معماری داخلی

معماری داخلی

اسلاید 1: معماری داخلی

اسلاید 2: طراحی داخلی (Interior Design) به عنوان یک حرفه، یک هنر و یک صنعت در دنیا شناخته شده، بهینه­سازی فضاهای داخلی ساختمان­ها به منظور انجام فعالیت­های روزمره یعنی زندگی و کار است طراحی داخلی چیست؟بخش اعظم عمر ما در فضاهای داخلی بناها سپری می­شود. این فضاها محیطی را ایجاد می­کنند که پاسخ­گوی نیازهای اساسی ما نظیر نیاز به سرپناه بوده و بسیاری از فعالیت­های ما در آن صورت می­گیرد. همچنین آنچه به یک بنا روح می­بخشد، فضای داخلی آن است. بنابراین می­توان گفت کیفیت فضای داخلی از یک طرف تأثیر مستقیمی بر نحوه انجام فعالیت­های ما در آن دارد و از طرف دیگر نگرش، احوال و شخصیت ما را تحت تأثیر قرار می­دهد. بر این اساس، هدف طراحی داخلی، بهبود عملکرد فیزیکی و روانی فضا برای راحت­سازی زندگی در آن است. فضای معماری بدون طراحی داخلی یا اصلاً قابل استفاده نیست و یا در صورت قابل استفاده بودن، کارآیی لازم و بهینه را نخواهد داشت.

اسلاید 3: طراحی داخلی زندگی همه آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار می­دهد و تأثیرات آن در زندگی به وضوح قابل مشاهده است. از این­رو موضوع طراحی داخلی به هیچ وجه محدود به اقشار مرفه و خانه­های اعیانی نیست. طراحی داخلی می­تواند برای کل جامعه و طبقات کم­درآمد هم مفید باشد. اگر قناعت را اصل اساسی امروز جامعه بدانیم و قصد داشته باشیم امکان زندگی راحت را در فضای 40 یا 60 متری آپارتمان­ها فراهم کنیم، طراحی داخلی یک ضرورت گریزناپذیر خواهد بود. طراحی داخلی می­تواند به ما نشان دهد که در این فضای کوچک چطور و با چه وسایلی باید زندگی کنیم.از آنجا که طراحی داخلی در ارتباط مستقیم با ویژگی­های روحی ـ روانی انسان قرار دارد، بایستی برای نیل به یک طرح مطلوب، ویژگی­های رفتارهای انسانی در فضاهای داخلی زیستی اعم از عمومی و خصوصی، در طراحی به دقت مورد توجه قرار ­گیرد. از این­رو طراح به هنگام طراحی فضای داخلی با دو مقوله سروکار دارد: کاربرد آن فضا، و احساس و تأثیری که می­خواهد آن فضا بر استفاده­کننده داشته باشد.

اسلاید 4:

اسلاید 5: طراحی داخلی طیف گوناگونی از عناصر و مؤلفه­ها از قبیل فرم، نور، رنگ، بافت، کف، سقف، دیوار، عناصر کارکردی و تزیینی و مبلمان را در برمی­گیرد. این عناصر ابزارهای کار طراح هستند که همگی باید بطور هماهنگ و متناسب در یک طرح مرتبط و خوشایند قرار گیرند.طراحی داخلی که در حد واسط میان معماری و طراحی قرار می­گیرد، به همان میزان که شامل جنبه­های کاربردی، ساختاری و فنی می­شود، طراحی تجسمی و جنبه­های بصری و زیبایی­شناسانه را نیز در بر دارد. از این­رو طراحی داخلی اغلب در ردیف هنرهای تجسمی به حساب آمده است و برای موفقیت در آن، بایستی تا حد نسبتاً زیادی با عناصر و اصول طراحی تجسمی و مبادی سواد بصری آشنا بود.

اسلاید 6: یك طراح داخلی مسئول طراحی، دکوراسیون و عملکرد فضای کارفرماست خواه فضا تجاری باشد یا صنعتی و مسکونی. او همکاری نزدیکی با معماران و کارفرمایان برای تصمیم‌گیری در مورد ساختار یک فضا، نیاز کاربران آن و بهترین سبک مناسب هر دو مورد دارد. این حرفه ترکیبی از مهندسی و هنر می‌باشد و مستلزم داشتن ذهنی منحصر به فرد برای بکارگیری مناسب هر دو رشته است. علاوه بر شناسائی رنگ و محصولات و مصالح و مبلمان باید مهارت گفتگو با كارفرما و قبول سفارشات را داشته و روشهای اجرا و نگهداری عناصر معرفی کنندۀ فضا را بداند. همچنین باید ساختار فضا را بشناسد. این عامل از دانش مورد نیاز برای طراح او را از دکوراتور متمایز می‌کند. افراد موفق در این صنعت اظهار می دارند قابلیت متعادل کردن عملکرد با زیبایی تعیین کنندۀ موفقیت یک طراح داخلی است. با وجود پیچیدگی كار، آنان که بخوبی از عهدۀ آن بر می‌آیند بسیار راضی و خشنودند.

اسلاید 7: فضا ، عنصر اصلی طراحی داخلیهدف طراحی داخلی عبارت است از بهبود كارکرد فیزیکی و روانی فضاهای داخلی ‎جهت تسهیل انجام فعالیتهای روزمره زندگی در آنها. فضای داخلی معماری فضایی است ساخته‎شده به دست بشر كه در وهله اول وظیفه پناه دادن به انسان در مقابل عوامل طبیعی را داردیعنی قسمتی از فضای محیط بگونه‌ای محدود می‌شود كه به واسطه آن فضای داخلی پدید می‌آید در نتیجه ورود به فضای داخلی معماری احساس محفوظ بودن، سرپناه داشتن و بسته بودن را در ما ایجاد می‎كند. فضا اصلی‎ترین عنصر طراحی داخلی به شمار می‎رود حتی می‎توان از طراحی داخلی به فضاسازی داخلی نیز تعبیر نمود. طراحی داخلی در حقیقت با عنصر فضا آغاز می‎شود و در نهایت بایستی به ارتقای كیفیت فضا بیا‎نجامد. كیفیت فضایی طرح یكی از پارامترها و معیارهای بسیار مهم در ارزش‎یابی پروژه‎های طراحی داخلی محسوب می‎شود.

اسلاید 8: فضا ذاتاً ‎شكل خاص و قابل دركی نداردهنگامی كه عناصری در حوزه آن قرار گیرند، روابط چندگانه‎ای، هم بین فضا و عناصر و هم بین خود این عناصر، ایجاد می‎شود كه این روابط فضا را شكل می‎دهند و در نتیجه ما آن را درك می‎كنیم. فضا با وجود عناصر مادی و رابطه متقابل آنها با ما و با یكدیگر تعریف می‎شود و معنی پیدا می‎كند حتی یك عنصر تنها قادر است از طریق فرم، اندازه و شكل خود فضایی را تحت‎الشعاع قرار داده و حوزه فضایی اطرافش را نظم بخشد.

اسلاید 9: در تعریف فضا با دو مفهوم پایه‌ای سروكار داریم: فضا و عناصر تعریف‎كننده یامحدودكننده فضابه عنوان مثال اگر جعبه‌ای را در نظر بگیریم، حجم خالی درون آن، فضا و دیواره‌های جعبه، عناصر تعریف‎كننده فضا محسوب می‌شوند. فضا قابل لمس نیست، ولی عناصر تعریف‎كننده و محدودكننده آن قابل لمس، اندازه‎گیری، معرفی و تركیب با یكدیگر هستند. فضا از طریق عناصر محدودكننده آن قابل شناسایی است و كیفیت و شخصیت آن تابع عناصر متشكله آن و چگونگی ارتباط و نظم حاكم بین این عناصر می‎باشد. فرم، كیفیت و نحوه ارتباط عناصر تعریف‎كننده فضاست كه شخصیت یك فضا را می‌سازد و به آن شكل، بعد و مقیاس می‌بخشد و برای ما قابل درك می‎كند.

اسلاید 10: عناصر هندسی تشكیل‎دهنده فرم یعنی نقطه، خط، صفحه و حجم می‎توانند با هم تركیب شوند و فضا را محدود و مشخص كنند. در مقیاس معماری، این عناصر به ستون‎ها، كف‎ها، دیوارها و سقف‎ها تبدیل می‎شوند. فضای داخلی معماری به وسیله محدوده‌ای كه دارای عناصر افقی نظیر كف و سقف و عناصر عمودی نظیر ستون‎ها و دیوار‌ها می‌باشد، مشخص می‌گردد. ستون‎ها، كف‎ها، دیوارها و سقف‎ها عناصر تعریف‎كننده فضای معماری هستند كه در كنار یكدیگر قرار می‎گیرند و با هم تركیب می‎شوند تا به بنا شكل ‎دهند، حدود مرز فیزیكی بنا را مشخص ‎و درون و بیرون آن را از یكدیگر جدا كنند و مرزهای فضای داخلی بنا را مشخص ‎و آن را از فضاهای داخلی اطراف و فضای خارج آن متمایز ‎سازند.

اسلاید 11: «چارلز مور»، معمار آمریكایی، در این‎ خصوص می‌گوید: «وقتی از یك كف و یك سقف و چهار دیوار، یك اطاق ساخته می‌شود، در كنار این شش عنصر، عنصر هفتمی هم وجود دارد كه فضا است و این عنصر اثری بیش از عناصر فیزیكی دارد كه فضا توسط آنان ساخته شده است.» روی این اصل، فضای معماری با تركیب مناسب دیوارها، ستون‎ها، كف‎ها و سقف‎ها به هویت و كیفیت مورد نظر دست می‎یابد و محیطی مأنوس، مفید و قابل استفاده، زیبا و خوش‎آیند، و امن و مستحكم برای انجام كلیه فعالیت‎های زندگی در شرایط مختلف، فراهم می‎آورد. با اینكه سیستم ساختاری یك بنا (دیوارها، ستون‎ها، كف‎ها و سقف‎ها)، فرم و طرح اصلی فضاهای داخلی آن را تعیین می‎كند، لیكن، ساختار ـ اگر آن را به معنی انتخاب و آرایش عناصر طراحی داخلی در نظر بگیریم ـ در چنین فضاهایی در نهایت توسط عناصر طراحی داخلی شكل می‎گیرد، بدین‎ترتیب كه روابط قابل رؤیت این عناصر، فضای داخلی یك مكان را مشخص كرده و بدان نظم می‎بخشد. طراحی داخلی نقش تأثیرگذار و قابل اعتنایی در تعریف و سازمان‎دهی فضاهای داخلی ساختمان‎ها و در نهایت ارتقای كیفیت كاركردی ـ زیبایی‎شناختی آنها ایفا می‎كند، نقشی كه بهره‎گیری از طراحی داخلی در ساخت‎وسازها را به ضرورتی اجتناب‎ناپذیر تبدیل می‎نماید

اسلاید 12: هفت اصل برای طراحی داخلیتاقچه ها، رف ها، ارسی ها، هشتی ها، حوض ها و باغچه ها تنها شماری از عناصر كالبدی طراحی داخلی در ایران هستند. روش معماران گذشته ایرانی در به كارگیری این عناصر، در راستای آن بوده تا از جذابیت فُرم كاسته شود و به غنای فضا افزوده گردد. این همان هندسه همراه با تزئینات است. به نظر می رسد طراحی داخلی در ایران، از یك سو در چنبره نوستالژیای تاقچه ها، رف ها و اُرسی های قدیم گرفتار مانده و از سوی دیگر به دكوراسیون و ابعاد دراماتیك و تزئینی فضاها تقلیل یافته است. با تمام اینها، طراحی داخلی فرآیندی است كه همزمان می بایست سویه های زیباشناختی و عملكردی را سامان دهد. طراحی داخلی یك ساختمان، داستانی است كه شخصیت اصلی آن خود انسان است؛ در این بین حضور او در این فضا، چگونگی آن و ویژگی های فضایی كه انسان در آن قرار می گیرد، می تواند تداعی كننده اصولی باشد :

اسلاید 13: ۱ - نور : نور عنصری است كه با آن دیدن اشیا ممكن می شود. نور می تواند ریتم خلاقانه ای به یك فضای داخلی ببخشد. بدون نور، نه فرم را احساس می توان كرد، نه رنگ را و نه بافت را. نورپردازی در یك فضای داخلی پیامدهای مهمی در بردارد. چه بسا نورپردازی مناسب یك فضا آن فضا را خوشامد و چشم نواز كند. نورپردازی در كنار ابعاد زیباشناختی، بعد عملكردی هم دارد. نور مناسب در طول شب در یك فضای داخلی می تواند حس محدود بودن یا ابهام و هراس را بر طرف كند. به كمك نورپردازی می توان یك فضای داخلی را به جزایر نورانی متنوعی تبدیل كرد. پس، از باب مثال، غذاخوری باید نور ملایم و گرمی داشته باشد یا بهترین نورها برای حمام، منابع نوری كم ولتاژ هستند. ۲ - فرم : فرم، توده فیزیكی یك شیء است كه سه بعدی بوده و وزن دارد. فرم معمولاً به پوسته بیرونی بنا نسبت داده می شود، در حالی كه فضای داخلی هم فرم خاص خود را تشكیل می دهد. معمولاً فرم فضای داخلی تابعی از عوامل مختلف است. دسترسی ها و سیركولاسیون مهمترین این عوامل هستند. هر چند نمود فرم بیشتر در پوسته بیرونی یك بنا است با این حال نمود بیرون و درون می تواند یك شكل نباشد.

اسلاید 14: ۳ - فضا : فضا را محدوده در دسترس كاربران دانسته اند. در طراحی داخلی معمولاً استفاده مؤثر از فضا و ارتباط آن با محیط، مهم است. مسأله ای كه در رابطه با فضا مطرح می شود، رعایت ابعاد انسانی در طراحی داخلی است. در طی سال های اخیر ارتباط بین ابعاد انسانی با فضاهای داخلی به یكی از فاكتورهای مهم طراحی بدل شده كه از آن تحت عنوان ارگونومی یا كار پژوهی در دید كلی و اندام سنجی (Anthropometry) در دید جزئی، یاد می شود. در طراحی داخلی می بایست رابطه درسـت انسان با فضا تعریـف شود و ابعاد بدن انسان ها برای سهولت دسترسی های فضایی مد نظر قرار گیرد. ۴ - بافت : بافـت مشخصـه ای از یك شیء اسـت كه با لمس كـردن یا دیدن به چشـم می آید. بافت می تواند نرم یا خشن، كشیده یا برجسته، زبر یا مخملین و یا ابریشمی باشد. در طراحی داخلی پوسته ها و سطوح فضایی معمولاً بسته به عملكرد هر فضا تغییر می كند. چه بسا طراحی داخلی یك خانه نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد، اما فضای داخلی یك سینما چنین سطوحی را برنتابد.

اسلاید 15: ۵ - شكل : شكل، خط بیرونی یك شیء را تشكیل می دهد. در معماری معمولاً شكل و فرم را با هم اشتباه می گیرند. شكل یا صورت معادله كلمه Shape فرنگی است؛ در حالی كه فرم املای فارسی همان Form است. معمولاً شكل ها یا طبیعی هستند یا غیـرقابل مشاهـده یا هندسی. در تركیب بندی یك فضا شكل اشیـا عامل تعیین كننده ای است. طراحان داخلی به كمك این عامل می توانند تركیبات بصری گوناگونی پدید آورند. ۶ - رنگ : در تعریف رنگ آن را خاصیت بصری فرم دانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد. رنگ در طراحی داخلی احساس آدمی را تحت تأثیر قرار داده و روی فرم تأكید می كند، ضمن آنكه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود. كاربرد رنگ هم، از یك فضای داخلی به فضای دیگر فرق می كند و در كاربرد رنگ، توجه به خصلت های روانی آدمیان ضرورت تام دارد.

اسلاید 16: ۷ - حجم : حجم عنصر مهم طراحی داخلی است. در معماری سنتی ایران، شاهد فضاهای پر و خالی احجام معماری هستیم. مقرنس ها و گوشواره ها خود بخشی از احجام خالی هستند. در این معماری مسایل حجمی اهمیت زیادی دارد. ما فضای داخلی را به واسطه لایه بیرونی بنا درك می كنیم. این لایه بیرونی در حقیقت همان حجم كلی بناست. در معماری مدرن، معمار به انتزاع و جدایی پوسته یا حجم بنا از درون آن می اندیشد و این جاست كه دیوارها و سقف ها، فضایی تاكیدی ایجاد می كنند و خود را از قید و بندهای فضای داخل رها می كنند. این جا طراحی داخلی به مثابه یك سامان یا روش معمارانه مطرح می شود.

اسلاید 17:

اسلاید 18: در کشور ما، هنوز بسياري از مردم گمان مي‌کنند که طراحي داخلي تخصصي لوکس و تزييني استدر حالي که مقوله طراحی (ديزاين) امروزه کاربردي بسيار وسيع يافته و از اصولي علمي و مهندسي براي ايجاد بيشترين آسايش و ايمني پيروي مي‌کند. ارگونومي، آکوستيک، شبکه‌هاي کامپيوتري، بهداشت کار، روانشناسي محصول، سيستم‌هاي الکترونيکي و بي‌سيم، ايمني، تاسيسات مدرن، استفاده بهينه از فضا و سطح و مانند آن، از مقولاتي هستند که امروزه در طراحي داخلي بسيار مورد توجه‌اند. زماني بود که طراحي معماري و دکوراسيون مانند نقاشي، موسيقي و ادبيات از اصول کلاسيک چندصد ساله تبعيت مي‌کرد و هنرمند به کسي گفته مي‌شد که بر طرح‌ها و نقش‌هاي متعلق به سبک‌هاي گوناگون اشراف داشت؛ اما ذائقه به وجود آمده‌ ناشي از توليد انبوه، نياز به الگوهاي نوين براي زندگي جديد و تحولات بزرگي که در مفهوم سبک به وجود آمد، موجب اشاعه معاني و مفاهيم تازه‌اي در همه عرصه‌هاي هنري شد و در نتيجه نقد هنري تبديل به کاري دشوار و پيچيده گرديد. ديگر نمي‌شد و نمي‌شود به سادگي درباره ارزش‌هاي يک اثر هنري سخن گفت. منتقد نيز مانند طراح مجبور به کشف ويژگي‌هاي اثر هنري است و به ميزان او بايد به جهان‌بيني و اصول زندگي جديد، حساسيت و آگاهي داشته باشد.

اسلاید 19: طراحي داخلي کلاسيک به طور عمده يک سليقه مردم‌پسند است و بيشتر مربوط به اصول دکوراسيون قصرهاي لويي‌هاست و در انواع اصيل و دقيق هنوز کاري قابل ستايش است. اما آنچه ديده مي‌شود رويکردي گران‌قيمت و گاه ارزان‌قيمت است که از طريق اضافه کردن عناصر تزييني به عناصر ساختاري تبديل مي‌شود و تلاش فراواني براي پنهان کردن معايب اجرا و جزييات صورت مي‌گيرد. ايده کلي در اين نوع طرح ها عبارت است از روي هم گذاشتن تزيينات و هميشه چيزي به چيز ديگر اضافه مي‌شود. شايد اقبال عامه مردم به اين طرح‌ها به علت درک سريع آن‌ها از روي فرم‌هاي شناخته شده‌اي باشد که در ذهن به آن‌ها عادت دارند. در چنين طرح‌هايي نمادها تنها بار بصري دارند و به راحتي قابل درک و ارزيابي‌اند. از طرف ديگر مي‌دانيم که اين گونه طرح‌ها زماني نشانه ثروتمندي و تعلق به لايه‌هاي روشنفکري و بالاتر جامعه بوده است به همين شکل در طراحي داخلي، شايد يافتن يک الگوي عمومي براي آثار امروزي کار دشواري باشد. با اين حال مي‌توان طراحي داخلي امروزي را در دو گروه عمده مشاهده کرد: کلاسيک و مدرن.

اسلاید 20:

اسلاید 21: در طراحي مدرن تنها به آسايش فيزيولوژيک فرد استفاده کننده فکر مي‌شود. فرم‌ها و حجم‌ها به شکل عريان، ساختار خود را به نمايش مي‌گذارند و اهدافي عالي و خيالي را دنبال نمي‌کنند. اين گونه است که کار طراحان مدرن به مراتب دشوارتر است. کشف نشانه‌هاي خاطره‌انگيز در چنين محصولاتي دشوار و پيچيده است و بيش از آنکه تحت تاثير فرم‌ها و شکل‌هاي کلاسيک باشند داراي علائمي از انديشه‌هاي جديدند. احساس ناشي از يک مبلمان مدرن، متعلق به حس روزمره زندگي ماشيني ماست که ساعت‌هاي زيادي از آن را در ترافيک و به حالتي عصبي طي مي‌کنيم. شايد بتوان طراحي ميني‌مال را فرزند طراحي مبلمان مدرن دانست. اولين مدرنيست‌ها نوعي ناب (Pure) از معماري را به نمايش گذاشتند که دستمايه طراحان امروز در تمام شاخه‌هاي هنرهاي کاربردي شده‌اند.

اسلاید 22:

اسلاید 23: دو ديدگاه ماشيني و دستي يا صنعتي و سنتي را مي‌توان در طرح داخلي خانه‌ها، دفاتر، کارگاه‌ها و فضاهاي عمومي پيگيري کرد. بيشتر کارفرماهاي متمکن به دليل علاقه خاصي که به داشته‌هاي خود دارند براي انگيزش احساس رقابت و احساس قدرت در حيطه خصوصي خود اغلب خانه‌هايي با طرح‌هاي پرنشانه را مي‌پسندند و استفاده از حس‌هاي پيچيده (اما فرم‌هاي ساده) را به سختي مي‌پذيرند. طراحي داخلي مدرن بيشتر بر کيفيت فوق‌العاده مواد، کيفيت بالاي اتصالات آنها به هم، و ايده جذاب و هنرمندانه تاکيد دارد. مواد و مصالح در اين گونه طرح‌ها تحت نظارت و در شرايط کارخانه‌اي توليد مي‌شود و اندازه‌ها و ابعاد بايد در هماهنگي کامل با فضاي معماري باشد يعني لازمه کار دقتي فوق‌العاده است و تمام مراحل بايد توسط افرادي خبره و علمي انجام شود.