دیدگاه اسلام در مورد نظام قشربندی و طبقات
اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیمموضوع تحقیق:دیدگاه اسلام در مورد نظام قشربندی وطبقات
اسلاید 2: گردآورندگان:علی زنگنه ابراهیمیو حامدجوادیان و میلاد راستگو
اسلاید 3: ديدگاه اسلام درباره نابرابريهاي اجتماعي ونظام قشربندی:اسلام ديني است كه با از ميان بردن تضادهاي نژادي، روابط و تفاهم را ميان طبقات اجتماعي برقرار كرده و جز تقوا و فضيلت معنوي هيچ چيز را عامل تقدم و برتري به شمار نياورده است. تعليمات اسلام طوري است كه مزيت و امتيازي ميان مسلمانان قرار نداده است، همه و همه با يكديگر برادر و برابرند
اسلاید 4: نمونه عدم تایید طبقات ازدیدگاه امام رضا عامام رضا عليهالسلام در برابر مبالغهگوييهاي «زيدالنار» كه براي سادات موقعيت استثنايي اثبات ميكرد فرمود:پسر نوح، فرزند حقيقي نوح بود، چون بدكار شد و امر خدا را عصيان كرد، پيوند معنويش با نوح بريده شد. به نوح گفته شد، اين فرزند تو ناصالح است، ازاينرو، نميتواند در رديف صالحان قرار گيرد، موضوع ما خانواده چنين است، اساس كار پيوند معنوي و عمل صالح است. هر كس خدا را اطاعت كند از اهلبيت است، گو اينكه هيچگونه نسبت و رابطه نسبي و جسماني به ما نداشته باشد و هركسي گنهكار باشد، از ما نيست گو اينكه از اولاد حقيقي و صحيح حضرت زهرا عليهاالسلام بوده باشد.
اسلاید 5: اختلافات نشانه های خداوندی استاز نظر اسلام، بشر خانوادهاي بزرگ است. تنها يك خانواده كه آن را خدا از جان واحدي پديد آورده، از آن جان زوجش را آفريد و پس از آن دو، اين همه مرد و زن در سراسر زمين پراكنده شدندوَ مِنْ آياتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَ أَلْوانِكُمْ إِنَّ في ذلِكَ لآياتٍ لِلْعالِمينَ.) (روم: 22))و از نشانههاي خداوند خلقت آسمان و زمين و اختلاف زبانها و رنگهاي شماست؛ بيگمان در اين امور نشانههايي براي عالميان است
اسلاید 6: نشانه قدرت خداونداختلاف زبانها و رنگها تنها جلوهاي از قدرت خداست و مايه برتري يا امتياز نميشود. از ديدگاه اسلام اين گونه برتري يا امتياز، منافي با فرمان خداست؛ زيرا او ما را به عشق و برادري همگاني فراخوانده است... در مقام عبادت همه افراد در پيشگاه خدا يكسانند و عرب بر عجم، هيچ برتري ندارد و تنها ملاك برتري، پاكي و تقواست... در جامعه نيز با همه افراد به طور يكسان رفتار ميشود، قانون اسلام همگاني است و همه را به يك چشم مينگرد و فرصتهاي كار و كوشش و تأمين نيازمنديهاي شخصي نيز براي همه يكسان در نظر گرفته ميشو
اسلاید 7: آیاتی دیدگاه قرآن درباره طبقاتوَ مِنْ آياتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَ أَلْوانِكُمْ إِنَّ في ذلِكَ لآياتٍ لِلْعالِمينَ.) (روم: 22))و از نشانههاي خداوند خلقت آسمان و زمين و اختلاف زبانها و رنگهاي شماست؛ بيگمان در اين امور نشانههايي براي عالميان استاسلام براي ايجاد وحدت اسلامي ميان تمام مسلمانان از سياه و سفيد، عقد اخوت و برادري برقرار كرد: «اِنَّما المُؤمِنُونَ اِخْوَةَ؛ همانا مؤمنان برادرند» (حجرات: 10))اي مردم ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و به شكل دستهها و قبيلههايتان درآورديم تا همديگر را بشناسيد، همانا گراميترين شما در نزد خدا باتقواترين شماستيا أَيُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثي وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوبًا وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاكُمْ. (مؤمنون: 52))تمام انسان‌ها، در قرآن فرزند يك مرد و زن معرفي شدهاند كه به صورت قبيلهها و خانوادههاي زيادي در ميآيند، هيچ يك از افراد اين خانواده بر ديگري ترجيحي ندارد، جز آن كه نيكويي كند و صلاح و پرهيزكاري از خود نشان دهد.
اسلاید 8: يكي از دلايل گوناگوني انسان‌ها، آزمايش است و اگر خدا ميخواست شما را يك ملت تنها قرار ميداد، ولي ميخواهد شما را بر آن چه داده آزمايش كند. پس در نيكيها سبقت بگيريدوَ لَوْشاءَاللّهُ لَجَعَلَكُمْ اُمَةً وَ لكَنْ لِيَبْلُوَكُمْ فيما آتاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الخَيْراتِ. (مائده: 48))
اسلاید 9: اسلام، تفاوت‌هاي فرهنگي، اختياري و اجتماعي كه مستند به تلاش و توزيع عادلانه نباشد را نپذيرفته است و آنها را نتيجه اختيار خود انسان‌ها ميداند. اسلام، تفاوت‌هاي اجتماعي را ـ كه در عوامل طبيعي و جبري ريشه دارند و از فرهنگ و نظام ارزشي مردم تأثير ميپذيرند و خارج از اراده خود فرد و خواست جامعه ـ قابل رفع نمي‌داند، ولي براي تضعيف و كاهش آنها توصيههايي ارايه ميكند
اسلاید 10: اسلام وجود تفاوت‌هاي اجتماعي را كمابيش ميپذيرد و بر آن نيست كه همه آنها را از ميان بردارد و تمامي آدميان را از نظر مادي و اقتصادي يكسان كند، ولی نميپذيرد كه محرومان، روز به روز محرومتر شوند و متنعّمان دم به دم متنعّمتر، بلكه در پي رفع اختلافات فاحش موجود نيز برميآيد
اسلاید 11: در جامعهشناسي اسلامي، اسلام آن بخشي از تفاوت‌هاي طبيعي و جبري كه اراده آدميان در پيدايش، تقويت، تضعيف و نابودي آنها تأثيري ندارد را به عنوان اموري ميپذيرد كه نه تنها وجود دارند، بلكه بايد وجود داشته باشند
اسلاید 12: اسلام، تفاوت‌هاي فرهنگي، اختياري و اجتماعي كه مستند به تلاش و توزيع عادلانه نباشد را نپذيرفته است و آنها را نتيجه اختيار خود انسان‌ها ميداند. اسلام، تفاوت‌هاي اجتماعي را ـ كه در عوامل طبيعي و جبري ريشه دارند و از فرهنگ و نظام ارزشي مردم تأثير ميپذيرند و خارج از اراده خود فرد و خواست جامعه ـ قابل رفع نمي‌داند، ولي براي تضعيف و كاهش آنها توصيههايي ارايه ميكند
اسلاید 13: اسلام، نابرابري در جوامع را نميپذيردرييس و مرئوس، آزاده و بنده، زن و مردغنی وفقیر،بزرگ و کوچک در اسلام داراي يك موقعيتاندقانون درحق همگان يكسان اجرا ميشودو معيار قانون در اسلام حق ميباشد
اسلاید 14: 1400 سال قبل، يعني در قرن ششم ميلادي، ندايي از درون شبه جزيره عربستان ندایی بلندشد نداي محمّد صلياللهعليهوآله بودكه مردم را به راستي و درستي، برادري و صلح جهاني فرا ميخواند و آنها را از پراكندگيها و تشتتهاي خانمانبرانداز برحذر ميداشت ديدگاه پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله درباره نابرابريهاي اجتماعي وطبقات
اسلاید 15: 1400 سال قبل، يعني در قرن ششم ميلادي، ندايي از درون شبه جزيره عربستان بلندشدکه این ندانداي محمّد صلياللهعليهوآله بود كه مردم را به راستي و درستي، برادري و صلح جهاني فرا ميخواند و آنها را از پراكندگيها و تشتتهاي خانمانبرانداز برحذر ميداشت(عدم قبول نظام طبقاتی)ديدگاه پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله درباره نابرابريهاي اجتماعي وطبقات
اسلاید 16: در آيه 15 سوره شوري، به صراحت هدف مأموريت پيامبر گرامي اسلام صلياللهعليهوآله، برقراري عدالت در بين مردم بيان شده است «اُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيَنَكُم؛ من مأمورم در ميان شما. به عدل و داد رفتار كنم». اي كساني كه ايمان آوردهايد، كاملاً به عدالت قيام كنيد. همچنين در آيه 135 سوره نساء نيز بر مأموريت مؤمنان براي برپايي قسط تأكيد شده است:
اسلاید 17: عمل پیامبر «پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله با تبعيضات نژادي و قومي و قبيلهاي مخالف بود و اين مسئله را در عمل نيز نشان داد. براي نمونه بلال را كه سياهپوست بود، براي اذان گفتن فرستاد، يا روزي دستور داد كه دختري را به يكي از موالي دهند. بايد توجه كرد كه در عربستان سه چيز نشان ضعف منزلت اجتماعي به شمار ميآمد؛ يكي عجم بودن، دوم غلام بودن و سوم سياه بودن و بلال هر سه را داشت
اسلاید 18: در عين حال حضرت محمّد صلياللهعليهوآله بلال را مؤذن خود كرد. مؤذن در اسلام يعني كسي كه با صداي بلند ديگران را به عبادت دعوت كند. وقتي طبقه محروم جامعه ديدند كه يك فرد سياهپوست مردم را به سوي اسلام ميخواند، نيرو گرفتند.»
اسلاید 19: حضرت محمّد صلياللهعليهوآله در مكه خطبهاي خواندند «اي مردم! خداوند از شما ننگ جاهليت و تفاخر به پدران و نياكان را زدود. مردم دو گروه بيش نيستند، نيكوكار و با تقوا و ارزشمند نزد خدا و يا بدكار و شقاوتمند و سپس در پيشگاه حق، همه مردم فرزند آدمند و خداوند آدم را از خاك آفريده...»
اسلاید 20: ديدگاه امام علي عليهالسلام در زمينه نابرابريهاي اجتماعي و اقتصادي يكي از نقاط محوري انديشه عدالت مولی علی عليهالسلام، مسئله برابري حقوق است.حضرت علي عليهالسلام در اين باره ميفرمايد:پس خداي سبحان بعضي از حقوق را براي بعضي از مردم واجب كرده و آن حقوق را در برابر هم گذاشت...ثُمَّ جَعَلَ سُبحانَه مِنْ حُقوقِهِ حُقُوقا افْتَرَضَهَا لِبَعْضِ النَّاسِ عَلَي بَعْضٍ فَجَعَلَها تَتَكافَأُ في وُجُوهِهَا.
اسلاید 21: حضرت علي عليهالسلام مسئله برابري را يك اصل كلي و اساسي ميداند و ميفرمايدعدالت بيش از هر چيز ديگر گنجايش دارد كه همه را راضي كند. يگانه ظرفيت وسيعي كه ميتواند همه را در خودجمع كند و زمينه رضايت عموم واقع شود، عدالت است. اگر كسي در اثر انحراف طبيعي و در اثر حرص و آز به حقّ خود و حد خود قانع نباشد و قناعت به حق بر او فشار بياورد، جور و ظلم به او بيشتر فشار خواهد آورد.
اسلاید 22: امام علي عليهالسلام از بين بردن فقر و محروميت را از بهترين دستاوردهاي عدالت اجتماعي ميدانست.»
اسلاید 23: برخي از علل نابرابري و فقر از ديدگاه امام علي عليهالسلام عبارتند از: 1. ظلم:امام علي عليهالسلام ميفرمايد:خداوند متعال از دانشمندان پيمان گرفته است كه در برابر برخورداري و پرخوري ظالمان و ستمگران و رنج و محنت ستمديدگان و مظلومان ساكت ننشينند.و ما اَخَذَ اللّه علي العلماءِ أنْ لايُقاروا علي كِظَّة ظالم و لاشَغبِ مظلومٍ.
اسلاید 24: 2. مديريت بيتعهد و بيتخصص: حضرت علي عليهالسلام درنهج البلاغه بیان می کند كه در صورت حاكميت افراد فاسق وسفیه(كسي كه عقلانيت اقتصادي ندارد) سرمايهها هدر داده شده و امكانات و مواهب الهي وسيله استثمار و برخورداري خاص ميشود
اسلاید 25: 3. حاكميت معيارهاي غيرديني:در جامعهاي كه ايثار، انفاق، قرض الحسنه و مانند اينها نباشد، فقر و نابرابري و تضاد طبقاتي بالطبع بيشتر خواهد شد.براي نمونه، در نظام اسلامي اموال در دست انسان عاريه هستند.امام علي عليهالسلام در اينباره ميفرمايند: «المال عارية؛ مال، عاريه است نه ملك حقيقي»
اسلاید 26: 4-توزیع ناعادلانه: آن حضرت همواره پيرو عدالت اقتصادي بود و هميشه از امتيازخواهي پرهيز ميكرد. ماجراي عقيل نيز گواه اين مطلب است.
اسلاید 27: ملاكهاوعواملقشربندي و نابرابريهاي اجتماعي از ديدگاه اسلام در قرآن ملاك برتري و ارزش در نزد خدا همانا بعد معنوي است، نه مادي؛ زيرا قرآن ميفرمايد: «و رحمت پروردگار بهتر است از اموالي كه اينان جمع كردهاند.» (زخرف: 32) پس آيه نه تنها در پي مشروعيت بخشيدن به اختلافات طبقاتی وبرخورداری ناحق از مزاياي مادي نيستبلکه تقرب به خدا و برخورداري از رحمت الهي را ارزش ميشمارد.
اسلاید 28: ريشه اختلافات و نابرابريهاي اجتماعي از ديدگاه اسلامكانَ النّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النّاسِ فيمَا اخْتَلَفُوا فيهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فيهِ إِلاَّ الَّذينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ فَهَدَي اللّهُ الَّذينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللّهُ يَهْدي مَنْ يَشاءُ إِلي صِراطٍ مُسْتَقيمٍ. (بقره: 213)
اسلاید 29: مردم گروه واحد بودند و خدا انبياي بشارتدهنده و ترسدهنده را با دستور بر مبناي حق فرستاد تا آن كتاب، در اختلافات مردم حَكَم باشد، ولي كساني كه كتاب بر آنها آمده، پس از رسيدن شواهد آشكار عدهاي در آن اختلافات كردند. انگيزه اين اختلافات غير از حسد و برتريخواهي بين خودشان نيست، ولي پروردگار كساني را كه ايمان آوردهاند در مورد اختلاف، با مشيت خود به واقعيت رهبري ميكند و خداست كه هر كه را اراده فرمايد به راه مستقيم هدايت ميكند.
اسلاید 30: در مجموع ميتوان گفت كه سه چيز موجب اختلاف و نابرابري است:1. كيفيت و كميت بهرهبرداري افراد يك جامعه از يكديگر؛2. كيفيت و تفاوت ادراكات، چه در اساس زندگاني و چه در اعتقادات قلبي.3. كيفيت مسيري كه كاروان اجتماع بايد به سوي مقصد بهزيستي بپيمايد؛
اسلاید 31: ديدگاه اسلام در زمينه نابرابري نژادي پيش از ظهور اسلام، نژادپرستي تمامي جوامع را دربرگرفته بود.اسلام آمد تا وحدت بشري را در آغاز و انجام، زندگي و مرگ، در حقوق و وظايف در پيشگاه خدا و قانون و دنيا و آخرت اعلام كند و بفهماند كه جز عمل شايسته چيز ديگري نتيجه ندارد و عزت و شخصيت از آن پرهيزكاران استاز آيات خداوند است اين آفرينش آسمانها و زمين و تفاوت زبانها و رنگهايتان؛ همانا در اين امور نشانههايي براي بينش جهانيان پديدار است. (روم: 22)
اسلاید 32: عوامل فقر و تضادطبقاتي و نابرابريهاياقتصادي از ديدگاهاسلام الف) بيكاري و تنپروري ب) مصرفگراييج) سوء تدبيرد) بياعتنايي به نيازمندان
اسلاید 33: قشربندي اجتماعي از ديدگاه انديشمندان مسلمانديدگاه استاد مرتضي مطهرياز ديدگاه استاد مطهري، همه مردم از هر نظر در يك حدّ و يك مرتبه و يك درجه نميتوانند باشند و جامعه خودبهخود مقامات و درجات دارد. از اين نظر، مانند يك پيكر است. وقتي كه مقامات و درجات دارد، بايد تقسيمبندي و درجهبندي شود استاد مطهري بر اين باور است كه اگر حقوق مردم محفوظ و جامعه عادل و متعادل باشد و تبعيض، محروميت و احساس غبن در مردم نباشد، عقايد و اخلاق پاك، صفاي قلب و اعمال خوب بيشتر ميشود.
اسلاید 34: ديدگاه امام خميني رحمهالله علیه ديدگاه امام خميني رحمهالله درباره قشربندي و نابرابري بين انسان‌ها اين نتيجه را ميگيريم كه تأكيد حضرت امام رحمهالله بر جنگ فقر و غنا با استناد به آيات قرآن كريم و سنت پيامبر اكرم صلياللهعليهوآله اصل جنگ ميان فقر و غنا را مقدمه انسانسازي ميداند «جنگ فقر و غنا قدرداني از مستضعفين است كه در طول تاريخ در كنار انبيا و اوليا جنگيدهاند، انقلاب اسلامي را به پيروزي رساندهاند.»
اسلاید 35: دیدگاه دکترعلی شریعتیاز نظر دكتر شريعتي، عامل جذبكننده سياهپوستان به اسلام، صرف نظر از دو گونه تلقي خاص برابري نژادي، احترامي است كه اسلام براي همه انسان‌ها، فارغ از رنگ و نژاد و... قايل است.»
اسلاید 36: نتیجه گیریاز ظواهر آيات چنين برمي‌آيدکه قرآن از يك‌سو همة گونه‌هاي نابرابري موجود در جامعه را غيرطبيعي تفسير نمي‌كند از سوي ديگر، همة اين نابرابري‌ها را ازفرايند‌هاي طبيعي جامعه، ناشي نمي‌داند.
اسلاید 37: در فرهنگ قرآن اصل وجود تفاوت‌هاي اجتماعي، مقتضاي حكمت الهي و نظام تكوين شمرده شده است قرآن كريم ضمن اشاره به تفاوت انسان‌ها در رنگ و نژاد برتنوع استعدادهاوقابلیت ها هم اشاره داردخواستن توانستن است
اسلاید 38: آزمايش از جمله سنت‌هاي مطلق و لايتغير خداوند در نظام آفرينش، سنت آزمايش استاعطاي سرمايه‌هاي طبيعي و تكويني متفاوت به افراد با هدف آزمايش آنان در نحوة استفاده از اين امكانات، صورت پذيرفته است نه امتيازبخشي و اعمال تبعيض بدون دليل و مبنا
اسلاید 39: برچهره ی دلربای مهدی صلوات موفق باشید والسلام
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.