میراث معنوی ایران

میراث معنوی ایران

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیممیراث معنوی ایراننادر نصیریدانشگاه جامع علمی کاربردی بنیاد شهید قزوینبهمن 91مرکز آموزش جامع علمی - کاربردی

اسلاید 2: سرفصل هافرهنگ و تمدنمیراثمیراث معنوی ایرانمیراث های معنوی ایرانی ثبت شده در یونسکومیراث های معنوی ثبت شده در یونسکو2

اسلاید 3: فصل اول فرهنگ و تمدن

اسلاید 4: فرهنگ و تمدنفرهنگخصوصیات فرهنگکارکرد فرهنگانواع فرهنگتمدن چیست؟تمدن و فرهنگعوامل ایجاد تمدنعلل و عوامل شکوفایی تمدنی از منظر قرآنعوامل انحطاط تمدن 4

اسلاید 5: فرهنگ (Culture) به مجموعه دستاوردها، ارزش های معنوی و مادی جامعه بشری گفته می شود که در طول تاریخ به وجود آمده مثل  روابط  اجتماعی، هنر، فلسفه، اخلاق، علم، تکنیک و...5

اسلاید 6: خصوصیات فرهنگاکتسابی و انتقالی بودنجمعی و گروهی بودنانسجام و هماهنگی(بین اجزای مختلف آن)6

اسلاید 7: کارکرد فرهنگکارکرد فرهنگ در زندگی فرد با آنکه انسان خود موجودی انتخابگر است، در عین حال، انتخاب او در بسیاری از موارد، در محدوده ای است که فرهنگ برای او تعیین کرده است.کارکرد فرهنگ در زندگی اجتماعی و گروهی زندگی شرافتمندانه اجتماعی تنها در پرتو ایجاد هماهنگی و نظم در رفتار افراد جامعه امکان پذیر است. فرهنگ عامل اصلی ایجاد چنین نظم و هماهنگی است.7

اسلاید 8: انواع فرهنگفرهنگ عام یا جهانی مجموعه ساخته ها و اندوخته های معنوی که نسل های گوناگون و جوامع مختلف بر روی هم انباشته و بشریت را از زندگی بدوی به کمال زندگی انسانی رسانده اند.فرهنگ خاص هر ملتی طرز تفکر، عادات و رسوم و فرهنگ خاص خود را دارد. خرده(پاره) فرهنگ در عین ارتباط کامل با فرهنگ کل جامعه و داشتن وجوه اشتراک با آن، دارای ویژگی ها و اختلافاتی نیز است. مانند: فرهنگ های مذهبی قومی، منطقه ای، شغلی پاره فرهنگ هایی که بر اثر مهاجرت از یک کشور به کشور دیگر به وجود آمده است پاره فرهنگ های انحرافی در گروه های بزهکار مثل معتادین، زندانیان و ... 8

اسلاید 9: تمدن چیست؟تمدن از ریشه مدن و خویشاوند مدینه است.مدینه به معنای شهر است و تمدن یعنی احساس وابستگی به مدینه و نمایش آن.تمدن شهرنشینی نیست اما انسان متمدن وارد مرحله شهرنشینی شده است.تمدن به معنای کلی عبارت است از مجموعه ساخته ها و اندوخته های معنوی و مادی در جامعه انسانی. 9

اسلاید 10: تمدن و فرهنگمجموعه تمدن بشری عبارت است از میراث گذشته، تقلید از دیگران و ساخته اکنون خود است و وجه مادی و معنوی (هر چیزی که طبیعت فاقد آن است) دارد. وجه معنوی تمدن را فرهنگ گویند. مادیت عبارت است از آنچه نیاز غریزی و طبیعی آدمی را برآورده میکند و آنچه نیازهای غیر طبیعی و غیر غریزی انسان را برآورده می کند معنوی است. مثلاً لباس پوشیدن مادی است اما مد و رنگ معنوی است.10

اسلاید 11: عوامل ایجاد تمدنمحیط جغرافیاییعوامل نژادیغریزهعامل اندیشه11

اسلاید 12: عوامل ایجاد تمدنقوانین جبری موجود در متن زندگی اجتماعیقرارداد اجتماعیعشق و گرسنگیتدافع و تهاجم12

اسلاید 13: علل و عوامل شکوفایی تمدنی از منظر قرآنمشیت و اراده الهی (تا تمدن ها عبرت و شاهدی برای توانمندی بشر باشند)دولت ها (و حکومت هایی که در مسیر آموزه های وحیانی گام برداشته اند.)حکومت های صالح و عادل و قدرتمندرهبران الهیبهره گیری درست و مناسب نعمت ها و ثروت هاعدالت و اعتدالثروت عظیم، قدرت بزرگ و نیروی انسانی13

اسلاید 14: علل و عوامل شکوفایی تمدنی از منظر قرآنرشد صنعت و ذوب فلزاتفن آوری روز و پیشرفته و افزایش نوآوری و ابتکارتوسعه سدسازی آهنین رشد معماری و برج سازیتوسعه کشاورزیافزایش ارتباطات و راه سازی و آسان شدن حمل و نقل و امنیت تجاری و روادید14

اسلاید 15: عوامل انحطاط تمدن غرور بی جای بشرروش زور مندانه و خشونت آمیز افراد جامعه به ویژه دولتمردان15

اسلاید 16: فصل دوم میراث16

اسلاید 17: میراثمیراثمیراث فرهنگیمیراث فرهنگی معنویمیراث فرهنگی مادیمیراث طبیعی17

اسلاید 18:

اسلاید 19: میراثدر لغت به معني آن چيزي است كه به ارث رسيده است. این واژه مفهوم انتقال از گذشته به آينده را مي رساند.در واقع، به ميراث بايستي به عنوان ماتركي نگاه كنيم كه از نياكان دريافت كرده و لازم است به نسل هاي آينده انتقال دهيم.19

اسلاید 20: میراث فرهنگیتعاریف ميراث فرهنگي نبوغ خلاقه مردمي است كه در گذشته دور، گذشته نزديك و در حال حاضر زندگي مي كرده و مي كنند. ميراث فرهنگي، درباره سنت ها، عقايد و دست يافته هاي هر كشور و مردم آن سخن مي گويد. به کلیه آثار باقی مانده از گذشته که دارای ارزش فرهنگی باشد گفته می شود. به کلیه آثار باقی مانده از گذشته که نشان دهنده خط سیر انسان باشد و باعث عبرت انسان ها شود. (معنای میراث فرهنگی در اساس نامه تشکیل سازمان میراث فرهنگی (1364))20

اسلاید 21: میراث فرهنگی معنویمیراث فرهنگی معنوی با آثار غير مادي به جا مانده از گذشتگان، از جمله موسيقي، رقص، ادبيات، تئاتر، زبان، دانش سنتي، مراسم مذهبي، آيين هاي سنتي و غيره، سر و كار دارد. همچنین شامل شخصیت های علمی و فرهنگی است.21

اسلاید 22: میراث فرهنگی مادیمیراث فرهنگی مادی شامل مواريثي است كه به طور فيزيكي قابل لمس هستند، مانند بناها، مجسمه ها، نقاشي هاي ديواري، اشياء و غيره. شامل آثار منقول و آثار غیرمنقول است. آثار منقول به آثاری گفته می شود که قابل انتقال و جابه جایی باشند مانند آثار موزه ای، یافته های باستان شناسی و... آثار غیر منقول شامل مجموعه های تاریخی، بناهای تاریخی، محوطهای باستانی، شهرهای تاریخی و تزئینات وابسته به معماری است.22

اسلاید 23: میراث طبیعی شامل: مناظر زيباي طبيعي؛ شكل گيري هاي زمين شناسي و جغرافيايي كه ارزش علمي و يا زيبايي شناسي دارند؛ محوطه هاي مشخص كه زيستگاه گونه هاي در معرض خطر حيوانات و گياهان باشد، ازجمله پارك هاي طبيعي و يا دريايي و...23

اسلاید 24: فصل سوم میراث معنوی ایران24

اسلاید 25: میراث معنوی ایرانعوامل اصلی شکل گیری فرهنگ ایرانیعناصر فرهنگ ایرانینمونه هایی از میراث معنوی ایران 25

اسلاید 26: عوامل اصلی شکل گیری فرهنگ ایرانیامپراتوری پارسیان (هخامنشیان)دوران شاهنشاهی ساسانیانسلطه اعرابحملات مغولدوران صفوی26

اسلاید 27: عناصر فرهنگ ایرانی زبان پارسی و دیگر زبان های ایرانیاعیاد ملی از جمله نوروز و شب یلدا و تقویم هجری شمسیدین اسلام و به ویژه تشیعدین ها و آیین های زرتشتی، مهر پرستی و بهائیهنر ایرانی (ادبیات و شعر پارسی، معماری ایرانی و غذای ایرانی)فرهنگ های محلی اقوام ایرانی27

اسلاید 28: نمونه هایی از میراث معنوی ایران1- خط فارسیخط فارسی، فارسی شده خط عربی است پس از ورود اسلام به ایران برای نگاشتن زبان فارسی استفاده شد.خط فارسی در کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان خط رسمی است.خط مردم در تاجیکستان اکنون سیریلیک است و خط فارسی را خط نیاکان می گویند.28

اسلاید 29: الفبای خط فارسیاساس الفبای فارسی و الفبای عربی یکی است.در الفبای فارسی و الفبای عربی برای فهم درست کلمه یا جمله از علائم اختیاری برای مصوت ها استفاده می شود. مانند -َ -ِ -ُتفاوت های الفبای فارسی و عربی:چهار حرف ”چ، پ ، گ، ژ“ مختص الفبای فارسی است.شکل بعضی از نویسه های خط فارسی با نویسه عربی آنها تفاوت می کند.مثلا حرف ”ی“ در عربی با دو نقطه در زیر آن ”ی“ همراه است.29

اسلاید 30: 2- زبان فارسیفارسی زبان رسمی کشورهای ایران و تاجیکستان و یکی از دو زبان رسمی افغانستان (در کنار زبان پشتو) است. شمار فارسی گویان جهان حدود 110 میلیون تن بر آورد می شود.زبان پارسی از سرزمین پارس در حدود استان امروزی پارس در جنوب ایران سر چشمه گرفته است و در زمان ساسانیان در دیگر سرزمین های ایرانی گسترش زیادی یافت.زبان فارسی بعد از عربی زبان دوم اسلام است.30

اسلاید 31: زبان فارسیزبان فارسی یکی از زبان های کلاسیک دنیاست زیرا:باستانی استادبیات غنی دارددر آخرین هزاره عمر خود تغییرات اندکی کرده است.تنوع شمار واژگان و ضرب المثل ها یکی از ویژگی های اصلی زبان فارسی است.از زبان فارسی واژه های زیادی در دیگر زبان ها به وام گرفته شده است. (شمار واژه های فارسی در زبان انگلیسی 811 واژه است)31

اسلاید 32: 3-جشن های باستانیدر ایران باستان 24 جشن مقارن با روز و ماه برگزار می شده است و به واقع هر ماه یک جشن مربوط آن ماه برگزار و پنجم هر ماه نیز مراسم ویژه ماهانه برگزار می شد.در کنار جشن های بالا چهار جشن نوروز، زرتشت، یلدا و سده نیز برگزار می شود.در جشن سده مردمان سرزمین های ایرانی بر بلندای کوه ها و بام خانه ها آتش هایی بر افروخته و هنوز هم کم و بیش بر می افروزند.32

اسلاید 33: 4- نقاره زنیسابقه استفاده از دو ابزار نقاره کوبی، یعنی طبل و کرنا در شکل اولیه به عهد باستان می رسد که در جنگ و مناسبت های دیگر مرسوم بوده است.اهداف نقاره زنی: در جنگ ها: اطلاع رسانی و اعلام خبر ورود سپاه به یک سرزمین، تشویق سربازان در جنگ، اعلان جنگ و فتح و پیروزی در زمان صلح: در جشن ها و اعیاد ملی و مذهبی، مراسم سوگواری، تشریفات اداری مانند جلوس پادشاه بر تخت سلطنت، اعلام خبر ورود به شهر، تاجگذاری. 33

اسلاید 34: نقاره زنیاکنون فقط در مشهد و در نقاره خانه حضرت امام رضا به طور رسمی و در مواقع معین و با همان سبک و سیاق قدیمی و به طور منظم و دائم نواخته می شود.اکنون همه روزه به جز ایام سوگواری و ماه های محرم و صفر، دو نوبت پیش از طلوع و غروب آفتاب به مدت 20 دقیقه نقاره نواخته می شود. در جشن نوروز و ماه رمضان نیز نواخته می شود. 34

اسلاید 35: 5- ورزش زورخانه ای یا ورزش باستانیورزش باستانی ایران با پیشینه‌ای رزمی و آیینی گرچه در دورهای مختلف تاریخی ‌دچار دگرگونی‌های ظاهری شد، ولی کالبد اصلی و چارچوب نخستین خود را از دست نداد و اگر زنگارهای سده‌های پسین (آخر) از پیکره آن زدوده شود یکی از بهترین و کارآمدترین نهادهای فرهنگی ایرانیان خواهد بود.آنچه بیش از هر چیز بر کشتی در سراسر ایران حکمفرما بوده نه‌تنها جنبه بدنی و ورزشی آن، بلکه بیشتر از آن به‌علت روح جوانمردی و سلحشوری و انگیزه‌ای برای آمادگی بدنی در مقابل حوادث گوناگون ازجمله جنگ‌های تن به تن و دفاع از کیان و مملکت و ایستادگی در مقابل زورمندان بوده است.35

اسلاید 36: ورزش زورخانه ایامروز مسابقات ورزش باستانی به صورت تیمی در یکی از شهرهای ایران صورت می گیرد که در آن هر تیم شامل 10 نفر می باشد (1مرشد، 8 ورزشکار، 1 میاندار).حرکات گوناگون در ورزش زورخانه ای:پا زدنچرخ زدنمیل گرفتنکباده کشیدنشنا رفتنسنگ گرفتن36

اسلاید 37: فصل چهارممیراث های معنوی ایرانی ثبت شده در یونسکو37

اسلاید 38: میراث های معنوی ایرانی ثبت شده در یونسکو نوروز موسیقی ردیفی ایرانی هنر و مراسم نمایشی تعزیه موسیقی بخش‌های خراسانیآیین پهلوانی و رقص پهلوانیروش سنتی قالیبافی در استان فارس روش سنتی قالیبافی در کاشان (قصه‌پردازی) نقالی ایرانی دانش ساخت لنچ در خلیج فارس قالیشویی مشهد اردهال کاشان38

اسلاید 39: نوروز نوروز برابر با یکم فروردین ‌(روزشمار خورشیدی) جشن آغاز سال و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است. هرچند نوروز جشن ملي مردم آريايي محسوب مي‌شود، ولي در طول تاريخ تجليل اين جشن در ميان مردم ترك زبان منطقه آسياي مركزي، يعني ازبك‌ها، قرقيزها، قزاق‌ها و تركمن‌ها نيز رايج بوده است.‌ نوروز در ایران و افغانستان آغاز سال نو محسوب می‌شود و در برخی دیگر از کشورها هم تعطیل رسمی است. هشتم مهر‌1388 مهم‌ترين جشن باستاني ايرانيان به ثبت جهاني رسيد.

اسلاید 40: موسیقی‌ردیفی ایرانیرديف موسيقي سنتي موسيقي کلاسيک ايراني مجموعه الگويي بنيادي است که براي اجراي موسيقي بداهه‌پردازي و آهنگسازي و در حقيقت چند مجموعه از آهنگ محسوب مي‌شود.رديف موسيقي وسيله‌اي براي حفظ و انتقال ميراث فرهنگي ايران در قالب ساختارهاي زيبايي‌شناختي است که به طور شفاهي از استاد به شاگرد منتقل مي‌شود.دو نوع رديف موسيقي به نام آوازي و سازي وجود دارد که رديف‌هاي سازي با توجه به ويژگي‌هاي فني سازهاي مختلف اجرا مي‌شود.40

اسلاید 41: قالیبافی استان فارس روش‌هاي بافت و نقش مايه‌ها و نگاره‌های استان فارس در حد كمال زيبايي و تنوع است و البته در هر ايل و طايفه و در هر ناحيه فرق مي‌كند. قالي و قاليچه‌هاي فارس بيشتر دو پوده بوده و تار و پود آنها از جنس پشم است. گره به كار رفته در فرش‌هاي اين استان بسته به ايل و طايفه متفاوت است چنانچه در دستبافت‌هاي ايل قشقايي گره فارسي در حالي كه در ميان بافنده‌هاي مستقر در ني ريز و اصطهبانات گره‌هاي فارسي ـ تركي بسته به مورد رايج است و در ساير ايل‌ها مي‌توان گفت به تمامي گره تركي يا متقارن را ترجيح مي‌دهند. 41

اسلاید 42: قالیشویی‌مشهد اردهال‌کاشانمراسم سنتي مذهبي قاليشويان از سنت‌هاي چند هزار ساله است كه در دومين جمعه مهر هر سال در مشهد اردهال كاشان برگزار مي‌شود.مراسم قاليشويان نمايش واقعه شهادت سلطان علي بن محمدباقر(ع) در سال 113 هجرت در سرزمين مشهد اردهال و نحوه به خاكسپاري اين امامزاده جليل القدر توسط اهالي فين كاشان است كه هر ساله با تعصب و غرور خاصي معمولا در يكي از روزهاي ميان نهم تا پانزدهم مهر برگزار مي‌شود و به روز قاليشويان معروف است.42

اسلاید 43: تعزیهنمایش آیینی تعزیه بنا به اسناد به دست آمده از بخارا و مناطق ماوراءالنهر مراسمی پرشکوه در سوگ کشته شدن سیاوش به دست افراسیاب بوده است.این آیین بعدها و بعد از ورود اسلام در بزرگداشت شهادت امام حسین(ع) ادامه حیات داد.زبان تعزیه، ویژه است و ترکیبی از شعر، موسیقی، دکلمه و گاه خطابه‌های پرشور.43

اسلاید 44: روش سنتی ‌قالیبافی در‌کاشانقالی کاشان با یک نظر سریع هم از طریق بافت بسیار ظریف (گره با پرز کوتاه و ظریف) که جزئیات تمام نقش‌ها را ظاهر می‌سازد و هم از طریق پشم بسیار عالی مرینوس آن که به سطح قالی یک حالت مخملی می‌دهد، قابل تشخیص است.44

اسلاید 45: موسیقی بخشی هاي خراسان تركیب قومی در خراسان شمالی (شامل ترك‌زبان‌ها، كردزبان‌ها و تا حدودی فارسی‌زبان‌ها و قوچان) باعث آمیزش فرهنگی شده است، به گونه ای كه موسیقی تركمنی توانسته در بخش‌هایی از موسیقی شمال خراسان تاثیر عمیقی داشته باشد.45

اسلاید 46: فناوري ساخت لنچ در جنوب ايرانلنچ‌های سنتی که توسط مردم جنوب ایران و ساکنان خلیج فارس برای سفرهای دریایی، تجارت، ماهیگیری و غواصی مروارید استفاده می‌شود، به طور سنتی با استفاده از دست و چوب ساخته می‌شود.دریانوردان ایرانی این لنچ‌ها را با توجه به موقعیت خورشید، ماه و ستاره و با استفاده از فرمول خاص برای محاسبه عرض و طول جغرافیایی و همچنین عمق آب و پیش‌بینی‌های آب و هواشناسی می‌سازند.ساخت لنچ دارای موسیقی و ریتم‌های خاص خود است که این سرودها توسط ملوانان و قایقران در حال کار کردن خوانده می‌شود.46

اسلاید 47: نقالی (قصه‌پردازی) ایرانینقالی ایرانی یا افسانه‌گویی ایرانی کهن‌ترین شکل بازگویی افسانه‌ها در ایران است و از مدت‌ها پیش نقش مهمی در جامعه دارد.نقال کسی است که نقل حماسی می‌گوید و مضمون نقل‌هایش بیشتر پیرامون داستان شاهان و پهلوانان ایران زمین است.نقال، شعر یا نثرها را با حرکات و اشارات و گاهی به همراه موسیقی و توصیف کتیبه‌ها و نقاشی‌ها بازگو می‌کند.لباس نقال ساده ‌است و گاهی به همراه کلاه باستانی یا کت‌های زرهی در طول اجرای برنامه برای بازگو کردن صحنه‌های نبرد است.47

اسلاید 48: فصل پنجممیراث های معنوی ثبت شده در یونسکو

اسلاید 49: 49

اسلاید 50: 50

اسلاید 51: 51

اسلاید 52: 52

اسلاید 53: 53

اسلاید 54: 54

اسلاید 55: 55

اسلاید 56: دولت‌های عضومیراثسال اعلامسال ثبتسرزمین کره جنوبیEl tejido de mosi (ramio) en la región de Hansan۲۰۱۱۲۰۱۱APA کاستاریکاLa tradición del boyeo y las carretas۲۰۰۵۲۰۰۸LAC ساحل عاجEl gbofe de Afounkaha: la música de las trompas traveseras de la comunidad Tagbana۲۰۰۱۲۰۰۸AFR کرواسیMarcha de los campanilleros de la región de Kastav en el carnaval anual۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیLa fabricación de encajes en Croacia۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیLa procesión Za Krizen (vía crucis) en la isla de Hvar۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیLa procesión de primavera de las Ljelje/Kraljice (reinas) de Gorjani۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیLa fiesta de San Blas, patrono de دوبروونیک۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیLa fabricación tradicional de juguetes infantiles de madera en Hrvatsko Zagorje۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیCanto y música a dos voces en escala istriana۲۰۰۹۲۰۰۹ENA کرواسیEl Sinjska Alka, torneo de caballería de Sinj۲۰۱۰۲۰۱۰ENA 56

اسلاید 57: 57

اسلاید 58: 58

اسلاید 59: 59

اسلاید 60: 60

اسلاید 61: 61

اسلاید 62: 62

اسلاید 63: 63

اسلاید 64: 64

اسلاید 65: 65