روش های ارزیابی اختلالات اسکلتی – عضلانی

روش های ارزیابی اختلالات اسکلتی – عضلانی

اسلاید 1: اختلالات اسکلتی – عضلانی

اسلاید 2: بر اساس نظر OSHA هدف برنامه های ارگونومی در محیط کار، پیش گیری از اختلالات اسکلتی – عضلانی است. جزء شایع ترین بیماری های شغلی ( در حدود 48 درصد ) یکی از علل شایع غیبت از کار در محیط های کاری ( کاهش بهره وری ) یکی از علل آسیب شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه دارای رتبه ی نخست از نظر بروز درد و رنج در میان مشکلات شغلی دارای نرخ رشد مثبت ( از 5 درصد در سال 1981 به 30 درصد در سال 1991) دارای رتبه ی دوم بر اساس طبقه بندی NIOSH از نظر شیوع، شدت و امکان پیشگیریبیان مساله

اسلاید 3: 100 میلیارد دلار، هزینه کلی سالانه ی این عوارض بر اساس آمار OSHA در سال 1997 19/5 میلیارد دلار، تخمین هزینه ی اختلالات اسکلتی - عضلانی در سال 1994 در کانادا 3 تا 5 درصد تولید ناخالص ملی در کشورهاي حوزه اسکاندیناوي 1/13 درصد از بودجه عمومی ایران در سال 2001 ( با توجه به اطلاعات ارائه شده در مرکز آمار ایران ) 215 میلیارد دلار هزینه ی ناشی از اختلالات اسکلتی – عضلانی در سال 1995 در امریکا دارای بیش ترین میزان زیان اقتصادي (40 درصد ) در بین آسیب ها و بیماري هاي مرتبط با کار بنا بر برآورد ILO در هزینه های حاصل از این اختلالات، در حدود 47 درصد به هزینه های مستقیم، 52 درصد به هزینه های غیرمستقیم و 7 درصد به مرگ و میر ناشی از این اختلالات اختصاص داده می شود ( بنا بر آمار هزینه های این اختلالات در سال 1995 در امریکا ) هزینه های اختلالات اسکلتی – عضلانی

اسلاید 4: علت 14/4 درصد از کارافتادگی های کل کشور( رتبه چهارم ) بر اساس گزارش ستاد معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی در سال 1370 تا 1373 شیوع یک میلیون و دویست هزار نفر در سال 1995 در انگلستان علت بیشترین مراجعه ها به کمیسیون هاي پزشکی بدوی سازمان تامین اجتماعی در سال 1379 44 درصد بیماري هاي شغلی ایالات متحده امریکا و 33 درصد بیماری های شغلی فنلاند دارای رتبه دوم بعد از اختلالات قلبی عروقی بر اساس آمار اداره ی کار کانادا ( رتبه سوم سرطان های شغلی ) 29 درصد از زمان از دست رفته ی کاری ناشی از صدمات و آسیب هاي شغلی بر اساس آماراداره کار امریکا در سال 2009 شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی

اسلاید 5: تشریح اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار را در میان منشی های دفاتر اداری در قرن هجدهم میلادی توسط رامازینی ( پوسچر نامطلوب، حرکات تکراری و فشارهای ذهنی و روانی ) تاریخچه

اسلاید 6: WMSDs : در صورتی که اختلالات اسکلتی - عضلانی در اثر کار ایجاد شود و یا شغل فرد در وقوع آن مؤثر باشد، به آن اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار گفته می شود اما در حالت کلی، اختلالات اسکلتی– عضلانی، اختلالات چند علیتی هستند. CTD (اختلالات تجمعی ناشی از تروما) : براساس تعریف انیستیتو ایمنی و بهداشت حرفه ای امریکا (NIOSH)، عبارت است از یک یا چند علامت نظیر درد، مورمور شدن، خواب رفتن، سوزن سوزن شدن، سفتی و محدودیت حرکت در یکی از چهار ناحیه مفصلی اندام فوقانی (گردن، شانه، آرنج، ساعد و مچ دست) و کمر که بیشتر از یک هفته طول کشیده باشد یا حداقل ماهی یک بار در طول سال گذشته تکرار شده باشد مشروط بر اینکه صدمه حاد و آسیب قبلی برای مفاصل مربوطه وجود نداشته باشد. سه ویژگی عمده این اختالات عبارتند از : تجمع پذیری در طول زمان ناشی بودن از استرس فیزیکی و مکانیکی وجود ناراحتی یا اختال یا خارج شدن از حالت طبیعیتعاریف

اسلاید 7: اختلالات اسکلتی- عضلانی بر بخش هایی از بدن اثر می گذارند که درگیر انجام کار هستند. بالاتنه و به ویژه ستون فقرات و دست ها حساس ترین اندام ها در برابر ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی- عضلانی هستند. در صورتی که در یک حرفه شرایط به گونه ای باشد که فعالیت های کاری مکرر، از ظرفیت و توانایی کارگر بیشتر گردد، چنین فعالیت هایی، باعث ایجاد ضایعه می شوند. تروماهای ناشی از حرکت های تکراری عضو (مطابق با اسلاید قبل) دارای ویژگی تجمعی یا انباشتگی می باشند که با گذشت زمان پیشرفت کرده و اثرات خود را در دراز مدت به صورت صدمات دستگاه اسکلتی- عضلانی نشان می دهند. از این رو مواجهه های مکرر با عوامل مولد تروما منجر به صدمات تجمعی در عضلات، تاندون ها، لیگامان ها، اعصاب، مفاصل و یا عروق خونی می گردند که در پی آن التهاب، محدودیت حرکت و اختلالات خاص در این دستگاه ها ایجاد می شود.عوارض ناشی از این اختلالات ابتدا در قرن هجدهم میلادی توصیف شدند و به علت بی توجهی به آن ها، در قرن نوزدهم و بیستم میلادی اکثر کشورها دچار یک اپیدمی در این زمینه شدند.تعاریف

اسلاید 8: ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی

اسلاید 9: ریسک فاکتورهای علل ایجاد اختلالات اسکلتی – عضلانی، مانند برخی از ویژگی های سازمانی نظیر چرخه ی کار- استراحت نادرست، سرعت زیاد انجام کار، مدت زمان طولانی انجام کار، کارهای ناآشنا، نبود تنوع در کار، کارهایی که سرعت آن ها را ماشین تعیین می کند، دریافت دستمزد بر اساس شمار قطعه تولیدی می توانند منجر به ایجاد یا تشدید اختلالات اسکلتی – عضلانی شوند. طیف گسترده ی اختلالات اسکلتی – عضلانی می توانند به شیوه های مختلفی تقسیم بندی شوند. برای نمونه در کتاب شيوه هاي ارزيابي پوسچر در ارگونومي شغلي آقای چوبينه، ریسک فاکتورهای موثر در اختلالات اسکلتی – عضلانی، در 4 گروه ریخت شناسی (مورفولوژیکی)، ژنتیکی، روانی- اجتماعی و بیومکانیکی تقسیم می شوند. یکی از مهم ترین فاکتورها در این اختلالات، پوسچرهاي نامناسب کاري است و مطالعات متعددي در این زمینه با استفاده از شیوه های ارزیابی مختلف (QEC، OWAS، ..... ) انجام گرفته است. ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی

اسلاید 10: محیط اداری

اسلاید 11: در یک محیط اداری، ریسک فاکتورهای متعددی می توانند منجر به اختلالات اسکلتی –عضلانی شوند. برای نمونه، از کارهای تکراری موجود در یک محیط اداری، می توان به تایپ کردن، حرکت دادن موس و نوشتن با دست اشاره نمود. از کارهای استاتیک نیز، می توان به کار با کامپیوتر، گرفتن یک دکمه خاص، نگه داشتن دست ها بالای کیبورد یا موس، نگه داشتن سر در زمان قرائت صفحه مانیتور و یا نگاه کردن به سمت پایین در حین قرائت یک برگه بر روی میز اشاره کرد. از پوسچرهای نامناسب می توان به تایپ کردن با مچ خمیده، چرخش سر به کناره ها جهت مشاهده مانیتور، بالابردن بازوها در حین نوشتن بر روی سطح کاری که بسیار بالاست، اشاره کرد. هم چنین از استرس های تماسی مکانیکی می توان به استراحت دادن به مچ ها بر روی کناره میز در زمان تایپ یا استفاده از موس اشاره کرد. ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی محیط اداری

اسلاید 12: فراستی و همکاران، مطالعه ای در سال 1393 با عنوان ارزیابی اختلالات اسکلتی-عضلانی در کاربران پایانه تصویری با روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA) بر روی 71 نفر ( شامل 37 زن و 34 مرد ) از کارکنان بخش اداری غیر هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان که درانجام وظایف خود از رایانه استفاده می کردند. در این مطالعه علاوه بر روش ROSA، از پرسش نامه ی ارزیابی ناراحتی های اسکلتی – عضلانی کرنل نیز استفاده کردند. یافته های حاصل از مطالعه نشان می دهد که در جامعه ی مورد بررسی، 21% در سطح ریسک کم، 48% در ناحیه هشدار و 315 در ناحیه ضرورت انجام مداخله ارگونومی قرار دارند. هم چنین مشخص شد که متغیرهای جنسیت، شاخص توده بدنی، سطح تحصیلات و سابقه ی کار تاثیر معناداری بر امتیاز نهایی ROSA دارند. اما بین ناراحتی های اسکلتی – عضلانی جامعه ی مورد مطالعه و امتیاز نهایی ROSA رابطه ی معنادار و مثبت یافت نشد. بررسی متون ( محیط اداری )

اسلاید 13: پرسش نامه نوردیک

اسلاید 14: این پرسشنامه در سال 1987 توسط کورینکا و همکاران در انستیتوي بهداشت حرفه اي کشورهاي حوزه اسکاندیناوي طراحی و ارائه شده است و به منظورربررسی میزان شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی استفاده می شود. این پرسشنامه شامل دو بخش است که در بخش اول آن اطلاعات دموگرافیکی در رابطه با سن، قد، وزن، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، انجام ورزش منظم، استفاده از دخانیات، سابقه آسیب دیدگی و چپ دست و راست دست بودن جمع آوري می شود. بخش دوم جهت تعیین میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در اندام هاي مختلف بدن استفاده می گردد که شامل سؤالاتی در مورد درد در اندام هاي مختلف بدن، طی 12 ماه گذشته، 7 روز گذشته و این که آیا درد در اندام هاي مختلف طی 12 ماه گذشته مانع از انجام فعالیت هاي روزمره افراد گردیده است، می باشد. پرسشنامه نوردیک در قسمتی که به طور اختصاصی به بررسی اختالات اسکلتی- عضلانی اندام فوقانی می پردازد دو سؤال وجود دارد که در یکی از آن ها از کارگر درباره تعداد دفعات بروز اختلالات و در سؤال دیگر از کارگر درباره مدت زمانی که این اختلالات طول کشیده است سوال می شود که چنانچه کارگران برای سؤال اول یکی از گزینه های هرروز، یک بار یا بیشتر در هفته و یک بار یا بیشتر در ماه را جواب دهد و یا چنان چه برای سؤال دوم 8-30 روز، بیشتر از 30 روز اما نه هر روز و هرروز را جواب دهند نتیجه می گیریم که این افراد دچار اختالات تجمعی ناشی از تروما در آن اندام ها شده اند. پرسش نامه نوردیک

اسلاید 15: نسل سراجی و همکاران، مطالعه ای توصیفی – تحلیلی به روش مقطعی در شش ماهه ی اول سال 1385 در شهر ارومیه، تحت عنوان مطالعه اختلالات اسکلتی - عضلانی در کارگران صنعت ساختمان سازی را انجام دادند. در این مطالعه، جامعه ی آماری به صورت سرشماری در چهار سایت ساختمان سازی انتخاب شد و پرسشنامه ی نوردیک به صورت حضوری برای 89 کارگر تکمیل گردید. مشاغل مورد مطالعه در سه مرحله ی کاری پی سازی، سفت کاری و نازک کاری و در 14 شغل مختلف انتخاب شده بودند. در این بررسی ناحیه ی تحتانی پشت و ناحیه ی مچ پا به ترتیب بیش ترین و کم ترین میزان شیوع را داشتند. هم چنین ناحیه ی مچ دست و شانه، پس از ناحیه ی تحتانی پشت بیشترین میزان شیوع را داشتند. در یافته های حاصل از این بررسی، از نظر آماری اختلالات اسکلتی – عضلانی در ناحیه گردن، مچ دست، تحتانی پشت و زانو با متغیرهای سن و سابقه ی کاری اختلاف معناداری را نشان دادند. نتایج مدل رگرسیون لجستیک چندگانه نیز، متغیر سابقه ی کاری را در ابتلا به اختلال ناحیه ی زانو، دارای بیش ترین میزان تاثیر مشخص کرد. هم چنین مشخص شد که با افزایش سن شانس ابتلا به اختلالات ناحیه گردن، مچ دست و تحتانی پشت افزایش می یابد.بررسی متون ( نوردیک و مطالعات صنعت ساخت وساز )

اسلاید 16: مطالعهمتغیرها نسل سراجی و همکاران 1385سن – سابقه ی کار – سطح تحصیلات متغیرهای بررسی متون ( نوردیک و مطالعات صنعت ساخت وساز )

اسلاید 17: نقشه بدن (Map Body)

اسلاید 18: از طریق درك ذهنی فرد، با استفاده از نقشه بدن، میزان شدت درد در قسمت هایی از بدن که دچار اختلالات اسکلتی- عضلانی شده اند، مشخص می شود. افراد میزان درد در اندام هاي مختلف بدن خود را با انتخاب اعدادي از 1 تا 5 که به ترتیب بیانگر بدون درد، درد کم، درد متوسط، درد شدید و درد حداکثر می باشند، به صورت خود گزارشی بیان می کنند. هم چنین در این روش، استفاده از شكل سبب درك و لمس ناحيه هاي بدني مورد نظر گرديده و دقت پاسخ دهي را در جهت تشخيص محل درد افزايش مي دهد.نقشه بدن (Map Body)

اسلاید 19: ندری و همکاران، مطالعه ای در سال 1390 با عنوان بررسی عوامل موثر بر اختلالات اسکلتی – عضلانی یکی از ادارات دولتی شهر قزوین انجام دادند. در این مطالعه، ارزیابی جامعه ی هدف، با معیار ورود سابقه ی کاری بیش از یک سال به صورت سرشماری، با استفاده از پرسشنامه ی نقشه بدن (Map Body) به منظور تشخیص محل درد و استفاده از جدول به منظور تشخیص میزان شدت درد انجام شد. در یافته های حاصل از این مطالعه، بین متغیر سابقه کاری، وزن، قد، سن و جنس کارکنان با برخی اختلالات اسکلتی- عضلانی ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. اما بین متغیرهایی چون سطح تحصیلات و عادت کاری با اختلالات اسکلتی- عضلانی ارتباطی معنادار یافت نشد. نشستن، عدم تحرک و کار با رایانه دارای بالاترین شیوع در بین عوامل ایجادکننده اختلالات اسکلتی- عضلانی بودند.بررسی متون ( پرسش نامه نقشه بدن )

اسلاید 20: نیک پی و همکاران، در مطالعه ای توصیفی مقطعی در سال 1389 با عنوان تحلیل اختلالات اسکلتی- عضلانی در ایستگاه های کار با استفاده از تکنیک های ارزیابی پوسچر از پرسش نامه ی نقشه بدن، تکنیک های رولا و owas در بررسی 35 ایستگاه کاری شرکت های تولیدکننده وسایل برودتی در شهرک صنعتی البرز قزوین استفاده کردند. در این مطالعه، بیشترین اختلالات در ناحیه ی وسط کمر، ساق پای راست و ساق پای چپ گزارش شد. در بررسی ارتباط متغیر شغل با اختلالات اسکلتی – عضلانی، نیز درد در شانه ی راست با نوع شغل، دارای ارتباط معناداری بود. هم چنین بیشترین شیوع علایم این اختلالات مربوط به مشاغل مونتاژکاری و جوش کاری بود. در این مطالعه، بر اساس بررسی ایستگاه های کاری مشخص شد که مشاغل فیلترسازی، جوشکاری موتور و قالب سازی در ایجاد این اختلالات دارای ریسک فاکتورهای بیش تری هستند. بررسی متون ( پرسش نامه نقشه بدن )

اسلاید 21: پرسش نامه ناراحتی های اسکلتی – عضلانی کرنل

اسلاید 22: ابزاری کارا در بررسی میزان ناراحتی های اسکلتی-عضلانی است که اطلاعاتی در خصوص وجود وجود شدت و احساس درد و ناراحتی را در اندام های گردن، شانه، قسمت فوقانی پشت، قسمت فوقانی بازو، قسمت تحتانی پشت، ساعد، مچ ، باسن، ران، زانو و قسمت تحتانی پشت به صورت خود گزارش دهی فراهم می کند که توسط پروفسور آلن هج و دانشجويان ارگونومي ايشان در سال 1999 تدوين شده است و تاكنون در مطالعات متعددي از آن استفاده و روايي و پايايي آن تعيين گرديده است. همچنين تاكنون اين پرسشنامه به زبان هاي تركي و اسپانيولي ترجمه شده و روايي و پايايي آن تعيين گرديده است. روايي و پايايي ويرايش فارسي پرسشنامه ناراحتي هاي اسكلتي – عضلاني كرنل در مطالعه اي توسط عفيفه زاده و همكاران مورد بررسي قرار گرفته است. این پرسش نامه در سه قسمت، فراواني درد و ناراحتي، شدت درد و ناراحتي، تأثير درد و ناراحتي بر توان كاري در آخرين هفته كاري تنظيم شده كه داراي نقشه بدن بوده و 12 عضو بدن كه در مجموع 20 قسمت از بدن را شامل مي شود مورد آناليز قرار مي دهد. لازم به ذكر است كه در قسمت دموگرافيك اين پرسشنامه اطلاعات مربوط به سن، جنس، قد، وزن، تأهل، تعداد فرزند، سابقه كار، ايستگاه كار، دارا بودن شغل دوم، ساعت كاري روزانه و هفتگي و ... وجود دارد.پرسش نامه ناراحتی های اسکلتی – عضلانی کرنل

اسلاید 23: در اين پرسشنامه افراد مورد مطالعه ابتدا قسمت دموگرافي و سپس قسمت نقشه بدن را تكميل مي نمايند. در قسمت نقشه بدن براي هر عضو سه سؤال مربوط به فراواني درد و ناراحتي، شدت درد و ناراحتي و تأثير درد و ناراحتي در توان كاري مطرح شده است و افراد مورد مطالعه برحسب عضو داراي درد در هر يك از آيتم هاي مدنظر در اين سه سؤال علامت گذاري انجام می دهند. اين پرسشنامه در 2 وضعيت ايستاده و نشسته براي مردان و زنان طراحي شده است كه در مجموع 4 پرسشنامه مي شود.پرسش نامه ناراحتی های اسکلتی – عضلانی کرنل

اسلاید 24: فلکی و همکاران، مطالعه ای توصیفی مقطعی در سال 1391 با عنوان بررسي شيوع اختلالات اسكلتي – عضلاني و تعيين ريسك فاكتورهاي مربوط به پوسچر در پرسنل آزمايشگاه هاي تشخيص طبي كاشان در سال 1391 انجام دادند. در این مطالعه که بر روی 168 نفر انجام پذیرفت از پرسش نامه ی اختلالات اسکلتی – عضلانی کرنل و روش QEC استفاده شده است. در یافته های حاصل از مطالعه مشخص شد که بیش از 90% از افراد مورد بررسی، حداقل یک تا دو بار در هفته از درد در یکی از اندام های خود رنج می برند. هم چنین شیوع درد در گردن از سایر اندام ها بالاتر بود. در تحلیل نتایج، ارتباط معني داري بين وجود درد و ناراحتي با سن و جنس مشاهده نشد و تنها 47 درصد از افراد مورد مطالعه داراي سطح ريسك قابل قبول در پوسچر بدن هنگام كار بودند. بررسی متون ( پرسش نامه ناراحتی های اسکلتی – عضلانی کرنل )

اسلاید 25: REBARapid Entire Body Assessment