افت تحصیلی در دانش‌آموزان

افت تحصیلی در دانش‌آموزان

اسلاید 1: بسم اللّه الرحمن الرحيم

اسلاید 2: موضوع: افت تحصيلي در دانش‌آموزاندکتر الهه محمد اسماعيل

اسلاید 3: تعريف افت تحصيلي و مفاهيم مرتبط با آن مثل تكرار پايه مردوديافت تحصيليآموزش و پرورش تمامي جوامع، در پايان هر سال تحصيلي با مواردي چون مسأله افت تحصيلي و به هدف رفتن نيروي انساني كارآمد و صرف هزينه‌هاي گزاف روبرو بوده است در تبيين دلايل افت تحصيلي ضروري است اين پديده و چيستي آن توضيح داده شود. 1. افت تحصيلي كاهش عملكرد تحصيلي دانش‌آموز از سطح رضايت‌بخش به سطحي نامطلوب است2. شكست يا افت تحصيلي عبارت است از ترك تحصيل زودرس، تكرار پايه در نظام آموزش و پرورش0ترك تحصيل زودرس عبارت است از وضع دانش‌آموزي كه پيش از پايان آخرين سال يك دوره آموزشي كه در آن ثبت‌نام كرده است آن دوره را زودتر رها مي‌كند.0تكرار پايه عبارت است تكرار يك كلاس براي دانش‌آموزي كه در همان كلاس پايه‌اي كه در سال قبل به سر مي‌برده به تحصيل ادامه دهد.

اسلاید 4: 3. افت تحصيلي به معناي نزول از يك سطح بالاتر به سطحي پايين تر است.4. بنا بر آنچه آمد و بر مبناي تعريف پذيرفته شده يونسكو افت تحصيلي حاصل تلاقي دو پديدة ترك تحصيل و مردودي در سيستم آموزشيترك تحصيلمردوديافت تحصيلي

اسلاید 5: ابعاد افت تحصيلي1. در سطح خانواده2. در سطح مدرسه3. در سطح اجتماع4. در سطح دانش‌آموز كه موضوع مورد بحث است كه به شرح زير ارائه مي‌شود0 مشكلات شناختي0 مشكلات حسي و حركتي0 اختلالات عاطفي رفتاري و مسائل وابسته

اسلاید 6: عوامل فردي يا عوامل مربوط به كودك در ارتباط با افت تحصيلي عبارتند از :‌ مشكلات شناختي 1- نارسايي هوشي يا ذهني ( عقب ماندگي ذهني)2. ناتواني يادگيري ويژه الف – ناتواني يادگيري تحصيلي ب – ناتواني يادگيري تحولي

اسلاید 7: الف – ناتواني يادگيري تحصيلي1. اختلال در نوشتن2. اختلال در خواندن3.اختلال در حساب4. اختلال در املاء و انشاء

اسلاید 8: ب – ناتواني يادگيري تحولي1. توجه2. حافظه3.ادراك4. تفكر و زبان شفاهي

اسلاید 9: 1.ناشنوايي 2.نابينايي3.جسمي – حركتي مشكلات حسي – حركتي

اسلاید 10: اختلالات عاطفي – رفتاري 1. افسردگي 2. اضطراب 3. نافرماني مقابله جويانه 4.اختلال سلوك5.وسواس6.مشكلات درون نمود7.مشكلات برون نمود

اسلاید 11: شرايط و مسائل وابسته1.كاهش عزت نفس 2.كمبود انگيزه3.بيان عاطفي نامناسب4.خلق نامناسب5.قابليت انعطاف پذيري پايين

اسلاید 12: آمار نرخ ماندگاري دانش‌آموزان تحت پوشش آموزش و پرورش استثنايي و بررسي شيوع هر يك از اين اختلالات اهميت پرداخت دست‌اندركاران نظام آموزش و پرورش را به مسئله افت تحصيلي بيشتر مي‌نماياندآمار نرخ ماندگاري دانش‌آموزان استثنايي از پايه اول تا پنجم

اسلاید 13: شيوع ناتوانائيهاي يادگيري لرنر (1997) دامنه اين اختلال را 1 تا 30 درصد در پژوهشهاي مختلف گزارش كرده است ريسكي (1979) دامنه شيوع اين اختلال را 3 تا 15 درصد گزارش نمودند. بهرنگي (1376) حدود 9 درصد دانش‌آموزان شهر تهران در يك يا چند زمينه دچار نارسايي يادگيري هستند. مرويان (1376) ميزان شيوع اختلالات يادگيري را 8 درصد ذكر كرده است. نريماني و رجبي (1384) در استان اردبيل ميزان شيوع اختلالات يادگيري را 13 درصد . در مناطق مختلف بين 9/11 تا 3/14 درصد گزارش كرده است و اين نرخ در پايه‌هاي مختلف به شرح زير است :پايه سوم پايه چهارم پايه پنجم دختر 8/13 12 12 پسر 3/12 1/12 3/18

اسلاید 14: معيني (1373) ميزان شيوع حساب نارسايي را 88/11 گزارش كرد. زارع (1375) شيوع حساب نارسا را 7/4 گزارش كرد. سيدرضا فلاح‌چاي (1374) ميزان شيوع اختلالات يادگيري خواندن و نوشتن را 11/2 نشان مي‌دهدبهرنگي (1376) درصد اختلال خواندن را 6/5 اختلال املاء را 2/2 و اختلال رياضي 2/5 گزارش نموده است.رمضاني (1380) ميزان شيوع اختلال حساب را 7/1 براي پسران و 5/3 براي دختران گزارش نموده است.

اسلاید 15: همانطور كه در جدول زير مشاهده مي‌شود در شرايط كنوني از تعداد كل مراجعين به مركز مشكلات ويژه يادگيري تعداد اندكي از دانش‌آموزان تحت آموزش و بازپروري قرار گرفته‌اند اين مسأله نشانگر آن است كه بخش زيادي از اين كودكان نمي‌توانند از خدمات تخصصي لازم بهره‌مند شوند و اين مسأله به گسترش هر چه بيشتر افت تحصيلي در جامعه دانش‌آموزي منجر گرديده است.

اسلاید 16: آمار تعداد كل مراجعين و دانش‌آموزان تحت آموزش و بازپروري مراكز آموزشي دانش‌آموزان داراي مشكلات ويژه يادگيري

اسلاید 17: شيوع اختلالات عاطفي / رفتاري- كميته بهداشت جهاني (1990) : اختلالات رواني و عاطفي ،6/132تا4 درصد اختلالات شديد8تا10 درصد اختلالات ديگري كه نياز به درمان دارد- كميته بهداشت جهاني (1998): ميزان شيوع اختلالات رفتاري بين كودكان 3 تا 15 سال ، 5 تا 15 درصد- محمد خاني، شهرام (1387) : مقطع ابتدايي و راهنمايي ،7/32- ابوالقاسمي ،عباس (1382): مقطع ابتدايي 5/15 اختلال سلوك 3 درصد اختلالات هيجاني 2 درصد پيش فعالي 4/3 درصد بي اعتنايي مقابله جويانه 6/2 درصد

اسلاید 18: - مرادي ،شهرام (1384) : در مناطق شهري 9/10 درصد ، در مناطق روستايي 6/4 درصد - مهريار (1380) : شيراز 22 درصد دختران ،27 درصد پسران ، در تهران 29/34درصد (43/27 دختران و 14/41 درصد پسران )اختلالات عاطفي : 29/14اضطراب 14 درصد (شايعترين اختلال )مشكلات جسماني 3/8 درصدپيش فعالي 14/13 درصدنافرماني 12 درصد اختلال سلوك 57/12 درصد شيوع اختلالات عاطفي / رفتاري

اسلاید 19: رابطه اختلالات عاطفي و ناتوانيهاي يادگيري پژوهشهايي متعددي مشكلات عاطفي ، رفتاري واجتماعي را به ناتوانيهاي يادگيري پيوند مي‌دهند از جمله : تامپسون و جانسون (1990) معتقدند عملكرد ضعيف تحصيلي و مشكلات رفتاري اغلب با هم رخ مي دهند.

اسلاید 20: كودكاني كه در يك سوم بالايي نشانگان اضطراب در كلاس اول بودند، ده برابر بيشتر در يك سوم انتهايي پيشرفت تحصيلي در كلاس پنجم قرار مي‌گرفتند اين افت حتي پس از كنترل سطح كنشهاي انطباقي در كلاس اول نيز رخ مي‌داد.نريماني و رجبي ( 1384). تفاوت معنادار ميزان اختلالات رفتاري دانش آموزان مبتلا به اختلالات يادگيري وعادي (بيش فعالي ، پرخاشگري ، اضطراب / افسردگي ، ناسازگاري اجتماعي، رفتارهاي ضد اجتماعي، اختلال كمبود توجه تمايلات وسواسي) را نشان دادند. فوكس 1989 ،رابرتس 1993 : دانش آموزان داراي اختلالات يادگيري بيشتر از همسالان خود مورد طرد قرار مي گيرند و منزوي مي‌شوند

اسلاید 21: مشكلات عاطفي ناتواني‌هاي يادگيري را پنهان مي‌كندمشكلات عاطفي مي‌توانند از همان سالهاي اوليه زندگي ناتوانيهاي يادگيري را پنهان سازند علاوه بر اين برخي از موقعيت‌هاي عاطفي نشانگان مشابه با ناتوانيهاي يادگيري دارند. و توجيه مشكلات يادگيري كودك را آسانتر مي‌كنند . براي مثال تفكر كُند، حافظة ضعيف و تمركز ناكافي با دو عامل افسردگي وناتواني يادگيري همراه هستند. بدينسان آموزگار، مديران، مشاوران و دست‌اندركاران تعليم و تربيت ممكن است به دليل چشمگير تر بودن مسائل عاطفي به اختلال يادگيري توجه ننمايد:

اسلاید 22: مشكلات عاطفي مي‌توانند اختلالات يادگيري را تشديد نمايند مشكلات عاطفي با ابجاد مزاحمت براي يادگرفتن، ناتوانيهاي يادگيري را تشديد مي‌كنند. الگوهاي منفي سازگاري ، نظير اجتناب يا انفعال ، و مسند بيروني كنترل، از توجه دانش آموزان به خويشتن در حل مسائل يادگيري ممانعت به عمل مي آورد. اختلالات عاطفي نظير افسردگي و اضطراب نيز با ايجاد مزاحمت در تفكر و حافظه كودكان، پيشرفت تحصيلي را مي كاهد. عزت نفس پايين به پيش بيني شكست در آينده نسبت داده مي شود . پرخاشگري و رفتار ضد اجتماعي نيز با ايجاد مانع در يادگيري و عملكرد ضعيف ارتباط دارند .

اسلاید 23: ناتوانيهاي يادگيري قادر به تشديد ناراحتي‌هاي عاطفي هستند نقايص شناختي معين نظير زبان ، توجه،‌ حافظه و مشكلات مربوط به استدلال مي توانند با اثرگذاري بر چگونگي تعبير كودكان از محيط وتفكر در مورد خويشتن، مشكلات عاطفي را وخيمتر سازند. علاوه بر اين مشكلات خودگرداني و اشكال در مهارت‌هاي اجتماعي، تعاملات اجتماعي را به حالت تعليق در مي‌ آورند و ظهور رفتار كلاسي مطلوب را دشوارتر مي سازند.

اسلاید 24: سلامت رواني يادگيري را افزايش مي دهداگر بپزيريم و باور داشته باشيم كه سلامت رواني يادگيري را افزايش مي‌دهد و كودكان بيشتر به صورت مستقيم توسط حالات عاطفي برانگيخته مي‌شوند و در مقايسه با بزرگسالان نيروي اندكي براي پنهان كردن عواطف صرف مي كنند و آنها را به گونه‌اي ابراز مي‌كنند كه براي ديگران قابل مشاهده است. بنابراين سلامت عاطفي، يادگيري را به شيوه‌هاي متعدد تحريك مي‌كند. ايجاد محيط‌هاي مثبت آن گونه كه در بحث از راه‌كارها گفتيم و با توجه به درگيري تمامي افراد ذينفع به ايجاد يك فضاي ذهني مناسب براي يادگيري و تحقق هدف جهاني «يادگيري براي همه» منجر مي‌شود كه در طي آن به دانش‌آموزان كمك مي‌شود تا از پس چالش‌ها برآيند و احساس خوبي نسبت به خويشتن پيدا كنند.

اسلاید 25: اقدامات لازم براي افزايش سلامت رواني و يادگيري1. بررسي علل رفتارهاي مشكل ساز2. اجراي اقدامات لازم طي الف : پيشگيري اوليه ، شناسه زود هنگام كودكان پ: پيشگيري ثانويه ،مداخلات درماني در موارد متوسط و شديد ج: پيشگيري ثالث ،مداخلات مربوط به ارتقاء سلامت روان (توانمند سازي افراد ، بهبود شرايط آموزش پرورشي و حمايتي در مدرسه خانه و اجتماع، آموزش و يژگي هاي اخلاقي مطلوب و تقويت مهارتهاي آموخته شده )با كمك موارد بالا تلاش مي شود به رشد مثبت كودكان و شكل گيري رفتارهاي سالم و پيشگيري از رفتارهاي ناسازگارانه كمك شود.

اسلاید 26: سامانه‌هاي يكپارچه و هماهنگ به منظور حمايت از رشد تمام كودكانسامانه‌هاي پيشگيري و ارتقاء براي تمام دانش آموزانسامانه‌هاي مداخلات اوليه براي دانش آموزان در معرض خطرسامانه‌هاي درماني براي دانش آموزان مشكل دار مشاركت مدرسه ، خانواده و اجتماعي

اسلاید 27: تغييرات در سطح سامانه ايتغييرات در سطح فرديخودآگاهي آگاهي اجتماعي مديريت خودتصميم گيري سوولانهمهارتهاي ارتباطيشرايط مداخله‌ايمدرسهخانوادهاجتماعخرده سامانه‌اي ياستها، قوانين و هنجارها ساختارهاي سازماني فعاليتهاي كلاسي بين سامانه ايرابطة بين مدرسه ، خانواده و اجتماع افزايش :رفتارهاي اجتماعي پيشرفت تحصيليارتقاء پايه ‌پذيرتر همسالان كاهش :رفتارهاي منفي خشونت و پرخاشگري طرد از طرف همسالان

اسلاید 28: كنترل پارامترهاي شكست تحصيلي و راهكارهاي كاهش افت تحصيليبراي كاهش افت تحصيلي آنچه ضرورت دارد پيدا كردن راه‌حل‌هاي مناسب در شرايط هر منطقه و مدرسه است از سوي ديگر حدود و اختيارات نيروي انساني تعيين كننده اجراي اين راهكارهاست مي‌توان راه‌كارهاي كاهش افت تحصيلي را در 8 بخش ارائه كرد.لازم به ذكر است كه براي كاهش افت تحصيلي بايد پاسخ‌هايي به موارد زير داد: چه كسي؟ چه كاري؟ كي؟ كجا؟ چگونه؟سطح اقدامات براي مدرسه و كلاس درس با توجه به نوع اقدام از نظر سازماني (درون سازماني و برون سازماني) ، مراجع اقدامات و نمونه اقدامات به شرح زير است:

اسلاید 29: نوع اقدام در سطح مدرسه / كلاس از نظر سازماني عبارت است از درون سازماني و برون سازماني كه شامل موارد زير است:1) درون سازمانيدانش‌آموزمعلممشاورمديرساير عوامل اجرايي مدرسه2) برون سازمانيمدرسه/ كلاس درس

اسلاید 30: مرجع اقداماتمرجع اقدامات در سطح برون سازماني عبارت است:1. اوليا2. انجمن اوليا و مربيان3. خيرين محلي4. معتمدين محلي5. شوراي روستا6. روحاني مسجد محل

اسلاید 31: نمونه اقدامات مربوط به مدرسه و كلاس درس در سطح درون سازماني و برون سازماني و با كمك مراجع اقدامات عبارت است از :نمونه اقدامات1ـ 2ـ 3ـ 4ـ 5ـ

اسلاید 32: سطح اقدامات براي منطقه/ ناحيه/ شهرستان با توجه به نوع اقدام از نظر سازماني (درون سازماني و برون سازماني) مراجع اقدامات و نمونه اقدامات به شرح ذير مي‌باشد. منطقه/ ناحيه/ شهرستان نوع اقدام در سطح منطقه/ ناحيه/ شهرستان از نظر سازماني عبارت است از درون سازماني و برون سازماني كه شامل موارد زير است: 1) درون سازماني كارشناسان آموزشي مسئول مقطع آموزشي معاون آموزشي گروه‌هاي آموزشي منطقه معاون پشتيباني منطقه رئيس يا مدير منطقه يا ناحيه كميته برنامه‌ريزي منطقه سطح اقدامات درسطح منطقه/ ناحيه/ شهرستان

اسلاید 33: 2) برون سازمانيمرجع اقدامات در سطح برون سازماني عبارت است:شوراي آموزش و پرورش منطقهامام جمعهفرماندار و بخشدار شهردار و شوراي شهرصدا و سيما و رسانه‌هاي محلينماينده و يا نمايدگان مجلسخيرين و معتمدين منطقه و شهرستاننمونه اقدامات مربوط به منطقه/ ناحيه/ شهرستان در سطح درون سازماني و برون سازماني و با كمك مراجع اقدامات عبارت است از نمونه اقدامات1ـ 2ـ 3ـ 4ـ مرجع اقدامات

اسلاید 34: سطح اقدامات براي استان/ سازمان آموزش و پرورش با توجه به نوع اقدام از نظر سازماني (درون سازماني و برون سازماني) مراجع اقدامات و نمونه اقدامات به شرح زير است:استان/ سازمان آموزش و پرورشنوع اقدام در سطح استان/ سازمان آموزش و پرورش از نظر سازماني عبارت است از درون سازماني و برون سازماني كه شامل موارد زير است:1) درون سازمانيمدير سازمانمعاون پشتيبانيكميته برنامه‌ريزيمعاون آموزش متوسطهرئيس گروه نظري

اسلاید 35: 2) برون سازمانيمرجع اقدامات در سطح برون سازماني عبارت است:استاندارشوراي آموزش و پرورش استاننمايندگان مجلس در استانصدا و سيما و رسانه‌هاي استانينمونه اقدامات مربوط به استان/ سازمان آموزش و پرورش در سطح درون سازماني و برون سازماني و با كمك مراجع اقدامات عبارت است از نمونه اقدامات1ـ 2ـ 3ـ 4ـ 5ـ

اسلاید 36: سطح اقدامات براي وزارت/ سطح كلان با توجه به نوع اقدام از نظر سازماني (درون سازماني و برون سازماني) مراجع اقدامات و نمونه اقدامات به شرح زير است:وزارت/ سطح كلاننوع اقدام در سطح وزارت/ سطح كلان از نظر سازماني عبارت است از درون سازماني و برون سازماني كه شامل موارد زير است:1) درون سازمانيوزير آموزش و پرورشمعاون آموزشي مربوطهمعاون پشتيبانيدفتر چاپ و تأليف كتب درسيمديران كل ستادي و .....

اسلاید 37: 2) برون سازمانيمرجع اقدامات در سطح برون سازماني عبارت است:شوراي عالي آموزش و پرورشمجلس شوراي اسلاميصدا و سيمانمونه اقدامات مربوط به وزارت/ سطح كلان در سطح درون سازماني و برون سازماني و با كمك مراجع اقدامات عبارت است از نمونه اقدامات1ـ 2ـ 3ـ 4ـ 5ـ

اسلاید 38: با تشكر و خسته نباشيد