آبراهام مازلو و روانشناسی سیاسی

آبراهام مازلو و روانشناسی سیاسی

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: 2آبراهام مازلو و روانشناسی سیاسیدرس:روانشناسی سیاسیاستاد:دکتر عباس نیک نژادناصر عبادی430291042دانشکده مدیریت دانشگاه تهرانمهر 92

اسلاید 3: زاد روز:1آوریل1908 نیویورکدرگذشت:8 ژوئن 1970 کالیفر نیامحل زندگی : آمریکاملیت :آمریکاییپیشه:روانشناسیپدر روانشناسی انسانگرا3

اسلاید 4: زندگینامهآبراهام در خانواده ای یهودی در نیویورک به دنیا آمد.پدرش ساموئل یک یهودی روس بود.او با دختر عموی خود رز ازدواج کرد.و آبراهام کوچک اولینفرزند از هفت فرزند آنها بود.تفاوت مازلو با فروید احساس وی نسبت به مادرش بود.رابطه ی انها اصلا نزدیک نبود ویک علت آن این بود که بچه ها با فواصل نسبتا کوتاهی به دنیا می آمدند و با تولد هر بچه ی جدید رز علاقه خود را به قبلی از دست میداد4

اسلاید 5: مازلو درباره ی مادرش می گوید:او زنی زیبا اما بداخلاق بود و بیشتر از خانواده اش به یهودیت علاقه مند بود.مادرش بسیار خرافاتی بود که انگار وظیفه اش اذیت کردن آبراهام بود به او میگفت اگر از شیشه عسل که پنهان کرده بود بخوردخدا زبان او را بند خواهد آورد و اگر بجای در از پنجره بیرون برود خدا او را سنگ خواهد کرد.این تهدیدها ی پی در پی از بابت انتقام خداوندی باعث شدتا نوعی حس کنجکاوی که در دانشمندان مشاهده میشود در آبراهام بوجود آید او بجای در از پنجره وارد خانه و از آن خارج میشد و میدید که سنگ نشده است و به همین دلیل مازلو معتقد است کهافراد مذهبی که روشن فکرانه به مطالعه ی مذهب نمی پردازند خرافاتی میشوند. 5

اسلاید 6: مازلو به یک مصاحبه کننده گفت:با دوران کودکی خاصی که من داشتم جای تعجب است که روان پریش نشده ام.او منزوی و سخت ناخوش بدون دوست و همراه با والدینی بی محبت رشد کرد..مازلو هرگز نتوانست به کمترین آشتی با مادرش برسد. مادرش او رابرای کوچکترین خطایی شدیدا تنبیه و تهدید می کرد.یک روز وقتی مازلو دو بچه گربه ی سر گردان را به خانه آورده و درزیر زمین خانه مشغول غذا دادن به آنها بود مادرش با کوبیدن کله ی گربه ها به دیوار آنها را در جا کشت.6

اسلاید 7: وی هرگز مادرش را به سبب طرز رفتارش با خود نبخشید تا جایی که حتی از شرکت در مراسم تدفین او خودداری کرد.مازلو می گوید:همه پژوهشها ونظریه پردازی من ریشه در نفرت من نسبت به او و طغیان من علیه هر آن چیزی دارد که او نماینده آن بود. رابطه مازلو با پدرش نیز جالب نبود پدرش زمانهای درازی از خانه غایب بود چرا که از ازدواج خود نارضی بود. در دوران کودکی مازلو هیچ رابطه ای با پدرش نداشت.اما دوران نوجوانی وی مصادف شد با رکود اقتصادی بزرگ در آمریکا و بیزینس پدرش با رکود مواجه شد.7

اسلاید 8: پدرش در خانه ماند و به این ترتیب پدر و پسر با هم دوست شدند.مازلو بر خلاف فروید پدرش را بیشتر از مادرش دوست داشت.او که در خود احساس حقارت می کرد و از بسیاری جهات مثالی زنده برای نظریه ی آدلر درباره ی جبران احساس حقارت بود به(کتاب)روی آورد.کتاب خانه زمین بازی دوران کودکی و بلوغ او شد او یک ساعت پیش از شروع کلاس ها به مدرسه می رفت تا در کلاس خالی بماند و به مطالعه بپردازداو خیلی زود کل کتاب های بخش کودکان کتابخانه ی محل را به پایان رساند و به عنوان پاداش کارت عضویت بزرگ سالان را دریافت کرد8

اسلاید 9: مازلو به رغم مخالفت پدرش که او را به خواندن حقوق تشویق کرده بود طبق روحیه خودش حقوق را کنار گذاشت.او از رشته ای به رشته دیگر می رفت .مدتی را به خواندن سوسیالیسم پرداخت.او در کالج تاون سکنی گزید.اما در همین دانشگاه بود که مازلو برای اولین بار با روانشناسی آشنا شد.کلاس مقدمات روانشناسی برای او بسیار کسل کننده بود.با فرا رسیدن بهار 1923 مازلو دوباره بی تاب و قرار شد او شنیده بود9

اسلاید 10: دانشگاه ویسکانسین فضای بسیار مساعدی دارد.بنابراین یکباردیگر دانشگاهش را عوض کرد او قبل از رفتن به ویسکانسین به دیدن یکی از استادان سابقش در سیتی کالج رفت او کتاب روانشناسان 1925 را به مازلو داد. با خواندن این کتاب انقلابی در وی به وجود آمد و احساس کرد چیزی به نام علم روانشناسی امکانپذیر است. و به این ترتیب بالاخره رشته تحصیلی وی مشخص شد.او در سال 1928 در بیست سالگی با دختر عموی خود برتا ازدواج کرد ازدواج نه فقط برای او احساس تعلق و عشق به ارمغان آورد بلکه به زندگی او هدف و جهت نیز دادمازلو در سال1930فوق لیسانس خود را گرفت ودر طول سالیان 10

اسلاید 11: تحصیل در دوره ی فوق لیسانس او با چهره های مشهوری آشنا شد.مازلو در سال 1934 درجه دکتری خود را گرفت..آغاز جنگ جهانی دوم در سال 1941تجربه ای شدیدا هیجانی برای او بوداو در این باره نوشت :این لحظات همه زندگی من را تغییر داد و انچه را که از آن پس انجام داده ام تعیین کرد.او تصمیم گرفت که نشان دهد انسانها می توانند رفتارهای شریفتر از جنگ و نفرت را به نمایش بگذارند. بدین ترتیب یک تجربه شخصی (یعنی ادراک از جنگ ) به نظریه شخصیت مازلو منجر شداوسرانجام در سال 1970در اثر حمله قلبی درگذشت11

اسلاید 12: تفاوت نظریه مازلو با فروید و فرویدیهامازلو دید گاههای رفتار گرایی را از یک سو و روانکاوی فروید را از سوی دیگر در باب شخصیت مورد انتقاد قرار می دهد زیرا آنان برای تدوین نظریه شخصیت بدترین حالات انسانی یعنی روانپریشی را میزان قرار داده اند. مازلو بجای تحلیل ماهیت انسان در بدترین حالت مطالعه در بهترین حالت و بررسی بهترین نمونه های انسانی یعنی خلاق ترین وسالمترین انسانها را برای کشف ماهیت انسانی توصیه می کرد 12

اسلاید 13: مازلو چنین استدلال می کرد که وقتی شما می خواهید تعیین کنید انسان با چه سرعتی می دود به مطالعه دونده ی متوسط نمی پردازید بلکه سریعترین دونده ای را که می توانید بیابید مطالعه می کنید تنها با این روش می توان اوج توان بالقوه آدمی را تعیین کرد.13

اسلاید 14: سلسله مراتب نیازهااز نظر مازلو تعدادی نیازهای ذاتی وجود دارد که رفتار هر فرد را فعال و هدایت می کند. این نیازها غریزی و مادر زادی هستند اما رفتارهایی که برای ارضای آنها بکار می رود نه ذاتی بلکه اکتسابی هستند.14نیاز به خود شکوفایینیازهای احترام از جانب خود و دیگراننیازهای تعلق داشتن و محبتنیازهای ایمنی، نظم و ثباتنیازهای فیزیولوژیک

اسلاید 15: 15

اسلاید 16: به اعتقاد مازلو نیازهای آدمی از یک سلسله مراتب برخوردار است که رفتار افراد در لحظات خاص تحت تاثیر شدیدترین نیاز قرار می گیرد هنگامیکه ارضای نیازها آغاز میشود تغییری که در انگیزش فرد رخ خواهد داد بدین گونه است که جای نیازهای قبلی سطح دیگری از نیازها اهمیت می یابد و محرک رفتار خواهد شد.در سلسله مراتب نیازهای مازلو نیازهایی که پایین نردبان انگیزشی هستند باید قبل از آنهایی که در پله های بالای نردبان اند ارضا شوند به عبارت دیگر نیازهای مراتب بالاتر ظاهر نمی شوند تا زمانی که نیازهای رده های پایین تر حداقل تا حدودی ارضا شوند برای مثال شخصی که گرسنه است در فکر نان است نه عشق16

اسلاید 17: نکته مهم دیگر اینکه در یک زمان مردم به وسیله همه ی این نیازهاتحریک به رفتار نمی شوند بلکه در یک زمان تنها یک نیاز غالب استهر چه نیازی از نظر سلسله مراتب پایین تر باشد قوت ،توانایی و اولویت آن بیشتر است.واضح است که نیازهای رده بالاتر ضعیف ترند.نیازهای بالاتر در رشد تکاملی ما پیدا می شوند و هر چه نیاز بالاتر باشد به شکل بارز تری انسانی تر خواهد بود17

اسلاید 18: نیازهای فیزیو لوژیک و ایمنی در نوزادی و تعلق داستن ،عشق و احترام در بلوغ پیدا می شوند.اما نیاز به خود شکوفایی معمولا تا میانسالی ظاهر نمی شود.ارضای نیازهای سطح بالا ممکن است مدتی طولانی تر به تاخیر افتد و ناتوانی در ارضای آنها،اضطراری فوری یا واکنش بحرانی بر نمی انگیزد در حالی که نیازهای پایین تر چنین است.ارضای نیازهای سطح بالا مستلزم شرایط بیرونی بهتر (اجتماعی،اقتصادی وسیاسی ) است تا نیازهای سطح پایین تر برای مثال برای خود شکوفایی آزادی بیان و فرصت بیشتری لازم است .18

اسلاید 19: .19نیازهای فیزیولوژیکنیازهایی چون غذا،آب،هوا،خواب و جنس مخالف در زمره ی بنیادیترین و قویترین نیازها هستند تا آنها ارضای نسبی نشده اند دیگر نیازها بی معناستنیازهای ایمنیارضای این نیاز مستلزم امنیت،ثبات،حمایت،رهایی از ترس و اضطراب است.این نیاز برای کودکان و بزرگسالان روان رنجور بیشترین اهمیت را دارد.حتی بزرگسالان سالم نیز به امنیت نیاز دارند.آنان با بیمه کردن ،پس انداز کردن و .... امنیت خود را تامین میکنند

اسلاید 20: .20نیازهای تعلق داشتن و محبتاین نیاز به شکل روابط دوستانه با دیگران،با دوست خاص یا نامزد و همسر ویا از طریق موقعیت یا مکانی در میان یک گروه خاصی یا در کل جامعه نمایش داده می شود.نیاز به دوست داشتن و مورد دوستی دیگران واقع شدن عرضه و دریافت محبت است. این نیاز از طریق داشتن یک رابطه گرم و صمیمی با شخص دیگر ارضا می شودنیازهای احترامبعد از کسب تعلق و محبت ،در افراد نیاز به احترام ایجاد می شود .اکنون آنان نیازمنداحترام هم از سوی خودشان به صورت احساس خود ارزشمندی و هم از سوی دیگران به شکل مقام،شناخته شدن ،شهرت و مانند آن هستندبنابراین دو نوع نیاز به احترام وجود دارد :یکی نیاز به عزت نفس ،دیگری نیاز به احترام از سوی مردمان دیگر

اسلاید 21: .21نیاز به خود شکو فاییاین مرحله درمرحله نهایی رشد قرار دارد.اگر مراحل قبلی محقق شود اما این مرحله محقق نشود شخص احساس نا کامی خواهد کرد.خود شکوفایی ممکن است متناسب با حرفه هر شخص،شکلهای متنوعی به خود بگیرد.هر یک از آنان فرصت دارند تا تواناییهای بالقوه خود را به نوعی شکوفا کنند.

اسلاید 22: خود شکوفایی پیش شرطهایی دارداول آنکه مستلزم شرایط بیرونی مساعد در ابعاد سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی است.دوم آنکه خود فرد هم باید اشتغال ذهنی به مراحل قبلی نداشته باشد و از نیازعای غذا و ایمنی ،تعلق به دیگران و عشق ورزی و مورد محبت واقع شدن و جز آن برخوردار باشد.22

اسلاید 23: مازلو به وجود مجموعه فرعی نیازها در کنار مجموعه اصلی یقین داشتاین نیازهای فرعی نیز سلسله مراتب دارد .نیاز به دانستن قویتر از نیاز به فهمیدن است.ارضای نیاز به دانستن مقدم بر نیاز به فهمیدن است.این سلسه مراتب کوچک نظیر همان سلسله مراتب اصلی نیازها عمل میکند. در عین حال با نیازهای اصلی و به ویژه خود شکو فایی در ارتباط استغیر ممکن است فردی به خود شکوفایی برسدقبل از آنکه نیازهای دانستن و فهمیدن ارضا شده باشد23نیازهای شناختی:نیازهای فرعی دانستن و فهمیدن

اسلاید 24: استثناهایی بر سلسله مراتب نیازهاسلسه مراتب اصلی نیازها بر اکثر افراد صادق است.با این همه اشتثنائاتی هم وجود دارد.برای مثال در طول تاریخ همواره مردمانی وجود داشته اند که خود را وقف یک آرمان کرده و هرچیزی از جمله زندگی خود را فدای آن کرده اند و تا سر حد مرگ پیش رفته اند و آشکارا نیازهای فیزیولوژیک و ایمنی خود رانادیده گرفته اند مثال بارز آن شخصیتهای مذهبی است که از موهبتهای زندگی چشم میپوشند24

اسلاید 25: شخصیت سالم و خود شکوفاشخصیت خود شکوفا محور پژوهشهای مازلو است . به نظر وی انگیزه افراد خودشکوفا با انگیزه افراد عادی متفاوت است .بنابراین وی برای توصیف انگیزش افراد خود شکوفا از اصطلاح (فرا انگیزش ) استفاده کرد.انگیزش افراد عادی نوعی جبران کمبود در درون خود موجود است.برای مثال بدون غذا ماندن در بدن کمبودی ایجاد می کند که به شکل ناراحتی بروز می یابد این امر به مثابه نیاز انگیزه ای می شود برای نیل به هدف (غذا)در حالی که افراد خود شکوفا به نیازهای دانستن و فهمیدن جهان خود و نیازهای سطح بالاتر و به فعلیت در آوردن توانایی های بالقوه خویش توجه دارند25

اسلاید 26: افراد خودشکوفا به دنبال غنی سازی و بسط و گسترش زندگی و اطلاعات خود و افزودن تنش و نه رفع تنش در خود از طریق تجربه های چالش انگیز و متنوع اند.نکته بعدی آنکه همانگونه که ناتوانی در ارضای هر نیاز سطح پایین تر زیان بار است ،ناکامی در نیل به این فرا نیازها هم به (فرا آسیبها) می انجامد و مازلو در مقابل هر (فرانیاز)،(فرا آسیب) متجانس با آن را توصیف می کند.به طور مثال در مقابل فرا نیاز بذله گویی موضوع عبوسی،افسردگی،واز دست دادن شوق زندگی و در مقابل فرا نیاز منزه از دو مقولگی فرا آسیب تفکر سیاه/سفید،یا این یا آن را به عنوان فرآسیب طرح میکند 26

اسلاید 27: ویژگی های افراد خود شکوفا1- ادراک عینی از واقعیت2- پذیرش خود،دیگران و طبیعت به طورکلی3- تمرکز روی مشکلات بجای تمرکز روی خود4- نیاز به استقلال و داشتن حریم خصوصی5- تجربه های اوج یا عرفانی6- علاقه اجتماعی7- خلاق بودن8- مقاومت در برابر فرهنگ پذیری9- تعداد محدودی دوست صمیمی دارند و نه تعداد زیادی رابطه سطحی و. . . . 27

اسلاید 28: نقد و ارزیابی نظریه مازلونظریات مازلو با دیدگاه های رهبران مذهبی در مورد توانایی های انسان شباهت و نزدیکی پیدا کردسلسله مراتبی کردن نیازها نیز امری جدید در نظریه های وی بوده است نظریه وی در دهه های 1960 و 1970 بی اندازه محبوبیت یافت و وی به عنوان بنیان گذار روانشناسی انسان گرا شهرت بسیاری کسب کرده است .کمتر نظریه ای چنین اثر گسترده ای ،فراتر از رشته روانشناسی داشته است. نظریات او را در حوزه وسیعی از تعلیم و تربیت ،پزشکی،مدیریت سازمانی،مدیران تجاری و رهبران حکومتی به کار برده اند تا زندگی روزمره خود را بهبود بخشند.28

اسلاید 29: در عین حال انتقاداتی نیز از نظریه مازلو شده است.روش تحقیق و گروه نمونه کوچک وی یکی از انتقادات اساسی است منتقدان می پرسند که چگونه می توان بر اساس زندگی نامه 49نفر که حتی برخی از این زندگی نامه هارا خود مازلو از طریق مصاحبه تنظیم نکرده و به وسیله شرح حال نویسی خود افراد تدوین شده بود –به چنین تعمیمهای گسترده ای دست زد؟ روش جمع آوری اطلاعات و تفسیر داده ها توضیح داده نشده است وی در مقام شکار داده ها به سراغ کسانی رفته است که مورد تحسین اش بوده اند وبا معیارهای خود او در باب افراد خود شکوفا منطبق بوده است.گروهی بر این باورند که نیازهای اساسی انسان سلسله مراتبی نیست29

اسلاید 30: 1- آنچه انگیزه نظریه پردازی مازلو شد.وقوع جنگ جهانی دوم بود. او می گوید این لحظات به طور کلی زندگی مرا تغییر داد و انچه را که از آن پس انجام داده ام تعیین کرد. آغاز جنگ جهانی در او نیازی جبری به مطالعه ی خوبیهای ماهیت انسان ایجاد کرد.2- بخشی از افراد خود شکوقایی که وی در جامعه آماری 49 نفره اش گرد آوری کرده بود ،سیاستمداران شاخصی بودند،این مسئله نیز توجهات کانونی وی به سیاست را بازتاب می دهد.ویژگیهای افراد خود شکوفا به نحوی است که قهرا پیامدهای قطعی بر سیاست خواهند گذاشت . در صورت حاکمیت و به قدرت رسیدن آنان باید منتظر رفتارها و حوادث خوشایندی در صحنه سیاست بود. 30بازتاب نطریه مازلو بر سیاست

اسلاید 31: 3- سلسه مراتب نیازها و تعاملات درونی نیازها با یکدیگر نیز رابطه وثیقی با عرصه تدبیر ،تصمیم گیری ،مدیریت و ساست دارد. اساس سیاست،مدیریت و تصمیم گیری در همین سلسه مراتب نیازها و تعیین تقدم و تاخر آنهاست. هر یک از این نیازها ممکن است در رفتار سیاسی اثر گذار باشد.4-متخصصان حوزه های مختلف علمی از جمله سیاست و مدیریت از یافته های مازلو بهره گرفته اند .رهبران و نخبگان سیاسی کشورها ،مدیران تجاری و سازمانها کوشیده اند تا زندگی خود را با ارزشها و نیازهای نظریه مازلو همساز کنند و در جهت بهبود وضعیت و حل مسائل روزمره از آن استفاده کنند31

اسلاید 32: 5- جیمز چوئینگ دیویس می گوید :در هر عمل سیاسی که از فرد سر می زند نباید تقلیل گرایی و ساده سازی کرد و صرفا یک عامل را دخالت داد. بلکه مجموعه ای از نیازهای اساسی ممکن است به یک عمل سیاسی بینجامد .به طور مثال انقلابیون امریکا در سال 1775 در جنگهای استقلا طلبانه خود نه تنها برای اصول برابری طلبانه انسانها بلکه برای اصلاح شرایط مادی خود اقدام کردند.آنان هم به نیازهای جسمانی و هم به نیازهای احترام و هم به خودشکوفایی خود نظر داشته اند32

اسلاید 33: نقد و بررسی نظریه انسان شناسانه مازلو با رویکردی بر آیات قرآن کریمافراد خود شکوفا از دیدگاه قرآن(مومنین)1-دوری از گفتار و عملکرد بیهوده2- پاکدامنی3- دوری از غیبت،بد گمانی و بد گویی4- تدبر در آیات الهی5-انتخاب دوست6- امر به معروف و نهی از منکر8- امانت داری33

اسلاید 34: از تحلیل و بررسی نظریه انسانشناسی آبراهام مازلو با رویکردي بر آیات قرآن کریم، به دست می آید که اولاً؛ همه انواع نیازهاي انسان که مازلو آن ها را طبقه بندي نموده است، قرن ها پیش تر توسط قرآن کریم، به عنوان جزء لاینفک ذات انسان مورد توجه قرار گرفته استثانیاً؛ خودشکوفایی از منظر قرآنی به معناي بازگشت به فطرت اصیل خدا جویی وپیروي از دین الهی و از دیدگاه مازلو به معناي تحقق استعدادهاي ذاتی انسان میباشدو تفاوت این دو دیدگاه؛ یکی در اهمیت و جایگاه دین و دیگري در نتیجه هاي است که از آن حاصل میگردد، یعنی آرامش و رضایت درونی یا عدم دستیابی به آن.34

اسلاید 35: و مهم تر از همه آن که از دیدگاه مازلو، کمال مطلق براي آدمی دست نیافتنی است در حالی که از دیدگاه قرآن کریم انسان، جانشین خداوند و داراي روح الهی است و به همین دلیل، باید صفات الهی درون خویش را که آینه صفات جمال و جلال خداوند است، شکوفا سازد و نتیجه تحقق این صفات چیزي نیست جز خداگونه شدن و کمال مطلق.به طور کلی باید گفت که نظریه انسان شناسی مازلو تلاشی است ارزنده و قابل تقدیر در جهت شناخت ماهیت انسان و فرجام تکامل وي، اما با همه محاسنی که میتوان براي آن متصور بود، این دیدگاه از حوزه بشري بودن خارج نیست و نقایص و آفات علم بشري دامن گیر آن نیز میباشد. در مقابل به خوبی مشاهده میشود که در انسان شناسی فرابشري و الهی قرآن کریم، هر چیزي درست در جاي خویش قرار میگیرد و فرجام تکامل بشر به آرامش و رضایت عمیق منتهی میگردد که لازمه هرکمال واقعی است.35

اسلاید 36: 36از توجه شما