تغذیه با شیر مادر ۳

تغذیه با شیر مادر ۳

اسلاید 1: تغذيه با شير مادر

اسلاید 2: پرولاكتين و اُكسي توسين، هورمون هاي عمده اي هستند كه در شيردهي نقش دارند و به ترتيب ازبخش قدامي و خلفي هيپوفيز ترشح مي شوند . نوك پستان با مكيدن، تحريك مي شود و هيپوفيز در پاسخ به اين تحريك، پرولاكتين ترشح مي كند كه با جريان خون به پستان رسيده و موجب توليد شير مي گردد. اين وقايع ازتحريك تا توليد شير را رفلكس پرولاكتين يا توليد شيرMilk Production Reflexمي نامند . تغذيه با بطري، استفاده از پستانك، مصرف داروهاي مسكن و آرامبخش ها این رفلکس را مختل می کنند

اسلاید 3: اكسي توسين با مكيدن شيرخوار و تحريك نوك پستان از هيپوفيز ترشح شده و با جريان خون به پستانمي رسد و با منقبض نمودن سلول هاي اطراف آرئول ها شير را به جريان مي اندازد. اين وقايع رفلكس اكسي توسين ناميده مي شود . (Milk Ejection Reflex )سومين رفلكس مهم كه در خود پستان وجود دارد تأثير تخليه پستان است . اگر پستان، پر باقي بماند،حتي با وجود رفلكس هاي پرولاكتين و اكسي توسين نيز توليد شير متوقف خواهد شد . مكيدن شيرخوار هر سه رفلكس را تحت كنترل دارد.

اسلاید 4: شرايط موفقيت تغذيه با شير مادر تغذيه با شير مادر معمولاً مي تواند با موفقيت انجام شود اگر:مادر بخواهد و احساس خوبي در باره آن داشته باشد.شيرخوار در وضعيت صحيح پستان را بمكد. شيرخوار به طور مكرر و هر زمان كه مايل است تغذيه شود.

اسلاید 5: جنبه هاي تغذيه اي شير مادرشير مادر از لحاظ تغذيه اي براي شيرخوار، كامل است و تمام مواد مغذي مورد نياز او را به مقدار مناسب تا شش ماهگي فراهم می نمايد.شير مادر بيشترين مقدار لاكتوز را نسبت به ساير شيرها دارد كه منبع مهم انرژي است. شيرهاي حيواني پروتئين بيشتري نسبت به شير مادر دارند.انسان كُندتر از ساير حيوانات رشد مي كند و به پروتئين كمتري نياز دارد

اسلاید 6: اگر نوزاد بيش از مقدار مورد نيازش پروتئين دريافت كند دفع آن براي كليه هاي نارس او مشكل خواهد بود .كيفيت پروتئين انواع شيرها مثل كميت آن متفاوت است . قسمت اعظم پروتئين شير گاو كازئين است كه در معده شيرخوار دلمه سفت غيرقابل هضمي ايجاد مي كنداما كازئين شير مادر كمتر بوده و پروتئين عمده آن آلفا لاكتالبومين است و دلمه نرم تري ايجاد كرده و هضم آن آسان تر است

اسلاید 7: پروتئين هاي شير مادر از لحاظ توازن اسيدهاي آمينه بسيار مطلوب بوده و دقيقاً مطابق نيازهاي رشدي شيرخوار مي باشند، در حالي كه شير هاي حيواني برخي از اسيدهاي آمينه را به مقدار زياد و برخي ديگر را به مقدار ناكافي دارند.تري گليسريد مهم ترين چربي شير مادر است . اسيدهاي چرب ضروري در شير مادر بيش از شير گاو است. اين اسيدها به ويژه براي رشد مغز و سلامت عروق خوني اهميت دارند . شير مادر حاوي آنزيم ليپاز براي كمك به جذب چربي است كه در ساير شيرها وجود ندارد.

اسلاید 8: مواد معدني موجود در شير مادر براي تأمين نياز شيرخوار كافي است اما در شير گاو به مقدار زياد وجود دارد. شيرخواراني كه از شير گاو تغذيه مي شوند به علت دريافت مقدار زيادي از نمك ها نياز به آب اضافي دارند و كليه هاي نارس نوزادان براي دفع نمك هاي اضافي دچار مشكل خواهد شد. در صورتي كه مقدار آب موجود در شيرمادر نيز كافي است و شير مادرخواران در 6-4ماه اول نياز به آب اضافي حتي در آب و هواي گرم ندارند.با وجود كم بودن مقدار آهن شير مادر، جذب آن بسيار خوب است و تا حدود 70 درصد (يا حتي 90 درصد ) آن به مصرف بدن شيرخوار مي رسد

اسلاید 9: جذب كلسيم شير مادر به دليل وجود نسبت بالاي كلسيم به فسفر ( 2 به 1) بيشتر از شير گاو است .گرچه ميزان روي شير مادر كم است اما فراهمي زيستي(bioavailability) آن در مقايسه با روي افزوده شده به شيرهاي مصنوعي بسيار بالاست.ميزان ويتامين هاي شير مادر تقريباً براي تأمين نيازهاي شيرخواران كافي است . مادري كه خود به مقداركافي ويتامين مصرف مي كند تمام نيازهاي كودك را تأمين مي كند .

اسلاید 10: مقدار ويتامين Dشير ما در زياد نيست اماجذب آن خوب استغلظت ويتامين 12 Bشير مادر خيلي كم است اما فراهمي زيستي آن با وجود فاكتور ويژه انتقال دهنده، افزايش مي يابدغلظت نياسين، اسيد فوليك و اسيد اسكوربيكغالباً در شير انسان بيشتر از شير ساير پستانداران است . تركيب شير مادر با سن شيرخوار تغيير مي كند . اين تغييرات از شروع تا پايان هر وعده تغذيه با شير مادر، بين دفعات مختلف شيردهي و نيز در طول روز وجود دارد.

اسلاید 11: كلستروم (آغوز يا ماك )، شير غليظ زرد رنگي است كه پستان ها در2-3روز اول پس از زايمان توليد مي كنند. در مقايسه با شيري كه پس از آن توليد مي شود داراي مقدار بيشتري پروتئين، چربي كمتر، ويتامين هاي محلول در چربي و برخي مواد معدني مثل سديم، روي، لاكتوز و ويتامين هاي محلول در آب است . چند روز بعد اززايمان كه شير جريان پيدا كرد تركيب آغوز تغيير كرده و شير رسيده (Mature Milk)توليد مي شود.

اسلاید 12: شيري كه در ابتداي هر وعده تغذيه با شير مادر ترشح مي شودFore milkنام دارد كه حاوي مقاديرزيادي پروتئين، لاكتوز و آب مي باشد و اغلب بي رنگ و همچنين آبكي به نظر مي رسد و ممكن است مادر نگران شده و شير خود را رقيق تصور كند به تدريج كه شيرخو ار به مكيدن ادامه مي دهد Hind Milkترشح مي شودكه چربي آن سه برابر بيش ازFore milkو غني از انرژي و سفيد رنگ است . شيرخوار بايد اين شير را به مقداركافي دريافت كند

اسلاید 13: جنبه هاي ايمونولوژيك شير مادرعوامل ضد عفونت موجود در كلستروم و شير رسيده مادرشامل تركيبات محلول و عوامل سلولي مي باشد:.تركيبات محلول ايمونوگلوبولين ها،(IgA, IgM, IgG) ليزوزيم و ساير آنزيم ها، لاكتوفرين و فاكتوربيفيدوس و ساير مواد تنظيم كننده سيستم ايمني هستند . عوامل سلولي شامل ماكروفاژها، لنفوسيت ها، گرانولوسيت ها، نوتروفيل ها و سلول هاي اپي تليال مي شونداين عوامل در ساير شيرها وجود ندارند يا غيرفعال هستند.

اسلاید 14: پروتئين هاي مهم شير مادر كه در پيشگيري از عفونت ها نقش دارند عبارتند از ليزوزيم، لاكتوفرين وايمونوگلوبولين.IgAايمونوگلوبولينIgA پرزهاي روده را پوشانده و از ورود باكتري ها و ويروس ها به بافت جلوگيري مي كنند . غلظتIgAدر كلستروم در بالاترين حد است و لذا مصرف كلستروم در پيشگيري ازعفونت ها اهميت دا رد. غلظتIgAشير، در دومين سال زندگي طفل مجدداً افزايش مي يابد .

اسلاید 15: لاكتوفرين موجود درشير مادر با آهن متصل شده و از رشد باكتري هايي كه به آهن نياز دارند پيشگيري مي كند . ليزوزيم كشنده باكتري هاست. غلظت ليزوزيم و لاكتوفرين نيز مشابهIgA در مراحل بعدي شيردهي افزايش مي يابد.

اسلاید 16: ساير عوامل ضد عفونت شير مادر عبارتند از : گلبول هاي سفيد شامل ماكروفاژها كه ميكروب ها را مي بلعند لنفوسيت ها كه آنتي بادي ها را مي سازند . فاكتور بيفيدوسكه موجب رشدلاكتوباسيلوس بيفيدوس شده و با اسيدي كردن محيط روده از رشد ميكروب هاي بيماري زا پيشگيري و بوي ماست را در مدفوع شيرخوار ايجاد مي كند . اين بو با بوي مدفوع شيرخواراني كه از شير مصنوعي استفاده مي كنند متفاوت است.

اسلاید 17: شير مادر حاوي فاكتورهاي رشد نيز مي باشند كه با غلظت بيشتري در كلستروم وجود دارند . فاكتورهاي رشد موجود در شير مادر به تكامل مخاط روده شيرخوار كمك مي كنند. اگر نوزاد قبل از تكامل مخاط روده به طورمصنوعي تغذيه شود پروتئين هايي مثل پروتئين شير گاو وارد خون شيرخوار شده و ايجاد آلرژي مي كنند.

اسلاید 18: مزاياي مربوط به كودكشير مادر به تنهايي مي تواند از لحظه تولد تا پايان 6 ماهگي تمام نيازهاي غذائي شيرخوار طبيعي را براي رشد طبيعي او تأمين كند.آغوز حاوي مواد مفيد و ارزنده ايمني است كه كودك را در مقابل بيماري هاي عفوني محافظت مي كند.مواد مختلف ضد عفونت در شير مادر احتمال ابتلاي شيرخوار را به بسياري از عفونت ها به ويژه عفونت هاي گوارشي و تنفسي كاهش مي دهد.ميزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع آلرژي در شير مادرخواران بسيار كمتر گزارش شده است.

اسلاید 19: -5 در شير مادرخواران به علت متابوليسم بهتر كلسترول مشكل افزايش كلسترول در بزرگسالي و احتمال خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي عروقي كمتر است.-6 چربي و پروتئين شير مادر بهتر از چربي و پروتئين ديگر انواع شيرها هضم و جذب مي شود . به همين دليل دردهاي قولنجي، جمع شدن گاز، استفراغ و حساسيت نسبت به پروتئين در اين شيرخواران كمتر مشاهده مي شود.-7 تركيب شير مادر همراه با رشد شيرخوار تغيير پيدا مي كند . چربي شير مادر در شروع هر وعده شير كمتراست و سپس ميزان آن تدريجاً بيشتر مي شود . اين تغييرات كمك بزرگي به سير نگهداشتن شيرخوارمي كند

اسلاید 20: 8- به علت اختلاف در تركيب چربي شير مادر، شيرخوار، پرخوري کمتري كند و كمتر چاق مي شود . چاقي اين دوران زمينه ساز عوارض قلبي عروقي، مفصلي و بيماري قند در بزرگسالي است.9- به علت وجود آب كافي در شير مادر به خصوص ابتداي شير، تشنگي شيرخوار برطرف شده و اشتهاي او تحريك مي شود و نيازي به دادن آب يا آب قند حتي در مكان هاي بسيار گرم و خشك نيست.10- ميزان سديم و پروتئين شير مادر به حدي است كه به كليه هاي نوزاد كه هنوز كامل نشده اند صدمه اي وارد نمي كند.

اسلاید 21: 11- شير مادر ؛ پاكيزه، داراي درجه حرارت مناسب و عاري از آلودگي ميكروبي است.12- تغذيه با شير مادر رابطه عاطفي بين مادر و فرزند را بيشتر مي كند. 13- تماس و توجه مادر هنگام شير دادن اثر مطلوبي بر رشد شيرخوار دارد.14- جذب كلسيم شير مادر به سبب نسبت مناسب كلسيم به فسفر بهتر انجام مي شود. 15- به دليل وجود عواملي مثل لاكتوفرين و اسيديته بيشتر شير مادر، جذب آهن شير مادر به مراتب بهتر صورت مي گيرد

اسلاید 22: 16- احتمال بروز اسهال در شير مادرخواران به مراتب كمتر است 17- به سبب نوع مدفوع، سوختگي ناحيه تناسلي كمتر ديده مي شود.18- شير مادر خواران كمتر دچار مشكلات دنداني ناشي از پستانك و تغذيه مصنوعي مي شوند.

اسلاید 23: مزاياي مربوط به مادرتغذيه انحصاري و مكرر شيرخوار با شير مادر در شب و روز، عادت ماهيانه مادر و امكان تخمك گذاري وي را به تعويق مي اندازد. در نتيجه، حاملگي هاي زودرس كمتر اتفاق مي افتد.جمع شدن و برگشت رحم به اندازه طبيعي در مادراني كه به نوزادانشان شير مي دهند، سريع تر انجام مي گيرد.برگشت سريع رحم به حالت طبيعي و ديرتر شروع شدن عادت ماهيانه به دليل شيردهي، باعث جلوگيري از كم خوني مادر مي شود.

اسلاید 24: مادراني كه به نوزادشان شير مي دهند چون از چربي ذخيره شده دوران بارداري براي ساختن شير استفاده مي كنند، زودتر وزن اضافي را از دست مي دهند و اندامشان نيز به همين دليل زودتر به حالت طبيعي قبل از بارداري بر مي گردد. احتمال ابتلاء به سرطان پستان و تخمدان در زنان شيرده كمتر است.مادر به دليل تماس هاي مكرر كودك با بدنش در جريان شيردهي و احساس آرامش و رضايتي كه از اين تماس حاصل مي شود وضع روحي و عاطفي بهتري خواهد داشت.

اسلاید 25: مزاياي اقتصادي اجتماعيتغذيه با شير مادر با توجه به افزايش نياز غذايي مادر در طول شيردهي از هر شيوه ديگر تغذيه، به مراتب ارزانتر است.شير مادر خواران چون كمتر بيمار مي شوند هزينه درمان آنها به طور مشخص كاهش مي يابد.در بيمارستان هايي كه از شيوه هم اطاقي مادر و نوزاداستفاده مي شود بروز عفونت وهمه گير شدن آن در بين نوزادان، به مراتب كمتر اتفاق مي افتد و طبق محاسبات دقيق، هزينه بيمارستان ها و نيروي انساني مورد نياز هم كاهش مي يابد.

اسلاید 26: مادراني كه كودكانشان را از شير خود تغذيه مي كنندعلاوه بر كمك به رشد و تكامل مناسب نسل آينده، از خروج مبالغ هنگفتي ارز به خارج از كشور براي ورود شير خشك جلوگيري و از اين طريق به توسعه اقتصادي كشور كمك مي كنند. سلامت هر جامعه با ارتقاي سطح تغذيه، رشد كودكان و پيشگيري از بيماري هاي عفوني، تنظيم خانواده و كنترل جمعيت ارتباط مستقيم دارد. تغذيه با شير مادر به فراهم نمودن اين امكانات كمك مي كند.

اسلاید 27: (Rooming in) اولين تغذيه با شير مادر و هم اتاقي مادر و نوزادبسياري از روش هاي جاري در زايشگاه ها و بخش هاي زايمان بيمارستان ها نظير جدايي مادر و نوزاد، تغذيه با بطري، آب قند و شير خشك، شيردهي منظم و طبق برنامه، مصرف داروهاي بيهوشي و آرام بخش براي مادر در مواقع زايمان و ... با شروع موفقيت آميز تغذيه با شير مادر تداخل مي كنند .مطالعات متعددي نشان داده اند كه تماس فوري مادر و نوزاد و تغذيه با شير مادر بلافاصله بعد از تولّد، ترجيحاً در اتاق زايمان به برقراري واستحكام روابط عاطفي رواني بين آنها كمك كرده و نيز موجبات شروع موفق تغذيه با شير مادر وتداوم آن به مدت طولاني تر را فراهم مي كند.

اسلاید 28: نوزادان، ظرف نيم تا يك ساعت اول بعد از تولد، بسيار هوشيار و حساس بوده و اكثراً مايل به تغذيه هستند. چنانچه نوزاد با موادي غير از شير مادر تغذيه شود احتمال شروع موفق و تداوم تغذيه او با شير مادر كمترميشود و هر چه تعداد دفعات تغذيه مصنوعي بيشتر باشد موفقيت شيردهي مادر كمتر خواهد بود .

اسلاید 29: نوزادان با ذخيره كافي مايعات و گليكوژن كافي متولد ميشوند و تغذيه با كلستروم و پس از آن با شير رسيده تمام نيازهاي تغذيه اي نوزاد را برطرف ميكند. بنابراين هم اتاقي مادر و نوزادبلافاصله بعد از تولداهميت زيادي دارد.مادراني كه سزارين شده اند معمولاً 4-6 ساعت بعد از سزارين يا به محض آنكه مادر به هوش آمد ميتوانند نوزاد خود را شير دهند.اولين تغذيه اين نوزادان بايد با شير مادر باشد، بنابراين معمولاً نوزادان سالم وتا به هوش آمدن مادر نياز به تغذيه با ساير مايعات ندارند.

اسلاید 30: به هر حال ضروري نيست كه نوزاد را براي تغذيه، مجبور كرد بلكه بايد مادر را تشويق نمود تا در همان زماني كه احساس ميكند نوزاد آمادگي دارد به او شير بدهد . در اولين شيردهي، مادر نياز به كمك و دستياري كاركنان بهداشتي دارداز آنجايي كه بعضي روشها مثل ريختن قطره در چشمهاي نوزاد ميتواند در رفتار نوزاد براي تغذيه با شير مادر تداخل كند، لذا اين فعاليتها ميتواند با تأخير و پس از تماس اوليه مادر و نوزاد انجام شود.

اسلاید 31: نكات اساسي در تغذيه با شير مادر تغذيه با شير مادر بايد بلافاصله بعد از تولد شروع شود . ارجح است در اتاق زايمان پس از خشك كردن نوزاد و پوشاندن سر او، نوزاد را روي سينه مادر قرار دهند و او را با پوششي گرم بپوشانند تا تماس پوست با پوست به خوبي برقرار شده و تغذيه با شير مادر آغاز شود.آغوز، حجم محدودي داشته و ممكن است در هر نوبت شيردهي از يك يا دو قاشق مرباخوري در هر پستان تجاوز نكند. نياز نوزاد هم در همين حد است. بديهي است مكيدنهاي مكرر شيرخوار، مقدار شيرمادر را مطابق نياز و رشد كودك افزايش ميدهد

اسلاید 32: نكات اساسي در تغذيه با شير مادر در هفته هاي اول، در هر وعده تغذيه بايد از هر دو پستان به نوزاد شير داد تا سبب تحريك ترشح شير شود به اين ترتيب كه بعد از تخليه يك پستان، نوزاد به پستان ديگر گذاشته شود. در هفته هاي بعد برحسب نياز و ميل شيرخوار ميتوان از يك يا هر دو پستان استفاده نمود بايد توجه داشت كه در شيردادن به تناوب از پستانها استفاده شود. مثلاً اگر در يك وعده شيرخوار از پستان چپ تغذيه كرد در وعده بعدي بايداز پستان راست شروع كند.

اسلاید 33: نكات اساسي در تغذيه با شير مادر طول مدت شير خوردن از هر پستان و فواصل شير خوردن از همان روز اول تولد بايد مطابق ميل و دلخواه شيرخوار باشد و هرگز نبايد براي آن محدوديتي قائل شد . از تنظيم برنامه دقيق مثلاً هر3 يا 4 ساعت يك بار شير دادن بايد خودداري نمود، شيرخوار بر حسب نياز و گرسنگي در هر ساعت ازشب يا روز كه مايل است با شير مادر تغذيه شودبراي اينكه شيرخوار بتواند به راحتي و به مقدار كافي از شير مادر تغذيه كند بهتر است خشك و تميز باشد. ضمناً پيچيدن سفت و سخت و محيط بسيار سرد يا بسيار گرم موجب كاهش اشتهاي كودك براي شير خوردن ميشود.

اسلاید 34: نكات اساسي در تغذيه با شير مادر قبل از هر بار شير دادن حتماً مادر بايد دستهايش را با آب و صابون بشويد .در صورت امكان روزي يكبار استحمام نمايد و اگر اين كار برايش مقدور نيست حداقل روزي يك بار پستانهايش را بشويد . براي شستشوي پستانها به جز آب سالم از هيچ ماده يا محلول ضدعفوني كننده مثل صابون يا الكل استفاده نكند زيرا ممكن است منجر به ترك خوردن نوك پستانهايش شود• بعد از خاتمه شير دادن و قبل از پوشاندن پستان، براي جلوگيري از صدمه به نوك پستان بهتر است يك قطره شير بر روي نوك پستان گذاشته شود تا در معرض هوا خشك گردد . به عبارت ديگر بعد از شيردادن نيازي به شستشوي پستان نيست.

اسلاید 35: نكات اساسي در تغذيه با شير مادر براي اينكه ترشح شير، لباس را كثيف نكند ميتوان از تكه پارچه تميز و لطيفي كه در داخل سينه بند قرار ميگيرد استفاده نمود تا شيري كه ترشح ميشود (نشت ميكند) جذب شده لباس را خيس و بد منظره نكند (از دستمال كاغذي به علت امكان ايجاد حساسيت، استفاده نشود). در بعضي موارد از جمله وضعيت نادرست مكيدن كه متوقف كردن تغذيه از پستان ضروري است نبايد پستان را از دهان شيرخوار بيرون كشيد بلكه بايد انگشت كوچك دست را از گوشه دهان شيرخوار وارد نمود تا خلاء ناشي از مكيدن بر طرف و پستان به آساني رها شود

اسلاید 36: ناكافي بودن شير مادرمعمولاً مادران براي ناكافي بودن شير خود دلايلي ارائه ميكنند شامل كوچك بودن پستانها، نرم بودن آنها، نداشتن شير كافي در خويشان يا قطع شير در شيردهي قبلي و يا دلايل مربوط به شيرخوار مثل گريه و بيقراري، كم خوابي، تقاضاي مكرر براي شير خوردن، مكيدن انگشتان كه هيچكدام شاخص ناكافي بودن شير مادر نيست. شاخصهاي كافي بودن شير مادر در ماههاي اول پس از تولد، افزايش وزن شيرخوار به مقداري است كه او در جاده تندرستي قرار داشته باشد

اسلاید 37: ناكافي بودن شير مادرفقدان تكرر شيردهي، شيردهي كوتاه و با عجله در هر وعده، خوراندن ما يعات و شير كمكي با بطري به شيرخوار، وضعيت نامناسب مكيدن، رفلكس ضعيف اكسيتوسين، فقدان شيردهي در شب، مصرف قرصهاي ضد بارداري تركيبي در دوران شيردهي و ... سبب كاهش شير مادر ميشوند.

اسلاید 38: شيردهي در مادران شاغل ـ دوشيدن و نگهداري شير تغييرات اجتماعي، وضع و تعديل قوانين براي حمايت مادران شاغل شيرده در جامعه به عنوان راه حلهاي درازمدت،ضروريست.هدف از اين مبحث آنست كه مادران را در شرايط موجود با امكاناتي كه در اختيار دارند به بهترين وجه كمك كنيم تا شيردهي موفقي داشته باشند.چنانچه محل كار مادر، دور از منزل است و يا مهد كودك در جوار محل كارش وجود ندارد و نميتواند از مرخصي ساعتي براي شيردهي استفاده نمايد بايد شير خود را دوشيده و در محل خنك و تميزي نگهداري كند تا فردي كه مراقبت از طفل را به عهده دارد، او را با اين شير تغذيه كند . چنانچه شيرخوار بيش از 6 ماه دارد ميتوانددر ساعات دوري مادر با غذاهاي كمكي نيز تغذيه شود

اسلاید 39: توصيه هاي ذيل به توليد شير كافي و حفظ تداوم شيردهي كمك ميكندتغذيه انحصاري شيرخوار با شير مادر در تمام مدت مرخصي زايماني به ويژه دو ماه اول صورت گيرد. شيرخوار تا زماني كه واقعاً مورد نياز نباشد (بعد از 6 ماهگي) با غذاهاي كمكي تغذيه نشود. مادر با تصور بازگشت به كار و امكان پذير نبودن تغذيه شيرخوار با شير مادر، تغذيه او را با بطري آغاز نكند

اسلاید 40: توصيه هاي ذيل به توليد شير كافي و حفظ تداوم شيردهي كمك ميكندتغذيه با شير مادر به هنگام شب، صبح زود و هر زمان ديگري كه مادر در خانه است ادامه يابد. اين كار به حفظ توليد شير كافي كمك ميكند و نيز شيرخوار از مزاياي شير مادر حتي در صورت 1-2 بار تغذيه مصنوعي در طول روز برخوردار ميشود و ياد ميگيرد كه شبها بيشتر بمكد و قسمت بيشتر شير مورد نياز خود را دريافت نمايد و در طول روز، بيشتر خوابيده و نياز به شير كمتري داشته باشد.

اسلاید 41: توصيه هاي ذيل به توليد شير كافي و حفظ تداوم شيردهي كمك ميكندشيرخوار هنگام دوري مادر حدود نصف فنجان يا 100 ميلي ليتر شير دوشيده شده براي هر وعده تغذيه نياز دارد و چنانچه مادر قادر به دوشيدن اين مقدار نيست، هر چقدر كه ميتواند بدوشد.مادر شيرش را دو تا سه بار در محل كار بدوشد و در صورت امكان در يخچال نگهداري نموده براي تغذيه طفلش به خانه بياورد و اگر ممكن نيست آن را دور بريزد . اين امر براي حفظ توليد و تداوم شيردهي او ضروري است.

اسلاید 42: دوشيدن شيربراي دوشيدن شير، دستها و ظروف جمع آوري شير بايد كاملاً پاكيزه باشند . بدين منظور پس از شستشوي ظروف با آب و مواد شوينده بايد آنها را به مدت 20-25 دقيقه جوشانيد. استفاده از ظروف پلاستيكي براي جمع آوري و ذخيره شير بهتر از ظروف شيشه اي است. شير دوشيده شده در شرايط خوب، نسبت به شير گاو و به دليل دارا بودن عوامل ضد عفونت به مدت طولاني تري قابل نگهداري است . باكتريها در شير دوشيده شده براي حداقل 8 ساعت حتي در آب و هواي گرم و خارج از يخچال شروع به رشد نميكنند

اسلاید 43: دوشيدن شير. شير دوشيده شده تا 24 ساعت دريخچال، 3 ماه در فريزرهاي خانگي (°18- سانتي گراد) و 6-12 ماه در فريزرهاي صنعتي (°32- سانتي گراد) قابل نگهداري است. شير فريز شده را هرگز نبايد در حرارت اتاق ذوب كرد و يا پس از ذوب شدن دوباره فريز كرد. شير فريز شده را بايد زير شير آب سرد گرفته و به تدريج حرارت آن را افزايش داد تا گرم شود. براي گرم كردن شير دوشيده شده كه در يخچال نگهداري ميشود بايد بطري شير را زير آب گرم گرفته و يا در ظرف آب روي اجاق قرار داد.

اسلاید 44: دوشيدن شيرگرم كردن شير مادر تا حرارت جوش، مواد ضد عفونت آن را از بين ميبرد . بهترين روش، استفاده ازشير دوشيده شده تازه ميباشد و مصرف شير فريز شده فقط در هنگام نياز طفل به مكمل توصيه ميشود و همانطور كه گفته شد شير دوشيده شده بايد با قاشق و فنجان به طفل داده شود نه با بطري

اسلاید 45: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايرانجهانبانك اطلاعاتي تغذيه با شير مادرِ سازمان جهاني بهداشت در حال حاضر 94 كشور و 65 درصد شيرخواران زير 12 ماه را پوشش مي دهد. بر اساس آخرين اطلاعات 35 درصد كل كودكان صفر تا 4 ماهه جهان از تغذيه انحصاري با شير مادر بهره مند هستند.

اسلاید 46: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايرانميزانهاي تغذيه با شير مادر در بعضي كشورهاي منطقه آفريقا بسيار پايين است . براي مثال در آفريقاي مركزي (4درصد در سال1995)، نيجر (4درصد درسال 1992)، نيجريه (2درصد در سال 1992)، و سِنِگال(7درصد در سال 1993). در ساير كشورها ميزانهاي تغذيه با شير مادر اگر چه پايين است اما سير پيشرونده اي را در سالهاي اخير طي كرده است. براي مثال ؛ مالي (8 درصد در سال 1987 و 12درصد در ســـال 1996)، زامبيا(13 درصد در سال 1992 و 23 درصد در سال 1996)، و زامبيا (12درصد در سال 1988 و 17 درصد در سال1994). اين افزايش عمدتأ مديون بسيج تغذيه با شير مادر، ايجاد بيمارستانهاي دوست دار كودك و تربيت مشاوران تغذيه با شير مادر مي باشد.

اسلاید 47: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايراندر منطقه جنوب شرقي آسيا ميزان شروع تغذيه با شير مادر در سالهاي اخير تا حدودي افزايش يافته است. براي مثال در تايلند (90 درصد در سال 1987 و 99 درصد در سال 1993). تغذيه انحصاري با شير مادر، اگرچه پايين است از 0/2 درصد در سال 1993 به 4 درصد درسال 1996 افزايش يافته است

اسلاید 48: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايرانعلي رغم فوايد فراوان تغذيه با شير مادر در مقابل تغذيه مصنوعي حتي در كشورهاي صنعتي، در منطقه اروپا ميزان تغذيه با شير مادر به طور واضحي پايين است و فقط خيلي آهسته در حال بهبودي است . اين وضعيت در فرانسه، ايتاليا، هلند، اسپانيا، سوئيس و انگلستان وجود دارد . سوئد داستان متفاوتي دارد: ميزان شروع تغذيه باشير مادر بعد از سال 1990 به 98 درصد مي رسد. داده هاي اخير، نشان ميدهد كه ارمنستان تغذيه انحصاري باشير مادر را از 0/7 درصد در سال 1993 به 20/8 درصد در سال 1997، لهستان از 1/5 درصد در سال 1988 به17 درصد در سال 1995 و سوئد از 55 درصد در سال 1992 به 61 درصد در سال 1993 رسانده اند.

اسلاید 49: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايرانداده هاي آمريكا نشان مي دهد ميزان شروع تغذيه با شير مادر در برخي كشورها بالا است (شيلي 97درصد در سال 1993، كلمبيا 95 درصد در سال 1995 و اكوادور 96 درصد در سال 1994). به هر حال تغذيه انحصاري با شير مادر در شيرخواران زير 4 ماه در اين منطقه كاهش مختصري را نشان مي دهد (بوليوي 59درصد در سال 1989 و 53 درصد در سال 1994، كلمبيا 19درصد در سال 1993 و 16 درصد در سال 1995 و جمهوري دومينيكا 14 درصد در سال 1986 و 10 درصد در سال 1991).

اسلاید 50: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايراندر برخي كشورها مثل استراليا، كانادا، چين و ايالات متحده آمريكا، با آگاه سازي عموم در مورد فوايد تغذيه با شير مادر و ايجاد بيمارستانهاي دوستدار كودك ميزان تغذيه با شير مادر به راستي افزايش يافته است.

اسلاید 51: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايرانمنطقه مديترانه شرقي و ايراندر مقايسه با ساير مناطق، ميزان تغذيه انحصاري با شير مادر در برخي كشورهاي منطقه مديترانه شرقي(كه ايران نيز در آن قرار دارد) بيشتر است. كشورهاي مصر و عربستان سعودي به ترتيب ميزان تغذيه انحصاري با شير مادر برابر 68 درصد درسال 1995 و 55 درصد در سال 1991 داشته اند. پاكستان افزايشي را در تغذيه انحصاري با شير مادر در شيرخواران زير 4 ماه، از 12 درصد در سال 1988 به 25 درصد در سال 1992 داشته است.

اسلاید 52: وضعيت كنوني تغذيه با شير مادر در جهان و ايرانتغذيه انحصاري با شير مادر يعني تغذيه شيرخوار با شير مادر بدون دادن هيچ ماده غذائي ديگر حتي آب. ولي در صورت لزوم به شيرخوار قطره و شربت (ويتامين، مكملها و داروها) داده مي شود. تغذيه غالب با شير مادر يعني تغذيه شيرخوار عمدتاً با شير مادر صورت مي گيرد ولي ممكن است از آب يا ساير مايعاتي كه پايه آب دارند مثل قندآب، چاي و ... و يا آب ميوه و ORS استفاده كند.