» اطلاعات را از ملیع مختلف با یکدیگر ترکیپ کند. همانطور که می بینید گزینه هلیی که جمله بندی مشایهی: دارند. جنبه های مشایهی از محتوا را نیز مورد هدف قرارداده لند و دو به دو در کنار هم قرار گرفته اند ( ۱ و 4۲ ۴و ۵). طراح سوال دو هدف از انجام لين كار داردء يك اينكه دانشجو مى تولند از بين كروه يا زوجی از گزینه ها تصمیم گیری کند . از طرفى با توجه به جينش منظم) گزینه ها جواب ‎quote‏ با استفاده از راهنما یا نشانه (6لا ) قابل شناسایی نیست.

صفحه 20:
تاکسونومی بلوم و سوالات جند گزینه ای (ادامه...) " سطح آنالیز و ارزشیابی: مثال: بانک مرکزی کانادا تصمیم گرفت نرخ وام دهی به بانک ها را از 1/8 به ۷/۵ / کاهش دهد بدین ترتیب: سرمایه گذاری خارجی در کانادا افزایش می یابد ارزش دلار كانادا نسبت به دلارآمریکا افزایش می یابد جح جح 02 سپرده های پس انداز افزایش می یابد خانه سازی افزایش می یابد تغیبری در نرخ بهره وام مسکن ایجاد نمی شود > جح

صفحه 21:
تاکسونومی بلوم و سوالات چند گزینه ای (ادامه...) * سطح آنالیز | ترکیب /به کاربستن: مثال: در صورتی که هر دو شریان کاروتید بین قلب و سینوس های کاروتید. به مدت ۲۰ ثانیه مسدود شوند كذاميك از موارد زير يروز مى كند؟ )( افزايش فشار خون بر اساس اندازه كيرى شريان فمورال ۲ کاهش ضربان قلب ۳ . افزایش فعالیت اعصاب آوران از سینوس های کاروتید ۴ کاهش فعالیت سمپاتیک در مرکز وازوموتور ۵ . هیچیک از موارد فوق در لین متال می توانستیم به جای گزینه" هیچیک از مارد فوق" گزینه دیگری طراحی كنيم. با لين وجود كزينه صحیح که شماره ۱۳" می باشد یه راحتی قلبل شناسایی نیست و دانشجو بايستى برلى يافتن باسخ به تجزيه و تحلیل و ترکیب اطلاعات بيردازد. در لین متال گزینه "هیچیک از موار فوق " جذاب ترین گزینهانحرافی می باشد.

صفحه 22:
Die ‏از‎ ‎11 Feat 0 Ce Ls ‏را‎ 110 تا ‎ELS‏ ‏و 01 0 Mel

صفحه 23:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن 4# سوال چند گزینه ای شامل یک مسئله و فهرستی از راه حل های جایگزین می باشد. مسئله ممکن است به صورت یک سوال مستقیم و یا یک جمله ناتمام بیان شود که به آن تنه سوال ‎(StEM)‏ ‏گویند. از دانشجو درخواست می شود تنه سوال و راه حل های جایگزین را بخواند و یکی از راه حل ها را که صحیح یا بهترین می باشد انتخاب نماید. به راه حل جایگزین جواب ‎(ANSWET)‏ ‏گویند. بر حسب فرمت سوال چند گزینه ای ممکن است بیش از یک پاسخ صحیح وجود داشته باشد. سایر راه حل های نادرست گزینه های انحرافی (6۲5 215۲3]) نامیده می شوند. مثال : تمام موارد زیر در ساخت اپی نفرین دخالت دارند به جزه الف) تيروزين هيدرو ‎(Oe‏ مونوآمین اکسیداز Ble 2( نوراپی نفرین 0( دوپامین جواب (ب) می باشد در حالی که گزینه های الف ء ج » د ۶ ۰۰ گزینه های انحرافی می باشند.

صفحه 24:
The Anatomy of an MCQ What is the boiling point of water under standard conditions at sea level ? Key A. 100 degrees Celsius 7 9 ‏ات‎ 8. 100 degrees Fahrenheit { Options C. 100 degrees Kelvin | (answers) ‏سم‎ D, 273 degrees Kelvin ‏سس‎ ‎| Distractors (wrong answers)

صفحه 25:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) 1 واژه های متداول در تعریف سوالات چهارگزینه ای: 0 : كزواحد سوا[ تنه سوا ل+ كزينه ها) ياسخ هاى ممكن : 5ع6أ170© .00110175 .65/١أغ3‏ لاع ]اج گزینه صحیح: ۲5۵0۳56 ۱6۷60 گزینه های نادرست: 0151۳8010۲5 ,۲0115

صفحه 26:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) لا تنه سوال (56170) بهتر است به صورت یک جمله یا سوال کامل نوشته ‎oft‏ PRET SE ‏رادت سيم وامیخ تز از جملات‎ Ml مثال : کدامیک از موارد زیر از ویژگی های ندول های پولمونری خوش خیم در تصوير برداری می باشد؟ لا مثال: ندول های پولمونری خوش خیم..... [] | تحقیقات نشان می دهد استفاده از جمله های ناکامل در ‎line «STEM‏ پاسخ صحیح دانشجویان را ۱۰ تا ۸۱۵ کاهش می دهد.

صفحه 27:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) ۳ در تنه سوال می توان از نقشه. نمودار یا عکس رادیولوژی استفاده نمود اما بلیستی به صورت یک جمله کامل مطرح شود. در حللت ايده آل » تنه سوال بليد طوری طراحی شود که بدون نیاز به خواندن تمام گزینه ها قابل پاسخگویی باشد الا تنه سوال يلد شامل تمامی اطلاعات مرتبط باشد. اگر بتوان کلمه ای را در تنه سوال گنجاند. از تکرار آن در گزینه ها بایستی اجتناب نمود. مثال: کدامیک از موارد زیر دوز اشعه را تا 2 کاهش می دهد؟ الف . کاهش ۳0۸ تا 1۷۸ ب. کاهش 80/2 تا ‎1١/8‏ 2 ج. كاهش 0۵ تا م1 د. کاهش ۳۸ تا 3/4 متال : از میزان ۲۱ چه میزان بایستی کاسته شود تا دوز اشعه تا 7/2 کاهش یابد؟ ‎Ya will‏ ب. ۱۳ ‎Yao Yrg‏ در مثال دوم. اطلاعات مرتبط در تنه سوال گنجانده شده و از بیان عبارت تکراری در گزینه ها اجتناب شده است.

صفحه 28:
تعریف سوالات چند كزينه اى و نحوه طراحى آن (ادامه...) تنه سوال جهار كزينه اى بايستى تا حد ممكن كوتاه و تنها دربركيرنده اطلاعات ضرورى باشد. ار تنه سوال نباید به عنوان فرصتی برای تدريس و يا كنجاندن عباراتى كه فقط جنبه آموزنده (۱۱۴۵۲۳۵/۷6) دارند (اما حضور آنها برای انتخاب پاسخ صحیح ضرورتی ندارد)» استفاده نمود. تنه سوال نباید گمراه کننده باشد به نحوی که با گول زدن دانشجو. او را از انتخاب پاسخ صحیح دور سازد. © خواندن سوال نباستی یار و کذ آمکان یذ ژبان ساده بیان شود جون وال رم توانابی روخوانی تشحو لقي ##به عنوان يك راهنماى كلى ‎٠‏ بليد كفت كه دانشجویان می توانند به یک تا ۲ سوال چهارگزینه ای در دقیقه پاسخ دهند. ## سوالاتى كه بيش از اين حد زمان مى برند بايستى به دقت ارزیلبی شونده تا به طور غیر ضروری بلند و عطولانی یا گیج کننده نبشند.

صفحه 29:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) اگر بخواهيم به کار بستن دلنش را توسط دانشجو مورد ارزیلبی قرار دهیم تنه سوال بلند تر خواهد ‎Og:‏ در صورتی که از دانشجو بخواهیم تنها یک واقعیت علمی را به خاطر بیاورد, تنه ‎Sg: tals Seater le‏ # اگر بخواهيم توانایی دانشجو در به کار گیری دانش را مورد ارزیابی قرار دهیم» مشاهدات ‎ee‏ این ترئیب سیال با بان ۳۰ ۳ ۱ زوع شده و با تاریخچه پزشکی (مدت علائم مریض). یافته های بالینی» نتایج آزمایشات تشخیصی: درمان اولی و بافته هی بدی بالط هوند # چنین سوالاتی برای آزمون های پزشکی و پیراپزشکی بسیار مناسب می باشند و اعتبار محتوای امتحان را افزليش مى دهندء از طرفى نبلید بیش از حد بلنه و حاوی اطلاعات غیر ضروری و فرعی باشند.

صفحه 30:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) متال: سوالی که فقط برای به خاطر آوردن مطالب طراحی شده. کدامیک از موارد زیر باعث نملیش بیماری 31۳50366 مزمن (بيش از ۳ ماه) در رادیوگرافی قفسه سینه مى باشد؟ الف. پنومونی استرپتوکوکی ب. سندروم دیسترس تنفسی بزرگسالان ج. ادم پولمونری د. بروتئينوزيس آوتولار پولمونری متال: سوالی که توانایی دانشجو در به کار گیری معلومات را می سنجد. مردی ۲۰ ساله با اریخچه ۴ ماه دیس بنه, تب با درجه پاین, و خستگی مراجعه مى كند. يا توجه به راديوكرافى مرد محتمل ترین تشخیص چیست؟ الف. پنومونی استرپتوکوکی ب. سندروم دیسترس تنفسی بزرگسالان ج. ادم پولمونری د بروتثينوزيس أوثولار بولمونرى

صفحه 31:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) ۳ ‏‌ضلوری طراحی شوه نها وک کرینه زا دلیل و مدرک فابل‎ Mlle aM ‏و بی چون و چرا صحیح باشد.‎ ق بیس ات شع دقیق هرسوال با ذکر جزئیات مسته ار ی شود تا آگر سر کی به سوال اعدراضخ داشنتا ارانه میرک او را متقاعد سازیم؟ ‎ME‏ در مواردی که تمامی گزینه ها تاحدی به پاسخ صحیح نزدیک می باشند. بایستی در تنه سوال به جای اينکه بگوییم "کدام گزینه صحیح است؟" بنویسیم "پهترین پاسخ کدام است؟" " 305۷۷6۲ 8651 " و عبارت " کدامیک از موارد زیر" را در تنه سوال بكنجانيم.

صفحه 32:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) 8 به طور کلی سوالات بلید به گونه ای طراحی شوند که از دانشجو بخواهند گزینه صحیح را انتخاب کند نه اينکه بگویند " کدام گزینه غلط است؟*. @ سوالاتی که به صورت منفی طراحی می شوند با عبالتی نظیر" کدامیک از موارد زیر صحیح نیست؟* یا " تمام موارد زیر به جز" همراه هستند. @ سوالات منفی برای ارزشیابی واقعی دانشجو کمتر موثر هستند و فهم نها برای دانشجو دشوار است. © سوالات منفی ممکن است در بعضی مواقع مناسب باشند اما باید به صورت کاملا حساب شده و انتخابی از آنها استفاده نمود. @ زملنى كه تنه سوال به صورت منفی بیان می شود. زیر واه منفی بلید خط کشید. به صورت كج ‎(italic)‏ تایپ شود ودر زبان انگلیسی با حروف 8011 نوشته شود که مطمئن باشیم » دانشجو متوجه محتوای منفی سوال شده است.

صفحه 33:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) ا تنه سوال با کلمات منفی: " کدامیک از موارد زیر یافته مشخصه ی بیماری راه هوایی کوچک (015656 01۳۷۷۵۷ 5۳۳۱۵۱۱) در سی تی اسکن نمی باشد؟* | تنه سوال با کلمات مثبت: " کدامیک از موارد زیر در سی تی اسکن قفسه سینه با بیش ترین احتمال بیماری راه هولیی کوچک (0156656 31۳۷۷۵۷ 6۳02۱1) را از بیماری ریوی اینترسیشیال متمایز می سازد؟*

صفحه 34:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) ##واژه های مطلق نظیر " همیشه" "هرگز" "همه" و " هیچکدام" نباید در تنه سوال یا گزینه های انحرافی مورد استفاده قرار گیرند. چون دانشجویان زیرک می دانند که ایده ها یا موقعیت های اندگی به صورت مطلق وجود دارند و يا در سراسر جهان صادق هستند. ‎“CaN” ,.“May“."COUIM ” cle ail, ME‏ راهتملیی برای یافتن پاسخ صحیح می ‎wish‏ و ذانشجويان می دانند 24 تقریبا هراچیزی:همکن است. ‏##وایه های مبهم نظیر ‎cise jai‏ لك کهگاهی» "داد کمی" "سیار ی" به طور کتواخت در میان دانشجویان قابل فهم و درک نیستند و از کاربرد آنها بایستی اجتناب نمود. ‎a tly cle aa Jeol lp aE‏ ندرت " در سوال بهتر است بگویيم " در کمتر از 7/۱۵ جمعیت". بهتر است از اعداد مطلق استفادهنماییم. ‏#۶ ممکن است واه "۸6۲۱6/2( ۴۲6" برای یک دانشجو به منهوم ۵۰ 74 باشد و برای دانشجوی دیگری به مفهوم ۸۰/ باشد. بنابرلین از به کارگیری وائْه "۳6011161۱2" بایستی صرف نظر کرده و به جای آن اعداد و ارقام واقعی را ذکر کنیم.

صفحه 35:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) 8 _از به کار بردن واژه های اختصاری و "۲۱5 /۰*36۳0102 (بدون توضیحات کافی در مورد واژه در تنه سوال) بایستی اجتناب نمود. © ممکن است دانشجو با کلمه اختصاری ناآشنا باشد. و یا واژه مذکور بیش از یک معنی داشته باشد. در این گونه موارد درک و فهم معنی واژه امتحان جداگانه ای برای دانشجو خواهد بود و یا اينکه کل سوال را معيوب می سازد. چرا که می توان واژه ی اختصاری را به طرق مختلف تفسير نمود. مثالهایی از ‎Acronyms‏ : NATO - The North Atlantic Treaty Organization RADAR - Radio detecting and ranging ‘Abbreviations 5) ‏مثالهايى‎ ‎BS - Bachelor of Science VP - Vice President :Eponyms }) ‏مثالهایی‎ Alois Alzheimer - Alzheimer disease james Parkinson - Parkinson's disease Harvey Cushing - Cushing's disease

صفحه 36:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) اللا چللش برانگیزترین قسمت طراحی سوالات چند گزینه ای » طراحی گزینه های انحرافی مطلوب و قابل قبول می باشد. ‎Hl‏ توانایی یک سوال چند گزینه ای برای متمایز کردن دانشجویان ( یعنی جدا کردن افرادی که می دانند از افرادی که نمی دانند) بر پایه کیفیت و جذابیت ‏گزینه های انحرافی می باشد. ‏8 بهترین گزینه های انحرافی » عبارلتی هستند که در عين دقيق و صحيح بودن» نمی توانند نیزهای مسئله طرح شده را به طور کامل براورده سازند. از طرفی توضیحات نادرستی هستند که باید از دید دانشچو درست به نظر برسند.

صفحه 37:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) عه ‎ya‏ گزینه ی انحرافی بایستی باورکردنی» اما به طور شفاف نادرست باشد. ع گزینه های غیر قلبل باور, پوج وبی معنی یا پرت و پله نبلید مورد استفاده قرار گيرند. عله گزینه های انحرافی ایده لل . نمایانگر خطاهلیی هستند که دانشجویان به طور ج دچار آن می شوند. های انحرافی اغلب با پرسیدن سوالات زیر و یافتن پاسخ آنها طراحی می شوند: "خطای شایع در تفسیر این یافته چیست؟* "تصورات غلط رایج در اين حیطه چیست؟*

صفحه 38:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) 7 بهترین تعداد گزینه ها ۳ تا ۵ عدد می باشد. ‎Ml‏ تحقیقات نشان می دهد سوالات سه گزینه ای به اندازه سوالات چهار گزینه ای ‎ma‏ ‎Ml‏ طراحی بیش ازا۵ گزینه کاری شاق؛ و اعلب منجر یه تولید کریشی‌های میولب و ‎(ott‏ شود. ضمن اینکه دانشجو باید زمان زیادی را برای خواندن گزینه ها صرف کند. ‏۴ از طرفی قانون سریع و سختی وجود ندارد که بگوید تعداد گزینه ها باید در تمام سوالات یکسان باشد. در یک امتحان بعضی از سوالات ممکن است دارای ۴ گزینه و بعضی درای ۵ گزینهباشند

صفحه 39:
تعریف سوالات چند كزينه اى و نحوه طراحی آن (ادامه...) "لا گزینه های انحرافی بلید تا حدی به هم مرتبط باشند و در یک طبقه بندی متناسب با پاسخ صحیح قرار گیرند ( برای مثال همه گزینه ها در مورد تشخیص, یا همه در مورد آزمایشات. درمان» پروگنوزء و ... باشند). برای مثال همه گزینه ها می توانند راجع به يك نوع پنومونی یا همه ادر مورد دوزاشعه باشند. للا كزينه هاى انحرافى بايستى از نظر كرامرء طول جمله یا عبارت» و پیچیدگی تا حد امکان شبیه پاسخ صحیح باشند. ألا طراحان سوال به طور رلیج تمایل دارند پاسخ صحیح رابه طور قلبل توجهی طولانی تر از گزینه های انحرافی بنویسند. مثالى از پاسخ صحیح که طولانی تو از سایر گزینه هس : کوش شالم ۲۸ ساله به مدت دو رور دعر تقد شب الؤناه عدن نفس شده استه با توجد ‎A Rosle‏ 2007 سينه. محتمل ترین تشخیص چیست؟ الفد توب ركلوزيس ب. ينومونى استريتوكوكى اكتسابى از جامعه ج. پنومونی واریسلا د. بلاستومیکوزیس

صفحه 40:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه مثالی از سوالی که طول گزینه ها یکسان می باشد: یک زن سالم ۲۸ ساله به مدت دو روز دچار سرفهء تب و کوتاه شدن تنفس شده است با توجه به رادیوگرافی قفسه سینه» محتمل ترین تشخیص چیست؟ الف. توب رکلوزیس ب. پنومونی استرپتوکوکی ج. پنومونی واریسلا د. بلاستومیکوزیس ( 88 گزینه ها نبلید به طور بالقوه حاوی عبارات یا جملات غیر منصفانه یا توهین آمیز در مورد گروه مشخصی از دانشجویان باشد ( مثلا از نظر جنسیت يا نژاد) 8 _گزینه های سوال نباید به خاطر نوع کلمه بندی یا جمله بندی به راحتی برای دانشجو متمایز شوند. زملنی که یک یا دو گزینه از نظر گرامری با تنه سوال همخولنی ندارنه خود به خود دانشجو را به سمت پاسخ صحیح هدلیت می کنند. اگر تنه سوال به زمان گذشته است. گزینه ها نیز بایستی به زمان گذشته مطرح شوند. اگر زمان سوال ایجاب می کند که پاسخ صحیح به صورت جمع(010۲۵1) باشد تمامی گزینه ها بایستی به صورت جمع طراحی شوند.

صفحه 41:
تعریف سوالات چند كزينه اى و نحوه طراحى آن (ادامه...) تنه سوال و كزينه ها بايستى از نظر فعل و فاعل با هم همخوانى داشته باشند. ال با توجه به اينكه معمولا نويسنده سوال به ياسخ صحيح بيش از كزينه هاى انحرافى توجه می کند. اشتباهات گرامری اغلب در گزینه های انحرافی اتفاق می افتد. 31 البته اين موضوع زمانى كه تنه سوال به صورته یک پرسش مستقیم می باشد مصداق ندارد. در مثال زير كزينه ج از نظر كرامرى با تنه سوال همخوانى نداردة " یکی از يافته های رادیوگرافیکی در کلاپس لوب تحتانی چپ........* الف. هایپر لوسنسی در همی توراکس فوقانی و تحتانی چپ می باشد. ب. بالارفتن دیافراگم در سمت چپ می باشد. ج. زمانى كه مدياستينوم به سمت راسته جا به جا می شود. د. جا به جايى خلفى شقاق (فيشر) مينور مى باشد.

صفحه 42:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) در مثال زیر تمام كزينه ها از نظر كرامرى با تنه سوال همخوانى درند " یکی از یافته های راديوكرافيكى در كلايس لوب تحتانی چپ.......* الف. هایپر لوسنسی در همی توراکس فوقانی و تحتانی چپ می باشد. ب. بالارفتن کافراک هد( شم چپ می باشد. ج. جا به جایی مدیاستینال به سمت راست می باشد. د. چا به جایی خلفی شقاتي (فیشر) مینور می باشد.

صفحه 43:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) ها نباید شامل "هیچیک از موارد فو " تمام موارد فوق* باشند. در مواردی که دانشجو بایستی در مورد پاسخ صحیح قضاوت کند یا در مواردی که هیچیک از گزینه ها به طور قطع صحیح یا نادرست نمی باشند » استفاده از گزینه "هیچیک از موارد فوق " دردسرساز است. 8 دانشجویان باهوش در لین مواقع بر سر دوراهی قرار می گيرند وبا دیدن گزینه " هیچیک از موارد فوق " به دتبال كزينة اى 0زم کردند که کامان و با پشترین جزیات بشید قل استفاده از گزینه " هیچیک از موارد فوق " در واقع سوال را از حللت چهار گزینه ای خارج و به سوال صحيح و غلط تبدیل می کند. اگر پاسخ صحیح "هیچیک از موارد فوق " باشد و دانشچو همین گزینه را انتخاب کند: ما مى فهمیم که او می داند پاسخ های ارلئه شده در سوال غلط می باشند. اما نمی توانیم بفهمیم که آیا او وقعا جواب صحیح را می داند یا خیر؟ در واقع اطلاعات خوبی از معلومات و تونایی دانشجو در اختیار ما قرار نمی دهد. قل از طرفی وقتی پاسخ صحیح . "همه موارد فوق* می باشد . کافیست دانشجو تشخیص دهد دو مورد از گزینه ها صحیح است و بدین ترتیب باز هم ارزشیابی خوبی از معلومات دانشجو به عمل نمی آید.

صفحه 44:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) ل-گزینه ها بایستی روال و ترتیمی منطقی داشته باشند. برای مثال اگر جواب سوال یک عدد است ‏ گزینه ها را می توان از عدد کوچک به بزرگ تنظیم نمود ( البته طراحان سوال عقیده دارند بهتر است اعداد را ز بزرگ به کوچک تنظیم کنیم) لساكر ياسخ یک تاریخ (01866) است » بهتر است گزینه ها به ترتیب زمانی طراحی شوند. لسادر اينكونه موارد هر كزينه بايد مستقل بوده و با گزینه دیگر هميوشانى نداشته باشد.

صفحه 45:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه.. در مثال زیر گزینه ها با هم همپوشانی دارند میانگین دوز اشعه موثر در سى تی اسکن قفسه سینه چند است؟ الف. 8-1 ۳۱5۷ mSv 16-8. ج 16 - 24 ۲05۷ د. 24 -32 ۲۱5۷ در مثال زیر گزینه ها با هم همپوشانی ندارند میانگین دوز اشعه موثر در سی تی اسکن قفسه سینه چند است؟ mSv 7-1 il mSv 15-8. mSv 23 - 16 .< mSv 32- 24.»

صفحه 46:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) علسوالات چند گزینه ای باید مستقل از هم باشند. یعنی یک سوال نباید حاوی اطلاعلتی باشد که دانشجو به طور اتوماتیک با استفاده از آن» ياشع سوال دیگری را به را عمحل قرارگیری پاسخ صحیح بايد به طور مدوم از گزینه ۱ تا ۴ تغيير كند. تحقيقات نشان می دهد گزینه های ۲ و ۳ توسط طراحان سوال بیش از اندازه به عنوان باسخ صحیح مورد استفاده قرار می گيرند. به لین ترتیب دانشجویانی که آزمون های متعددی داده لد با لین گرایش طراحان سوال آشنا هستند و در مواردی که پاسخ صحیح را نمی دانندیا مجبورند حدس بزنند» گزینه ۲یا ۳ را انتخاب می کنند.

صفحه 47:
تعریف سوالات چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه...) 1 تحقيقات نشان می دهد مردودی دانشجویان از طریق سوالات چهار گزینه ای معیوب» 274 بيش از مردودى از طريق سوالات جهاركزينه اى استاندارد مى باشد. اقلا نویسندگان بایستی سوالات چند گزینه ای را از نظر درست بودن و فرمت مناسب مرور کنند. البته اين کار تمام اشتباهات را نمایان نمی کند. | بهتر است یکی از همکاران به سوالات پاسخ داده و فیدبک بدهد. #ه در بسیاریاز دانشگاه ها کیفیت سوالات چهارگزینه ای توسط تیمی از کارشناسان تجزیه و تحلیل می شود.

صفحه 48:
Are you ready for a

صفحه 49:
روایی و بابایی سوالات چند گزینه ای ‎We (reliability) abt j) oll @&‏ توان قابلیت تعمیم پذیری یک سوال را اندازه گیری نمود. سوالات یک امتحان نمینه ی کوچکی از حداکثر سوالات چهار گزینه ای می باشد که می توان آنها را از انشجو پرسید. و نمره امتحان بایستی نشاندهنده نمره همان دانشجو زملنی که به امتحان مشلیه دیگری ( که سوالات آن با سوالات امتحان قبلی مرتبط می باشد) پاسخ می دهد. باشد. ‎ ‏8 _پایایی به دقت .اعتمادپذیری ثبات .یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره می ‎AS‏ ‏رابطه بين روایی و پاییی ازاین قرار است که یک آزمون بايد بايا باشد تا بتواند روا باشد ‏© اگر آزمینی در هر باراجرا برروی تعدادی آزمون شونده نتلیج مختلفی به دست دهد , ن آزمون یک آزمون پا نخواهد بود و در واقع هیج چیز را به درستی اندزه نخواهد گرفت و اگر یک آزمون چیزی رابه درستی اندازه ‏گیری نکند. هیچ اطلاع مفیدی به ما نخواهد داد.

صفحه 50:
روایی و بابایی سوالات چند کزینه ای (ادامه...) + پايايي شرط روايي است اما روايي براي پايايي ضروري نیست. ع* روش هاي تعیین پايايي 3- روش فرم هاي موازي یا هم ارز 4- روشهاي همساني دروني : الف- روش دو نیمه کردن آزمون ب‌تروش کودر- ریچاردسون ج-روش ضریب آلفاي کرانباخ

صفحه 51:
روایی و پایایی سوالات چند گزینه ای (ادامه...) فلا "ضریب پایایی" ارقامی از تا ۱ راشامل می شود قل هرچه صریب پاییی کوچک تر باشد. نشان دهندهپیایی کمتر اقلا هر چه این ضریب بزرگتر باشد حاکی از پایایی زیادتر آزمون است. فا عوامل موثر برپایایی آزمون ۱- با افزودن برتعدادسژالات یک آزمون پایایی آن افزایش می یابد. ۲- با متجانس تر وهمگون تر کردن سوّالات یک آزمون ,پایایی آن بیشتر می شود. ۳- با افزودن تعدادی سوّال با ضریب تمیز زیاد به یک آزمون پایایی آن بالا می رود.

صفحه 52:
روایی و بابایی سوالات چند کزینه ای (ادامه...) #۴ رولیی (۷۵11011۴0) یعنی امتحان مورد نظر تا چه حد توانسته چیزی را که ادعا مى کرده ‎3S,‏ آندازه بگیرده اندازه گیری کرده اس #۴ اصتضلاحی است که به اهدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به بن درست شده ‎Gaul‏ اشاره ل ‎ae‏ ۴ زمونی دارای ریابی است کفرای اندازه گیری آنجه مورد نظر ۳ كاك اگرهتانسب باشد. ‎aie‏ توجه به اينکه دانشجویان به طور معمول به سوالات چند گزینه ای سریعتر از سوالات تشریحی پاسخ می دهند. آزمون هلیی که بر اساس سوالات چند گزینه ای طراحی می شوند شامل مقذار وسیمی از مب ین شب * طول ترم هه با هت اواك رن آزموتها افزايش مى يابد. ‏#۴ سوالات چند گزینه ای نسیتابرای نمره دهی و امتیاز دهی به خصوص با استفاده از كامبيوتر آسان هستند. اما طراحی آنها بسیار زمان بر و دشوار است. ‎

صفحه 53:
روابی و بابایی سوالات جند گزینه ای (ادامه...) #7 روش هایی تعیین روایی (۷۵۱[0117) سوالات چند گزینه ای: (content validity) ‏"روايى محتوايى‎ (face validity) ccjpo cele)” (construct validity) ols ol)”

صفحه 54:
روایی و بایایی سوالات چند گزینه ای (ادامه...) ۲ تجزیه و تحلیل سوالات چند گزینه ای » یک ارزشیابی عددی از دشواری و قدرت تمیز (01156۳1۳010۵110۳) سوال فراهم می کند. "۲ برای تعیین دشواری سوال, درصد دانشجویلنی كه به هر سوال پاسخ درست دادهلند محاسبه حل قود هدف از طراحی امتحان این است که امتحان مورد نظر حاوی تعداد اندکی از سوالاتی باشد که بیش از ‎٩۰‏ 4 دانشجویان یا کمتر از ۳۰/ دانشجویان بتوانند به آن سوال پاسخ صحیح دهند. رف شرایط مطلوب سواا نش یی ‎٩‏ ند که ۵۰ تا ۷۵ تاش پاسخ صحیح دهند. Ja ببوالاتی که تشواری آنها در محدوده کم تا وشظ فى إاقا 2101 /اعستسد كه ‎“١‏ ناهرلا دانشجویان پاسخ صحیح را انتخاب می کنند.

صفحه 55:
روایی و بایایی سوالات چند گزینه ای (ادامه...) 7" قدرت تمیز یک سوال (0156۳1۳0183۴109 156۳0) در واقع تفاوت درصد پاسخ های درست بین دو گروه از دانشجویان می باشد لیه طور کلی داتشجویلنی که جزء1۲۵ بالایی و دانسجویانی که جزء ۲۵ پایین هستند) شاخص تمیز(۲۵۴10 ‎(discrimination‏ برای یک سوال در محدوده 1-۱ ۱+ می باشد. هر چه شاخص تمیز به ۱+ نزدیکتر باشد » سوال مورد نظر به طور موثرتری دانش آموزلنی که مطلب آموزشی مرتبط با سوال را می دانستند(در گروه بالا) از دلنش آموزلنی که آن مطلب را نمی دانستند (در گروه پایین) ‏ متمایز می سازد. در حللت ایده آل هر سوال حداقل شاخص تمیز ۰/۵ + دارد. اگر سوالی دارای قدرت تمایز ۰یا بالاتر بااشد سوال بسیار خوب محسوب می شود. اگر قدرت تمیز میک سوال کمتر از ‎٩‏ باشد . سوالی است که قدرت تمیز پایینی دارد و بايد مجددا ویرایش و بازبینی شود. سوالی که دارای شاخص تمیز منفی باشد . نان می دهد که دانشجویان ضعیف تر اغلب پیش از داتتت‌جویان قوى به لين سوال پاش صنحح می دهند و 2:1 کار بردن چنین سوالی در امتحان باید اجتنا

صفحه 56:
مراحل طراحی و انتخاب سوالات چند گزینه ای طراحی سوالات مطالعه پایلوت ( 5۲410۷ 0۱10۲) تعیین روایی ( ۱۷۱۱۵11 ) (reliability) 266 gai

صفحه 57:
مزایا و معایب سوالات چند گزینه ای #مزایا: آزمون هایی بسیار موثر هستند "در كا تسلج قابل استفاده هستند 7 حداقل ميزان نوشتن را برای دانشجو به همراه دارد 7 میزان حدس باسخ صحيح کمتر است ۲ حجم وسیعی از محتوای آموزشی را پهشش می دهد ع معایب: 7 طراحی سوالات چند گزینه ای خوب دشوار است 7 طراحی گزینه های اتحرافى باوريذير يا جواب های جایگزین ‎alternative)‏ ‎jIg (responses‏ است.

صفحه 58:
جک ‎cud‏ ۱۲۱۱۲۲۱۵۲ جهت بررسی سوالات چند گزینه ای

صفحه 59:
جچت لیست ۱۷۱۱۱۱۲۲۱۵۲۱ جهت پررسی سواءت جد بر ببه 1 ۱ Milman et a's (1965) elements independent of text construc or est purpose A Time-sng setegy 1. Bring to work as rapidly as possible witk reasonable assurance or curacy 2. Se up «schedule for progress throagh the test 3, Omit or gues at items (see LC. and ILB,) which resist a quick response 4, Mark omited ites, or tems which could use further 0 relocation 5, Use ime remaining ater completion ofthe test to eeonsder answers واه سل هو 1. Pay careful tention to directions determining clearly the nature ofthe task and the intended basis for response 2. Pay cael tention tothe items, determining cleat the nate ofthe question 3. Ask examiner for clarification when necessary, itis perittd 4, Check all answers Guessing srateey 1. Always gues if right answers only are stoned Aays gues if he corectoa for guessing is ess severe than a “conection for guessing” mula tha gives an expected sear of toro fr random responding 3, Always gues eves ifthe usu conection or amore severe petty fbr guessing is employed, whenever elimination of options provides sufiiem chace of profiing Dedactive reasoning strategy |. Eliminate options whick ate known tobe incorrect an choose from amorg te remaining options 2. Choose neither orboth of two options which imply the coreetaess of each othee 3, Choose neither orane (hut nc both af wo statements, one of which, if eomect, would imgly th incerretress ofthe other 4, Restit choise to those options which escompass al of two or more gives statements known to} ‏تعره‎ 5. Uilizerelevantcooteat information in ober test tems and options Note: Adapted fron Millan et al. (1965, pp. 711-712), Reprinted by Penission of SAGE Publications

صفحه 60:
چیه لیست ۱۲۱۱۱۱۱۱۱۵۱۱ جهت بررسی سوادت چد تر یه آی ( ادامه...) ۱ dependext othe text constructor or ‏وموس‎ A Intent consteraton strategy |. Interpret an answer questions in view of previo idiosyneritc emphases of he test constructor arin view of the est purpose 2, Answer ems as he test constuctrinended 3, Adogt he lee of sophistication that isexpected 4, Considethe ‏فان‎ of specific deta B.Cucusing ‏بعس‎ ‎1. Recognize and make use of any cowie itiosyncrasies ofthe test ‏نجه علا ليوطتل تاد ممست‎ answer fro incoret options a She orl ake itonger (shorter) han the inset options 8. Ste or he qualifesit more careflly.or makes it eprsen higher degree of generation ¢. Ste ore nodes more fle (me) statements 4. Ste ore places it in cerain pica postion anons the options (uch asin the mile) «. She ore places itn cents logical poston among an ordered tof optons (such asthe mide f the sequence) § She ore incaes (des no incude it ang sna statements, nas (does mt mike ton fa pi of ‏ات‎ ‎4, Ste or he somposes (doesnot compse) ito familiar or serestyed prastoogy a Sie or does aot mae it rammatislly inconsistent wit te ssm Considertheeleaney of peti deta when answering a givente 3. Recognize and make we of spite deters 4 Recognize nd make we of resemblances hawen the ptors an anasped ofthe sem. ‘Nie: Adapted fromm Milman tal. (1955, p.712). Reprined by ermisson of SACE Pubiations

صفحه 61:
سوال؟؟؟

صفحه 62:
فهرست منابع ‎Al-Wardy NM. 2010. Assessment Methods in Undergraduate Medical‏ ‎Education. SQU Med J, 10(2),pp:203-209.‏ Cosidine J, Botti M, Thomas S. 2005. Design, Format, validity and reliability of multiple choice questions for use in nursing research and education. Collegian , 12(1); pp:19-24. Collins J, MD, MEd, FCCP .Writing Multiple Choice Questions for Continuing Medical Education Activities and Self-Assessment Modules Dawson D, Atkinson M .2006. Dental Teaching Institute Assessment: Designing Effective Multiple-choice and Short Answer Questions. The Univerity of Western Ontario, Teaching Support Centre. دكتر ميرزابى » ك . تحليل سوالهاى آزمون جند كزينه اى . ياوريوينت. دكتر ميرجليلى . تحليل نوا هاى آزمون . باوريوينت .

صفحه 63:

صفحه 64:
رز با سياس از توجه شما بزركوا

بس حم حی م اهلل ارل ن ارل م کارگاه طراحی سواالت چند گزینه ای ( )MCQو ارزشیابی آموزشی آن تهیه و تنظیم: نسرین شهمیری /کارشناسی ارشد مامایی دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی تهران ‏nasrin_shahmiri@yahoo.com فهرست مطالب هرم میلر و انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی و پیرا پزشکی حیطه های اهداف یادگیری بلوم و انواع تاکسونومی سواالت چند گزینه ای تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای مزایا و معایب سواالت چند گزینه ای چک لیست میلمن جهت بررسی سواالت چند گزینه ای “ Assessment Drives Student Learning.” George E Miller (MD) 1919-1998 کالج پزشکی شیکاگو،Illinoise بنیانگذار دپارتمان آموزش پزشکی در دانشگاه “Assessment drives learning in at least four ways: its content, its format, its timing and any subsequent feedback given to the examinee.” van der Vleuten, C. (1996) The Assessment of Professional Competence: Developments, Research and Practical Implications, Advances in Health Sciences Education, 1, pp. 41–67. ) در هلند ( دپارتمان توسعه آموزش و تحقیقMasstricht دانشگاه، پروفسور َوندر وِلوتِن انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی در س;ال 1990جرج میلِ;ر ی;ک مدل س;لسله مراتب;ی برای ارزشیاب;ی ص;الحیت بالین;ی دانشجویان پزشکی پیشنهاد نمود این مدل با ارزشیابی حیطه شناختی آغاز می شود و با ارزشیابی حیطه عملکرد و رفتار پایان می یابد. همانطور که در سلسله مراتب این مدل به سمت باال حرکت می کنیم ،صحت ( اصالت ) حرفه ای افزایش و شیوه های ارزشیابی به عملکرد واقعی در محیط بالینی شباهت می یابد. ارزشیابی حیطه شناختی با دانش و اطالعات فرد مرتبط می باشد ( می داند ،می داند چطور انجام دهد) ارزشیاب;ی رفتار ب;ا ارزشیاب;ی ص;الحیت فرد تح;ت شرای;ط کنترل شده مرتب;ط م;ی باش;د ( دانشج;و روی مانک;ن یا در محی;ط آزمایشگاه;ی نحوه انجام کار را نشان م;ی ده;د) و س;پس ص;الحیت و عملکرد فرد در محی;ط بالینی واقعی مورد ارزشیابی قرار می گیرد ( دانشجو در محیط بالینی واقعی کار را انجام می دهد ) ابزارهای ارزشیابی متفاوتی متناسب با هر یک از سطوح مختلف این مدل سلسله مراتبی وجود دارد. انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادامه)... پروفسور وندر ولوتن ،مدلی مفهومی برای مفید بودن یک ابزار ارزشیابی پیشنهاد نمود. معیارهAای ایAن مدل برای قضاوت در مورد سAودمند بودن یAک ابزار آموزشAی شامل موارد زیر است: روایی ( :) Validityآیا ابزار ارزشیابی ،مورد مفروض را اندازه می گیرد؟ پایایAی ( :)ReliabilityآیAا ابزار ارزشیابAی در هAر بار استفاده ،مورد مفروض را اندازه می گیرد؟ تاثیAر آموزشAی ( :)Educational impactارزشیابAی چAه تاثیری بر تدریس و یادگیری داشته است؟ مقبولیAت ( :)AcceptabilityآیAا ابزار ارزشیابی ،مورد قبول کارکنان ،دانشجویان و سایر افراد ذینفع می باشد؟ انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادامه)... وزن دهAی بAه هAر یکAی از معیارهای پروفسAور َوندر ِولوتِAن ،برای قضاوت در مورد یک شیوه یAا ابزار ارزشیابAی ،بسAتگی بAه هدف;ی دارد کAه مAا برای رسAیدن بAه آن ،از ابزار ارزشیابی مورد نظر استفاده می کنیم. برای مثال برای ارزشیابAی تراکمAی ( ،)SummativeماننAد انتخاب ،ارتقAا یAا ارائه گواهی ،معیار پایایی مهمتر است از طرفAی برای ارزشیابی تکوینی ( ،)Formativeنظیر تشخیص(،)diagnosis بازخورد ( )feedbackو بهبود تحصAیلی ( ،)improvementمعیا ِر تاثیر آموزشی ( )educational impactاز اولویت بیشتری برخودار است. انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادامه)... صAرف نظAر از هدف ارزشیابAی ،احتمال آنکAه یAک نوع شیوه ارزشیابAی بتوانAد تمامی حیطه های صالحیت یک دانشجو را اندازه گیری نماید بسیار بعید است. بنابرایAن برای ارزشیابAی دانشجویان پزشکAی شیوه هAا و ابزارهای متنوعی الزم است. بAا توجAه بAه اینکAه هAر یAک از شیوه های ارزشیابAی مزایAا و معایبAی دارنAد ،به کارگیری شیوه های متنوعAی از ارزشیابAی طAی فراینAد آموزش دانشجویان ،باعث می شود کمبودها و نقاط ضعف یک روش با مزایای روشی دیگر جبران شود. )...انواع ارزشیابی دانشجویان پزشکی (ادامه :)Knowledge( شیوه های ارزشیابی دانش و آگاهی Multiple Choice Questions Key Features Questions Short Answer Questions Essay Questions Script Concordance Test (SCT) :)Performance( شیوه های ارزشیابی عملکرد و کارایی Checklists Rating Scales Objective Structured Clinical Examination(OSCE) Short and Long Cases 360º Evaluation Mini Clinical Evaluation Exercises (Mini-CEX) Portfolios حیطه های اهداف یادگیری پروفسور بِنجامین بلوم هدف های آموزشAی بسAیار متنوع انAد و برای سAهولت مطالعAه آنهAا را بAه گونه های مختلف طبقه بندی کرده اند. معروف ترین طبقه بندی را پروفسور بنجامین بلوم انجام داده است. در ایAن طبقAه بندی هدف های آموزشAی بAه سAه حیطAه شناختAی ،عاطفی و روان حرکتAی تقسAیم شده انAد کAه هAر حیطAه نیAز دارای طبقAه بندی مخصAوص به خود است. حیطه های اهداف یادگیری پروفسور بِنجامین بلوم (ادامه)... ‏سطوح یادگیری در حیطه شناخAتی: )1دانش و معلومات )2 ،فهمیدن )3 ،به کار بستن )4 ،تجزیه و تحلیل )5 ،ترکیب )6 ، ارزشیابی ( در مدل جدید بلوم ابتدا ارزشیابی ،بعد تولید و خالقیت) ‏سطوح یادگیری در حیطه عاطفی: دریافت یا توجه کردن )2 ،واکنش نشان دادن )3 ،ارزشگذاری کردن )4 ،سازماندهی ارزش ها)5 ، تبلور ارزش ها در شخصیت (درونی شدن ارزش ها) سطوح یادگیری در حیطه روان Aحرکتی: )1تقلید و مشاهده )2 ،اجرای مستقل )3 ،سرعت و دقت )4 ،هماهنگی حرکات )5 ،عادی شدن تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای طراحAی سAواالت چنAد گزینAه ای برای پوشAش سAطوح ابتدایAی طبقه بندی بلوم ( سAطح دانAش و سAطح درک و فهAم ) کAارآسAانی مAی باشد .امAا اگر سAواالت چنAد گزینAه ای بAه درسAتی طراحAی شونAد مAی تواننAد سطوح باالی طبقه بندی بلوم را نیز مورد ارزشیابی قرار دهند. تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای (ادامه)... س;طح دان;ش و معلومات ( :)knowledgeفراگیAر بایستی اطالعات محفوظ را بAه خاطAر بیاورد امAا الزم نیسAت آنهAا را توضیAح دهد یا به کار گیرد. مثال :میانگین دوز اشعه موثر در سی تی اسکن قفسه سینه چقدر است؟ ‏mSv 1 )1 * mSv 8 )2 ‏mSv 16 )3 ‏mSv 24 )4 تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای (ادامه)... س;طح درک و فه;م و ب;ه کاربس;تن اطالعات :فراگیAر بایسAتی نشان دهAد که مAی توانAد از اطالعات جدیAد اسAتفاده کنAد نAه اینکAه فقAط آنهAا را توضیAح دهAد ،همچنین باید نشان دهد که می تواند قوانین ،روش ها ،مفاهیم ،و تئوری ها را به کار ببندد. مثال :کدامیAک از آزمایAش های تصAویر برداری زیAر بAا باالتریAن دوز اشعAه ی موثر همراه است؟ ‏Abdomen/pelvic multidector CT )1 ‏Coronary artery multidetector CT )2 ‏Conventional pulmonary angiogram )3 ‏Digital pulmonary angiogram )4 تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای (ادامه)... س;طح آنالی;ز :فراگیAر بایسAتی اجزای مفهوم و ارتباط آنهAا بAا یکدیگر را درک کرده و اطالعات را تجزیه و تحلیل کند. مثال :کدامیAک از موارد زیAر دوز اشعAه حاصAل از سAی تAی قفسAه سAینه را بAه حداقل کاهش می دهد؟ ‏Decreasing mA from 250 to 125 )1 ‏Decreasing kVp from 140 to 120 )2 ‏Decreasing the pitch from 2 to 1 )3 ‏Decreasing scan time from 1 to 0.5 )4 تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای (ادامه)... سطح درک و فهم و ترکیب اطالعات: مثال :تحریک نورون های حرکتی در بدن به طور طبیعی از کدامیک از اصول زیر تبعیت می کند؟ )1نورون های یزرگتر آسانتر از نورون های کوچکتر تحریک می شوند )2نورون های حرکتی در عضالت اکستانسور آسانتر از نورون های حرکتی در عضالت فلکسور تحریک می شوند. )3واحدهای حرکتی بزرگ قبل از واحدهای حرکتی کوچک به کار گرفته می شوند )4افزایش درجه نیروی عضالنی ابتدائاً با تحریک نورون های حرکتی کوچک همراه است )5افزایش ناگهانی قدرت عضالنی در وهله اول با تحریک نورون های حرکتی کوچک همراه است برای پاسAخ بAه ایAن سAوال دانشجAو بایAد دقیقAا اصAول تحریAک نورون های حرکتAی را درک کنAد ،همچنیAن باید اطالعات را از منابAع مختلAف بAا یکدیگAر ترکیAب کند .همانطور کAه مAی بینیAد گزینAه هایAی کAه جملAه بندی مشابهی دارنAد ،جنبAه های مشابهAی از محتوا را نیAز مورد هدف قرار داده انAد و دو بAه دو در کنار هAم قرار گرفتAه اند ( 1و 2؛ 4و .)5طراح سAوال دو هدف از انجام ایAن کار دارد ،یAک اینکAه دانشجو مAی توانAد از بیAن گروه یAا زوجAی از گزینAه ها تصAمیم گیری کنAد ،از طرفAی بAا توجAه بAه چینAش منظAم گزینAه هAا جواب صAحیح بAا اسAتفاده از راهنمAا یAا نشانه ( ) cueقابل شناسایی نیست. تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای (ادامه)... سطح آنالیز و ارزشیابی: مثال :بانک مرکزی کانادا تصمیم گرفAت نرخ وام دهAی بAه بانک هAا را از %9به 7/5 %کاهش دهد ،بدین ترتیب: )1سرمایه گذاری خارجی در کانادا افزایش می یابد )2ارزش دالر کانادا نسبت به دالر آمریکا افزایش می یابد )3سپرده های پس انداز افزایش می یابد )4خانه سازی افزایش می یابد )5تغییری در نرخ بهره وام مسکن ایجاد نمی شود تاکسونومی بلوم و سواالت چند گزینه ای (ادامه)... سطح آنالیز /ترکیب /به کاربستن: مثال :در صAورتی کAه هAر دو شریان کاروتیAد بیAن قلAب و سAینوس های کاروتیAد ،بAه مدت 20ثانیAه مسAدود شوند، کدامیک از موارد زیر بروز می کند؟ )1افزایش فشار خون بر اساس اندازه گیری شریان فمورال کاهش ضربان قلب )2 افزایش فعالیت اعصاب آوران از سینوس های کاروتید )3 کاهش فعالیت سمپاتیک در مرکز وازوموتور )4 هیچیک از موارد فوق )5 در ایAن مثال مAی توانسAتیم بAه جای گزینAه ” هیچیAک از موارد فوق“ گزینAه دیگری طراحAی کنیم .بAا ایAن وجود گزینه صAحیح کAه شماره ” “1مAی باشAد بAه راحتAی قابAل شناسAایی نیسAت و دانشجAو بایسAتی برای یافتAن پاسAخ بAه تجزیه و تحلیAل و ترکیAب اطالعات بپردازد .در ایAن مثال گزینAه ”هیچیAک از موارد فوق ” جذاب تریAن گزینAه انحرافی می باشد. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن سوال چند گزینه ای شامل یک مسAئله و فهرستی از راه حل های جایگزین می باشد .مسAئله ممکن اسAت بAه صAورت یAک سAوال مسAتقیم و یAا یAک جملAه ناتمام بیان شود کAه بAه آAن تنAه سوال ()stem گویند .از دانشجو درخواست می شود تنه سوال و راه حل های جایگزین را بخواند و یکAی از راه حل هAا را کAه صAحیح یAا بهتریAن مAی باشAد انتخاب نماید .بAه راه حAل جایگزین جواب ()answer گویند .بر حسAب فرمAت سAوال چنAد گزینAه ای ممکAن اسAت بیAش از یAک پاسAخ صAحیح وجود داشته باشد .سایر راه حل های نادرست گزینه های انحرافی ( )Distractersنامیده می شوند. مثال :تمام موارد زیر در ساخت اپی نفرین دخالت دارند به جز: الف) تیروزین هیدروکسیالز ب )Aمونوآمین اُکسیداز ج) ُدپا د) نوراپی نفرین ه) دوپامین جواب( Aب )Aمی باشد در حالی که گزینه های الف ،ج ،د ،ه ،گزینه های انحرافی می باشند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... واژه های متداول در تعریف سواالت چهارگزینه ای: ‏Aل تAAنه AسAAواAAل +گAAزیAنه Aها ) : itemکAAلواAحد سAAوا( A پاسخ های ممکن alternatives، options، choices : گزینه صحیحKeyed response : گزینه های نادرستfoils، distractors : تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... تنAه سAوال ( )stemبهتAر اسAت بAه صAورت یAک جAملAه یAا سAوال کامAل نوشته شود. سواالت مستقیم واضح تر از جمالت ناکامل می باشند: مثال :کدامیAک از موارد زیAر از ویژگAی های ندول های پولمونری خوش خیم در تصویر برداری می باشد؟  مثال :ندول های پولمونری خوش خیم ...... تحقیقات نشان مAی دهAد اسAتفاده از جملAه های ناکامل در ، stemمیزان پاسخ صحیح دانشجویان را 10تا %15کاهش می دهد. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... در تنه سوال می توان از نقشه ،نمودار یا عکس رادیولوژی استفاده نمود اما بایستی به صورت یک جمله کامل مطرح شود. در حالAت ایده آAل ،تنAه سAوال بایAد طوری طراحAی شود کAه بدون نیاز بAه خواندن تمام گزینAه ها قابل پاسخگویی باشد تنه سAوال بایAد شامل تمامی اطالعات مرتبط باشد .اگAر بتوان کلمه ای را در تنه سAوال گنجاند از تکرار آن در گزینه ها بایستی اجتناب نمود. مثال :کدامیک از موارد زیر دوز اشعه را تا ½ کاهش می دهد؟ ج .کاهش mAتا ½ الف .کاهش mAتا ¼ ب .کاهش mAتا 1/3 د .کاهش mAتا ¾ مثال :از میزان mAچه میزان بایستی کاسته شود تا دوز اشعه تا ½ کاهش یابد؟ د¾ . ج½ . ب1/3 . الف¼ .A در مثال دوم ،اطالعات مرتبط در تنه سوال گنجانده شده و از بیان عبارت تکراری در گزینه ها اجتناب شده است. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... تنه سوال چهار گزینه ای بایستی تا حد ممکن کوتاه و تنها دربرگیرنده اطالعات ضروری باشد. از تنAه سAوال نبایAد بAه عنوان فرصAتی برای تدریAس و یAا گنجاندن عباراتAی کAه فقAط جنبه آموزنده ( )informativeدارند (اما حضور آنها برای انتخاب پاسخ صحیح ضرورتی ندارد) ،استفاده نمود. تنه سوال نباید گمراه کننده باشد به نحوی که با گول زدن دانشجو ،او را از انتخاب پاسخ صحیح دور سازد. خواندن سAوال نبایسAتی دشوار باشAد و تAا حAد امکان بAه زبان سAاده بیان شود ،چون سAوال به منظور آزمودن توانایی روخوانی دانشجو نمی باشد. بAه عنوان یAک راهنمای کلAی ،بایAد گفAت کAه دانشجویان مAی تواننAد بAه یAک تAا 2سAوال چهارگزینAه ای در دقیقه پاسخ دهند. سAواالتی کAه بیAش از ایAن حAد زمان مAی برنAد بایسAتی بAه دقAت ارزیابAی شونAد ،تAا بAه طور غیAر ضروری بلند و طوالنی یا گیج کننده نباشند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... اگAر بخواهیAم بAه کار بسAتن دانAش را توسAط دانشجAو مورد ارزیابAی قرار دهیAم تنAه سAوال بلنAد تر خواهAد بود ،در صAورتی کAه از دانشجAو بخواهیAم تنهAا یAک واقعیAت علمAی را بAه خاطAر بیاورد ،تنه سوال کوتاه تر خواهد بود. اگAر بخواهیAم توانایAی دانشجAو در بAه کار گیری دانAش را مورد ارزیابAی قرار دهیم ،مشاهدات بالینAی می تواننAد پایه سAوال ما باشنAد ،به این ترتیAب سAوال با بیان مشکAل یک بیمار شروع شده و بAا تاریخچAه پزشکAی (مدت عالئAم مریAض) ،یافتAه های بالینAی ،نتایAج آزمایشات تشخیصی، درمان اولیه ،و یافته های بعدی ....،دنبال می شوند. چنیAن سAواالتی برای آزمون های پزشکAی و پیراپزشکAی بسAیار مناسAب مAی باشند و اعتبار محتوای امتحان را افزایAش مAی دهنAد ،از طرفAی نبایAد بیAش از حAد بلنAد ،و حاوی اطالعات غیر ضروری و فرعی باشند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... مثال :سوالی که فقط برای به خاطر آوردن مطالب طراحی شده. کدامیAک از موارد زیAر باعAث نمایAش بیماری airspaceمزمAن (بیAش از 3ماه) در رادیوگرافAی قفسAه سAینه می باشد؟ الف .پنومونی استرپتوکوکی ب .سندروم دیسترس تنفسی بزرگساالن ج .ادم پولمونری د .پروتئینوزیس آوئوالر پولمونری مثال :سوالی که توانایی دانشجو در به کار گیر;ی معلومات را می سنجد. مردی 30سAاله بAا تاریخچAه 4ماه دیAس پنAه ،تAب بAا درجAه پاییAن ،و خسAتگی مراجعAه مAی کند .بAا توجAه بAه رادیوگرافی قفسه سینه این مرد ،محتمل ترین تشخیص چیست؟ الف .پنومونی استرپتوکوکی ب .سندروم دیسترس تنفسی بزرگساالن ج .ادم پولمونری د .پروتئینوزیس آوئوالر پولمونری تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... تنAه سAوال بایAد طوری طراحAی شود کAه تنهAا یAک گزینAه بAا دلیAل و مدرک قابل اثبات، و بی چون و چرا صحیح باشد. بهتAر اسAت منبAع دقیAق هAر سAوال بAا ذکAر جزئیات مسAتندسازی شود ،تAا اگAر بعدا کسی به سوال اعتراض داشت ،با ارائه مدرک او را متقاعد سازیم. در مواردی کAه تمامAی گزینAه هAا تاحدی بAه پاسAخ صAحیح نزدیAک مAی باشنAد ،بایستی در تنAه سAوال بAه جای اینکAه بگوییAم ”کدام گزینAه صAحیح اسAت؟“ بنویسAیم ”بهترین پاسAخ کدام اسAت؟“ ” ” Best answerو عبارت ” کدامیAک از موارد زیر“ را در تنه سوال بگنجانیم. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... بAه طور کلAی سAواالت بایAد بAه گونAه ای طراحAی شونAد کAه از دانشجAو بخواهنAد گزینAه صحیح را انتخاب کند نه اینکه بگویند ” کدام گزینه غلط است؟“. سAواالتی کAه بAه صAورت منفAی طراحAی مAی شونAد بAا عباراتAی نظیAر“ کدامیAک از موارد زیAر صحیح نیست؟“ یا ” تمام موارد زیر به جز“ همراه هستند. سواالت منفی برای ارزشیابی واقعی دانشجو کمتر موثAر هستند و فهم آنها برای دانشجو دشوار است. سواالت منفی ممکAن است در بعضی مواقع مناسب باشند اما باید به صAورت کامال حساب شده و انتخابی از آنها استفاده نمود. زمانAی کAه تنAه سAوال بAه صAورت منفAی بیان مAی شود ،زیAر واژAه منفAی بایAد خAط کشیAد ،بAه صورت کAج ( )italicتایAپ شود ودر زبان انگلیسAی بAا حروف capitalنوشتAه شود کAه مطمئن باشیم ،دانشجو متوجه محتوای منفی سوال شده است. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... تنه سوال با کلمات منفی: ” کدامیAک از موارد زیAر یافتAه مشخAصAه ی بیماری راه هوایAی کوچک ( )small airway diseaseدر سی تی اسکن نمی باشد؟“ تنه سوال با کلمات مثبت: ” کدامیAک از موارد زیAر در سAی تAی اسAکن قفسAه سAینه بAا بیAش ترین احتمال بیماری راه هوایAی کوچک ( )small airway diseaseرا از بیماری ریوی اینترسیشیال متمایز می سازد؟“ تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... واژAه های مطلAق نظیAر ” همیشAه“” ،هرگAز“” ،همAه“ و ” هیچکدام“ نبایAد در تنAه سAوال یAا گزینAه های انحرافی مورد اسAتفاده قرار گیرند .چون دانشجویان زیرک م;ی دانن;د کAه ایده هAا یAا موقعیAت های اندک;ی بAه صورت مطلق وجود دارند و یا در سراسر جهان صادق هستند. واژAه های ” ،“may“، ”couldو ” ،“canراهنمایAی برای یافتAن پاسAخ صAحیح مAی باشند ،و دانشجویان می دانند که تقریبا هر چیزی ممکن است. واژAه های مبهAم نظیAر ”بAه ندرت“” ،گاه و بیگاه“” ،گهگاهAی“” ،تعداد کمAی“” ،بسAیاری“ ،بAه طور یکنواخت در میان دانشجویان قابل فهم و درک نیستند و از کاربرد آنها بایستی اجتناب نمود. برای مثال بAه جای واژAه ”بAه ندرت ” در سAوال بهتAر اسAت بگوییAم ” در کمتAر از %15جمعیAت“ .بهتAر است از اعداد مطلق استفاده نماییم. ممکAن اسAت واژAه ” “frequentlyبرای یAک دانشجAو بAه مفهوم % 50باشAد و برای دانشجوی دیگری به مفهوم %80باشد .بنابرایAن از بAه کارگیری واژAه ” “frequentlyبایسAتی صAرف نظAر کرده و بAه جای آن اعداد و ارقام واقعی را ذکر کنیم. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... از به کار بردن واژه های اختصاری و ”( ، “acronymsبدون توضیحات کافی در مورد واژه در تنه سوال) بایستی اجتناب نمود. ممکن است دانشجو با کلمه اختصاری ناآشنا باشد ،و یا واژه مذکور بیش از یک معنی داشته باشد .در این گونه موارد درک و فهم معنی واژه ،امتحان جداگانه ای برای دانشجو خواهد بود ،و یا اینکه کل سوال را معیوب می سازد ،چرا که می توان واژه ی اختصاری را به طرق مختلف تفسیر نمود. مثالهایی از : Acronyms .NATO - The North Atlantic Treaty Organization ‏RADAR - Radio detecting and ranging مثالهایی از :Abbreviations ‏BS - Bachelor of Science ‏VP - Vice President مثالهایی از :Eponyms ‏Alois Alzheimer – Alzheimer disease ‏James Parkinson – Parkinson's disease ‏Harvey Cushing – Cushing's disease تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... چالAش برانگیزتریAن قسAمت طراحAی سAواالت چنAد گزینAه ای ،طراحAی گزینه های انحرافی مطلوب و قابل قبول می باشد. توانایAی یAک سAوال چنAد گزینAه ای برای متمایAز کردن دانشجویان ( یعنی جدا کردن افرادی کAه مAی داننAد از افرادی کAه نمAی داننAد) بر پایAه کیفیAت و جذابیت گزینه های انحرافی می باشد. بهتریAن گزینAه های انحرافAی ،عباراتAی هسAتند کAه در عیAن دقیAق و صحیح بودن، نمAی تواننAد نیازهای مسAئله طرح شده را بAه طور کامAل براورده سAازند ،از طرفی توضیحات نادرستی هستند که باید از دید دانشجو درست به نظر برسند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... هر گزینه ی انحرافی بایستی باورکردنی ،اما به طور شفاف نادرست باشد. گزینAه های غیAر قابAل باور ،پوچ و بAی معنAی یAا پرت و پال ،نبایAد مورد استفاده قرار گیرند. گزینAه های انحرافAی ایده آAل ،نمایانگAر خطاهایAی هسAتند کAه دانشجویان به طور رایج دچار آن می شوند. گزینه های انحرافی اغلب با پرسیدن سواالت زیر و یافتن پاسخ آنها طراحی می شوند: ”خطای شایع در تفسیر این یافته چیست؟“ ”تصورات غلط رایج در این حیطه چیست؟“ تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... بهترین تعداد گزینه ها 3تا 5عدد می باشد. تحقیقات نشان مAی دهAد سAواالت سAه گزینAه ای بAه اندازه سAواالت چهار گزینه ای موثر هستند. طراحAی بیAش از 5گزینAه کاری شاق ،و اغلAب منجAر بAه تولیAد گزینه های معیوب و نامطلوب مAی شود .ضمAن اینکAه دانشجAو بایAد زمان زیادی را برای خواندن گزینه ها صرف کند. از طرفAی قانون سAریع و سAختی وجود ندارد کAه بگویAد تعداد گزینAه هAا باید در تمام سAواالت یکسAان باشد .در یAک امتحان بعضAی از سAواالت ممکAن است دارای 4 گزینه و بعضی دارای 5گزینه باشند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... گزینAه های انحرافAی بایAد تAا حدی بAه هAم مرتبAط باشنAد و در یAک طبقAه بندی متناسAب بAا پاسخ صAحیح قرار گیرنAد ( برای مثال همAه گزینAه هAا در مورد تشخیAص ،یAا همه در مورد آزمایشات، درمان ،پروگنوز ،و ....باشنAد) .برای مثال همAه گزینه ها می تواننAد راجع به یک نوع پنومونی یا همه در مورد دوز اشعه باشند. گزینه های انحرافی بایستی از نظر گرامر ،طول جمله یا عبارت ،و پیچیدگی تا حد امکان شبیه پاسخ صحیح باشند. طراحان سAوال بAه طور رایAج تمایAل دارنAد پاسAخ صAحیح را بAه طور قابAل توجهAی طوالنAی تر از گزینه های انحرافی بنویسند. مثالی از پاسخ صحیح که طوالنی تر از سایر گزینه هاست : یAک زن سAالم 28سAاله بAه مدت دو روز دچار سAرفه ،تAب و کوتاه شدن تنفAس شده اسAت ،بAا توجAه بAه رادیوگرافAی قفسه سینه ،محتمل ترین تشخیص چیست؟ الف .توبرکلوزیس ب .پنومونی استرپتوکوکی اکتسابی از جامعه ج .پنومونی واریسال د .بالستومیکوزیس تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... مثالی از سوالی که طول گزینه ها یکسان می باشد: یک زن سالم 28ساله به مدت دو روز دچار سرفه ،تب و کوتاه شدن تنفس شده است ،با توجه به رادیوگرافی قفسه سینه، محتمل ترین تشخیص چیست؟ الف .توبرکلوزیس ب .پنومونی استرپتوکوکی ج .پنومونی واریسال د .بالستومیکوزیس گزینAه هAا نبایAد بAه طور باالقوه حاوی عبارات یAا جمالت غیAر منصAفانه یAا توهیAن آمیز در مورد گروه مشخصی از دانشجویان باشد ( مثال از نظر جنسیت یا نژاد) گزینه های سوال نباید به خاطر نوع کلمه بندی یا جمله بندی به راحتی برای دانشجو متمایز شوند. زمانAی کAه یAک یAا دو گزینAه از نظAر گرامری بAا تنAه سAوال همخوانAی ندارنAد ،خود بAه خود دانشجAو را به سAمت پاسAخ صAحیح هدایAت مAی کنند .اگAر تنAه سAوال بAه زمان گذشتAه اسAت ،گزینAه هAا نیAز بایسAتی به زمان گذشته مطرح شوند. اگر زمان سAوال ایجاب می کنAد که پاسAخ صAحیح به صAورت جمAع( )pluralباشد ،تمامی گزینه ها بایستی به صورت جمع طراحی شوند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... تAنه سوال و گزینه ها بایستی از نظر فعل و فاعل با هم همخوانی داشته باشند. بAا توجAه بAه اینکAه معموال نویسAنده سAوال بAه پاسAخ صAحیح بیAش Aاز گزینAه های انحرافAی توAجه می کند ،اشتباهات Aگرامری اغلب در گزینه های انحرافی اتفاق می افتد. البته این موAضوع زمانی که تنه سوال به صورت Aیک پرسش AمسAتقیم می باشد مصداق ندارد. در مثال زیر گزینه ج از نظر گرامری با تنه سوAال همخوانی ندارد: ” یکی از یافته های رادیوگرافیکی در کالپس لوب AتAحتانی چپ“........... الف .Aهایپر لوسنسی در همی توراکس فوقانی و تحتانی چپ می باشد. ب .باالرفتن دیافراگم Aدر سمت چپ می باشد. ج .زمانی که مدیاستینوم به سمت راست Aجا به جا می شود. شقاق (فیشر) مینور می باشد. د .جAا به جایی خلفی ِ تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... در مثال زیر تمام گزینه ها از نظر گرامری با تنه سوال همخوانی دارند. ” یکی از یافته های رادیوگرافیکی در کالپس لوب تحتانی چپ“........... الف .هایپر لوسنسی در همی توراکس فوقانی و تحتانی چپ می باشد. ب .باالرفتن دیافراگم در سمت چپ می باشد. ج .جا به جایی مدیاستینال به سمت راست می باشد. شقاق (فیشر) مینور می باشد. د .جا به جایی خلفی ِ تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... گزینه ها نباید شامل ”هیچیک از موارد فوق“ یا ” تمام موارد فوق“ باشند. در مواردی کAه دانشجAو بایسAتی در مورد پاسAخ صAحیح قضاوت کنAد یAا در مواردی کAه هیچیAک از گزینAه هAا به طور قطع صحیح یا نادرست نمی باشند ،استفاده از گزینه ”هیچیک از موارد فوق“ دردسرساز است. دانشجویان باهوش در ایAن مواقAع بر سAر دوراهAی قرار مAی گیرنAد و بAا دیدن گزینAه ” هیچیAک از موارد فوق ” ،به دنبال گزینه ای می گردند که کاملترین و با بیشترین جزئیات باشد. اسAتفاده از گزینAه ” هیچیAک از موارد فوق ” در واقAع سAوال را از حالAت چهار گزینAه ای خارج و بAه سAوال صحیح و غلAط تبدیAل مAی کند .اگAر پاسAخ صAحیح ”هیچیAک از موارد فوق ” باشAد و دانشجAو همیAن گزینAه را انتخاب کنAد ،ما مAی فهمیAم کAه او مAی دانAد پاسAخ های ارائAه شده در سAوال غلAط مAی باشنAد ،امAا نمAی توانیAم بفهمیAم کAه آیAا او واقعا جواب صحیح را می داند یا خیر؟ در واقع اطالعات خوبی از معلومات و توانایی دانشجو در اختیار ما قرار نمی دهد. از طرفAی وقتAی پاسAخ صAحیح ” ،همAه موارد فوق“ مAی باشAد ،کافیسAت دانشجAو تشخیAص دهAد دو مورد از گزینAه ها صحیح است و بدین ترتیب باز هم ارزشیابی خوبی از معلومات دانشجو به عمل نمی آید. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... ‏گزینAه هAا بایسAتی روال و ترتیبAی منطقAی داشتAه باشند .برای مثال اگر جواب سAوال یAک عدد اسAت ،گزینAه هAا را مAی توان از عدد کوچAک به بزرگ تنظیم نمود ( البته طراحان سوال عقیده دارند بهتر است اعداد را از بزرگ به کوچک تنظیم کنیم) ‏اگAر پاسAخ یAک تاریAخ ( )dateاسAت ،بهتAر اسAت گزینAه هAا بAه ترتیب زمانی طراحAی شوند. ‏در اینگونAه موارد هAر گزینAه بایAد مسAتقل بوده و بAا گزینAه دیگر همپوشانی نداشته باشد. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... در مثال زیر گزینه ها با هم همپوشانی دارند میانگین دوز اشعه موثر در سی تی اسکن قفسه سینه چند است؟ الفmSv 8-1 . بmSv 16 – 8 . جmSv 24 – 16 . دmSv 32- 24 . در مثال زیر گزینه ها با هم همپوشانی ندارند میانگین دوز اشعه موثر در سی تی اسکن قفسه سینه چند است؟ الفmSv 7-1 . بmSv 15 – 8 . جmSv 23 – 16 . دmSv 32- 24 . تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... سAوAاالت چنAد گزینAه ای بایAد مسAتقل از هAم باشند .یعنAی یAک سAوال نباید حاوی اطالعاتAی باشد کAه دانشجو به طور اتوماتیAک با استفاده از آن ،پاسAخ سAوال دیگری را به راحتی بیابد. محAل قرارگیری پاسAخ صAحیح بایAد بAه طور مداوم از گزینAه 1تAا 4تغییر کند .تحقیقات نشان مAی دهAد گزینAه های 2و 3توسAط طراحان سAوال بیAش از اندازه بAه عنوAان پاسخ صحیح مورد استفاده قرار می گیرند. بAه ایAن ترتیAب دانشجویانAی کAه آزمون های متعددی داده انAد بAا ایAن گرایAش طراحان سوال آشنAا هسAتند و در مواردی کAه پاسAخ صAحیح را نمAی داننAد یAا مجبورنAد حدس بزننAد ،گزینه 2یا 3را انتخاب می کنند. تعریف سواالت چند گزینه ای و نحوه طراحی آن (ادامه)... تحقیقات نشان مAی دهAد مردودی دانشجویان از طریAق سAواالت چهار گزینه ای معیوب ¼ ،بیش از مردودی از طریق سواالت چهارگزینه ای استاندارد می باشد. نویسAندگان بایسAتی سAواالت چنAد گزینAه ای را از نظAر درسAت بودن و فرمAت مناسب مرور کنند .البته این کار تمام اشتباهات را نمایان نمی کند. بهتر است یکی از همکاران به سواالت پاسخ داده و فیدبک بدهد. در بسAیاری از دانشگاه هAا کیفیAت سAواالت چهارگزینAه ای توسAط تیمAی از کارشناسان تجزیه و تحلیل می شود. روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای بAا اسAتفاده از پایایAی ( )reliabilityمAی توان قابلیAت تعمیAم پذیری یAک سAوال را اندازه گیری نمود .سواالت یک امتحان نمونAه ی کوچکی از حداکثAر سواالت چهار گزینAه ای می باشد که می توان آنها را از دانشجو پرسید. و نمره امتحان بایسAتی نشاندهنده نمره همان دانشجAو زمانAی کAه بAه امتحان مشابAه دیگری ( کAه سAواالت آAن با سواالت امتحان قبلی مرتبط می باشد) پاسخ می دهد ،باشد. پايايي به دقت ،اعتمادپذيري ثبات ،يا تکرار پذيری نتايج آزمون اشاره مي کند. رابطه بين روايي و پايايي ازاين قرار است که يک آزمون بايد پايا باشد تا بتواند روا باشد. اگAر آزمونAي در هAر بار اجرا برروي تعدادي آزمون شونده نتايج مختلفAي بAه دسAت دهAد ،آAن آزمون يک آزمون پايا نخواهAد بود و در واقAع هيچ چيز را بAه درسAتي اندازه نخواهAد گرفAت و اگAر يک آزمون چيزي را بAه درستي اندازه گيري نکند ،هيچ اطالع مفيدي به ما نخواهد داد. روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای (ادامه)... پايايي شرط روايي است اما روايي براي پايايي ضروري نيست. روش هاي تعيين پايايي -1روش پايايي مصححان -2روش بازآزمايي -3روش فرم هاي موازي يا هم ارز -4روشهاي همساني دروني : الف -روش دو نيمه کردن آزمون ب-روش کودر -ريچاردسون ج-روش ضريب آلفاي کرانباخ روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای (ادامه)... ”ضريب پايايي“ ارقامي از 0تا 1راشامل مي شود هرچه ضريب پايايي كوچك تر باشد ،نشان دهنده پايايي كمتر هر چه اين ضريب بزرگتر باشد حاكي از پايايي زيادتر آزمون است. عوامل مؤثر برپايايي آزمون -1با افزودن برتعدادسؤاالت يك آزمون پايايي آن افزايش مي يابد. -2با متجانس تر وهمگون تر كردن سؤاالت يك آزمون ،پايايي آن بيشتر مي شود. -3با افزودن تعدادي سؤال با ضريب تميز زياد به يك آزمون پايايي آن باال مي رود. روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای (ادامه)... روایAی ( )ValidityیعنAی امتحان مورد نظAر تAا چAه حAد توانسAته چیزی را کAه ادعAا می کرده که می خواهد اندازه بگیرد ،اندازه گیری کرده است. اصAطالحي اسAت كه بAه هدفAي كه آزمون براي تحقAق بخشيدن بAه آAن درسAت شده است ،اشاره مي كند. آزموني داراي روايي است كه براي اندازه گيري آنچه مورد نظر است ،كافي و مناسب باشد. بAا توجAه بAه اینکAه دانشجویان بAه طور معمول بAه سAواالت چنAد گزینAه ای سAریعتر از سواالت تشریحAی پاسAخ مAی دهنAد ،آزمون هایAی کAه بر اسAاس سAواالت چنAد گزینAه ای طراحAی مAی شوند شامAل مقدار وسAیعی از مطالAب تدریAس شده در طول ترم هسAتند ،بAه همیAن دلیAل روایAی این آزمونها افزایش می یابد. سAواالت چنAد گزینAه ای نسAبتا برای نمره دهAی و امتیاز دهAی بAه خصAوص بAا اسAتفاده از کامپیوتر آسان هستند .اما طراحی آنها بسیار زمان بر و دشوار است. روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای (ادامه)... روش هایی تعیین روایی ( )validityسواالت چند گزینه ای: ‏روایی محتوایی ()content validity ‏روایی صوری ()face validity ‏روایی سازه ()construct validity روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای (ادامه)... تجزیAه و تحلیAل سAواالت چنAد گزینAه ای ،یAک ارزشیابAی عددی از دشواری و قدرت تمیز ( )discriminationسوال فراهم می کند. برای تعییAن دشواری سAوال ،درصAد دانشجویانAی کAه بAه هAر سAوال پاسAخ درسAت داده انAد محاسبه می شود. هدف از طراحی امتحان این است که امتحان مورد نظر حاوی تعداد اندکی از سواالتی باشد کAه بیAش از % 90دانشجویان یAا کمتAر از %30دانشجویان بتواننAد بAه آAن سAوال پاسAخ صحیح دهند. در شرایAط مطلوب سAواالت دشوار آنهایAی هسAتند کAه % 50تAا %75دانشجویان بتواننAد بAه آن پاسخ صAحیح دهند. سAواالتی کAه دشواری آنهAا در محدوده کAم تAا متوسAط مAی باشAد آنهایAی هسAتند کAه 70تا %85 دانشجویان پاسخ صحیح را انتخاب می کنند. روایی و پایایی سواالت چند گزینه ای (ادامه)... قدرت تمی;ز ی;ک س;وال ( )item discriminationدر واق;ع تفاوت درص;د پاسخ های درس;ت بی;ن دو گروه از دانشجویان م;ی باش;د (ب;ه طور کل;ی دانشجویان;ی ک;ه جزء %25باالیی و دانشجویانی که جزء %25پایین هستند) شاخ;ص تمی;ز( ،)discrimination ratioبرای ی;ک س;وال در محدوده -1ت;ا +1می باشد .ه;ر چ;ه شاخ;ص تمی;ز ب;ه +1نزدیکت;ر باش;د ،س;وال مورد نظ;ر ب;ه طور موثرتری دانش آموزان;ی ک;ه مطل;ب آموزش;ی مرتب;ط ب;ا س;وال را م;ی دانس;تند(در گروه باال) از دان;ش آموزان;ی که آن مطلب را نمی دانستند (در گروه پایین) ،متمایز می سازد. در حال;ت ایده آ;ل ه;ر س;وال حداق;ل شاخ;ص تمی;ز + 0/5دارد .اگ;ر س;والی دارای قدرت تمایز ;%60ی;ا باالت;ر باش;د س;وال بس;یار خوب محس;وب م;ی شود .اگ;ر قدرت تمی;ز ی;ک س;وال کمتر از %19باشد ،سوالی است که قدرت تمیز پایینی دارد و باید مجددا ویرایش و بازبینی شود. س;والی ک;ه دارای شاخ;ص تمی;ز منف;ی باش;د ،نشان م;ی ده;د ک;ه دانشجویان ضعی;ف ت;ر اغلب بی;ش از دانشجویان قوی ب;ه ای;ن س;وال پاس;خ ص;حیح م;ی دهن;د و از ب;ه کار بردن چنی;ن سوالی در امتحان باید اجتناب نمود. مراحل طراحی و انتخاب سواالت چند گزینه ای طراحی سواالت مطالعه پایلوت ()pilot study تعیین روایی () validity تعیین پایایی () reliability مزایا و معایب سواالت چند گزینه ای مزایا: آزمون هایی بسیار موثر هستند در تمام سطوح قابل استفاده هستند حداقل میزان نوشتن را برای دانشجو به همراه دارد میزان حدس پاسخ صحیح کمتر است حجم وسیعی از محتوای آموزشی را پوشش می دهد معایب: طراحی سواالت چند گزینه ای خوب دشوار است طراحی گزینه های انحرافی باورپذیر یا جواب های جایگزین (alternative )responsesدشوار است. چک لیست Millmanجهت بررسی سواالت چند گزینه ای چک لیست Millmanجهت بررسی سواالت چند گزینه ای چک لیست Millmanجهت بررسی سواالت چند گزینه ای ( ادامه)... سوال؟؟؟ فهرست منابع Al-Wardy NM. 2010. Assessment Methods in Undergraduate Medical Education. SQU Med J, 10(2),pp:203-209. Cosidine J, Botti M, Thomas S. 2005. Design, Format, validity and reliability of multiple choice questions for use in nursing research and education. Collegian , 12(1); pp:19-24. Collins J, MD, MEd, FCCP .Writing Multiple Choice Questions for Continuing Medical Education Activities and Self-Assessment Modules Dawson D, Atkinson M .2006. Dental Teaching Institute Assessment: Designing Effective Multiple-choice and Short Answer Questions. The Univerity of Western Ontario, Teaching Support Centre. . پاورپوینت. تحلیل سوالهای آزمون چند گزینه ای. ک، دکتر میرزایی . پاورپوینت. تحلیل سوال های آزمون. دکتر میرجلیلی با سپاس از توجه شما بزرگواران

51,000 تومان