روش ها و فنون تدریس ۲

روش ها و فنون تدریس ۲

اسلاید 1: روشها و فنون تدریسکاری از:خانم ها برزگر و درزی

اسلاید 2: روش هاي آموزش مجموعه تدابیري که با استفاده از امکانات موجود براي رسیدن به هدفی مورد استفاده قرار میگیرد،روش گفته می شود که نهایتا به یادگیري در فراگیران منجر می شود . هر روش آموزشی و تدریس داراي معیارها و شرایط خاصی است که در زیر به برخی از این معیارها اشاره می شود .یک روش مطلوب، اولا و قبل از هر چیز باید با پایه هاي بیولوژیکی و روانی رفتار انسانها هماهنگی داشته باشد ثانیا داراي اعتبار و ارزش منطقی و همسو و هم جهت با روشهاي معتبر کسب دانش باشد ثالثا بااصول و ایده ال هاي انسانی همدم وسازگار باشند و بالاخره داراي ارزش و اعتبار تربیتی باشد

اسلاید 3: غالباً روش آموزش بر اساس میزان دستیابی فراگیران به مطالب و بهره گیري آنها از دوره تعیین می شود فراگیران با گوش کردن ، دیدن ، پرسش و پاسخ و اجراي آموخته ها مطالب را یاد می گیرند و بر همین اساس هم روش آموزشی مناسب انتخاب می شودهمیشه به خاطر داشته باشید :هنگامی که گوش می کنید ، فراموش می کنید ؛هنگامی که می بینید ؛ به خاطر می آورید ؛و هنگامی که انجام می دهید ؛ یاد می گیرید ؛هر یک از روش هاي آموزشی به تنهایی مزایا و معایبی دارد و از اینروست که غالباً بکارگیري مجموعه اي از روش هاي تدریس وآموزش توصیه می شود تا کارآیی و اثربخشی بیشتري به همراه داشته باشد .

اسلاید 4: پژوهش ها در زمینه ”گوش دادن“ نشان می دهد که:۶۰ % از وقت فراگیران در مدارس ابتدایی و 90 % در دوره هاي بالاتر و دانشگاه ها صرف گوش دادن می شود.شاگردان تنها قسمت ناچیزي ازآنچه را که شنیده اند حدود( 1/3 تا 1/5 % ) به خاطر می سپارند.افراد بالغ به طور متوسط قادر به حفظ کردن 50 % مطالب در ذهن خود هستند حدود دو ماه بعد، این میزان به نصف نیزکاهش خواهد یافت.نتیجه اینکه با وجود صرف وقت زیاد در کاربرد حس شنوایی، این حس تاثیر ناچیزي در یادگیري انسان دارد.

اسلاید 5: قبل از آنکه روش خاصی را براي آموزش انتخاب کنید به چند سوال در ذهنتان پاسخ دهید : 1. تعداد فراگیران 2. مدت زمان اجراي آموزش 3. سطح آگاهی و دانش فراگیران 4. تجهیزات آموزشی مورد نیاز 5. انتظار شما از میزان مشارکت فراگیران در طول دوره آموزشیادگیريگوش کردن % 20گوش کردن دیدن %50 گوش کردن دیدن صحبت کردن % 70 گوش کردن دیدن صحبت کردن عمل کردن % 100

اسلاید 6: و به خاطر داشته باشید که روش آموزشی مورد استفاده باید با توجه به اهداف آموزش مورد نظر درانتقال دانش ، تغییر نگرش و مهارت هاي عملی و علمی رفتارهاي فراگیران انتخاب شود . چنانچه روش آموزشی ، مناسب با دوره مورد نظر انتخاب شود ، شما به اهداف آن دوره دسترسی پیدا می کنید وتدریس موفقی را احساس می کنید . روش آموزشی منتخب شما باید به فراگیران اجازه شرکت فعال درکلاس و برنامه هاي درسی را بدهد و فراگیران بتوانند با ابعاد فرهنگی جامعه اي که می خواهند در آن خدمت کنند ارتباط برقرار نمایند.

اسلاید 7: انواع روش هاي آموزشی1. روش حفظ و تکرار2. روش سخنرانیbrain storming) 3. )روش بارش فکري و ابتکارات ذهنیDemonstration ) 4. )نمایش و اجراي تمرین هاي عملی5. روش مباحثه6. روش پرسش و پاسخ Role Plying ) 7. )روش ایفا نقش در نمایش8. روش بازدید از صحنه هاي واقعی9. روش داستان گویی و نمایش10 . روش آموزش چهره به چهره

اسلاید 8: آموزش چهره به چهرهآموزش چهره به چهره جزء بهترین روشهاي آموزش از نظر ایجاد تغییر رفتاردر فراگیران می باشد . در این نوع آموزش مربی و آموزش گیرنده به طور مستقیم و رودر رو با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند وفراگیر آزادانه اجازه صحبت، پرسش و ارائه نظر دارد. بزرگترین مزیت آموزشی انفرادي بودن آن است که می توان با افراد بحث و گفتگوکرد و آنها را تشویق نمود که رفتار خود را دگرگون سازند. آموزش انفرادي فرصتی پیش می آورد تا پرسشهایی درمورد علائق ویژه فراگیر مطرح شود. محدودیت آموزش انفرادي چهره به چهره آن است که شمار گیرندگان آموزشی محدود است و تنها کسانی آموزش می بینید که با آموزشگر در تماس باشند.

اسلاید 9: در آموزش چهره به چهره اصولی باید رعایت شود:-1 احترام به فراگیر-2 وقت کافی جهت مشکل مطرح شده از طرف فراگیر-3 اجازه سوال به فراگیر در حین آموزش-4 ارایه توصیه هاي مشخص و دقیق و مرتبط با شرایط فراگیر-5 به کاربردن کلمات ملموس و متناسب با سطح سواد و درك فراگیر-6 واضح و شمرده صحبت کردن و استفاده ا زافعال معلوم به جاي افعال مجهول-7 نگاه کردن به فراگیر هنگام صحبت کردن با او-8 سوال از فراگیر به منظور کسب اطمینان از درك صحیح او از مطالب-9 تعیین قرار ملاقات بعدي با فراگیر براي پیگیري مشکل او

اسلاید 10: مهارتهاي پایه اي در آموزش چهره به چهرهالف- ارتباط غیر کلامیمقوله هاي اصلی ارتباط غیر کلامی عبارتند از :1. جهت یابی: قرارگیري مربی و فراگیر در جهت مناسبی براي انتقال دانش2. سطح : تفاوت در میزان ارتفاع بین فراگیر و مربی در انتقال دانش موثر است. بنابراین بنظر می رسد که مثلاً بایک کودك ، در حالت هم قامت با او بهتر می توان گفتگو کرد3. حالت (ژست): وضعیت، چگونگی ایستادن و نشستن افراد را بیان می کند. حالت می تواند یک پیام اضطراب ویا حالت خوشحالی را منتقل کند.4. جلوه ظاهري: بدلیل پیامی که به فراگیران منتقل می کند داراي اهمیت است.5. بیان چهره : به وضوح احساساتی همچون شادي، خشم، تعجب و سردرگمی را نشان دهد.6. حرکات دست و سر: می تواند بطور واضحی توافق یا عدم توافق را بیان کند.)eye to eye contact). 7.جهت خیره شدن و تماس چشمیارتباط غیر کلامی قلمرو بسیار جذاب و پیچیده اي است که مطالعات بیشتري را می طلبد.

اسلاید 11: ب- گوش کردن فعالیک مهارت اساسی مورد نیاز مربیان ، گوش کردن موثر به منظور آموزش بهتر به فراگیران و مراجعان است، گوش کردن یک فرایند فعال است و صرفاً شنیدن کلمات نیست. . بعضی از کارها باعث انحراف از گوش دادن شنونده می شوند مثل قطع سخنان گوینده، تفکر در مورد یک تجربه مشابه، برنامه ریزي در مورد آنچه بعداً می خواهد بگوید .دعوت به صحبت کردن، توجه نشان دادن، تشویق کردن، انعکاس احساسات و معانی و جمع بندي از اصول ،آموزشهاي چهره به چهره می باشد که باید از طرف مربی و آموزش دهنده رعایت شود.

اسلاید 12: ج- ارتباط کلامیهمواره براي رسیدن به هدف گفتگو نیازمند متقاعد کردن و درك متقابل هستیم. براي آن که بتوانیم از عهده متقاعد سازي و رسیدن به درك متقابل در یک جلسه آموزشی برآییم این سه ویژگی داراي اهمیت بسیاري است:1. منش 2. منطق 3. شور و علاقه

اسلاید 13: مزایاي این روش :1. قابلیت بحث و گفتگو و تشویق2. طرح پرسشهاي مورد علاقه3. محدودیت تعداد فراگیران4. انفرادي بودن5. دریافت بازخوراند6. پایش و ارزشیابی مناسب

اسلاید 14: معایب این روش:1. وجود زمینه شکاف اجتماعی و فرهنگی بین فراگیران و مربیان2. گیرندگی محدود فراگیر، پریشانی فکر،عدم اهمیت به مسایل3. نگرش منفی نسبت به مربی و آموزش دهنده4. پیامهاي متناقض5. عدم تاکید کافی مربی بر آموزش: کمبود اعتماد به نفس نسبت به مهارتها و دانش در مربیان ، بی حوصلگیمربیان و اکراه داشتن مربی در آموزش فراگیران

اسلاید 15: وضعیت هائی که در ارتباط چهره به چهره با آن روبرو می شوید.وضعیت اول:« من خوب هستم- تو خوب هستی »وضعیت دوم:« من خوب هستم- تو خوب نیستی » وضعیت سوم: «من خوب نیستم - تو خوب هستی »وضعیت چهارم:«خوب نیستم - تو خوب نیستی »

اسلاید 16: فنون تد ریسواژه فن که معادل واژه تکنیک به کار رفته است در زبان فارسی به راه، روش ، شیوه و مهارت معنی شده است .در امر تدریس مجموعه تمهیدات و وسایلی که به منظور ارائه روش و تسهیل روند یادگیري به کار می روند فن تدریس گفته می شود . فنون تدریس مهارتهایی هستند که در اجراي روشهاي تدریس مورد استفاده قرار می گیرند. به عبارت ساده تر باید گفت هر یک از روشهاي تدریس به کمک چند فن اجرا می گردد

اسلاید 17: در تدریس و مربی گري بعد از اصول اعتقادي و ارزشی دو عامل موثرند : یکی علم و دانش مربی و دیگري هنر او. منظور از علم تسلط داشتن به محتواي درسی و اطلاع کامل از نتایج تجارب صاحبنظران و دست اندر کاران تعلیم و تربیت در گذشته و حال است و منظور از هنر ذوق و سلیقه و ابتکار عمل در انتقال مفاهیم درسی است و این همان مهارت بکارگیري فنون مختلف تدریس است.

اسلاید 18: فنون غیر کلامی: حالت چهره ، کوبیدن روي میز، حرکات مختلف مربی در کلاس .مهمترین فنون تدریس عبارتند از :فنون کلامی:فن پرسش و پاسخ ، فن بیان ، فن تکلیف ، فن تمرین ، فن شروع درس ، فن تشویق و تنبیه ، فن مطالعه، فن برقراري انضباط ، فن رشد بهداشت روانی، فن ارتباط ، فن ارزشیابی ، فن توضیح وجمع بندي .

اسلاید 19: فن پرسش و پاسخ :هدف از این فن برانگیختن حس کنجکاوي ، ایجاد علاقه ،ایجاد تفکر خلاق در فراگیران، سنجش میزان کارآیی مربی وفراگیران ، ارتباط دادن درس با تجارب قبلی فراگیران و مسایل روزمره زندگی، رفع یکنواختی در کلاس درس و تثبیتیادگیري می باشد . این فن در کلیه روشهاي تدریس کاربرد دارد .

اسلاید 20: 2. فن تمرین :در این فن مربی فراگیران را به تکرار یا کاربرد مفاهیم مورد نظر تشویق می کند تا تبحر کافی پیدا و عادت لازم راکسب کنند . این فن به صورت فردي یا گروهی قابل استفاده است .3 . فن شروع درس :مربی باید آمادگی ذهنی فراگیران رابراي فراگیري موضوع جدید فراهم کند . شروع تدریس ممکن است با پرسش چند سوال از فراگیران یا اشاره مختصري به درس گذشته توسط خود مربی انجام شود .4 . فن بیان : یکی از ممترین ابزار کار مربی سخن گفتن و فن بیان است .صداي معلم باید از این ویژگیها برخوردار باشد .الف :صدا باید رسا باشد.ب : صدا باید داراي زیر و بم مناسب باشد و یکنواخت نباشد .ج : کلمات باید به فارسی و سلیس باشد .د : صدا باید با توجه به موقعیت و شرایط شمرده ودر خور درك فراگیران باشد .

اسلاید 21: 7. فن ارتباط کلاسی :هماطور که می دانید در هر ارتباط 4 عامل دخالت دارند که عبارتند از : پیام دهنده، پیام گیرنده ، پیام و بازخورد( هرگز در کلاس متکلم وحده نباشید و اجازه دهید ارتباط دو طرفته باشد )6 . فن رشد بهداشت روانی در کلاسمربی باید در کلاس محیطی به وجود آورد که فراگیران را جذب کند و فراگیران باید در انجام امور یادگیري افرادي منضبظ و منظم به بار آیند نوعی ترس منطبق بر توان و تحمل خود را در این زمینه بپذیرند . درجهت رشد بهداشت روانی معلم باید به نکات زیر توجه کند :شاد بودن در کلاس تاکید بر نقاط قوت فراگیران پرهیز از هر نوع تبعیضجلب همکاري والدینایجاد اعتماد به نفسدر فراگیردرك نیازها واستعدادهاي فراگیر کاربرد یافته هاي علمی در تعدیل رفتار فراگیران

اسلاید 22: .10- فن ارزشیابی نهاییارزشیابی نهایی به منظور اطلاع از نقاط قوت و ضعف تدریس انجام می شود .7 . فن تشویق وتنبیه :تنبیه گاها موجب حذف یک رفتار نامطلوب می شود . تنبیه بدنی جایز نیست و باید متناسب با سن و کاراشتباه فراگیر صورت گیرد .8-فن برقراري انضباط :عوامل بی نظمی در کلاس یا ناشی از رفتار مربی به صورت سرزنش کردن، تهدید،ایجاد تبعیض، عدم توجه به تفاوتهاي فردي و بی نظمی است و یا ناشی از رفتار فراگیر به صورت رفتارهاي تهاجمی،رفتارهاي کلامی نابجا و بی اعتنایی به دستورات مربی می باشد ..9- فن جمع آوري مطالبدر پایان هر درس مربی باید با این فن و بیان رئوس مطالب با هدف نتیجه گیري از مطالب ، تمرکزحواس فراگیران بر مطالب درسی ، پایان دادن به کلاس و... جمع بندي به عمل آورد

اسلاید 23: با تشکر از همکاری شما ماخذ: راهنماي تربیت مربی دفتر ارتباطات و آموزش سلامت معاونت سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی