کتاب توتم و تابو فروید

کتاب توتم و تابو فروید

اسلاید 1: موضوع:کتاب توتم و تابو فرویددرس:نظریه های جدید انسان شناسیاستاد: آقای دکتر فکوهیدانشجو:الهام قادیElham.ghadi@gmail.comپاییز 89

اسلاید 2: زندگی نامه زیگموند فروید( Sigmund freued )در سال 1856 دراتریش در یک خانواده یهودی متولد شد.بعد از اتمام دوره دبیرستان، شغل پزشکی را انتخاب کرد، علت انتخاب این رشته ، علاقه شدید وی برای کسب شهرت بود.در سال 1882با مارتا برنز (Martha Burns ) ازدواج کرد ، در ۱۸۸۵ برای تحقیقات عصب‌شناسی وارد پاریس شد و در بیمارستان سال پتریه با ژان مارتن شارکو(Martin charot) که بزرگ‌ترین روان‌پزشک زمان به شمار می‌رفت آشنا شد و در آنجا فروید با روش هیپنوتیزم آشنا شد و بعدها نیز روش تداعی آزاد و تحلیل رویا را برای تشخیص بیماران به کار گرفت .وقتی دانشگاه عبری اورشلیم برپا شد ، فروید به همراه آلبرت انیشتین(Albert Einstein) ، مارتین بوبر (Martin Bober) و حاییم وایزمن (Weizmann Hayym ) از موسسان و اعضای اولیه هیئت علمی اورشلیم بودند.سرانجام در 23 سپتامبر 1939 پس از دو روز اغماء که حاصل تزریق مرفین بود درگذشت، تزریق مرفین بنابر قرارداد بین فروید و پزشکش بود تا رنج بیهوده نکشد.

اسلاید 3: آثار فروید تعبیر خواب(۱۹۰۰)توتم و تابو ( 1913)روانشناسی گروه و تحلیل من ( 1921) تمدن و گله مندان از آن (۱۹۳۰) تحت عنوان «فرهنگ و ناخوشایندیهای آن» توسط امید مهرگان از آلمانی به فارسی برگردانده شده‌است.بررسی رفتارهای جنسی آسیب شناسی زندگی روزمرهموسی و یکتا پرستیآینده یک وهمو ...

اسلاید 4: اندیشه فرویداز نظر فروید، رفتار تحت تأثیر ناخودآگاه است.ریشه اختلالات روانی افکار خاطرات ضمیر نا خودآگاه ( به ویژه از نوع جنسی و پرخاشگرانه )با تبدیل اندیشه ها و خاطرات ناخودآگاه به آگاهی ، از طریق معالجات روانکاوانه درمان می شود میراث فروید در روانشناسی مسأله روانکاوی ( psycoanalisis ) بود .

اسلاید 5: اصول اساسی در روانکاوی غریزه در روانکاوی اصل لذت و اصل واقعیت ساختمان شخصیتغریزه در روانکاوی : ازنظر فروید خصوصیت روانی موجود در یک فرد را باید بر اساس حقایق و وقایع گذشته بررسی کرد، وی برای نیروها یا قوایی که موجب انگیزش رفتار انسان می شود ، اصطلاح غریزه را بکار می برد.2 دسته انگیزه یا غریزه اصلی در انسان وجود دارد که هر دو ماهیتی زیستی یا بیولوژیک دارند شامل احتیاجات ساده جسمانی ( گرسنگی، تشنگی و ....) نیازهای اساسی انگیزه زندگی ( انگیزه جنسی و زندگی ) غریزه مرگ ( مرگ ، خودکشی )

اسلاید 6: اصل لذت و اصل واقعیت :اصل لذت = یعنی دوری از درد و رفتن به سمت لذت، کودک از بدو تولد تابع اصل لذتاصل واقعیت = در اثر محیط و به تدریج در او شکل می گیرد. ساختمان شخصیت :براساس اصول روانکاوی شخصیت از سه بخش تشکیل شد اید = نهاد ( منشأ تمام انرژی های غریزی و تمایلات خام و کنترل نشده ) ایگو = خود ( برای کنترل خواسته های نهاد شکل می گیرد ) سوپر ایگو = فراخود = وجدان ( دراثر درون فکنی معیارهای اجتماعی ایجاد می شود)

اسلاید 7: از طریق رابطه این سه دسته شخصیت انسان شکل می گیردنهاد : هدف لذت طلبی داردخود : هدف واقع بینی ، تعامل دهنده داردفراخود : هدف منع کننده دارد

اسلاید 8: بررسی کتاب توتم و تابوی فرویدسوالاتی که فروید در این کتاب درصدد پاسخگویی به آنها بود:حیوان پرستی از کجا سرچشمه گرفته است؟تابو یا محرمات درمیان قبایل اولیه ی انسانی برچه پایه و اساسی استوار بوده است؟

اسلاید 9: فروید از مجموع اطلاعات درباره آداب و رسوم و تفکرات مردمان اولیه با نتایجی که از احوال بیماران روانی بدست آورد چنین نتیجه گرفت :سازمان فکری و احساسات مردمان اولیه با بیماران روانی وجوه مشترک بسیاری وجود دارددر احساسات مردمان اولیه بین عشق و کین ( تضاد احساسات ) فاصله چندانی نیست.

اسلاید 10: راه حل هایی که فروید ارائه می دهد مسئله تابو : هنوز هم در بین جوامع دیده می شودمسئله توتم : برعکس کاملاً با سبک احساس امروزی فرق دارد، توتم نهادی است که مدت ها پیش ناپدید شده

اسلاید 11: روش های جمع آوری و تحلیل داده های فروید در این کتاببه کتاب هایی که حاوی مشاهدات دسته اول و دوم از زندگی مردمان اولیه که مبلغان مسیحی و سیاحان جمع آوری کردند مراجعه کرد. مقالات و نوشته های مفسران درجه یک را بررسی کرداز کتب و مشاهدات و تفاسیر جامعه شناسان ، قوم شناسان ، روانشناسان ، زیست شناسان ( نظیر داروین ) و ... استفاده می کند.سرانجام بعد از بررسی های متعدد به این نتیجه رسید:سازمان روانی مردمان اولیه = سازمان بیماران روانی مثل وسواسی ها و کسانی که از حیوان می ترسنددر حقیقت فروید مردمان اولیه ، بیماران روانی ، کودکان را با هم مقایسه کرد

اسلاید 12: توتم چیست ؟ توتم در وهله اول جد گروه در وهله دوم فرشته حامی و نگهبان گروه است

اسلاید 13: تابو چیست ؟ تابو 2 معنای متضاد دارد از یک سو به معنی مقدس و وقفی به معنی خطرناک ، وحشتناک ، ممنوع ، نجس ، اسرارآمیز ویژگی تابو : محدودیت تابویی از ممنوعیت اخلاقی و مذهبی متفاوت استفقط به خود متکی است، براساس فرمان های ملکوتی نیست تفاوت آن با ممنوعیت اخلاقی این است که جزء نظامی که پرهیز را واجب می دانند نیست ممنوعیت تابویی مبتنی بر استدلالی نیست، از نظر افراد تحت سلطه نیز طبیعی است.

اسلاید 14: تقسیم بندی تابو از دیدگاه فروید:بر اساس نوع تابوی طبیعی یا مستقیم ( محصول مانا است ) تابوی انتقالی با غیر مستقیم ( که از همان نیرو منبعث می شود) تابوی واسط بین دو تابوی قبلی ( شامل هر دو عامل است )بر اساس زمان موقتی ( مثل زنان باردار ) دائمی ( مردگان )

اسلاید 15: اهداف مستتر در تابو: حفظ شخصیت مهم ( روسا ، کشیشان ) حفظ زنان و کودکان در برابر مانا حفظ نزدیکان مرده پیشگیری از اختلالات در هنگام رویداد های بزرگ حمایت در برابر خشم خدایان حمایت از تولد و زندگی کودک حفظ اموال در برابر دزدان

اسلاید 16: سوال : اهمیت تابو چیست ؟ چرا باید آن را بررسی کرد؟ هرمسئله روانی شایسته آن است که به دنبال راه حلش باشیم، مسائلی مشابه موارد تابویی ( بیماری ها )در زندگی ما وجود دارد با بررسی تابو می توانیم به ماهیت این مسائل دست یابیم.موارد شباهت آداب و رسوم تابویی و علائم مرضی بیماری وسواس: فقدان دلیل برای ممنوعیت استقامتشان بر اساس یک وجوب درونی سهولت انتقال و وامگیری اشیاء ممنوعه وجود اعمال مناسکی ناشی از ممنوعیت

اسلاید 17: فروید 3 نوع تابو را برای بررسی وجوه شباهتش با بیماری وسواس انتخاب می کندتابو دشمنان = بعد از کشتن دشمن سعی در جلب رضایتش دارند، نتیجه ای که از این رفتار گرفته می شود این است که در احساسات وحشیان دوگانگی وجود دارد.تابوی روسا = در مورد این نوع تابو 2اصل وجود دارد حفاظت از خود در برابر تابو در اینجا هم تناقض وجود دارد حفاظت از تابوهاتابوی مردگان = شامل تماس با مرده، تابوی شوهر یا زن فرد مرده، ممنوعیت به زبان آوردن نام مرده ، احساس ندامت از فوت یک فرد( نوعی دوگانگی و تضاد را در بر می گیرد)1) تابوی دشمنان 2) تابوی روسا3) تابوی مردگان

اسلاید 18: بازگشت حیوان پرستی در کودکان از جمله مسائل مهم در توتم پرستی که فروید به آن توجه می کند: ریشه حیوان پرستی انگیزه پیدایش ازدواج با بیگانه رابطه میان توتم پرستی و ازدواج با بیگانه

اسلاید 19: فروید نظریاتی را که پیرامون ریشه توتم پرستی مطرح می شوند را به 3 بخش تقسیم می کند:نظریات اسمی: قبایل برای تمایز از هم از اسم حیوان استفاده می کردند، به مرور این حیوان به توتم قبیله تبدیل شد، در این نظریه دانشمندان اسم گذاری را علت پیدایش حیوان پرستی می دانند.نظریات جامعه شناسی:دورکیم معتقد است که توتم نماینده و مظهر جامعه است ، و این جامعه مورد پرستش مردم است.نظریه روانشناسی: در این نظریه توتم پرستی از خیالات فرد ناشی می شود( مثال باردار شدن زنان در قبیله آرونتا )

اسلاید 20: قانون ازدواج با بیگانه :این قانون لازم و ملزوم توتم پرستی است، نقش توتم ( حیوان )به عنوان جد در این ممنوعیت خیلی مهم است.ریشه ازدواج با بیگانه و رابطه آن با توتم پرستی :در مورد این عنوان 2 دیدگاه وجود دارد وجود ارتباط بین ازدواج با بیگانه و نظام توتمی( دورکیم ) عدم ارتباط بین ازدواج با بیگانه و نظام توتمی ( فریزر )

اسلاید 21: شرح وسترمارک از ازدواج با بیگانه :با هم بزرگ شدن موجب نفرت مادرزادی می شود و همین نفرت به شکل ممنوعیت در آمدهنظریه فریزر در مورد ازدواج با بیگانه :نظر وی مطابق نظر فروید است، وی غرایز انسانی را به دو بخش تقسیم می کند غرایز قانونمند ( سرپیچی از آنها با مجازات همراه است ) غرایز طبیعی ( مثل خوردن و آشامیدن که قانونمند نیست ) و ممنوعیت زنا با محارم را به دلیل گرایش ذاتی انسان به زنا با محارم می داند و ممنوعیت آن به دلیل جلوگیری از اثرات بد اجتماعی اش می باشد.فروید موافق این نظر است و اشاره می کند اولین امیال جنسی انسان ماهیتی زناکارانه دارد و سرکوبی این امیال منجر به بیماری روانی می شود

اسلاید 22: نقدهایی بر کتاب توتم و تابوی فروید نوعی تقلیل گرایی در این کتاب وجود دارد شبیه تقلیلی گرایی مارکسیستی ، همه چیز را به غریزه جنسی نسبت می دهد نقدی که از سوی روانشناسان مطرح می شود، نقد روش شناختی است. بر اساس اصول روانکاوانه و غریزه جنسی نمی توان تبینی از دین ارائه داد فروید معتقد بود غرایز سرکوب شده به روان ناخودآگاه برمی گردند و ممکن است شکل مثبت یا منفی گیرند اما سایر روانشناسان چنین نظریه ای را رد کردند. توتم و تابوی فروید سیر قهقرایی دارد یعنی ساده ترین دین را بررسی کرد در حالی که می توانست دین را درعصر حاضر در نظر گیرد و همزمان به گذشته نیز توجه داشته باشد

اسلاید 23: نتیجه گیری روابط نزدیکی که میان توتم وتابو برقرار است ظاهراً مبین تقویت فرضیه ای است که در این کتاب مطرح شده ( فرضیه : حالات و احساسات بیماران روانی و انسان های اولیه نشات گرفته از سرکوب کردن غرایز جنسی است) و ما حتی اگر در آخر کار متوجه شویم که این فرضیه به هیچ وجه درست نیست باز منکر این نمی توان شد که سالیان درازی از فقدان آن می گذارد و بازسازی آن بسی دشوار است .

اسلاید 24: منابع مکتوب: زیگموند ، فروید ، پنج گفتار از زیگموند فروید ، تهران : نشر گام نو، 1383زیگموند ، فروید ، توتم و تابو ، ترجمه ایرج پورباقر ، تهران : نشر آسیا 1362. زیگموند ، فروید ، پیدایش روانکاوی ، تهران: نشر آسیا1362 موللی، کرامت، مبانی روانکاوی فروید. تهران. نشر نی. چاپ دوم ۱۳۸۴.